2019
Panagpadur-as iti Empathy nga Agministro
Pebrero 2019


ministering

Dagiti Pagbatayan iti Ministering, Pebrero 2019

PANANGPADUR-AS iti Empathy nga Agministro

Ti ministering ket panangparegta. Mabalintayo a paregtaen dagiti dadduma no padasentayo a maawatan no ania ti mapaspasaranda ken ipakitatayo a natallugodtayo a mangtulong ken magsuporta kadakuada.

Gapu ta kayat ti Nailangitan nga Amatayo nga agbalintayo a kas Kenkuana, dagiti karit a sangsanguentayo iti daytoy a biag ket makapagbalinda a gundaway iti panagsursuro no agtalektayo Kenkuana ken agtalinaedtayo iti dana. Pagdaksanna, ti panagtalinaed iti dana ket mabalin a narigat no mariknatayo a maipaspasangotayo kadagita a pannubok iti bukodtayo.

Ngem saantayo a naikari a magna iti dana nga agmaymaysa. Nagun-od ti Mangisalakan ti naan-anay nga empathy, nagpakababa iti amin a banag tapno maammuanna no kasano a tulongannatayo kadagiti rigattayo(kitaen iti Alma 7:11–12; Doktrina ken Katulagan 122:8). Namnamaenna a suroten ti tunggal maysa kadatayo ti pagwadanna ken kasta met nga ipakitatayo ti empathy. Nakitulag ti tunggal miembro ti Simbaan a “makipagladingit kadagiti agladladingit; wen, manglinglingay kadagiti makasapul iti pannakalinglingay” (Mosiah 18:9).Iti baet dagiti bukodtayo a karit, masuruantayo iti unos dagiti nasantuan a kasuratan a panunotentayo dagiti dadduma ket “itag-ayyo dagiti im-ima a nalpay, ket patibkerenyo dati tumtumeng nga aglukay” ken palintegenyo dagiti dandana a maipaay kadagiti saksakayo, tapno saan a maligos ti pilay” (Hebreo 12:12–13; kitaen met iti Isaias 35:3–4; Doktrina ken Katulagan 81:5–6).

No kibinentayo dagiti dadduma—bay-an nga agsadagda kadatayo, ket makipagnatayo kadakuada, tulongantayo ida nga agtalinaed iti dana iti napapaut nga umdas para iti Mangisalakan saan laeng a tapno pasuroten ida—maysa kadagiti kangrunaan a panggep ti ministering—ngem tapno agasantayo pay ida (kitaen iti Doktrina ken Katulagan 112:13).

Ania ti Empathy?

Ti empathy ket pannakaawat iti panagrikna, pampanunot, ken kasasaad ti sabali a tao manipud iti panniriganda imbes a ti bukodtayo.1

Napateg ti panagbalintayo nga empathetic kadagiti panagkagumaantayo nga ag-minister iti dadduma ken mangipatungpal iti panggeptayo kas ministering brothers and sisters. Daytoy ti mangpalugod a panunotentayo ti bagbagitayo iti isu met la a kasasaad ti maysa a tao.

Panangpanunot iti Kasasaad ti Maysa a Tao

Naisarita ti estoria maipapan iti managbabain a lalaki a Santo iti Ud-udina nga Aldaw a masansan nga agtugaw iti likud iti kapilia nga agmaymaysa. Idi pimmusay ti miembro ti korum dagiti elder, nangted ti bishop iti bendision ti priesthood a mangliwliwa kadagiti miembro ti pamilia ti natay nga elder. Nangyeg iti taraon dagiti kakabsat a babbai iti Relief Sociery. Immay simmarungkar dagiti nasisingpet a gagayyem ken kaarruba iti pamilia ket kinunada, “Ammuentayo no adda banag a maaramidtayo tapno makatulong.”

Ngem idi sumarungkar daytoy managbabain a lalaki iti pamilia iti dayta nga aldaw, pinagunina ti doorbell ket idi pastreken ti balo a babai, kinunana laeng, “Immayak tapno dalusak dagiti sapatosyo.” Iti sumagmamano nga oras, nadalusan ken napasileng ti amin a sapatos ti pamilia kas panagsagana para iti panagtabon. Iti sumaruno a Domingo nakipagtugaw ti pamilia ti pimmusay nga elder iti abay ti managbabain a lalaki iti intar iti likud.

Daytoy ti maysa a lalaki a nakabael a nangipatungpal iti saan a maipaay a kasapulan. Agpada nga isuda ken isuna a nabendisionan babaen ti natarabay nga empathy iti panagministrona.

Kasano a Mapadur-asko ti Empathy?

Kasla sumagmamano ti napagasatan iti sagut tapno makapag-empathize.Ngem para kadagiti agkagumaan, adda naimbag a damag. Iti napalabas a 30 a tawen, inadal ti umad-adu a bilang dagiti agsuksukisok ti empathy. Idinto ta adu kadakuada ti nangadal iti topiko nga addaan iti nadumaduma a wagas, kaaduanna kadakuada ti immanamong a ti empanthy ket maysa a banag a masursuro.2

Makapagkararagtayo para iti sagut ti empathy. Tapno dumur-as, makatulong pay a maaddaan iti nasaysayaat a pannakaawat iti no kasano nga itrabaho ti empathy. Dagiti sumaganad a singasing ket gagangay a maawat kas kangrunaan nga elemento ti empathy.3 Idinto a masansan a maaramid dagitoy a ditayo ammo a mapaspasamakda, ti pannakaammo kadagitoy ti mangted kadatayo iti gundaway a mangkita kadagiti oportunidad tapno dumur-as.

