Ouderling Robert D. Hales: een eerbaar leven
‘O, had ik maar de stem van een engel zodat ik tegen alle mensen kon zeggen dat [Jezus Christus] is opgestaan en dat Hij leeft; dat Hij de Zoon van God is, de Eniggeborene van de Vader, de beloofde Messias, onze Verlosser en Heiland; dat Hij in de wereld is gekomen om door zijn voorbeeld in het evangelie te onderwijzen. Zijn goddelijke zending is op u en mij gericht, om te zorgen dat wij tot Hem komen en dat Hij ons naar het eeuwige leven zal leiden.’1
Toen ouderling Robert D. Hales in de jaren vijftig straaljagerpiloot in de Amerikaanse luchtmacht was, nam zijn eskader een motto aan om hen in hun taken te inspireren.
‘Het motto van onze eenheid – dat we op de zijkant van onze vliegtuigen hadden – was “Keer terug met eer”’, vertelde ouderling Hales in 1990 als presiderende bisschop aan priesterschapsdragers. ‘Dit motto was voor ons een voortdurende herinnering aan ons vaste voornemen om pas met eer terug te keren naar onze thuisbasis als we al onze inzet hadden gegeven om elk aspect van onze missie met succes uit te voeren.’2
Ouderling Hales, die het vaak over terugkeren met eer had, geloofde dat alle kinderen van onze hemelse Vader bij hun reis op weg naar de eeuwigheid iets aan het toepassen van dit motto konden hebben. Omdat elke levensdag een missie is, verklaarde hij: ‘Wij moeten in gedachten houden wie wij zijn, en dat ons eeuwige doel is om met onze familie “terug te keren met eer” bij onze hemelse Vader.’3
Ouderling Hales hield in de uitvoering van zijn taken als echtgenoot en vader, zakenman, en meer dan veertig jaar als algemeen autoriteit van De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, in gedachten wie hij was, en daar gedroeg hij zich naar. En door zijn getrouwheid, gehoorzaamheid, ijver en dienstbaarheid was hij zijn hele leven lang een goed voorbeeld van het motto van zijn eskader.
Een hecht gezin
Robert Dean Hales wordt op 24 augustus 1932 in New York City (VS) geboren, als jongste in het gezin met drie kinderen van J. Rulon Hales en Vera Marie Holbrook Hales. Robert groeide niet ver van New York City op, op Long Island, in een gezin waar het evangelie centraal stond. Zijn ouders hadden verschillende kerkroepingen, onder meer die van ringzendeling, en het gezin legde elke zondag de bijna veertig kilometer naar de wijk Queens af.
‘We waren een hecht gezin’, herinnerde ouderling Hales zich. Hij noemde zijn ouderlijk huis ‘een prachtige plek om op te groeien’ en zijn ouderlijk gezin ‘een bron van kracht’.4
Door het goede voorbeeld dat zijn ouders gaven, had hij goede herinneringen die hem de rest van zijn leven tot leiding waren.5 ‘Zij leefden het evangelie na, bestudeerden de Schriften en getuigden van God de Vader en zijn Zoon Jezus Christus’, aldus ouderling Hales. ‘Zij getuigden ook van de profeet Joseph Smith.’6
Hij leerde al jong: ‘De sleutel om ons gezin te sterken, ligt in het feit of wij de Geest van de Heer bij ons thuis hebben.’7
Zijn moeder, die meer dan dertig jaar lang een taak in de ZHV had, nam Robert mee als ze de armen en behoeftigen ging helpen, en leerde hem anderen liefhebben en dienen.8 Zijn vader, die in New York City zijn beroep als kunstenaar uitoefende, leerde Robert lessen over het priesterschap en de herstelling die hij nooit meer vergat. Hij nam Robert eens mee naar de Susquehanna, waar Joseph Smith en Oliver Cowdery het Aäronisch priesterschap van Johannes de Doper hadden ontvangen. En hij nam Robert een keer mee naar het heilige bos.
‘We baden samen in het heilige bos en spraken ons verlangen uit om het priesterschap dat we droegen trouw te blijven’, herinnerde hij zich. ‘Vader maakte later van de plek waar we hadden gebeden een schilderij en gaf dat aan mij als herinnering aan de beloften die we die dag samen hadden gedaan. Het hangt nu in mijn kantoor als dagelijkse herinnering aan mijn gewijde ervaring en de beloften die ik met mijn aardse vader aan mijn hemelse Vader heb gedaan.’9
Robert speelde in zijn jeugd graag honkbal en kwam uiteindelijk in het team van de University of Utah terecht. Na de eerste uitwedstrijd met de ploeg van zijn middelbare school was hij in de bus terug naar huis geschokt door het gedrag en het taalgebruik van zijn ploegmaten. Roberts vader maakte een tekening van een ridder voor hem om hem kracht te geven.
