Nāhea tātou e ’aro i te hāmani-’ino-ra’a

Nā Sheldon Martin

Taote a’o nō te ea i te pae nō te ferurira’a

Teie te tahi mau mana’o tauturu nō te feiā i hāmani-’ino-hia, nō tā rātou feiā fa’atere o te ’Ēkālesia, ’e nō tō rātou ’utuāfare.

’Ua parau pāpū te Fa’aora nō te hāmani-’ino-ra’a : « ’Āre’a te fa’aturori i te hō’ē i teie nei mau ta’ata ri’i i fa’aro’o iā’u nei, e huru maita’i a’e ’oia ’ia tā’amuhia te hō’ē ’ōfa’i mule i ni’a i tāna ’a’ī ’e ’ia hurihia ’oia i raro i te moana » (Mataio 18:6 ; hi’o ato’a Mareko 9:42 ; Luka 17:2).

Te hāmani-’ino-ra’a, ’o te rave-’ino-ra’a ïa ’aore rā te tau’a-’ore-ra’a ia vetahi ’ē (mai te hō’ē tamari’i ’aore rā, te hoa fa’aipoipo, te ruhiruhiā, ’aore rā te ta’ata huma) ’o tē fa’atupu i te fifi i te pae tino, i te pae ’āehuehu, ’aore rā, i te pae ’āpeni. Te ti’ara’a o te ’Ēkālesia, maori rā, e’ita roa atu e fāri’ihia te mau huru hāmani-’ino-ra’a ato’a.

E nehenehe te mau mana’o i muri nei e tauturu, ’ei ta’ata hāmani-’ino-hia ānei ’oe ’aore rā, e ti’a fa’atere ānei ’oe ’aore rā, e metua ānei nō te ta’ata tei hāmani-’ino-hia.

I te ta’ata tei hāmani-’ino-hia

’Ei ta’ata¹ tei hāmani-’ino-hia, e’ita ’outou e fa’ahapahia nō te hāmani-’ino-ra’a tei tupu i ni’a ia ’outou, e’ita ato’a e tītauhia ia ’outou ’ia fa’a’orehia te hapa nō te mau ’ohipa tā te hō’ē ta’ata i rave i ni’a ia ’outou. E uiui paha ’outou ē nāhea te Fa’aora e nehenehe ai e fa’aora ia ’outou. E mana’o paha ’outou ē, nō te feiā hara ana’e ’e tei tītau ’ia tātarahapa, te tusia tāra’ehara a te Fa’aora.

Nō reira nāhea te Fa’aora i te tauturu ia ’outou ? Nō tāna tusia, e ta’a iāna. E mana’o pāpū hanahana tō te Fa’aora. Noa atu ē, ’aita paha tātou i ’ite mau nāhea e ti’a ai i te Fa’aora ’ia ’ite i tō tātou mau māuiui ato’a, e nehenehe tātou e ti’aturi ē, e hāro’aro’a maita’i roa iāna, te tāne tāta’itahi, te vahine tāta’itahi, ’e te tamari’i tāta’itahi (hi’o 2 Nephi 9:21). E nehenehe ’oia e hōro’a mai i te hau ’e te pūai nō te haere i mua.²

Nā roto i tāna tāra’ehara, e tauturu te Fa’aora i te feiā tei pēpē. E nehenehe ’oia e tauturu « nā roto i te fa’aorara’a ’e te rapa’aura’a ia tātou nō te mau māuiui ato’a tā tātou e fa’aruru ma te hapa ’ore ».³

Noa atu e aha te taime ’aore rā, nāhea te ta’ata hāmani ’ino e fa’ahapahia ai, e nehenehe ’outou e « ti’aturi ē, te ha’avā maita’i roa ’o Iesu Mesia ïa, ma te ’ite pāpū i te mau mea ato’a, e fa’ahapa ’oia i te feiā hāmani ’ino ato’a nō te mau ’ohipa ti’a ’ore ato’a ».⁴ ’Ia ’ite ato’a ē, te feiā « e hāmani ’ino i te hoa fa’aipoipo ’aore rā, i te tamari’i, ’ia tae i te hō’ē mahana e ti’a mau ā rātou i mua i te Atua ’ia ha’avāhia ».⁵