1. Maawatan

Ti empathy ket agkasapulan iti pannakaawat iti kasasaad ti sabali. Ti nasaysayaat a pannakaawattayo iti kasasaadda, nalaklaka a maawatantayo no kasano ti panagriknada iti daytoy ken no ania ti maaramidtayo a makatulong.

Sireregta a panagdengngeg, panagsaludsod, ken pannakiuman kadakuada ken kadagiti dadduma ket napateg a tignay para iti pannakaawat iti kasasaadda. Sursuruen ti ad-adu pay maipapan kadagitoy a konsepto kadagiti immun-una nga artikulo ti Dagiti Pagbatayan iti Ministering:

  • “Lima a Banag nga Aramiden dagiti Nasayaat a Dumdumngeg,” Liahona, Hunio 2018, 6.

  • “Kauman maipapan kadagiti Kasapulanda,” Liahona, Sept. 2018, 6.

  • “Iraman dagiti Dadduma iti Ministering—kas Kasapulan,” Liahona,Okt. 2018, 6.

No agkalikagumtayo a makaawat, nasken nga addaantayo iti oras a makaawat iti naipangruna a kasasaad imbes a panangipapan a naibatay iti sabali a naaddaan iti isu met la a padas. No saan, maliwayantayo ti makaawat ket panawantayo ida a makarikna iti saan a pannakaawat.

2. Ipapan

Kadagiti panagkagumaantayo nga agtungpal iti katulagantayo a makipagladingit kadagitgi agladladingit ken manglinglingay kadagiti agkasapulan iti pannakalinglingay, makapagkararagtayo a tulongannatayo ti Espiritu Santo no ania ti mabalin a rikna ti maysa a tao ken no kasano a makatulongtayo.4

Idinto a maawatantayo dagiti kasasaad ti maysa a tao, tunggal maysa kadatayo—gagangay man a mapasamak wenno saan—ket mabalin nga aramiden ti ehersisio ti panangipapan no ania ti panunoten wenno riknaen iti dayta a kasasaad. Iti pannakaawat kadagita a kapanunotan ken panagrikna, a buyogan ti pannarabay ti Espiritu Santo, ket makatulong a mangtarabay iti isusungbattayo iti kasasaadda.

No maawatantayo dagiti kasasaad dagiti sabali ket panunotentayo no kasano ti mabalin a panagriknada, nasken a saantayo a mangkedngan iti saan nga umno kadakuada (kitaen iti Mateo 7:1). Ti panagbalin managdillaw iti no kasano a naipasango iti kasasaad ti maysa a tao ket makaiturong kadatayo a mangep-ep iti saem a gapuanan ti kasasaad.

3. Sungbatan

No kasano ti panangsungbat ket napateg gapu ta kasta ti ipakita ti empathy-tayo. Saan a mabilang dagiti wagas a pangipeksaantayo iti pannakaawattayo agpada nga iti panangisawang ken saan a panangisawang. Napateg a laglagipen a ri panggeptayo a tun-oyen saan a kasapulan ti mangrisut iti parikut. Masansan a ti panggep a tun-oyen ket mangparegta ken mangpatibker babaen ti panangipakaammo kadakuada a saanda nga agmaymaysa. Mabalin a kaipapananna daytoy ti panangisao iti, “Maragsakanak ta imbagam kaniak” wenno “Ladingitek unay. Nasakit dayta.”

Iti tunggal kasasaad nasken a pudno ti sungbattayo. Ken no maitutop, ti panagbalin a nakapuy tapno ipakita iti dadduma ti bukodyo a pagkapsutan ken kaawan ti seguridad ket mabalin a mangparnuay iti napateg a kaipapanan ti panaglalangen.

Awis nga Agtignay

No ibilangyo dagiti kasasaad dagiti pagserbianyo, ipapanyo nga addakayo iti situasionda ken no ania ti makitayo a kapatgan a makatulong no addakayo iti kasasaadda. Agkararagkayo tapno maawatanyo no kasano ti panagriknada ken surnadanyo. Mabalin a simple laeng ti panagserbiyo, ngem napnuan iti kaipapanan daytoy.

Dagiti Nagadawan

  1. Kitaen iti W. Ickes, Empathic Accuracy (1997); and M. L. Hoffman, Empathy and Moral Development: Implications for Caring and Justice (2000).

  2. Kitaen, kas pagarigan, iti Emily Teding van Berkhout and John M. Malouff, “The Efficacy of Empathy Training: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials,” Journal of Counseling Psychology (2016), 63(1), 32–41.

  3. Kitaen, kas pagarigan, iti Brené Brown, I Thought It Was Just Me (But It Isn’t) (2008); Theresa Wiseman, “A Concept Analysis of Empathy,” Journal of Advanced Nursing (1996), 23, 1162–67; and Ed Neukrug and others, “Creative and Novel Approaches to Empathy: a Neo-Rogerian Perspective,” Journal of Mental Health Counseling, 35(1) (Ene. 2013), 29–42.

  4. Henry B. Eyring, “The Comforter,” Liahona, Mayo 2015, 18.