‘Door wat hij tekende en wat hij uit de Schriften voorlas, leerde ik hoe ik een getrouwe priesterschapsdrager kon zijn, die het koninkrijk van God beschermt en verdedigt. De woorden van de apostel Paulus waren mijn leidraad.’ (Zie Efeze 6:13–17.)
Jaren later zei ouderling Hales, mijmerend over die les: ‘Als we in het priesterschap getrouw zijn, zullen wij deze wapenrusting als gave van God ontvangen. We hebben die wapenrusting nodig!’10
Ouderling Hales leerde nog iets anders belangrijks uit het voorbeeld van zijn vader.
Hij zei: ‘Ik leerde het vrouwelijk geslacht respecteren door mijn vaders liefdevolle zorg voor mijn moeder, mijn zus, en zijn zussen.’ Toen zijn moeder een beroerte had gehad, werd zijn vaders ‘liefdevolle zorg voor zijn dierbare metgezellin’ de laatste twee jaar van haar leven een voorbeeld dat hij nooit vergat. ‘Hij zei dat het een kleine terugbetaling was voor de meer dan vijftig jaar dat zij hem liefdevolle toewijding had gegeven.’11
Zijn grootste goed
Toen Robert in 1952 voor de zomervakantie van de universiteit thuis was, ontmoette hij een jonge vrouw, Mary Crandall, die net met haar familie uit Californië naar New York was verhuisd. De twee vonden elkaar meteen aardig.
‘Toen ik haar had ontmoet, ben ik met niemand anders meer uitgegaan’, herinnerde ouderling Hales zich.12
Aan het eind van de zomer gingen ze allebei voor de voortzetting van hun studie terug naar Utah. Robert ging naar de University of Utah, terwijl Mary naar de Brigham Young University ging, maar ze lieten zich door de afstand niet van elkaar scheiden. Kort na afloop van het universitaire jaar, op 10 juni 1953, traden ze in de Salt Laketempel in het huwelijk. De daaropvolgende vijf jaar werden ze met twee zoons gezegend, Stephen en David.
Nadat Robert in 1954 een graad in communicatie en zaken had gehaald, werd hij straaljagerpiloot in de luchtmacht. Na afloop van zijn diensttijd, bijna vier jaar later, verhuisde hij zijn gezin van Florida naar Massachusetts om daar voor een mastergraad in bedrijfskunde te studeren. Terwijl hij volledig door zijn studie aan de Harvard Business School in beslag was genomen, werd hij als quorumpresident ouderlingen geroepen. Het was de enige keer in zijn leven dat hij vraagtekens bij een roeping zette.
Hij zei tegen Mary: ‘De kans bestaat dat ik mijn diploma niet haal als ik quorumpresident ouderlingen word.’
Aan Mary’s antwoord zou hij de rest van zijn leven iets hebben: ‘Bob, ik wil liever een actieve priesterschapsdrager dan een man met een mastergraad van Harvard op zak.’ Toen sloeg ze haar armen om hem heen en zei: ‘Maar we doen het allebei.’13
En dat deden ze.
De volgende dag scheidde Mary een deel van het onafgewerkte souterrain van hun woning af zodat Robert een plek zou hebben om ongestoord te studeren.
Ouderling Hales zou dertig jaar later zeggen: ‘Ik legde mijn lot in handen van de Heer toen ik de beslissing nam’ om de roeping te aanvaarden. ‘Die beslissing was toen veel moeilijker te nemen dan toen ik jaren later de roeping aannam om assistent van de Twaalf te worden en mijn zakelijke loopbaan achter me te laten.’14
Toen zijn gezin jaren later financiële zekerheid had, wilde ouderling Hales een dure jas voor Mary kopen. Toen hij haar vroeg wat ze van zijn voorgenomen aankoop vond, vroeg ze: ‘Wil je die jas voor mij kopen of voor jou?’
