« ’O tō’u nei hau tā’u e hō atu nō ’outou », Liahona, Māti 2023.
« ’O tō’u nei hau tā’u e hō atu nō ’outou »
Taua mau parau ra tā Iesu i parau atu i te miti nō Galilea ra i taua pō vero ra, tē parau nei ’oia ia tātou i roto i te mau vero o tō tātou orara’a : « ’A fa’aea, ’a mania ».
Hōho’a nā Getty Images
Nō tō’u ’utuāfare ’e nō’u nei, ’ua riro te tau to’eto’e nō te matahiti 1944 ’ei taime mata’u ’e te pāpū ’ore. Tei roto tō’u metua tāne i te tama’i i te pae to’o’a o te rā, ’ua fifi roa tō’u metua vahine i te fa’a’amura’a ’e te ha’amāhanahanara’a i tāna mau tamari’i e maha, ’a riro ai te tama’i ’ei ha’ape’ape’ara’a nō tō mātou fare i Tchécoslovaquie.
’Ua ha’afātata marū noa mai te tama’i i te mahana tāta’itahi. I te pae hope’a, ’ua fa’aoti tō’u metua vahine e horo ’ē i te fare o tōna nā metua i Helemani hiti’a o te rā. ’Ua ’imi ’oia i te rāve’a ’ia ō mātou pā’āto’a i ni’a i te hō’ē o te mau pere’o’o auahi hope’a nō te tītīhoria e tere ra i te pae tō’o’a o te rā. Te mau haruru tūpita tāpiri mai, te mau hōho’a mata pe’ape’a ’e te mau ’ōpū mā’a ’ore, ’ua fa’aha’amana’o te reira i te ta’ata tāta’itahi i roto i te pere’o’o auahi ē, tē rātere ra mātou nā roto i te hō’ē vāhi e tama’ira’a.
I te hō’ē pō i muri a’e i te tāpe’ara’a tō mātou pere’o’o auahi nō te mā’a, ’ua horo ’oi’oi tō’u māmā nō te ’imi i te mā’a. I tōna ho’ira’a mai, ma tōna ri’ari’a rahi, ’aita te pere’o’o auahi e fa’auta ra ’ia mātou te mau tamari’i e vai ra !
Ma te pe’ape’a rahi, ’ua fāriu atu ’oia i ni’a i te Atua nā roto i te pure ’oto, ’e i muri iho ’ua ha’amata ’oia i te ’imi haere nā roto i te vāhi tāpe’ara’a pere’o’o auahi pōiri. ’Ua horo atu ’oia nā te tahi ’ē’a i te tahi ’ē’a, ’e nā te tahi pere’o’o auahi i te tahi pere’o’o auahi. ’Ua ’ite ’oia ē, mai te mea e reva atu tōna pere’o’o auahi hou ’a ’itehia mai ai iāna, e’ita roa paha ’oia e ’ite fa’ahou ia mātou.
Te mau vero i roto i tō tātou orara’a
I roto i te tau tāvinira’a a te Fa’aora i te tāhuti nei, ’ua ha’api’i mai tāna mau pipi ē, e nehenehe tāna e tāmarū i te mau vero i roto i tō tātou orara’a. I te hō’ē pō, i muri a’e i te hō’ē mahana tā’āto’a nō te ha’api’ira’a nā te pae miti, ’ua parau te Fatu « e fano tātou i terā pae’au » i te miti nō Galilea (Mareko 4:35).
I muri a’e i tō rātou revara’a, ’ua ’ite atu Iesu i te hō’ē vāhi nō te fa’afa’aea i ni’a i te poti ’e ’ua ta’oto a’e ra. ’Aita i maoro, ’ua ha’apōuri a’era te ra’i, « tupu mai ra te hō’ē mā’a mata’i rahi, fati mai ra te ’are i ni’a i te poti ’e ’ī roa a’era » (hi’o Mareko 4:37–38).
’Aita tātou i ’ite e aha te maorora’a tō te mau pipi tūtavara’a ’ia tāpe’a i te poti ’eiaha ’ia tomo, terā rā, i te hope’a, e’ita tā rātou e nehenehe fa’ahou e tīa’i. ’Ua pi’i a’era rātou ma te ri’ari’a, « e te ’orometua, e’ita ’oe e ha’apa’o mai i tō mātou nei pohe ? » (Mareko 4:38).
