Moko aajunes ta aawib’ wankat sa’ li k’anjel

Xb’aan li Awa’b’ej Henry B. Eyring

Xb’een aj Tenq’ aj K’ehol Na’leb’ sa’ li Xb’eenil Awa’b’ejil

Naq nakatq’axon sa’ jun k’anjel re li tijonelil toj sa’ jalan chik, taawil naq li Qaawa’ wan sa’ li k’anjel aawochb’een.

Ex was wiitz’in raarookex inb’aan, naqab’antioxi naq li Qaawa’ xb’oqeb’ li Elder Ronald A. Rasband, li Elder Gary E. Stevenson, ut li Elder Dale G. Renlund jo’ Apostoleb’ re li Qaawa’ Jesukristo. Li qach’ool, li qatij, ut li qapaab’aal neke’xaqab’ank reheb’.

Naqanaw naq nimeb’ xmetz’ew. A’ut, toj te’raj xnawb’al sa’ lix k’anjel, jo’ naqaj chiqajunilo, naq li Qaawa’ wan rik’ineb’ sa’ lix k’anjel. Li ak’ diacono naraj xnawb’al a’an, jo’ chanru li taqenaqil aj tij jwal najter naq naxk’ul jun ak’ xb’oqb’al.

Naniman li nawom a’an naq nakat-ok chirilb’al naq xatxb’oq rik’ineb’ lix moos. Tinkawresi lee ch’ool anajwan re naru teenaw naq wi teeb’aanu li k’eeb’il cheeb’aanu, li Qaawa’ naxtiq lix wankil chiru.

Chixjunil li k’anjel naqak’ul sa’ lix awa’b’ejihom li Qaawa’ naraj xq’axb’al li qana’leb’ ut li qawankil qajunes. Tento tixk’ul xtenq’ankil xb’aan li Qaawa’, li taachalq. Li ak’ diacono, a’an ajwi’ taaril naq yaal a’an, ut toj tixtzol wi’chik sa’ xnumikeb’ li chihab’.

Jun li wimam wan sa’ qayanq jo’ xb’een roq sa’ jun xch’utam li tijonelil anajwan. Kik’ojob’aman jo’ diacono waqib’ kutan chaq. Naru tixnaw naq li xb’een xk’anjel sa’ li tijonelil, a’anaq xjek’inkil li loq’laj wa’ak sa’ li domingo. Nintz’aama naq taaril xyaalalil li hoonal a’an chi tz’aqal yaal.

Naru tixk’oxla naq lix k’anjel choq’ re li Qaawa’, a’an xjek’inkil lix sek li loq’laj wa’ak reheb’ li ani chunchu aran. A’b’an li rajom li Qaawa’, a’an maawa’ naq li kristiaan yal te’xk’ul li wa ut li ha’. A’an b’an naq te’kanaaq sa’ jun li sumwank li tixb’eresiheb’ toj sa’ li junelik yu’am. Ut re xk’eeb’al a’an chi uxmank, li Qaawa’ tento tixk’e junaq musiq’ejil na’leb’ re li ani tixk’ul li sek rik’in li diacono.

Laa’in wilom a’an jun sut sa’ jun rochocheb’ li tiix naq li diacono kixkub’si rib’ chixk’eeb’al li sek re jun kana’chin saq rismal. Li kana’ kiril li wa jo’ wan raj xchaq’alil ru. Ink’a’ nasach sa’ inch’ool lix se’ naq kixket, ut naq kixt’otz’ ruq’ sa’ xb’een jolom li diacono ut kixye chi kaw xyaab’ xkux, “B’antiox aawe!”

Li diacono a’an yal yoo chixb’aanunkil xk’anjel re li tijonelil. Ab’anan, toja’ naq li Qaawa’ kixnima xb’aanuhom li diacono. Ki’ilman naq li ixq kixk’oxla li Kolonel naq kixye lix b’antioxihom choq’ re xk’anjel li diacono. Kikawresiik xnawom chiru xk’anjel li diacono naq taawanq li Musiq’ej rik’in. Moko xjunes ta kiwan sa’ li kutan a’an sa’ rochocheb’ li tiix. Chi moko xjunes ta kiwan li diacono sa’ xtuqtuukil k’anjel.

Jun li saaj aj tzolonel sa’ li Tijonelil re Aaron maare ink’a’ taareek’a naq wan choq’ rochb’een li Qaawa’ sa’ xk’anjel naq naxik chirula’aninkil jun li junkab’al. Toj jultik we laa’in li kok’ aatin kixwotz jun li saaj tzolonel li kik’ulun sa’ qochoch. Li Musiq’ej kixxaqab’ raatin chiwu ut chiru lin junkab’al. Maare a’an ink’a’ jultik re, a’b’an jultik we laa’in.

