Γιατί γάμος, γιατί οικογένεια
Από τον Πρεσβύτερο Τοντ Κριστόφερσον
Της Απαρτίας των Δώδεκα Αποστόλων
Μια οικογένεια οικοδομημένη επάνω στον γάμο ενός άνδρα και μιας γυναίκας παρέχει το καλύτερο περιβάλλον για να ανθίσει το σχέδιο του Θεού.
Επάνω από τη Μεγάλη Δυτική Πύλη του φημισμένου Αββαείου του Γουεστμίνστερ στο Λονδίνο της Αγγλίας, υψώνονται τα αγάλματα των 10 χριστιανών μαρτύρων του 20ου αιώνα. Ανάμεσά τους βρίσκεται ο Ντήτριχ Μπονχέφερ, ένας λαμπρός Γερμανός θεολόγος, γεννημένος το 19061. Ο Μπονχέφερ επέκρινε ανοιχτά τη δικτατορία των Ναζί και τον τρόπο που μεταχειριζόταν τους Εβραίους και άλλους. Φυλακίστηκε για την ενεργή του εναντίωση και τελικά εκτελέστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο Μπονχέφερ ήταν πολυγραφότατος και μερικά από τα πιο γνωστά του έργα ήταν τα γράμματα που οι συμπονετικοί φρουροί τον βοήθησαν να βγάλει έξω από τη φυλακή, για να εκδοθούν αργότερα ως Γράμματα και άρθρα από τη φυλακή.
Ένα από αυτά τα γράμματα του ήταν προς την ανιψιά του πριν από τον γάμο. Περιελάμβανε αυτές τις σημαντικές εσώτερες σκέψεις: «Ο γάμος είναι κάτι περισσότερο από την αγάπη του ενός προς τον άλλον. …Στην αγάπη σας βλέπετε μόνο τους δυο σας μέσα στον κόσμο, αλλά στον γάμο είστε ο σύνδεσμος στην αλυσίδα των γενεών, τις οποίες ο Θεός ορίζει να έρθουν και να περάσουν στη δόξα Του, και τις καλεί στο βασίλειό Του. Στην αγάπη σας βλέπετε μόνο τον ουρανό της δικής σας ευτυχίας, αλλά στον γάμο τοποθετείστε σε μία θέση ευθύνης προς τον κόσμο και την ανθρωπότητα. Η αγάπη σας είναι η δική σας προσωπική κατοχή, αλλά ο γάμος είναι μεγαλύτερος από κάτι προσωπικό -- είναι υπόληψη, είναι αξίωμα. Όπως ακριβώς είναι το στέμμα και όχι απλά η θέληση να κυβερνήσει, που κάνει τον βασιλιά, έτσι είναι ο γάμος και όχι μονάχα η αγάπη μεταξύ σας, που σας ενώνει στα μάτια Θεού και ανθρώπων. …Έτσι η αγάπη έρχεται από εσάς, αλλά ο γάμος από ψηλά, από τον Θεό»2.
Με ποιον τρόπο ο γάμος μεταξύ άντρα και γυναίκας ξεπερνά την αγάπη που έχουν ο ένας για τον άλλον και τη δική τους ευτυχία, ώστε να γίνει «θέση ευθύνης προς τον κόσμο και την ανθρωπότητα»; Με ποια έννοια έρχεται «από ψηλά, από τον Θεό»; Για να καταλάβουμε πρέπει να πάμε πίσω στην αρχή.
Προφήτες έχουν αποκαλύψει ότι πρώτα υπήρξαμε ως διάνοιες και ότι μας δόθηκε μορφή ή πνευματικά σώματα, από τον Θεό, οπότε γίναμε τα παιδιά-πνεύματά Του -- γιοί και κόρες ουράνιων γονέων3. Τότε ήρθε η ώρα κατά την προγήινη ύπαρξη των πνευμάτων, όπου σε επέκταση της επιθυμίας Του να «αποκτήσουμε το προνόμιο να προοδεύσουμε σαν Αυτόν»4, ο Επουράνιος Πατέρας μας προετοίμασε ένα επικουρικό σχέδιο. Στις γραφές τού δίνονται διάφορα ονόματα, όπως «το σχέδιο σωτηρίας»5, «το μεγάλο σχέδιο ευδαιμονίας»6 και «το σχέδιο λύτρωσης»7. Οι δύο κύριοι σκοποί τού σχεδίου εξηγήθηκαν στον Αβραάμ με αυτά τα λόγια:
«Και στεκόταν ανάμεσά τους ένας που ήταν σαν το Θεό, και είπε σ’ εκείνους που ήταν μαζί του: Να κατεβούμε κάτω, γιατί υπάρχει χώρος εκεί, και να πάρουμε από αυτά τα υλικά, και να κάνουμε μια γη επάνω στην οποία να κατοικήσουν αυτοί.