Ouderling Hales noemde haar vraag ‘een onvergetelijke les’. Hij zei daarover: ‘Met andere woorden vroeg ze: “Is het doel van dit cadeau om jouw liefde aan me te tonen of om me te laten zien dat je een goede kostwinner bent, of wil je de wereld iets bewijzen?” Ik dacht over haar vraag na en besefte dat ik minder aan haar en ons gezin dacht en meer aan mijzelf.’15
Ouderling Hales erkende dat zijn vrouw zijn grootste goed was.16 ‘Zonder haar zou ik niet zijn wat ik nu ben’, zei hij. ‘Ik houd zielsveel van haar. Ze heeft gaven van de Geest. We bestuderen samen de Schriften, en veel van de denkbeelden waarin ik onderwijs, krijg ik door onze gezamenlijke studie en gebed. Daarom ben ik wie ik ben.’17
Ouderling Hales schreef veel van wat Mary en hij bereikten toe aan hun relatie als team. ‘We zijn altijd een team geweest en dat zal altijd zo blijven. Ik denk dat na luisteren naar de Heilige Geest, naar mijn vrouw luisteren de belangrijkste invloed in mijn leven is geweest.’18
‘U zult op veel zendingen gaan’
Toen Robert in 1960 zijn MBA had gehaald, kreeg hij snel kansen om de zakelijke ladder te beklimmen. De daaropvolgende vijftien jaar bekleedde hij hoge leidinggevende functies in diverse vooraanstaande Amerikaanse bedrijven. Voor zijn succesvolle loopbaan kwam hij met zijn gezin in verschillende Amerikaanse steden te wonen, maar ook in Engeland, Duitsland en Spanje. Die verhuizingen brachten telkens andere leidinggevende roepingen in de kerk met zich mee, maar Robert aanvaardde die bereidwillig.
Hij was lid van gemeentepresidiums in Spanje en Duitsland, en in de Verenigde Staten in Georgia en Massachusetts. Hij was bisschop in de Duitse stad Frankfurt, en in de Amerikaanse staten Massachusetts en Illinois. Hij was hogeraadslid in de Engelse hoofdstad Londen, en in Boston (Massachusetts, VS), waar hij bovendien deel uitmaakte van een ringpresidium. Hij was regionaal vertegenwoordiger in de Amerikaanse staten Minnesota en Louisana.
In 1975 werd hem tijdens een bestuursraadvergadering in het bedrijf waar hij werkte een briefje overhandigd dat president Marion G. Romney (1897–1988), destijds tweede raadgever in het Eerste Presidium, aan de telefoon was. Toen Robert de telefoon aannam, riep president Romney hem als zendingspresident. Robert nam de roeping aan, maar voordat hij later dat jaar zijn functie als president van het zendingsgebied Londen (Engeland) op zich kon nemen, kreeg hij weer een telefoontje uit Salt Lake City, dit keer van president Spencer W. Kimball (1895-1985).
‘Vind je het erg als we je vragen om langer dan drie jaar te dienen?’ vroeg president Kimball. Toen Robert zei dat dit niet erg was, riep president Kimball hem als assistent van het Quorum der Twaalf Apostelen.
‘President Kimball zei dat hij wist dat ik teleurgesteld was omdat ik graag zendingspresident wilde zijn’, zei ouderling Hales. Maar president Kimball verzekerde hem: ‘Maak je geen zorgen, je zult op veel zendingen gaan.’19
Een jaar later werd ouderling Hales als lid van het Eerste Quorum der Zeventig geroepen. Het was in die hoedanigheid dat hij drie jaar later toch nog als president van het zendingsgebied Londen werd geroepen, en vervolgens als overziener van Europa, waarbij hij met ouderling Thomas S. Monson samenwerkte om het evangelie te vestigen in landen waar de kerk niet werd toegelaten, en om toestemming voor de bouw van een tempel in Oost-Duitsland te krijgen.20
‘Een van de dingen die mij in mijn kerkwerk de meeste vreugde heeft gegeven, was toen ik in mijn eerste drie jaar als algemeen autoriteit hielp met het plannen van 27 gebiedsconferenties’, zei ouderling Hales. ‘Ik vond het heerlijk om samen met de leden van het Eerste Presidium, de apostelen, de algemene autoriteiten en andere leiders te reizen, en ieder van hen met zijn echtgenote te leren kennen. Het was geweldig om profeten, zieners en openbaarders in het ene land na het andere tot de heiligen van de waarheid van het evangelie te zien getuigen.’21
In 1985 werd ouderling Hales als presiderende bisschop van de kerk geroepen. Door zijn beroepservaring, zijn respectvolle management- en onderhandelingsstijl, en zijn liefde voor zijn medemens was hij bij uitstek voor de roeping geschikt.
