Ang Tradisyon sa usa ka Balanse, Matarung nga Kinabuhi
Gikan sa usa ka pakigpulong nga gihatag niadtong Enero 15, 2010, sa Utah Valley University.
Ang Dios mopanalangin kaninyo uban sa kabubut-on ug tinguha nga mahimong ehemplo sa kalibutan ug sa pagpuyo og balanse, matarung nga kinabuhi nga Iyang gilauman nga ang Iyang mga anak mopuyo panahon sa ilang mortal nga pagsulay.
Sa sinugdanan sa halandumon nga musikal nga Fiddler on the Roof, si Tevye, ang bida, mipaila sa iyang istorya pinaagi sa pag-ingon:
“Sa among gamay nga lungsod sa Anatevka, tingali makaingon kamo nga ang matag usa kanamo usa ka fiddler on the roof [tigtukar og biyolin ibabaw sa atup], naningkamot sa pagtukar og usa ka maanindot, yano nga tuno nga dili mahulog. Dili kini sayon. Tingali mangutana kamo, nganong nagpabilin man kami dinhi kon kini delikado kaayo? Nagpabilin kami tungod kay ang Anatevka mao ang among panimalay. Giunsa namo pagmintinar ang among balanse? Niana ako makasulti kaninyo sa usa ka pulong—tradisyon!
“Tungod sa among mga tradisyon, namintinar namo ang among balanse sulod sa daghang katuigan. … Tungod sa among mga tradisyon, matag usa nasayud kon si kinsa siya ug kon unsay gilauman sa Dios nga iyang buhaton.”1
Ako ug ang uban nga mas dugay na nga mga miyembro sa Simbahan adunay pribilehiyo nga makapuyo og usa ka espesyal nga panahon sa kasaysayan sa Simbahan. Ang panahon sa pioneer nakahatag kanamo og talagsaon nga mga tradisyon. Tungod kay ang kaluwasan mismo sa mga pioneer nagdepende niini, gipalambo nila ang usa ka maanindot nga pagbati sa panaghiusa. Ikatulo ko nga henerasyon nga kaliwat sa usa ka halangdong Mormon pioneer nga pamilya, apan akong natagamtaman ang mga panalangin nga may moderno nga panimalay, sakyanan, ug edukasyon sa kolehiyo. Ang akong kinabuhi wala kaayo malayo sa kinabuhi sa pioneer, hinoon, ug ang mga tradisyon sa pioneer padayong gihimo sa among pamilya, ward, ug komunidad.
Sa akong panimalay sa bata pa ko makita nga si Papa ug si Mama naghigugmaay ug nahigugma sa matag usa sa ilang mga anak. Dili sila hakog sa ilang paggahin sa ilang labing maayong bahin sa ilang kinabuhi ngadto sa pamilya. Isip usa ka pamilya kanunay kami nga mangaon og dungan katulo sa usa ka adlaw. Ang tradisyonal nga matang sa panimalay nga akong nailhan dili na kaayo komon karon. Usahay mangandoy kami sa “nindot nga mga panahon sa una.”
Ang among sosyal nga mga kalihokan nakasentro sa ward o sa among eskwelahan sa elementarya. Ang ward magpanon aron manan-aw sa among pag-apil sa mga kalihokan sa dula. Ang mga sayaw-sayaw sa ward giapilan sa tibuok pamilya. Ang mga kasaulogan sama sa Pasko, Independence Day, Pioneer Day, ug county fair mga kalihokan sa komunidad nga tambungan sa tibuok pamilya.
Aduna usab kami mga tradisyon sa pamilya. Ang mga kasinatian nga among naangkon gikan niini nga mga tradisyon sa pamilya nagtudlo kanamo og nag-unang mga baruganan. Usa sa makalingaw nga tradisyon nga among gihimo sa among pamilya adunay malungtarong impresyon ngari kanamo. Kon ang mga bata sa pamilya mag-edad na og usa ka tuig, ibutang sila sa usa ka daplin sa kwarto ug ang pamilya sa pikas daplin. Kon asa nagtapok ang pamilya, upat ka mga butang ang ibutang sa salug: usa ka bibiron sa bata, usa ka dulaan, gamayng alkansiya, ug ang mga kasulatan. Ang gamayng bata dayon dasigon sa pagkamang ngadto sa mga butang ug mopili og usa niini.
