Atong mga Panimalay, Atong mga Pamilya
Unsaon sa Pagdumala sa Digital nga mga Himan [Devices] ug Mabawi og Balik ang Inyong Pamilya
Ania ang pito ka sugyot sa pagsiguro nga ang digital nga mga himan mao ang atong mga sulugoon ug dili ang atong mga agalon.
Litrato gikan sa Getty Images
Handurawa ang mosunod nga mga sitwasyon:
-
Usa ka pamilya nga nanglingkod sa usa ka restawran, naghulat sa ilang pagkaon, apan imbis nga mag-istoryahanay sa usag usa, ang tanan nanagtutok sa ilang mga smartphone.
-
Usa ka tin-edyer mibati sa iyang mga kakulang ug nag-inusara samtang nag-scroll sa maayo kaayong pagkapili nga mga hulagway sa kalihokan diha sa social media.
-
Usa ka batang babaye diha sa park naningkamot nga moyanghag ang iyang amahan nga nagtan-aw sa iyang telepono ug mohatag og pagtagad ngadto kaniya.
-
Usa ka bana nagsige og susi og mga pahibalo sa sport diha sa iyang smartwatch samtang ang iyang asawa nag-istorya ngadto kaniya.
-
Usa ka batan-ong lalaki kanunayng nagtext sa tibuok leksyon diha sa gabii sa panimalay.
Ang matag usa niini nga mga ehemplo—ug daghan pang uban nga sa walay pagduha-duha kamo nakasinati na—mga ginagmay nga mga trahedya. Ang mga smartphone ug ubang digital nga mga himan mao ang usa ka panalangin ug usa ka tunglo. Makakonektar kini kanato ngadto sa talagsaong impormasyon sa kalibutan. Makatabang kini kanato sa pagbuhat sa family history, pagtuon sa kasulatan, ug makaistorya sa pamilya latas sa lagyong mga dapit. Apan kon dili madumala sa tukmang paagi, ang digital nga mga himan usab mosamok sa mga relasyon sa pamilya ug makaapekto sa atong mental, espiritwal ug pisikal nga kahimsog.
Ang Pagkasukwahi sa Teknolohiya
Isip usa ka therapist sa kaminyoon ug pamilya, nakasaksi ko sa nagkadako kaayo nga mga hagit sa matinguhaong mga tawo nga nakig-ilog batok sa mga screen alang sa pagtagad sa ilang mga minahal. Usa kini ka dakong pagkasukwahi. Mga dakong himan nga angay unta nga makatabang nato nga magkonektar kanato ug mopalambo sa atong mga relasyon, sa daghang kahimtang, nakapahimo sa mga relasyon nga mas taphaw ug mapasagdan ang mga tawo nga mobati og kawalay kasiguroan. Sa pagkatinuod, daghang mga tigsiksik ang nakadiskobre nga nagkadako ang mga report sa depresyon, kabalaka, pagpanlupig, ug sa paghikog nga adunay koneksyon ang epidemya sa pag-inusara, hinungdan sa, sa dakong bahin, sa malukpanon nga paggamit sa personal nga electronic nga mga himan.1
Sa atong mga panimalay, bisan og ang tanan mahimong magkauban sa pisikal nga paagi, kon ang himan ipagawas, diha-diha dayon makamugna kini og pagbati sa kamingaw ug paglagyo. Kon kita magmugna og panaghiusa ug koneksyon sa atong relasyon sa pamilya, kinahanglan atong mailhan ang pagkabuak sa pagtagad nga mahitabo kon ang mga device makasulod na sa atong mga panagpundok sa pamilya.
Dili nato kinahanglan pasobraan ang pag-react ug hingpit nga pagwagtang sa teknolohiya gikan sa atong kinabuhi. Hinoon, kinahanglan atong mapahimutang ang teknolohiya sa tukma niini nga dapit aron nga kini mosilbi sa atong mga relasyon imbis modaut niini.
Ang mga Makapalinga sa Virtual nga Kalibutan
Ang pagsubsob sa atong kaugalingon diha sa paggamit sa atong mga himan makapagamay sa atong kalibutan—sa tibuok niini nga mga tingog, mga kolor, mga biswal, ug uban pang dili maihap nga mga pagbati—ug gibaylo kini alang sa usa ka virtual nga kalibutan nga dili mokonektar kanato nga ingon ka lawom sa atong lawas ug sa atong palibut. Isip resulta, atong mataligam-an ang importante nga mga pisikal nga timailhan nga magsulti kanato nga unsay atong gikinahanglan aron mahimong himsog. Pananglit, maghinubra nga oras diha sa screen makapugong kanato nga mamatikdan nga kita gikapoy na, gigutom, o naluya na.