Tē fa’aruru nei tātou pā’āto’a i te mau vero tā’ue. I roto i tō tātou nei orara’a tāhuti o te mau ’ati ’e te mau tāmatara’a, e tupu mai paha te mana’o hepohepo, te paruparu ’e te ’ino’ino. E ’oto tō tātou ’ā’au nō tātou iho ’e nō te feiā tā tātou i here. E ha’ape’ape’a tātou ’e e mata’u ho’i, ’e i te tahi taime e mo’e te tīa’ira’a. I roto i taua huru taime ra, e ti’aoro ato’a paha tātou ē, « e te ’orometua, e’ita ’oe e ha’apa’o mai i tō’u nei pohe ? »
I tō’u ’āpīra’a, te hō’ē o tā’u mau hīmene au roa, ’o te hīmene ïa « E mea pūai te vero ».1 ’Ua feruri au iā’u iho i roto i te poti « ’a pūai ai te ’are miti ». Teie i muri nei te tuha’a faufa’a ’e te nehenehe roa a’e o te hīmene : « E ha’apa’ohia tō reo : Fa’aea ». I muri iho teie mai te parau poro’i faufa’a rahi : « ’Aore e pape e nehenehe e horomi’i i te pahī tei reira te Fatu o te moana ’e te fenua ’e te ra’i ».
Mai te mea e fāri’i poupou tātou ia Iesu Mesia, te Ari’i nō te Hau, i roto i tō tātou poti, ’eiaha tātou e mata’u. E ’ite tātou ē, e nehenehe tātou e ’ite mai te hau i roto i te mau vero e ’ohu nei i roto ia tātou ’e ’ati a’e ia tātou. I muri a’e i te ti’aorora’a tāna mau pipi i te tauturu, « ’ua ti’a a’era Iesu i ni’a, ’avau atu ra i te mata’i, ’e nā ’ō atu ra i te miti, ’A fa’aea, ’a mania. ’E pohe ihora te mata’i ’e mania roa atu ra » (Mareko 4:39).
Taua mau parau ra tā Iesu i parau atu i te miti nō Galilea i taua pō vero ra, tē parau nei ’oia ia tātou i roto i te mau vero o tō tātou orara’a : « ’A fa’aea, ’a mania ».
« E ’ere mai tā tō te ao nei hōro’a »
Mai te mau pipi, e ui paha tātou ē, « ’o vai ho’i teie o tei fa’aro’o te mata’i ’e te moana ato’a iāna ? » (Mareko 4:41).
E ’ere Iesu i te ta’ata mai ia vetahi ’ē. ’Ei Tamaiti nā te Atua, ’ua pi’ihia ’oia nō te rave fa’aoti i te hō’ē misiōni ’aita e ti’a i te tahi atu ta’ata ’ia rave fa’aoti.
Nā roto i tāna tāra’ehara, ’e nā roto i te hō’ē rāve’a e’ita e ti’a ia tātou ’ia hāro’aro’a hope roa, ’ua rave te Fa’aora i ni’a iāna iho « te māuiui ’e te ’ati ’e te mau huru fa’ahemara’a ato’a ra » (Alama 7:11) ’e « te teimaha o te mau hara ato’a o te tāhuti nei ».2
Noa atu ē, ’aita tāna e tārahu i te parauti’a, ’ua fa’a’oroma’i ’oia i te « tā’āto’ara’a … o te mau tītaura’a a te parauti’a » (Alama 34:16). I roto i te mau parau a te peresideni Boyd K. Packer (1924–2015), peresideni nō te pupu nō te Tino ’Ahuru ma Piti ’āpōsetolo, « ’aita ’oia i rave i te hape. Noa atu rā i te reira, hō’ē ’āpapara’a nō te mau fa’ahapara’a ato’a, te māuiui ’e te ’oto, te mamae ’e te fa’aha’eha’ara’a, te mau ha’amāuiuira’a ato’a i te pae o te ferurira’a, te pae manava, ’e i te pae tino tei ’itehia e te ta’ata nei—’ua hope pā’āto’a te reira i te orahia e āna ».3 ’E ’ua upo’oti’a ’oia i ni’a i te tā’āto’ara’a o te reira.
’Ua tohu Alama nō te Fa’aora ē, « e fa’a’oroma’i ’oia i tōna pohera’a, i tātara ai ’oia i te mau tāpe’a o te pohe i ru’uru’uhia ai tōna ra mau ta’ata ; ’e e rave ’oia i tō rātou paruparu i ni’a iho iāna, ’ia fa’a’īhia tōna ra ’ā’au i te aroha, i au i te tino, ’ia ’ite ’oia nā roto i te tino i te rāve’a e fa’aora ai i tōna mau ta’ata i tō rātou paruparura’a ra » (Alama 7:12).