Gipili nako ang alkansiya ug ang resulta nahimong financial executive. Ang akong igsoong lalaki nga si Ted mipili sa mga kasulatan, usa ka mahigugmaon sa mga basahon sa tibuok niyang kinabuhi, ug nahimong abogado. Ang akong igsoon nga si Bob mao ang sakop sa pamilya nga kahibalo sa tanan. Mikamang siya ug gilingkuran ang mga kasulatan, gipunit ang alkansiya ug gibutang diha sa iyang tiil, ug gibutang ang bibiron sa iyang ba-ba gamit ang usa ka kamot ug gigunitan ang dulaan sa pikas kamot. Nahimo siyang accountant. Nagpuyo siya og usa ka maayong pagkabalanse nga kinabuhi.
Gamit niining upat ka mga aytem isip mga ehemplo, gusto nakong hisgutan ang pagpuyo og usa ka balanse nga kinabuhi.
Ang Atong Lawas Usa ka Templo
Ang bibiron nagrepresentar sa atong pisikal nga kahimsog. Ang mga kasulatan nagpamatuod kon unsa ka importante ang atong pisikal nga mga lawas ngadto sa atong mahangturong pag-uswag.
“Wala ba kamo masayud nga kamo templo sa Dios, ug nga ang Espiritu sa Dios nagapuyo diha sa sulod ninyo?
“Kon adunay molaglag sa templo sa Dios, siya pagalaglagon sa Dios; kay ang templo sa Dios balaan, ug kanang temploha mao kamo.” (1 Mga Taga-Corinto 3:16–17).
Ang Ginoo nagbutang og taas nga sumbanan alang kanato nga nagsulti kanato sa paghunahuna sa atong mga lawas nga usa ka templo. Ako adunay pribilehiyo nga makakuyog sa Presidente sa Simbahan ngadto sa daghang mga pagpahinungod sa templo. Sa wala pa ang pagpahinungod ang Presidente kanunay gayud nga mosusi sa pagkatrabaho sa bag-o nga templo, nga adunay labing taas nga kalidad ug matahum nga desinyo niini. Ang mga nataran libut sa atong mga templo sa kanunay mao ang labing makapadani nga dapit diha sa mga komunidad diin kini gitukod.
Lakaw ug barug diha sa atubangan sa templo. Pamalandungi og maayo ang balay sa Ginoo ug tan-awa kon dili ba kini makapadasig kaninyo sa paghimo og pipila ka mga kalamboan sa pisikal nga templo nga gihatag sa Ginoo kaninyo nga puy-an sa inyong mahangturong espiritu. Ang Ginoo nag-establisar og pipila ka nag-unang mga sumbanan sa pagdumala sa atong pisikal nga mga lawas. Ang pagsunod niini nga mga sumbanan nagpabilin nga usa sa gikinahanglan alang sa ordinasyon ngadto sa priesthood, alang sa temple recommend, ug alang sa paghupot og usa ka calling sa Simbahan.
Usahay mobati kita nga ang mga tawo dili ingon ka madawaton kanato tungod sa taas nga mga sumbanan nga atong gipahimutang alang sa atong kaugalingon. Sa gihapon, adunay mga butang nga dili lamang nato buhaton. Kita adunay Pulong sa Kaalam, nga nagtabang kanato nga magpuyo og mas himsog nga kinabuhi, usa ka matang sa kinabuhi nga makatabang sa atong pagtubo ug kaayohan. Kita adunay mga sumbanan, mga mithi, ug paagi sa pagpuyo nga gikaibgan sa kadaghanan sa kalibutan. Akong nabantayan nga kon kamo magpakabuhi sa paagi nga kamo kinahanglang magpakabuhi, ang mga tawo makamatikod ug makadayeg sa inyong mga gituohan ug kamo makaimpluwensya sa kinabuhi sa uban.