Li Qaawa’ tixnimob’resi ru xk’anjel jun li saaj winq wi’chik naq nab’oqe’ jo’ aj tij. Qayehaq, maare xb’een li kub’iha’ tixb’aanu taawanq choq’ re jun li saaj li ink’a’ naxnaw ru. Maare tixxuwa xyeeb’al li aatin chi ink’a’ us malaj xb’aanunkil li k’anjel chi ink’a’ us.

A’b’an li Qaawa’, lix Tzolonel, tixnimob’resi lix b’oqb’al. Li kristiaan li tixkub’si xha’ ak’ xraj taaxik chi ub’ej sa’ xb’e li junelik yu’am. Li Qaawa’ tixb’aanu xnimal chik xk’anjel. Kixb’aanu choq’ we naq li ch’ajom li xinkub’si xha’ xye we rik’in xya’al li ru, “Ch’ajb’ilin. Ch’ajb’ilin.”

Naq nakatq’axon sa’ jun k’anjel re li tijonelil toj sa’ jalan chik, taawil naq li Qaawa’ wan sa’ li k’anjel aawochb’een. Xintzol a’ain naq xinnaw ru jun awa’b’ej reheb’ laj xb’eenil k’iila chihab’ chaq anajwan. Sa’ jun ch’utub’aj-ib’ ke’wan numenaq 40 xk’ab’a’eb’ li okeb’ re chixk’ulb’al li Tijonelil re Melkisedek.

Li awa’b’ej re oqech kixye we sa’ hasb’, “Chixjunileb’ li winq a’an toje’ ke’ok wi’chik chi wulak sa’ iglees.” Chi sachso inch’ool, kinpatz’ re li awa’b’ej k’a’ru li k’anjel kixxaqab’ re xxokb’aleb’ li winq a’an.

Kixk’ut chi ruq’ jun li saaj winq toj najt chaq sa’ li chutleb’aal. Kixye, “Aran wan. Lix k’iihaleb’ li winq a’in ke’k’ame’ chaq wi’chik xb’aan li awa’b’ej a’an reheb’ laj xb’eenil.” Chunchu sa’ xraqikeb’ chaq li chunleb’aal, maak’a’ xt’ikr re Domingo, ut q’eleb’ ru lix botin.

Xintz’aama re li awa’b’ej re oqech naq tinwaatina li saaj awa’b’ej. Naq xink’ul, xinye re li saaj winq naq xsach inch’ool xb’aan li k’a’ru xb’aanu ut xinpatz’ re chanru kixb’aanu. Maak’a’ kixye, ut ink’a’ naxk’oxla naq wan ta xk’ulub’ sa’ li k’anjel a’an.

Toja’ naq chi q’un kixye, “Ninnaw ru chixjunileb’ li winq sa’ li tenamit a’in. Lix k’iihaleb’ wankeb’ xcamion. Wan ajwi’ li we. Ninch’aj li we rochb’eeneb’. Timil timil, neke’ok choq’ wamiiw.

“Nawoyb’eni toj reetal na’ok junaq ch’a’ajkilal sa’ xyu’am. Junelik na’ux. Neke’xye we resil. Ninwab’i ut ink’a’ ninjiteb’. Toja’ naq neke’xye, ‘Wan jun xmajelal inyu’am. Tento taawanq k’a’ru chaab’il wi’chik chiru a’in,’ ut laa’in ninye reheb’ k’a’ru a’an li toj maji’ neke’xtaw, ut b’ar raj te’xtaw. Wan naq nikine’xpaab’, ut naq te’xpaab’, nink’ameb’ chiwix.”

Naru teek’e reetal k’a’ut naq ink’a’ kixnima rib’. Naxnaw naq kixb’aanu kok’ xk’anjel ut naq li Qaawa’ kixb’aanu lix tz’aqob’. A’an li Qaawa’ li kixtoch’eb’ li raam li winq a’an sa’eb’ lix ch’a’ajkilal. A’an li Qaawa’ li kixk’eheb’ che’reek’a naq tento taawanq k’a’ru chaab’il wi’chik ut jun royb’enihom naq naru te’xtaw.

Li saaj winq a’an, jo’ chanchant ajwi’ laa’at, li kiwan jo’ xmoos li Qaawa’, yal kixpaab’ naq wi tixb’aanu kok’ xk’anjel, li Qaawa’ tixtenq’aheb’ li winq a’an sa’ xb’ehil li choxa ut li sahil ch’oolejil naru tixk’e reheb’. Li winq a’in kixnaw ajwi’ naq li Qaawa’ kixb’oq jo’ awa’b’ej xb’aan naq kixnaw naq tixb’aanu xk’anjel.