Nā roto i te hō’ē hōro’a hanahana tei tupu nā roto i te hō’ē ha’amāuiuira’a teimaha ’e nō tōna here ia tātou, ’ua ’aufau Iesu Mesia i te ho’o nō te fa’aora ia tātou, nō te ha’apūai ia tātou ’e nō te hōro’a te ora ia tātou. Nā roto ana’e i te tāra’ehara e ’ite ai tātou i te hau tā tātou e hina’aro ’e e tītau i roto i teie orara’a. Mai tā te Fa’aora i fafau mai, « e hau tā’u e vaiiho ia ’outou nei, ’o tō’u nei hau tā’u e hō atu nō ’outou : e ’ere mai tā tō te ao nei hōro’a tā’u hōro’a ia ’outou. ’Eiaha e taiā tō ’outou ’ā’au, ’eiaha ho’i e mata’u » (Ioane 14:27).
E hōro’a mai te orara’a ’e te mau ha’api’ira’a a Iesu Mesia ia tātou i te mau rāve’a nō te ’ite i tōna hau mai te mea, e fāriu atu tātou i ni’a iāna.
Hōho’a nō te Mesia, nā Heinrich Hofmann
Te mau rāve’a nō te fāri’i i te hau
Nā Iesu Mesia, e ha’avī i te pūai o te nātura, e ha’amāmā ato’a ’oia i tā tātou mau hōpoi’a. E mana tōna nō te fa’aora i te ta’ata ’e te mau nūna’a. ’Ua fa’a’ite mai ’oia ia tātou i te ’ē’a e fāri’i ai i te hau mau, i te mea ē, ’o ’oia « te ari’i nō te hau » (Isaia 9:6). Te hau tā te Fa’aora e pūpū, e nehenehe te reira e taui i te orara’a tā’āto’a o te ta’ata mai te mea e fa’ati’a te mau tamari’i a te Atua i te reira. E hōro’a mai tōna orara’a ’e tāna mau ha’api’ira’a i te mau rāve’a ia tātou nō te ’ite i tōna hau mai te mea e fāriu atu tātou iāna ra.
« ’A ha’api’i mai i te mau mea nō’u nei », tāna ïa parau, « ’e ’a fa’aro’o mai nā i tā’u mau parau ; ’a hāhaere ho’i i roto i te marū o tō’u nei Vārua, ’e e noa’a ïa ia ’oe te hau i roto iā’u nei » (Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 19:23).
E ha’api’i mai tātou i te mau mea nōna ’a fa’ateitei ai tātou i tō tātou vārua nā roto i te pure, te tuatāpapara’a i tōna orara’a ’e tāna mau ha’api’ira’a, ’e ’ia « ti’a … i te mau vāhi mo’a », tae noa atu i te hiero (Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 87:8 ; hi’o ato’a 45:32). ’A haere pinepine i te fare o te Fatu mai te mea e ti’a ia ’outou. ’Ua riro te hiero ’ei vāhi ha’apūra’a hau i roto i te mau vero e tupu noa ra i te rahi i tō tātou nei ’anotau.
’Ua ha’api’i mai tō’u hoa here, te peresideni Thomas S. Monson (1927–2018) : « ’Ia haere ana’e tātou i te [hiero], ’ia ha’amana’o ana’e tātou i te mau fafaura’a tā tātou i rave i reira, e nehenehe tātou e fa’aruru i te mau tāmatara’a ato’a ’e ’ia upo’oti’a i ni’a i te fa’ahemara’a tāta’itahi. E hōro’a mai te hiero i te tumu nō tō tātou orara’a. E hōro’a mai te reira i te hau i tō tātou vārua—’eiaha te hau e hōro’ahia mai e te ta’ata, te hau rā tei fafauhia mai e te Tamaiti a te Atua ».4
E fa’aro’o tātou i tāna mau parau ’ia ha’apa’o ana’e tātou i tāna mau ha’api’ira’a i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e mai roto mai i tāna mau peropheta ora, ’ia pe’e ana’e tātou i tōna hi’ora’a, ’e ’ia haere ana’e tātou i tāna ’Ēkālesia, i reira ho’i tātou e fa’ahoahia ai, e ha’api’ihia ai ’e e fa’a’amuhia ai i te parau maita’i a te Atua.