Akong gigahin ang akong panginabuhi diha sa department store nga negosyo. Tungod kay kabahin ko sa management team, importante kanako nga makig-uban sa mga organisasyon sa lokal nga negosyo. Ang mga miting sa kasagaran niining mga oganisasyon kanunayng magsugod sa oras sa ting-inom. Panahon kini sa pakigsagol ug pakigsuod sa mga tawo nga apil sa organisasyon. Kanunay ko nga mobati nga dili komportable niining mga orasa sa pakighugoy-hugoy. Sa sinugdanan nangayo ko og lemon-lime nga softdrink. Nadiskubrihan dayon nako nga ang lemon-lime nga softdrink pareha og dagway sa uban nga mga ilimnon. Dili ko makamugna og hunahuna nga ako dili manginginom uban sa tin-aw nga softdrink nga naa sa akong mga kamot. Misulay ko og root beer. Mao gihapon ang problema.
Sa katapusan nakahukom ko nga mangayo og imnonon nga klarong mopaila kanako nga dili hinginom. Miadto ko sa bartender ug nangayo og usa ka baso nga gatas. Ang bartender wala pa makasulay nga gipangayoan og sama niana. Miadto siya sa kusina ug mikuha og usa ka baso nga gatas para nako. Karon aduna na koy imnonon nga lahi kaayo tan-awon sa makahubog nga mga ilimnon nga giinom sa uban. Sa kalit lang ako ang nahimong sentro sa pagtagad. Daghan kaayong mga nagkomedya sa akong giinom. Ang akong gatas mao ang nahimong hilisgutan sa panag-istoryahanay. Nakahimamat ko og mas daghang mga lider sa negosyo nianang gabhiona kay sa akong nasinati sa una atol sa oras sa ting-inom.
Ang gatas mao ang akong napili nga ilimnon atol sa oras sa ting-inom. Sa wala madugay nahibaloan na sa tanan nga ako usa ka Mormon. Ang respeto nga akong nadawat nakapasurprisa gayud kanako, ingon nga ang makapaikag nga hitabo nagsugod sa pagpanghitabo. Ang uban miapil kanako sa pag-inom og gatas!
Paningkamot nga mahimong lahi. Sunda ang mga sumbanan nga gitudlo kanato sa ebanghelyo.
“Ang maayo nga pisikal ug espirituhanon nga kahimsog makatabang kanato nga magpabilin diha sa tul-id ug pig-ot nga agianan,” miingon si Elder Joseph B. Wirthlin (1917–2008) sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles. “Ang Ginoo mihatag sa iyang pamaagi sa kahimsog diha sa Pulong sa Kaalam, ‘usa ka baruganan uban sa saad’ nga padayong gipamatud-an sa moderno nga medikal nga siyensya. (D&P 89:3.) Ang tanang mga sugo sa Dios, lakip na ang Pulong sa Kaalam, mga espirituhanon. (Tan-awa sa D&P 29:34–35.) Kinahanglan nga atong amumahan ang atong kaugalingon sa espirituhanong paagi, gani mas labaw pa kay sa pisikal nga paagi.”2
Unsa gayud kita ka mapasalamaton alang sa mga pagtulun-an sa ebanghelyo kalabut sa kaimportante sa pagpabilin sa atong pisikal nga mga lawas nga putli ug takus nga kapuy-an sa atong mahangturong mga espiritu.
Mga Dulaan sa Kalibutan
Nagpuyo kita sa makapaikag nga kalibutan. Ang tinguha alang sa kalibutanong mga dulaan mora og dili kapugngan. Ang malamboon nga mga nasud nahimong hilabihan ka kalibutanon sa ilang mga gituohan ug mga binuhatan nga sila mangatarungan nga ang usa ka tawo hingpit nga gawasnon. Nagtuo sila nga dili kita kinahanglang mohatag og asoy ngadto ni bisan kinsa o sa bisan unsa gawas sa atong kaugalingon ug, panagsa, ngadto sa katilingban nga atong gipuy-an.