Te’wanq li kutankil sa’ laa k’anjel naq ink’a’ taawil li nimla usaak jo’ kiril li saaj awa’b’ej a’an reheb’ laj xb’eenil. Aran wan li kutan naq tento taanaw naq li Qaawa’, rik’in xnawb’al naq taab’aanu laa k’anjel, xatxb’oq rik’ineb’ lix moos li k’eeb’ileb’ xwankil xb’aan a’an. Xpaab’ankil li b’oqok xb’aaneb’ lix moos li Qaawa’ ki’ajman chi us sa’ xmision lix yuwa’ lin mama’, a’an laj Henry Eyring.

Kikub’e xha’ sa’ xjunlaju xb’e li po marzo, 1855, sa’ San Louis, Missouri. Laj Erastus Snow kixxaqab’ sa’ xk’anjel laj tij moko najt ta chirix. Li awa’b’ej re li oqech sa’ Saint Louis, laj John H. Hart, kixb’oq sa’ jun lix mision sa’ li Nacion Cherokee sa’ 6 octubre.¹ Kixaqab’aman jo’ xb’eenil sa’ 11 octubre. Xko’o sa’ kawaay toj sa’ li Mision Cherokee sa’ 24 octubre. 20 chihab’ wan re ut wanjenaq jo’ xkomon li iglees yal wuqub’ po.

Wi ta wanjenaq junaq aj k’anjel sa’ li tijonelil li ink’a’ nareek’a xkawresinkil, a’an raj laj Henry Eyring. Li jun ajwi’ chi na’leb’ kiwan wi’ xkawilal xch’ool re naq taaxik, a’an naq kixnaw sa’ xch’ool naq li Dios kixb’oq rik’ineb’ lix moos. A’an lix yo’leb’aal xkawilal xch’ool. Tento naq a’an ajwi’ xkawilal laa ch’ool laa’at, maak’a’ naxye k’a’ru laa b’oqb’al sa’ li tijonelil.

Chirix naq laj Elder Eyring kik’anjelak oxib’ chihab’ sa’ ch’a’ajkilal, ut chirix naq kikam li awa’b’ej re li mision, laj Henry kib’oqe’ ut kixaqab’aman jo’ awa’b’ej re li mision sa’ jun li ch’utam sa’ 6 octubre, 1858. Kixk’ul xsachb’al xch’ool jo’ naxk’ul raj jun li ak’ diacono. Kixye, “Maajo’q’e xwoyb’eni naq tinb’oqe’q sa’ li nimla k’anjel a’an, a’ut rik’in naq a’an li ke’raj laj jolominel, xink’ul chi anchal inch’ool, ut xweek’a ajwi’ lin nimla majelal ut xka’ch’inal lin nawom.”²

Li Awa’b’ej Eyring kiwulak toj sa’eb’ li Nacion Cherokee, Creek, ut Choctaw sa’ 1859. Rik’in xk’anjel, li Qaawa’ “kixtiq,” kixtz’iib’a laj Henry, “naab’aleb’ sa’ li Iglees.” Kixk’uub’ wiib ruq’ li Iglees a’ut kixye naq “yal junjunqeb’ yo’yookeb’ xch’ool sa’ li k’anjel.”³

Jun chihab’ chirix a’an, laj Henry kixk’ul li ch’a’ajkilal naq eb’ laj jolominel sa’eb’ li tenamit a’an ink’a’ chik neke’xk’e xliceens li misioneer re li Iglees chixb’aanunkil xk’anjel. Naq kixtz’il rix k’a’ru tixb’aanu, kinaq sa’ xch’ool jun li na’leb’ kixk’e li awa’b’ej re mision junxil naq tixnajtob’resi xmision toj sa’ li chihab’ 1859.⁴

Sa’ octubre re li chihab’ a’an, laj Henry kixtz’iib’a jun li hu re li Awa’b’ej Brigham Young re xpatz’b’al xna’leb’, a’ut ink’a’ kixk’ul xsumenkil. Kixtz’iib’a laj Henry, “Rik’in naq maak’a’ xwab’i rik’in lix Awa’b’ejil li Iglees, xinpatz’ok chiru li Qaawa’ sa’ tijok, ut xintz’aama naq tixk’utb’esi chiwu li rajom choq’ we, ma tinkanaaq malaj tinxik Sion.”

Kixye ajwi’: “Li matk’ a’in xk’eeman we jo’ xsumenkil lin tij. Xinmatk’i naq ak xinwulak Lago Salado ut tikto xinwulak sa’ x’oficina laj Brigham Young, b’ar wi’ xintaw. Xinye re: ‘Awa’b’ej Young, xin’el sa’ lin mision, xinchal injunes, a’ut wi wan k’a’ru ink’a’ us, wan lin ch’ool chi sutq’iik re naq tinchoy lin mision.’ [Sa’ li matk’ li profeet] kichaqok: ‘Tz’aqal ak xatwan aran, us wankat.’”