E haere tātou nā roto i te marū o tōna Vārua ’a here ai tātou mai iāna i here, ’a fa’a’ore ai tātou i te hapa mai iāna i fa’a’ore i te hapa, ’a tātarahapa ai tātou ’e ’a fa’ariro ai i tō tātou mau fare ’ei mau vāhi i reira tātou e fāri’i ai i tōna Vārua. E haere ato’a tātou nā roto i te marū o tōna Vārua, ’a tauturu ai tātou ia vetahi ’ē, ’a tāvini ai i te Atua ma te ’oa’oa, ’e ’a tūtava ai tātou ’ia riro ’ei « feiā pe’e atu i te Mesia ma te hau » (Moroni 7:3).
E arata’i teie mau ta’ahira’a o te fa’aro’o ’e o te ’ohipa i te parauti’a, e ha’amaita’i ia tātou i roto i tō tātou tere ’ei pipi, ’e e hōro’a mai ia tātou i te hau ’e te ’ōpuara’a vai tāmau.
« ’Ia hauhia tō ’outou iā’u nei »
I te hō’ē pō pōiri i roto i te hō’ē tāpe’ara’a pere’o’o auahi, e rave rahi matahiti i teienei, ’ua tītauhia i tō’u metua vahine ’ia rave i te hō’ē mā’itira’a. E nehenehe tāna e pārahi ’e e autā i ni’a i te ’ati o te mo’era’a tāna mau tamari’i, ’aore rā e nehenehe tāna e fa’a’ohipa i tōna fa’aro’o ’e tōna ti’aturira’a. ’Ua māuruuru vau i te mea ē, ’ua upo’oti’a tōna fa’aro’o i ni’a i tōna mata’u ’e ’ua upo’oti’a tōna tīa’ira’a i ni’a i tōna hepohepo.
I te pae hope’a, i roto i te hō’ē vāhi ātea o te fare tāpe’ara’a, ’ua ’ite ’oia i tō mātou pereo’o auahi. I reira, ’ua tāhō’ē-fa’ahou-hia mātou. I taua pō ra ’e i roto i te mau mahana ’e te mau pō vero e rave rahi i muri mai, ’ua pāturu te hi’ora’a o tō’u metua vahine i te fa’a’ohipara’a i te fa’aro’o ia mātou, ’a ti’aturi ai ’e ’a rave ai mātou i te ’ohipa nō te hō’ē ananahi maita’i a’e.
I teie mahana, e rave rahi mau tamari’i a te Atua e ’ite nei ē, ’ua fa’anu’u-ato’a-hia tō rātou pere’o’o auahi. ’Ua hōpoi-’ē-hia tā rātou mau tīa’ira’a ’e tō rātou mau moemoeā nō te ananahi nā roto i te tama’i, te ma’i pe’e ’e te mo’era’a te ea maita’i, te ’ohipa, te mau rāve’a nō te ha’api’ira’a ’e te feiā herehia. ’Ua paruparu tō rātou mana’o, ’ua mo’emo’e, ’ua ’ere roa.
Te mau taea’e ’e te mau tuahine, te mau hoa here, tē ora nei tātou i roto i te mau tau ’ati rahi. Tē pe’ape’a nei te mau nūna’a, tei ni’a i te fenua te ha’avāra’a, ’e ’ua rave-’ē-hia te hau mai ni’a atu i te fenua nei (hi’o Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 1:35 ; 88:79). ’Aita rā e tītauhia i te hau ’ia ’īriti-’ē-hia atu i tō tātou ’ā’au, noa atu e tītauhia ia tātou ’ia māuiui, ’ia ’oto ’e ’ia tīa’i i te Fatu.
Maoti Iesu Mesia ʼe tāna tāra’ehara, e pāhonohia tā tātou mau pure. Nā te Atua te taime, tē fa’a’ite pāpū nei rā vau ē, e tupu tō tātou mau hina’aro parauti’a i te hō’ē mahana ’e e fa’aho’ihia mai tō tātou mau pau ato’a, mai te mea e fa’a’ohipa tātou i te hōro’a hanahana o te tātarahapara’a ’e ’ia vai ha’apa’o noa.5
E fa’aorahia tātou—i te pae tino ’e i te pae vārua.
E ti’a tātou ma te vi’ivi’i ’ore ’e te mo’a i mua i te ’auri o te ha’avāra’a.
E tāhō’ē-fa’ahou-hia tātou i te feiā herehia i roto i te hō’ē ti’afa’ahoura’a hanahana.
’A tīa’i noa atu ai, ’ia tāmāhanahanahia tātou ’e ’ia fa’aitoitohia, ’a turu’i ai tātou i ni’a i te fafaura’a a te Fa’aora : « ’Ia hauhia tō ’outou iā’u nei » (Ioane 16:33).