I te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia

priesthood leader talking to a young man

E tītauhia i te feiā fa’atere ’e te mau ’orometua ha’api’i ato’a ’o tē tāvini nei i te feiā ’āpī ’e te mau tamari’i, ’ia rave i te ha’api’ipi’ira’a i ni’a i te natirara « Te pārurura’a i te mau tamari’i ’e te feiā ’āpī ».⁶

’Eiaha roa te feiā fa’atere o te ’Ēkālesia e pāto’i i te hō’ē parau fa’a’ite nō te hāmani-’ino-ra’a ’aore rā, e a’o i te hō’ē melo ’eiaha e fa’a’ite i te hō’ē ’ohipa ’ino.⁷ E ti’a i te feiā fa’atere ’e te mau melo o te ’Ēkālesia ’ia rave i te mau tītaura’a mana nō te fa’a’ite i te hāmani-’ino-ra’a i te mau mana tīvira. Terā rā, e mea ta’a ’ē te mau ture fa’a’itera’a parau i roto i te mau ārea. Te tahi mau ārea e tītau rātou i te fa’atere ha’apa’ora’a fa’aro’o ’ia fārerei i te mau muto’i, ’āre’a te tahi ra, e ’ōpani ïa rātou.

E mea faufa’a ’ia māramarama te feiā fa’atere ē, e nehenehe e riro ’ei ’ohipa fifi nō te feiā tei hāmani-’ino-hia ’ia ti’aturi ia vetahi ’ē—’o rātou iho ā rā e ti’ara’a mana tō rātou. E nehenehe taua ’ohipa ra e riro ’ei mea fifi roa i te pae ferurira’a ; e riro paha ē, ’aita hō’ē tū’atira’a tō te ta’ata i hāmani-’ino-hia i ni’a ia ’outou nō te paraparau i te reira. E nehenehe te fārereira’a ’ōtahi i te feiā fa’atere e riro ’ei ’ohipa ri’ari’a nō te feiā tei hāmani-’ino-hia. E nehenehe te feiā tei hāmani-’ino-hia e ani i te hō’ē ta’ata pa’ari ti’aturihia ’ia haere nā muri iho ia rātou ’ia fārerei ana’e rātou i te feiā fa’atere o te autahu’ara’a.⁸

Noa atu e aha te taime i hāmani-’ino-hia ai te hō’ē ta’ata, e nehenehe ’oia e fāna’o i te pāturura’a ’e te tauturu a te feiā tōro’a. Te rahira’a o te feiā tei hāmani-’ino-hia e ora maita’i a’e rātou ’ia ’ite ana’e rātou i tō rātou mau mana’o ’ia fa’ati’ahia, e tupu te mana’o hau ’e te pāruruhia i roto ia rātou, ’e te mana’o ē, tē ti’aturi ra te hō’ē ta’ata ia rātou, ’e e māramarama rātou i te mea tā te hāmani-’ino-ra’a i fa’atupu i ni’a ia rātou. E nehenehe te pāturura’a e tauturu ia rātou ’ia ’ite i te hau ’e ’eiaha ’ia mana’o ē, ’o rātou ana’e i roto i tā rātou ’imira’a i te ora.⁹

Te ti’ara’a nō te ’aro i te hāmani-’ino-ra’a ’ei fa’aturera’a, noa atu ’o vai te ta’ata i hāmani-’ino-hia. Teie rā, mai te mea e ti’ara’a mana ’e te ti’aturihia tō te feiā hāmani ’ino, e mea teimaha a’e te hāmani-’ino-ra’a, ’e e nehenehe e riro ’ei mea ’ino roa atu nō te ta’ata i hāmani-’ino-hia. Te feiā i roto i te mau ti’ara’a ti’aturihia ’o tei hāmani ’ino i te tahi atu mau ta’ata, e ti’a ’ia tu’uhia rātou i te hō’ē fāito teitei a’e nō te mea, ’ua ’ōfati rātou i te ti’aturira’a o te ta’ata i hāmani-’ino-hia. Te ture a te ’Ēkālesia nō ni’a i te fāri’ira’a i te hāmani-’ino-ra’a, e ’aore ïa, ’e e tano te reira nō te feiā e ti’ara’a ti’aturihia ’e e mana tō rātou.