President Henry B. Eyring, eerste raadgever in het Eerste Presidium, was lid van de Presiderende Bisschap onder ouderling Hales. Hij noemde ouderling Hales een wijze, bescheiden, trouwe zakenman die openstond voor andere mensen en wist hoe hij een en ander gedaan moest krijgen. ‘Hij bracht diezelfde eigenschappen mee toen hij de Presiderende Bisschap ging leiden’, aldus president Eyring.22
‘Hij is volkomen oprecht’, zei zijn vrouw, Mary. ‘Hij heeft een rein hart en wil alleen het goede doen.’23
De leerstellingen waar ouderling Hales als presiderende bisschop nadruk op legde, waren onder meer de welzijnsbeginselen. ‘U beurt mij op, en ik u, en samen stijgen we naar grote hoogte’, zei hij vaak, een van zijn lievelingsgezegden aanhalend.24
Hij bad dat de heiligen ‘zouden beseffen dat we de macht en de verantwoordelijkheid hebben om als dienende engelen voor de Heer Jezus Christus mensen in nood te helpen, dat we liefde zullen ontvangen omdat we liefhebben, dat we getroost zullen worden omdat we mededogen hebben, dat we vergeven zullen worden omdat we blijk hebben gegeven van een vermogen om te vergeven.’25
Leringen en getuigenis
Toen ouderling Hales negen jaar later, op 2 april 1994, gesteund werd als lid van het Quorum der Twaalf Apostelen, voelde hij zijn nieuwe roeping als een zware last.
Tijdens zijn eerste conferentietoespraak als apostel zei hij: ‘Ik ben nu 61 jaar en voel me weer een jongen. Er zitten mannen op dit podium die gedurende de helft van mijn leven apostel en lid van het Eerste Presidium zijn geweest.’
Hij zei dat apostel van Jezus Christus zijn een proces was – ‘een proces van bekering en ootmoed, van introspectie, zoals ons geleerd is, en van vergeving vragen, en de kracht om de man te zijn die ik behoor te zijn.’ Hij vroeg de heiligen voor hem te bidden dat ‘ik de geestelijke kracht mag opdoen om mijn stem te hebben, en dat mijn getuigenis van de Heer Jezus Christus het hart van mijn luisteraars mag doordringen.’26
Meer dan twintig jaar lang doordrong het apostolische getuigenis van de Heiland en van het herstelde evangelie het hart van heiligen de laatste dagen over de hele wereld. Hij sprak over thema’s zoals gezin en geloof, beproeving en getuigenis, liefde en lankmoedigheid, dienstbaarheid en gehoorzaamheid, integriteit en keuzevrijheid.
Toen ouderling Hales uiteenzette hoe we onze keuzevrijheid verstandig kunnen gebruiken, vertelde hij over een vriend in de luchtmacht.
‘Gedurende mijn opleiding tot gevechtsvlieger […] oefende ik mij bijvoorbeeld in [de beslissing wanneer ik] bij brand en een onbestuurbaar geworden vliegtuig [de schietstoel moest gebruiken]. ‘Ik herinner mij een goede vriend die dit niet oefende. Hij wist onder de simulatietraining uit te komen en ging liever golfen of zwemmen. De noodprocedures waren aan hem niet besteed! Enkele maanden later brak er tijdens een nachtvlucht brand uit in zijn vliegtuig. […] Zijn co-piloot, die zich wel had voorbereid, zag het alarm knipperen, gebruikte zijn schietstoel op het juiste moment en wist zich met zijn parachute in veiligheid te brengen. Maar mijn vriend had zich niet op een dergelijke beslissing voorbereid, bleef zitten en kwam om bij het ongeluk.’
Weten hoe en wanneer te handelen bij een belangrijke keus kan eeuwige consequenties hebben, voegde ouderling Hales toe.27
‘Als jongeman in New York was ik een van de twee of drie leden van de kerk op onze middelbare school met enkele duizenden leerlingen. Tijdens een vijftigjarige reünie herinnerden mijn klasgenoten zich nog dat ik volgens mijn normen en overtuiging leefde. Ik besefte toen dat een enkele overtreding van het woord van wijsheid of van zedelijke normen zou hebben betekend dat mijn vrienden me nooit zouden hebben geloofd als ik zou zeggen: “Dit geloof ik.”
We kunnen het evangelie alleen verkondigen als we het naleven.’28
In de laatste jaren van zijn bediening moedigde ouderling Hales de heiligen aan om zo te leven dat zij ‘de bijzondere gave van de Heilige Geest’ waardig waren.29 Hij moedigde de kerkleden ook aan om betere discipelen te worden door betere christenen te worden, christelijke moed te vatten en op heilige plaatsen pal te staan.