»Και να τους δοκιμάσουμε με αυτό, για να δούμε αν θα κάνουν όλα όσα ο Κύριος ο Θεός τους τούς προστάξει.
»Και εκείνοι που τηρούν την πρώτη τους κατάσταση θα επαυξηθούν. …Και εκείνοι που τηρούν τη δεύτερη κατάστασή τους θα έχουν δόξα που θα επαυξηθεί επάνω στο κεφάλι τους στον αιώνα του αιώνα»8.
Χάρη στον Επουράνιο Πατέρα μας, έχουμε ήδη γίνει πνευματικές οντότητες. Τώρα μας προσέφερε ένα μονοπάτι για να ολοκληρώσουμε ή μάλλον να τελειοποιήσουμε αυτή την οντότητα. Η προσθήκη του φυσικού στοιχείου είναι απαραίτητη στην ολοκλήρωση της οντότητας και της δόξας, που ο ίδιος ο Θεός απολαμβάνει. Εάν, ενόσω βρισκόμασταν με τον Θεό στον προγήινο κόσμο των πνευμάτων, συμφωνήσαμε να συμμετάσχουμε στο σχέδιό Του --ή με άλλα λόγια «να τηρήσουμε την πρώτη μας κατάσταση»-- θα «επαυξηθούμε», με ένα φυσικό σώμα, καθώς ήρθαμε να εγκατασταθούμε στη γη που Αυτός δημιούργησε για εμάς.
Εάν τότε, στην πορεία της θνητής εμπειρίας, διαλέξουμε να «κάνουμε όλα όσα ο Κύριος ο Θεός μας μάς έχει προστάξει», θα έχουμε τηρήσει την «δεύτερη κατάστασή μας». Αυτό σημαίνει ότι με τις επιλογές μας θα δείξουμε στον Θεό (και στον εαυτό μας) τη δέσμευση και την ικανότητά μας να ζήσουμε τον σελέστιο νόμο Του, ενώ βρισκόμαστε εκτός της παρουσίας Του και μέσα σε ένα υλικό σώμα, με όλες του τις δυνάμεις, ορέξεις και πάθη. Θα μπορέσουμε να τιθασεύσουμε τη σάρκα, ώστε να γίνει όργανο και όχι κυρίαρχη του πνεύματος; Θα είμαστε άξιοι να μας εμπιστευθεί στον παρόντα καιρό και όλη την αιωνιότητα με θεϊκές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης και της δύναμης να δημιουργούμε ζωή; Θα μπορούσαμε να ξεπεράσουμε ατομικά το κακό; Αυτοί που το μπόρεσαν «θα έχουν δόξα που θα επαυξηθεί επάνω στο κεφάλι τους στον αιώνα του αιώνα -- μια πολύ σημαντική πτυχή αυτής της δόξας θα είναι ένα ανεστημένο, αθάνατο και δοξασμένο φυσικό σώμα9. Δεν προκαλεί έκπληξη που «κραυγάσαμε από χαρά» για αυτές τις θαυμάσιες δυνατότητες και υποσχέσεις10.
Τουλάχιστον τέσσερα πράγματα είναι απαραίτητα για την επιτυχία αυτού του θείου σχεδίου:
Το πρώτο ήταν η Δημιουργία της γης ως τόπου κατοικίας μας. Οποιεσδήποτε κι αν ήταν οι λεπτομέρειες της διαδικασίας της δημιουργίας, γνωρίζουμε ότι δεν ήταν τυχαία, αλλά ότι κατευθύνθηκε από τον Θεό Πατέρα και υλοποιήθηκε από τον Ιησού Χριστό -- «όλα έγιναν διαμέσου αυτού· και χωρίς αυτόν δεν έγινε ούτε ένα το οποίο έχει γίνει»11.