Ang mga kasulatan nagpasidaan kanato, “Sila wala mangita sa Ginoo sa pagpahimutang sa iyang pagkamatarung, apan ang matag tawo naglakaw diha sa iyang kaugalingon nga paagi, ug sama sa hulagway sa iyang kaugalingon nga dios kansang hulagway sama sa kalibutan, ug kansang mga butang ingon niana sa usa ka dios-dios, nga nagkatigulang ug mamatay sa Babelonia, gani ang gamhanan nga Babelonia, mapukan” (D&P 1:16).
Ang mga katilingban diin napalambo kining kalibutanong pamaagi sa kinabuhi adunay dakong espirituhanon ug moral nga bugti nga pagabayran. Ang pagpangita sa gitawag og indibidwal nga mga kagawasan nga walay pagtagad sa mga balaod nga gi-establisar sa Ginoo aron sa pagdumala sa Iyang mga anak dinhi sa yuta moresulta sa tunglo sa hilabihan ka kalibutanon ug kahakog, sa pagkunhod sa publiko ug pribado nga moralidad, ug sa pagsupak sa awtoridad. Taliwala sa kagubot sa kalibutan, uban sa klarong walay kasiguroan niini, kinahanglan gayud nga adunay mga dapit nga nagtanyag og espirituhanong kadangpan, pagbag-o, paglaum, ug kalinaw.
Sukwahi niining kalibutanon nga pamaagi sa kinabuhi, si Presidente Spencer W. Kimball (1895–1985) mitudlo kanato sa kaimportante sa pagtinguha og kahibalo gikan sa Dios:
“Sa saktong pagkasunod-sunod, una moabut ang kahibalo mahitungod sa Dios ug sa iyang programa, nga mao ang dalan ngadto sa kinabuhing dayon, ug dayon moabut ang kahibalo mahitungod sa mga butang sa kalibutan, nga importante usab kaayo. …
“Si Pedro ug si Juan adunay gamay lamang nga kalibutanong kahibalo, nga gipanganlan og ignorante. Apan nasayud sila sa labing mahinungdanon nga mga butang sa kinabuhi, nga ang Dios buhi ug nga ang gilansang, nabanhaw nga Ginoo mao ang Anak sa Dios. Nasayud sila sa dalan ngadto sa kinabuhing dayon. Kini ilang nakat-unan diha sa pipila ka dekada sa ilang mortal nga kinabuhi. Ang ilang matarung nga kinabuhi miabli sa pultahan sa pagkadios alang kanila ug sa paglalang og mga kalibutan uban sa mahangturong pag-uswag. Alang niini tingali magkinahanglan gayud sila, sa katapusan, og usa ka hingpit nga kahibalo sa mga siyensya. Apan sila si Pedro ug Juan nga adunay mga dekada lamang sa pagkat-on ug paghimo sa espirituhanon, naangkon na nila ang disinuybe ka mga siglo aron sa pagkat-on sa butang sa kalibutan o sa geology sa yuta, sa zoology ug sa physiology ug psychology sa mga nilalang sa yuta. Ang pagkamortal mao ang panahon sa pagkat-on og una mahitungod sa Dios ug sa ebanghelyo ug sa pagpahigayon sa mga ordinansa. Human nga ang atong mga tiil lig-on nga nagtunob diha sa dalan sa kinabuhing dayon kita makatigum og dugang nga kahibalo kalabut sa mga butang sa kalibutan. …
“Ang kahibalo sa mga butang sa kalibutan, bisan unsa man kini ka importante, dili gayud makaluwas og usa ka kalag ni makaabli sa celestial nga gingharian ni makamugna og kalibutan ni makahimo sa usa ka tawo nga dios, apan kini labing makatabang niana nga tawo kinsa, miuna sa mahinungdanon nga mga butang, nakakaplag sa dalan sa kinabuhing dayon ug kinsa makagamit na karon sa tanang kahibalo nga mamahimo nga iyang instrumento ug sulugoon.”3
Tinguhaa ang mga butang sa Dios, diin ang mahangturon nga mga ganti nagpaabut kaninyo.