I te mau metua

Noa atu ē, e mea ha’apa’o-a’e-hia i roto i te mau parau ’āpī te mau ’ā’amu hāmani-’ino-ra’a a te hō’ē ta’ata e ti’ara’a mana, e mea pinepine a’e te feiā tei hāmani-’ino-hia i te hāmani-’ino-hia ’e te hō’ē ta’ata tā rātou i mātau. E nehenehe te ta’ata hāmani ’ino e riro e melo nō te ’utuāfare, e fēti’i, ’aore rā, e ta’ata nō te tahi pae mai te fa’aeara’a. E nehenehe te ta’ata hāmani ’ino e riro ’ei ta’ata nō te mau huru matahiti ato’a. E mea varavara roa te ta’ata hāmani ’ino i te riro ’ei ta’ata ’ite-’ore-hia.¹⁰

Tē vai ra rā e rave rahi tāpa’o nō te hāmani-’ino-ra’a ’o tā tātou e nehenehe e ha’api’i i tā tātou mau tamari’i nō te tauturu ia rātou ’ia ’ite ’e ’ia ’ape i te reira. ’A ha’api’i i tā ’outou mau tamari’i ē, mai te mea e ani mai te hō’ē ta’ata ia rātou ’ia rave i te hō’ē mea tā rātou i ’ite e mea ’ino, e nehenehe tā rātou e parau ’aita. Teie te tahi mau hi’ora’a nō ni’a i te huru e fa’ahepo ai te feiā hāmani ’ino, e fa’ari’ari’a ai, ’aore rā, e huti ai i te feiā e hāmani-’ino-hia :

E fa’a’ohipa te feiā hāmani ’ino i tō rātou ti’ara’a, tō rātou mana, te matahiti, te fāito o te tino, ’aore rā, te ’ite, nō te fa’ahepo i te ta’ata e hāmani-’ino-hia ’ia rave i te mea tā rātou e hina’aro.
E parau rātou ē, e’ita rātou e hina’aro ’ia riro ’ei hoa nō te ta’ata e hāmani-’ino-hia maori rā e rave te ta’ata e hāmani-’ino-hia i te mea tā rātou e parau ra.
E rave rātou i te tahi mea ’e e’ita e fa’aho’i maori rā, ’ia rave te ta’ata e hāmani-’ino-hia mai tā rātou e parau.
E fa’ari’ari’a rātou e pūhara i te ha’avare nō ni’a i te ta’ata e hāmani-’ino-hia maori rā ’ia fāri’i te ta’ata e hāmani-’ino-hia.
E pūpū rātou i te mau ō, te mau maita’i, ’aore rā, te tahi atu mau ha’amāuruurura’a, nō te fāri’i i te mea tā tātou e hina’aro ra.
E parau rātou i te feiā e hāmani-’ino-hia ē, ’aita hō’ē ta’ata e ti’aturi ia rātou, ’e e fifi rātou mai te mea e fa’a’ite rātou i te hō’ē ta’ata nō ni’a i te hāmani-’ino-ra’a.
E ’ōpua rātou e ha’amāuiui i te ta’ata e hāmani-’ino-hia ’aore rā, i te hō’ē tei herehia, mai te mea e’ita te ta’ata e hāmani-’ino-hia e rave i te ’ohipa tā rātou e parau.¹¹