‘Dit is de oproep van Christus aan alle christenen in deze tijd: “Weid mijn lammeren. […] Hoed mijn schapen” – breng mijn evangelie aan jong en oud. Beur ze op, zegen ze, troost ze, bemoedig ze en bouw ze op, vooral hen die anders denken en geloven dan wij’, leerde hij.30
Aangaande hen die ‘wil[len] dat we de hoge grond verlaten en met hen een theologisch moddergevecht beginnen’, raadde ouderling Hales heiligen de laatste dagen aan om te reageren met hun getuigenis en zich achter de Heiland te scharen.
‘Wij tonen zijn liefde, het enige waarmee de vijand kan worden ondervangen, en beantwoorden onze criticasters zonder hen op onze beurt te kritiseren. Dat is geen blijk van zwakte. Dat is christelijke moed.’31
Net zoals de Heiland ‘veracht en […] niet geacht’ (Jesaja 53:3; Mosiah 14:3) werd, kunnen heiligen der laatste dagen ook misverstanden, kritiek en valse beschuldigingen te verduren krijgen. ‘Het is ons heilige voorrecht om achter Hem te staan!’ aldus ouderling Hales.32
Geloof in de Heer oefenen
Ouderling wist waar hij het over had toen hij het over geloof in de Heer oefenen had. Hartproblemen, grote operaties en terugkerende gezondheidsproblemen waardoor hij tijdens de algemene aprilconferentie 2011 niet kon spreken, eisten een lichamelijke tol die hem geestelijke inzichten gaf.
Toen hij in het jaar 2000 van drie ingrijpende operaties was hersteld, zei hij tegen de heiligen der laatste dagen: ‘De afgelopen twee jaar heb ik geloof in de Heer geoefend dat Hij me door periodes van lichamelijke en psychische pijnen en overdenking zou loodsen. Ik heb ondervonden dat aanhoudende, intense pijn een heiligende, reinigende werking heeft die ons nederig maakt en nader brengt tot de Geest van God.’33
We hoeven moeilijkheden niet alleen door te maken, want we kunnen een beroep op ‘de grootste Verzorger’ doen.34 ‘Soms, als de Heer dat wenste, ontving ik in mijn tijd van nood troost en eeuwige geruststelling van hemelse bezoekers.’35
Ook al weten we niet wanneer en hoe God onze gebeden verhoort, getuigde ouderling Hales dat de Heer op zijn eigen manier en zijn eigen tijd antwoord geeft. ‘Sommige antwoorden wachten ons mogelijk pas in het hiernamaals. […] Laten we vertrouwen in de Heer blijven stellen. Zijn zegeningen zijn eeuwig, niet tijdelijk.’36
Een trouwe discipel
Ouderling Hales gaf als presiderende bisschop een getuigenis zoals dat van Alma de jonge. Hij zei: ‘O, had ik maar de stem van een engel zodat ik tegen alle mensen kon zeggen dat [Jezus Christus] is opgestaan en dat Hij leeft; dat Hij de Zoon van God is, de Eniggeborene van de Vader, de beloofde Messias, onze Verlosser en Heiland; dat Hij in de wereld is gekomen om door zijn voorbeeld in het evangelie te onderwijzen. Zijn goddelijke zending is op u en mij gericht, om te zorgen dat wij tot Hem komen en dat Hij ons naar het eeuwige leven zal leiden.’37
In zijn eerste conferentietoespraak na zijn roeping tot het Quorum der Twaalf Apostelen haalde hij Mormon aan, waarmee hij van het getuigenis van die profeet zijn eigen getuigenis maakte: ‘Zie, ik ben een discipel van Jezus Christus, de Zoon van God. Ik ben door Hem geroepen om zijn woord onder zijn volk te verkondigen, opdat zij het eeuwige leven zullen hebben’ (3 Nephi 5:13).38
Gedurende veertig jaar als algemeen autoriteit verkondigde ouderling Robert D. Hales door zijn toespraken en zijn voorbeeldige leven stoutmoedig en krachtig de woorden van de Heiland. En hij hield in zijn werk, kerkroepingen en privéleven zijn eigen raad in gedachten: ‘Door getrouwe gehoorzaamheid en volharding tot het einde kunnen we ooit met eer bij onze hemelse Vader en zijn Zoon, Jezus Christus, terugkeren.’39
Voor heiligen der laatste dagen die net als hij in de Heiland geloven, ontbreekt ouderling Hales niet. Hij is naar huis teruggekeerd. Met eer.