Paghambin og Maayo nga Kinaiya
Ang Manluluwas, sama sa nahisulat diha sa Lucas 14, mitudlo niini nga leksyon:
“Kay kinsa ba kaninyo, nga sa magatinguha siya sa pagtukod og torre, dili una molingkod sa pagkuwenta sa galastohan, kon aduna ba siyay igong ikapahuman niini?
“Tingali unya hinoon, sa diha nga ikabutang na niya ang patukoranan, ug unya dili na siya makahimo sa paghuman niini, ang tanang makakita niini mosugod sa pagbiaybiay kaniya,
“Nga manag-ingon, Kining tawhana igo rang misugod sa pagtukod, apan wala makapahuman” (Lucas 14:28–30).
Samtang nag-andam kamo sa umaabut, kinahanglan gayud nga sigurado kamo nga unsay inyong gibuhat niining mortal nga kasinatian makapahuman kaninyo nga lig-on ug makadawat sa inyong mahangturong ganti.
Ang atong kalibutan karon nag-anam na kapaspas sa paglambo ug kakomplikado. Sa kanunay adunay mga kahigayunan alang sa mga indibidwal nga mawad-an og moralidad. Daghang mga tawo ang ganahan nga moapil sa mga kalihokan nga dali ra makaginansya ug kasagaran mamintaha sa uban kinsa naningkamot sa pagtuman sumala sa mga lagda nga gi-establisar pinaagi sa maayo nga mga binuhatan. Kining paspas nga paglambo sa kalibutan mipadaghan sa tintasyon sa mga tawo aron sa pagsalmot sa dula gamit ang ilang kaugalingong mga lagda.
Hinoon, kita sa kanunay manubag gayud sa balaod sa pag-ani. “Kay bisan unsa ang inyong ipugas, kana usab ang inyong maani; busa, kon kamo magpugas og maayo kamo usab moani og maayo alang sa inyong ganti” (D&P 6:33). Kini mao ang balaod nga dili gayud matuis.
“Ang kinaiya sa usa ka tawo mao ang nagmatuod sa iyang kaugalingon.—Ang iyang reputasyon mao ang opinyon nga gihimo sa uban kabahin niya.—Ang kinaiya anaa kaniya;—ang reputasyon nagagikan sa ubang mga tawo—[ang kinaiya] mao ang lawas, [ang reputasyon] mao ang anino.”4
Ang maayong kinaiya maoy usa ka butang nga moumol sa imong kaugalingon. Dili kini mapanunod gikan sa mga ginikanan. Dili kini mamugna pinaagi sa pagbaton og talagsaon nga mga bintaha. Dili kini usa ka gasa sa pagkatawo, pagkaadunahan, talento, o kahimtang. Kini mao ang resulta sa inyong kaugalingong paningkamot. Mao kini ang ganti nga moabut gikan sa pagsunod sa maayo nga mga baruganan ug pagpakita og usa ka hiyasnon ug talahuron nga kinabuhi.
Uban nianang halangdon nga kinaiya sa pagsalig moabut ang reputasyon sa usa kinsa matinuoron ug adunay integridad. Mao kini ang mga kinaiya nga mosiguro og usa ka malungtaron ug malampuson nga panginabuhi. Ang labing mahinungdanong butang nga inyong matigum mao ang reputasyon sa pagkahimong usa ka tawo nga kasaligan.
Matag Adlaw nga Pagtuon sa Kasulatan
Sa iyang mga sinulat kalabut sa unsay iyang gibati mahitungod sa mga kasulatan, si Nephi miingon: “Ug diha niini ako mosulat sa mga butang sa akong kalag, ug daghan nga mga kasulatan diin gikulit diha sa mga palid nga tumbaga. Kay ang akong kalag nalipay sa mga kasulatan, ug ang akong kasingkasing namalandong kanila, ug nagsulat kanila alang sa kasayuran ug kaayohan sa akong mga anak” (2 Nephi 4:15).