Το δεύτερο ήταν η κατάσταση θνητότητας. Ο Αδάμ και η Εύα ενήργησαν για όλους όσους είχαν επιλέξει να συμμετάσχουν στο μεγάλο σχέδιο ευδαιμονίας του Πατέρα12. Η Πτώση τους δημιούργησε τις απαραίτητες συνθήκες για τη φυσική μας γέννηση και τη θνητή εμπειρία και μάθηση εκτός της παρουσίας του Θεού. Με την Πτώση ήλθε η συναίσθηση του καλού και του κακού και της θεϊκά δοσμένης δύναμης της επιλογής13. Τελικά, η Πτώση επέφερε και τον φυσικό μας θάνατο, που χρειάζεται για να κάνει την παραμονή μας στη θνητότητα προσωρινή, ώστε να μη ζήσουμε για πάντα με τις αμαρτίες μας14.
Το τρίτο είναι η λύτρωση από την Πτώση. Βλέπουμε τον ρόλο του θανάτου στο σχέδιο του Επουράνιου Πατέρα, αλλά αυτό το σχέδιο θα ήταν κενό χωρίς κάποιον τρόπο να υπερνικείται ο θάνατος στο τέλος, φυσικός και πνευματικός. Οπότε, ένας Λυτρωτής, ο Μονογενής Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός υπέφερε και πέθανε για να εξιλεώσει για το παράπτωμα τού Αδάμ και της Εύας, προσφέροντας έτσι ανάσταση και αθανασία σε όλους. Και καθώς κανένας από εμάς δεν θα είναι τέλεια και σταθερά υπάκουος στον νόμο του Ευαγγελίου, η εξιλέωσή Του λυτρώνει επίσης και εμάς από τις δικές μας αμαρτίες με την προϋπόθεση της μετάνοιας. Με την εξιλεωτική χάρη τού Σωτήρα να προσφέρει άφεση αμαρτιών και καθαγίαση της ψυχής, μπορούμε πάλι να αναγεννηθούμε πνευματικά και να συμφιλιωθούμε με τον Θεό. Ο πνευματικός μας θάνατος --ο αποχωρισμός μας από τον Θεό-- θα τελειώσει15.
Τέταρτο και τελευταίο, είναι η επαναφορά της φυσικής μας γέννησης και η επακόλουθη πνευματική αναγέννηση στο βασίλειο του Θεού. Για να επιτύχει το έργο Του να «[μας υπερυψώσει] μαζί του»16, ο Θεός όρισε πως άνδρες και γυναίκες θα πρέπει να παντρεύονται και να κάνουν παιδιά, δημιουργώντας έτσι, σε συνεργασία με τον Θεό, τα φυσικά σώματα τα οποία είναι το κλειδί στη δοκιμασία της θνητότητας και απαραίτητα στην αιώνια δόξα μαζί Του. Επίσης όρισε ότι οι γονείς θα πρέπει να δημιουργούν οικογένειες και να ανατρέφουν τα παιδιά τους στο φως και την αλήθεια,17 οδηγώντας τα προς την ελπίδα του Χριστού. Ο Πατέρας μάς εντέλλεται:
«Διδάξτε αυτά τα πράγματα χωρίς δισταγμό στα παιδιά σας, λέγοντας:
»Ότι… εφόσον γεννηθήκατε μέσα στον κόσμο με νερό και αίμα και το πνεύμα, το οποίο εγώ έκαμα, και έτσι έγινε από το χώμα μια ζώσα ψυχή, ακριβώς έτσι πρέπει να ξαναγεννηθείτε μέσα στη βασιλεία των ουρανών, με νερό και με το [Άγιο] Πνεύμα, και να καθαριστείτε μέσω τού αίματος, τού αίματος τού Μονογενούς μου. Ώστε να εξαγνιστείτε από κάθε αμαρτία, και να απολαύσετε τα λόγια τής αιώνιας ζωής σε τούτον τον κόσμο, και αιώνια ζωή στο μελλοντικό κόσμο, δηλαδή αθάνατη δόξα»18.