E ’ohipa fifi te ’arora’a i te hāmani-’ino-ra’a. ’Aita e pāhonora’a ’ōhie, e nehenehe rā tātou e ’ite mai i te tāmāhanahanara’a rahi i roto i te mau parau a Elder David A. Bednar nō te Tino ’Ahuru Ma Piti ’Āpōsetolo : « ’Aita e māuiui tino, ’aita e ’ati vārua, ’aita e ahoaho ’aore rā e ’ā’au ’oto, ’aita e ma’i ’aore rā e paruparu tā ’outou ’aore rā, tā’u i fa’aruru i roto i te tāhuti nei, ’o tā te Fa’aora i ’ore i fāri’i nā mua. I roto i te hō’ē taime paruparu, e nehenehe tātou e ti’aoro, ‘’Aore hō’ē ta’ata i ’ite i te huru o te reira. ’Aore e ta’ata i hāro’aro’a.’ Terā rā, ’ua ’ite ’e ’ua māramarama maita’i roa i te tamaiti a te Atua, nō te mea ’ua ’ite ’oia ’e ’ua amo ho’i ’oia i tā tātou mau hōpoi’a tāta’itahi. ’E nō tāna tusia fāito ’ore ’e te mure ’ore ho’i (hi’o Alama 34:14), e mana’o pāpū tōna i te tahi, ’e e nehenehe tāna e fa’atoro mai i tōna rima here ia tātou. E nehenehe ’oia e toro mai i te rima, e tāpe‘a mai, e tauturu mai, e fa’aora, ’e e ha’apūai ia tātou ’ia riro ’ei ta’ata hau atu i te ti’a ia tātou iho ’ia riro mai, ’e ’ia tauturu ia tātou ’ia rave i te mea ’o tē ore roa e oti ia tātou ’ia rave nā roto noa i tō tātou iho mana ».¹²

E mata na tātou i te fāriu atu i ni’a i te Ari’i nō te hau ’e nā roto iāna e ’ite ai i te ti’aturira’a ’e te fa’aorara’a.

Te fa’a’itera’a i te huru maita’i ’e te fa’atura i te mau ta’ata ato’a

E mea faufa’a ’ia ha’api’i i te mau tamari’i nāhea ’ia pāruru i te hāmani-’ino-ra’a ’aore rā, nāhea ’ia pāhono mai te mea tē tāmata ra te hō’ē ta’ata e hāmani ’ino ia rātou, e mea faufa’a ato’a nō te mau tamari’i ’ia māramarama ē, e ti’a ia rātou ’ia fa’atura ia vetahi ’ē. Te pe’era’a i te mau arata’ira’a nō te haere’a ’e te huru mai tei tātarahia i roto i te buka iti nō te mau fa’aturera’a Nō te Pūai o te Feiā ’Āpī e vāhi maita’i ïa nō te ha’amata. ’A ha’api’i ato’a i te mau tamari’i i te mau parau tumu i muri nei :

E ’ere i te mea ti’a ’ia ha’amāuiui i te tahi ta’ata—i te pae tino, i te parau, ’aore rā, i te pae ferurira’a—noa atu te ’ohipa e tupu mai. ’Eiaha e parau i te mau mea nō te fa’aha’eha’a i te ta’ata ’aore rā, nō te ha’amāuiui i te tahi atu mau ta’ata. ’Eiaha e hāmani ’aore rā, e fa’a’ite i te mau hōho’a, te mau videos, ’aore rā, te mau parau poro’i ’o tē fa’a’ino ’e ’o tē ha’amāuiui i te tahi atu mau ta’ata.
’Eiaha ’outou e tāpe’ape’a i te mau vāhi huna o te tahi atu ta’ata, noa atu e ani ’outou ’aore rā, rātou. ’Eiaha e tātara i tō ’outou ahu i mua i te hō’ē ta’ata. ’E ’eiaha e hi’o i te mau vāhi huna o te tahi atu ta’ata.
’Ia parau ana’e te hō’ē ta’ata ’aita, ’aore rā, e ani mai ’ia fa’aea i te rave ’aore rā, ’ia parau i te hō’ē mea, ’a fa’aro’o iāna. Mai te mea ’aita te tahi atu ta’ata e hina’aro ’ia tāpe’ape’ahia ’oia, ’ia mirimirihia, ’aore rā, ’ia ’āpapahia ’aore rā, ’ia ’āmui i roto i te tahi mau huru peu, ’eiaha e rave.
’Eiaha e ha’amata’u ia vetahi ’ē ’aore rā, e fa’ahepo i te tahi atu mau ta’ata ’ia rave i te mau mea tā ’outou e hina’aro ’ia rave rātou. Fa’atura i tō rātou ti’amāra’a.¹³