Kita makakaplag og bahandi sa lig-on nga pagtuo ug kahibalo gikan sa atong mga kasulatan: ang Biblia, ang Basahon ni Mormon, ang Doktrina ug mga Pakigsaad, ug ang Perlas nga Labing Bililhon. Kita makakaplag og makapadasig nga mga elemento nga mapadayunong naghiusa nga nagdagayday sa matag usa niini. Diha sa atong pagtuon sayon ra nato kining mailhan.
Ang mga kasulatan nagtudlo nga si Jesukristo mao ang Anak sa Dios. Siya buhi ug mao ang atong Manunubos ug Manluluwas. Kita kinahanglan nga mosunod Kaniya ug mopakita sa atong gugma alang Kaniya pinaagi sa paghinumdom Kaniya ug mapainubsanong mosunod sa Iyang mga sugo.
Pinaagi sa Iyang Pag-ula makahinulsol kita ug malimpyohan. Kita mao ang Iyang katawhan sa pakigsaad ug kinahanglan nga kanunayng mosunod sa mga pakigsaad nga atong gihimo.
Kita kinahanglan nga adunay hugot nga pagtuo, maghinulsol, magpabunyag, modawat sa Espiritu Santo, ug molahutay ngadto sa katapusan.
Ang personal, sinsero nga partisipasyon diha sa mga kasulatan nagmugna og hugot nga pagtuo, paglaum, ug mga solusyon sa atong inadlaw-adlaw nga mga hagit. Ang kanunay nga pagbasa, pamalandong, ug paggamit sa mga leksyon sa mga kasulatan, inubanan sa pag-ampo, mamahimong usa ka dili mahulipan nga bahin sa pag-angkon ug pagsustiner sa usa ka lig-on, dili matarug nga pagpamatuod.
Si Presidente Kimball mipahinumdom kanato sa kaimportante sa padayon nga pagbasa sa kasulatan sa dihang miingon siya: “Akong nakita nga kon dili kaayo nako hatagan og bili ang akong mga pakigrelasyon uban sa Dios ug sa dihang mora og … walay diosnong dalunggan nga naminaw ug walay diosnong tingog nga mamulong, nga ako layo ra gayud kaayo. Kon akong isubsob ang akong kaugalingon sa mga kasulatan ang gilay-on magkaduol ug ang pagkaespirituhanon mobalik.”5
Himoang inadlaw-adlaw nga tulumanon ang pagtuon sa mga kasulatan.
Usa ka Ehemplo sa Kalibutan
Ang akong henerasyon nag-anam og kahanaw. Andam kami nga mopasa sa responsibilidad ngadto sa bag-o ug mas andam nga henerasyon sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Kami naglaum nga sila:
-
Mopabilin sa ilang talagsaong pisikal nga mga lawas nga putli ug balaan sama sa mga templo sa Dios.
-
Mohatag og labaw nga pagtagad sa espirituhanong pagkat-on ug kahibalo gikan sa Dios.
-
Magmahimong usa ka sinaligan nga henerasyon ug mogamit sa pundasyon sa mahangturong mga kamatuoran sa ebanghelyo sa pag-establisar og mga sumbanan ug mga hiyas.
-
Magtinguha sa pagkat-on gikan sa mahangturong mga kamatuoran nga anaa sa balaang mga kasulatan.
Ang Dios mopanalangin kaninyo uban sa determinasyon ug tinguha nga mahimong ehemplo sa kalibutan ug magpuyo og balanse, matarung nga kinabuhi nga Iyang gilauman nga ang Iyang mga anak mopuyo sa panahon sa ilang mortal nga pagsulay.
Litrato © ISTOCKPHOTO; SA TUO: PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NI JERRY GARNS
Paghulagway sa litrato pinaagi ni John Luke
Sa wala: paghulagway sa litrato pinaagi ni Frank Helmrich; tuo: paghulagway sa litrato pinaagi ni John Luke
Paghulagway sa litrato pinaagi ni Christina Smith