Γνωρίζοντας τον λόγο που αφήσαμε την παρουσία του Επουράνιου Πατέρα μας και τι χρειάζεται για να επιστρέψουμε και να υπερυψωθούμε με Αυτόν, γίνεται εντελώς ξεκάθαρο πως τίποτα σχετικό με την επίγεια ζωή μας δεν μπορεί να είναι σημαντικότερο από τη φυσική γέννηση και την πνευματική αναγέννηση, τα δύο προαπαιτούμενα για την αιώνια ζωή. Αυτό είναι, για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του Ντήτριχ Μπονχέφερ, το «αξίωμα» του γάμου, η «θέση ευθύνης προς… την ανθρωπότητα», που αυτός ο θείος θεσμός «από ψηλά, από τον Θεό» καταλαμβάνει. Είναι «ο σύνδεσμος στην αλυσίδα των γενεών» και τώρα και μετέπειτα -- η τάξη των ουρανών.
Μία οικογένεια που στηρίζεται στον γάμο ενός άνδρα και μίας γυναίκας προσφέρει το καλύτερο περιβάλλον για την ευημερία του σχεδίου του Θεού -- το περιβάλλον για να γεννηθούν παιδιά που έρχονται αγνά και αθώα από τον Θεό και το περιβάλλον για τη μάθηση και την προετοιμασία που θα χρειαστούν για μία επιτυχημένη θνητή ζωή και αιώνια ζωή στον κόσμο που θα έρθει. Ένας κρίσιμος αριθμός οικογενειών που στηρίζονται σε τέτοιους γάμους είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την ανάπτυξη των κοινωνιών. Για τον λόγο αυτό, κοινότητες και έθνη έχουν ενθαρρύνει και προστατεύσει τον γάμο και την οικογένεια ως προνομιούχους θεσμούς. Ποτέ δεν ήταν μόνο για την αγάπη και την ευτυχία των ενηλίκων.
Η κοινωνική επιστήμη θεωρεί την υπόθεση του γάμου και των οικογενειών που ορίζονται από δύο παντρεμένους συζύγους, έναν άνδρα και μία γυναίκα, υποχρεωτική19. Και έτσι «προειδοποιούμε ότι η διάλυση της οικογένειας θα επιφέρει στα άτομα, την κοινωνία και τα έθνη τις φοβερές καταστροφές, για τις οποίες έχουν μιλήσει οι αρχαίοι και σύγχρονοι προφήτες»20. Αλλά οι απαιτήσεις του ρόλου του γάμου και της οικογένειας δεν στηρίζονται στην κοινωνική επιστήμη, αλλά στην αλήθεια πως είναι δημιούργημα του Θεού. Είναι Αυτός που δημιούργησε αρχικά τον Αδάμ και την Εύα κατ’ εικόνα δική Του, αρσενικό και θηλυκό, και τους ένωσε ως συζύγους για να γίνουν «σάρκα μία» και να πληθαίνουν και να κυριεύσουν τη γη21. Κάθε άτομο κουβαλά τη θεϊκή εικόνα, αλλά είναι στην γαμήλια ένωση μεταξύ αρσενικού και θηλικού ως ένα που φτάνει στο πλήρες νόημά της η εικόνα του Θεού -- αρσενικό και θηλυκό. Ούτε εμείς ούτε κανείς άλλος θνητός δεν μπορεί να αλλάξει αυτή την θεϊκή εντολή του γάμου. Δεν είναι μια ανθρώπινη επινόηση. Τέτοιος γάμος είναι πράγματι «από ψηλά, από τον Θεό» και είναι μέρος του σχεδίου ευδαιμονίας τόσο, όσο και η Πτώση και η εξιλέωση.
Στον προγήινο κόσμο, ο Εωσφόρος επαναστάτησε εναντίον του Θεού και του σχεδίου Του και η εναντίωσή του μόνο εντείνεται. Πολεμά να αποθαρρύνει τον γάμο και την δημιουργία οικογενειών και όπου υπάρχουν γάμοι και οικογένειες, κάνει ό,τι μπορεί για να τις διαλύσει. Επιτίθεται σε οτιδήποτε είναι ιερό σχετικά με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα, αποσυνδέοντάς την από το ευρύτερο πλαίσιο του γάμου με μία φαινομενικά ατελείωτη σειρά από ανήθικες σκέψεις και πράξεις. Αναζητά να πείσει άνδρες και γυναίκες ότι οι προτεραιότητες του γάμου και της οικογένειας μπορούν να αγνοηθούν ή να εγκαταλειφθούν, ή τουλάχιστον να υποταγούν σε καριέρες, άλλα επιτεύγματα και στην αναζήτηση της αυτο-εκπλήρωσης και της ατομικής αυτονομίας. Σίγουρα ο ενάντιος χαίρεται όταν οι γονείς παραμελούν να διδάσκουν και να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους να έχουν πίστη στον Χριστό και να αναγεννώνται πνευματικά. Αδελφοί και αδελφές, πολλά πράγματα είναι καλά, πολλά είναι σημαντικά, αλλά μόνο λίγα είναι απαραίτητα.