Laj Henry kixtz’iib’a, “Rik’in naq ak xink’uleb’ li matk’ li ke’tz’oqb’resiik ru, ak xinru chixpaab’ankil naq a’in ajwi’ taa’uxq ut chi junpaat xin’ok chixkawresinkil wib’ chi xik.”

Kiwulak Lago Salado sa’ 29 agosto, 1860, chirix b’eek chiroq sa’ xk’iihal li b’e. Kab’ej, ki’ok sa’ lix oficina li Awa’b’ej Brigham Young.⁵

Laj Henry kixye resil k’a’ru kixk’ul rik’in li aatin a’in: “Xinpatz’ li Awa’b’ej Young, li kinixk’ul chi jwan q’un lix ch’ool. Xinye re, ‘Aw’a’b’ej Young xinchal chi moko taqlanb’ilin ta, wi ink’a’ us xinb’aanu, wan lin ch’ool chi sutq’iik re naq tinchoy lin mision.’ [Laj Brigham Young] kichaqok: ‘Us wankat, ak yooko chaasik’b’al.’”

Laj Henry naxch’olob’ xsahil xch’ool rik’in xyeeb’al, “Chi jo’kan lin matk’ kitz’aqob’resiik ru chi tz’aqal.”⁶

Lix sahil xch’ool kichal sa’ xnawb’al naq li Qaawa’ yoo chaq chi k’anjelak rikin ut chirilb’al. Kixnaw li k’a’ru yaal choq’ qe chiqajunil—naq eb’ lix moos li Qaawa’ neke’musiq’aak re te’xnaw li rajom. Ut laj Henry Eyring kixk’ojob’ li k’a’ru ninnaw ajwi’ laa’in: naq li profeet, jo’ li awa’b’ej re li tijonelil, namusiq’aak xb’aan li Dios chirilb’al ut chixtenq’ankileb’ lix moos li Qaawa’ ut chixb’oqb’aleb’ ajwi’.

Maak’a’ naxye k’a’ru laa b’oqb’al sa’ li tijonelil, maare wan naq aaweek’ahom naq li qaChoxahil Yuwa’ ink’a’ naxk’e aaweetal. Naru tat-tijok re taanaw li rajom, ut wi chi yaal taawaj xb’aanunkil yalaq k’a’ru li tixpatz’ aawe, laa’at taak’ul jun laa sumenkil.

Li qaChoxahil Yuwa’ tatxkanab’ chireek’ankil naq naxnaw aawu, naq naxb’antioxi laa k’anjel, ut naq yookat chi ok jo’ k’ulub’ej chirab’inkil li raatin li Qaawa’ li jwal taawaj rab’inkil: “Us, chaab’il aj k’anjelat ut tiik aach’ool! Tiik aach’ool naq xatwank rik’in li b’ab’ay, tink’e aawankil sa’ xb’een naab’al chik. Tattz’aqonq sa’ xsahilal xch’ool laj eechal aawe.”⁷

Nintz’aama naq chixjunileb’ sa’ li tijonelil te’xye’ li ruq’ sa’ paab’aal re te’xxok chixjunileb’ li aamej li b’oqb’ileb’ chixtenq’ankil. Li Dios tixtiq xwankil chiru xk’anjelb’ lix moos. Te’toch’manq raameb’ li kristiaan re te’xb’aanu li k’a’ru tixk’eheb’ sa’ xb’e li evangelio toj sa’ sahil ch’oolejil, ut chirix li rahil ch’oolejil.

Nintz’aama ajwi’ naq chixjunileb’ sa’ li tijonelil te’reek’a naq ilb’ileb’ chaq sa’ rahok xb’aan li qaChoxahil Yuwa’, li Kolonel, ut lix profeet li Dios sa’ lix k’anjel sa’ li tijonelil.

Ninch’olob’ xnawom inch’ool naq wanko chixtenq’ankil li Qaawa’ Jesukristo li waklijenaq wi’chik. Ninch’olob’ naq a’an xb’oqok aawe ut we laa’in chi nawb’il li qametz’ew ut li tenq’ toj taqaj. Taarosob’tesi li qak’anjel toj tixq’ax lix nimal chaq li qoyb’enihom naq naqayal qaq’e chi tz’aqal sa’ xk’anjel. Nich’olob’ naq lix profeet li Dios, li na’awab’ejin re chixjunil li tijonelil sa’ li ruchich’och’, namusiq’aak xb’aan li Dios.

Ninb’antioxi li b’aanuhom neke’xk’ut laj paab’anel sa’ li tijonelil yalaq b’ar. Li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel neke’xb’antioxi naq nekeb’aanu lee k’anjel. Neke’xnaw eeru, neke’ilok eere, ut neke’rahok eere. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.