Ang maong pagkalayo gikan sa pisikal nga kalibutan mopahuyang usab sa atong pagbati sa hingpit nga kalipay. Adunay dakong kalainan, pananglitan, tali sa pagdawat og nagkatawa nga emoji diha sa screen ug personal nga pagsinati og malipayon nga pagkatawa sa usa ka minahal.
Ang Panginahanglan alang sa Digital nga mga Pagkatinugyanan
Ang digital nga mga device gidesinyo nga dili kabalibaran ug lisud ikabutang. Sa pagkatinuod, daghang software ug mga tigpalambo sa telepono mituyo sa pagpunting sa atong tawhanong kahuyang aron magpermi ang atong pagsusi ug pag-scroll sa walay katapusan nga pagbutang og impormasyon.2
Kini nga pagkagumon sa mga himan komon kaayo nga sayon ra kaayong ibaliwala kon sa unsang paagi nakaapektar kini kanato. Busa, ang batan-ong katawhan, nagkinahanglan og mga hamtong kinsa mahimong modelo sa tukma nga paggamit niining mga himan ug makaedukar sa mga bata mahitungod sa epekto niini.
Si Presidente M. Russell Ballard, Akting nga Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, mitudlo, ang digital nga mga device “kinahanglan nga atong mga sulugoon, dili atong mga agalon.”3
Uban niana nga hunahuna, ania ang pito ka sugyot kon unsaon sa pagdumala sa atong digital nga mga himan:
1. Mahimong sama sa Manluluwas: paghatag og dili mabahin nga atensyon.
Ang Manluluwas mipakita kanato kon unsay sama ang tinuoray nga pakig-uban nga walay pagkabalda. Sa tibuok Niyang pagpangalagad, kanunay Siya nga nakatutok sa indibidwal (tan-awa sa Marcos 5:25–34; 35–42; Lucas 19:2–8.)—si Kristo mihatag sa Iyang hingpit nga pagtagad sa tanan. Sa dihang Iyang gipakita sa mga Nephite ang Iyang mga samad, wala Siya nagdali-dali sa proseso. Hinoon, ang katawhan miadto “og tagsa-tagsa hangtud silang tanan nakaduol” (3 Nephi 11:15; ).
Samtang atong ipakita kini nga buhat, atong itudlo sa atong mga anak kon unsaon nga tinud-anay nga maanaa sa usa ka lugar sa usa ka panahon kay sa matunga ang ilang pagtagad tali sa mga himan ug niadtong anaa sa palibut kanila. Kon makig-istorya ka sa usa ka tawo, ilabi na sa usa ka bata o sa kapikas, hatagi sila sa imong bug-os nga pagtagad pinaagi sa pagpahilayo sa imong telepono.
Subo lang, nga nabatasan na ang pagpahilayo gikan niadtong atong minahal aron motubag sa usa ka text ug tagdon ang panginahanglan sa laing tawo. Kini adunay negatibo nga epekto sa atong mga relasyon ug mahimong magpadala og dili tinuyo nga mensahe nga ang tawo nga naa sa atong atubangan dili kaayo importante.
Paghimo og pasalig niadtong anaa sa imong giatubang nga sila adunay prayoridad batok sa mga pagkabalda gikan sa imong smartphone o himan. Tan-awa sila sa mata. Paminaw sama sa Manluluwas. Pag-focus.
2. Idelatar ang paghatag sa mga anak og mga smartphone ug mga social media account.
Idelatar ang pagpanag-iya sa mga smartphone ug sa pag-apil diha sa social media hangtud ang mga bata ug batan-on nakapalambo og igo nga kahanas sa pagpakigdait sa tawo, sama sa pagpaminaw, pagtan-aw sa mata, pagpakita og pagbati, ug pagpakabana sa uban. Sa dili pa mosulod ang mga bata sa kalibutan sa paggamit sa digital, importante kaayo alang kanila nga mabansay sa maayong pagkalungsuranon pinaagi sa pagtahud ug pagpakigdait sa uban.
Usa sa mga rason nganong ang 11 anyos maoy sagad nga pangidaron sa pagkabantang sa pornograpiya4 (ug, sa daghang mga sitwasyon, mas bata pa) tungod kay daghang mga bata ang nahatagan og smartphone sa linghod pa nga edad. Ibutang usab kini sa hunahuna: bisan kon ang inyong mga anak igo na ang kahingkod alang sa account sa social media, daghang mga tawo sa online ang makaangkon sa pag-access sa account sa social media sa inyong mga bata nga dili mga hingkod.5
Litrato gikan sa Getty Images
3. Pag-establisar og mga lagda sa pamilya ug pagtakda og mga limitasyon.
Paghimo og klarong mga utlanan sa inyong panimalay alang sa panahon nga ang mga smartphone ug mga himan gamiton ug ipalayo.