Η διακήρυξη των θεμελιωδών αληθειών σχετικά με τον γάμο και την οικογένεια δεν είναι παράβλεψη ή υποτίμηση των θυσιών και επιτυχιών των ανθρώπων, που αυτό το ιδεώδες δεν αντιπροσωπεύει την σημερινή τους πραγματικότητα. Μερικοί από εσάς έχετε στερηθεί την ευλογία του γάμου για λόγους που περιλαμβάνουν έλλειψη βιώσιμων προοπτικών, έλξη από το ίδιο φύλο, φυσικές ή διανοητικές αναπηρίες ή απλώς τον φόβο της αποτυχίας, ο οποίος τουλάχιστον επί του παρόντος, επισκιάζει την πίστη. Ή μπορεί να έχετε παντρευτεί, αλλά να έχει λήξει αυτός ο γάμος και έχετε μείνει μόνοι να διαχειρίζεστε αυτά που οι δύο μαζί μόλις και μετά βίας τα καταφέρνουν. Μερικοί από εσάς που είστε παντρεμένοι δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά, παρ’ όλες τις ακατανίκητες επιθυμίες και τις παρακλητικές προσευχές.
Ακόμα κι έτσι, ο καθένας έχει δώρα, ο καθένας έχει ταλέντα, ο καθένας μπορεί να συνεισφέρει στην εξέλιξη του θείου σχεδίου σε κάθε γενεά. Πολλά από αυτά που είναι καλά, πολλά από αυτά που είναι σημαντικά --μερικές φορές ακόμα και αυτά που είναι απαραίτητα για το παρόν-- μπορούν να επιτευχθούν μέσα σε μη ιδανικές συνθήκες. Τόσοι πολλοί από εσάς κάνετε το καλύτερο δυνατό. Και όταν εσείς, που κουβαλάτε τα βαρύτερα φορτία της θνητότητας σταθείτε ορθοί και υπερασπιστείτε το σχέδιο του Θεού να υπερυψώσει τα τέκνα Του, τότε όλοι είμαστε έτοιμοι να βαδίσουμε. Με πεποίθηση δίνουμε μαρτυρία ότι η εξιλέωση του Ιησού Χριστού έχει προβλέψει και στο τέλος θα ανταμείψει κάθε στέρηση και έλλειψη εκείνων που στρέφονται προς Αυτόν. Κανένας δεν είναι προορισμένος να λάβει λιγότερα από όλα όσα ο Πατέρας προορίζει για τα τέκνα Του.
Μία νεαρή μητέρα πρόσφατα μου εκμυστηρεύθηκε την ανησυχία της καθώς νιώθει ανεπαρκής για αυτήν την ύψιστη κλήση. Αισθάνθηκα ότι τα ζητήματα που την απασχολούσαν ήταν μικρά και δεν χρειαζόταν να στενοχωριέται· τα κατάφερνε καλά. Αλλά ήξερα ότι ήθελε μόνο να ευχαριστήσει τον Θεό και να τιμήσει την εμπιστοσύνη Του. Πρόσφερα λόγια ενθαρρυντικά και μέσα στην καρδιά μου παρακάλεσα ο Θεός, ο Επουράνιος Πατέρας της, να της ανυψώσει το ηθικό με την αγάπη Του και τη μαρτυρία της αποδοχής Του, καθώς αυτή επιτελεί το δικό Του έργο.
Αυτή είναι η προσευχή μου για όλους εμάς σήμερα. Είθε ο καθένας μας να βρει αποδοχή στα μάτια Του. Είθε γάμοι να ευημερούν και οικογένειες να ευτυχούν και είτε ο κλήρος μας είναι η πληρότητα αυτών των ευλογιών στην θνητότητα είτε όχι, είθε η χάρη του Κυρίου να φέρει ευτυχία στο παρόν και πίστη σε σίγουρες υποσχέσεις, στο μέλλον. Στο όνομα του Ιησού Χριστού, αμήν.