Usa ka lig-on nga rekomendasyon: dapita ang tanan sa pamilya nga motuyo sa pagpahulay gikan sa ilang mga himan sa regular nga paagi. Tingali mahimo ka nga motudlo og butanganan niini, sa dapit nga dili makab-ot diin dili sayon kaayo nilang ma-access—sa usa ka bukag diha sa kusina, pananglit.
Usa ka pamilya mihukom nga kinahanglan ang mga himan ipangsaksak ug ipadaplin atol ug human sa panihapon aron ang mga sakop sa pamilya makatutok sa paggahin og dili mabalda ang panahon sa panag-uban.
Kon atong tuyoon nga limitahan ang atong mga himan, ang mga sakop sa atong pamilya mosugod sa pagbati nga mas konektado.
4. Ayaw gamita ang naandan nga pag-text.
Kon mopaambit og kinasingkasing nga mga pagbati, o importanting mga hunahuna sa uban, mopaduol kutob sa mahimo nga moatubang sa tawo mismo kon itugot sa higayon. Kon ang panag-atubangay nga komunikasyon dili mahimo, sulayi ang mag-video call aron imong makita ug madungog ang tawo. Kon dili kana mahimo, nan, tawag sa telepono aron imong madungog ang tingog sa tawo.
5. Likayi ang walay hinungdan nga pagdula ug pag-scroll.
Sayon ra kaayo ang walay pulos nga pag-abli sa atong mga himan alang sa pagrelaks, pagkabalda, ug sa kalingawan. Pakigbatoki ang gana. Hinoon, ibutang ang imong gamit ug pagbuhat og butang nga malambigit ang imong mga pagbati, sama sa pag-adto sa gawas.
Niadtong Hunyo 2018, si Presidente Russell M. Nelson midapit sa kabatan-onan sa Simbahan “sa paghunong sa pag-apil og kanunay nga pagsalig sa social media pinaagi sa pagpahigayon og pito ka adlaw nga pagpuasa gikan sa social media.”6
Isip mga ginikanan, kamo makahimo sa sama nga imbitasyon diha sa inyong panimalay, sa pagpahigayon og panagsa nga pagpuasa gikan sa mga dula, social media, o ubang mga pagkabalda sa digital.
6. Bansaya ang inyong kaugalingon sa dili pagtubag diha-diha dayon.
Ikonsiderar kon kamo kinahanglan nga morespondi dayon sa matag mensahe ug dinaliang pahibalo. Ang atong mga himan nagbansay kanato sa pagtuo nga ang matag pagbalda dinalian ug kritikal, mao nga posibling masimang ang atong pagtagad gikan sa unsay labing importante. Sulayi ang paghinay ug idelatar ang inyong pagrespondi sa mga mensahe aron mas mahimo ka nga anaa ug nagpakabana niadtong anaa sa imong palibut. Si Elder David A. Bednar sa Korum sa Napulog Duha Ka mga Apostoles nakabantay nga pipila diha sa Simbahan “wala hatagi og bili ang mahangturong relasyon tungod sa makasamok nga mga butang nga digital, mga pagsimang, ug mga pagtipas nga wala gayuy mahangturon nga bili.”7
7. Pag-establisar og dapit nga wala ang digital.
Paglain og sagradong luna diin ang mga himan dili gayud itugot. Pananglitan, usa ka pamilya mihukom nga kon naglibut sila sa lungsod, ang mga telepono ug mga himan dili itugot diha sulod sa sakyanan aron ang mga sakop sa pamilya magkaistoryahanay sa usag usa. Kini nga mga matang sa limitasyon matugutan ang pagtunhay sa pagtagad ug koneksyon, diin makapugong sa kamingaw diha sa mga pamilya.
Pagpabalaan sa Atong Panimalay
Ang paghimo sa atong panimalay nga usa ka dangpanan gikan sa kalibutan nagkinahanglan og paningkamot ug sa pagkamabinantayon, ilabi na sa daghan kaayong digital nga mga kasamok nga nagpalibut kanato. Tungod ug alang sa kaayohan sa atong mga relasyon sa pamilya ug sa panglawas, ang matag paningkamot angay niini.