Mga Metodo, mga Kahanas, ug mga Paagi sa Pagtudlo

Ang pagtudlo usa ka makuti ug daghang og katuyoan nga buluhaton. Usa ka lista sa mga metodo o paagi alang sa pagtudlo maglakip og daghang mga ideya ug mga pananglitan, ug ang usa ka tibuok nga panaghisgot niini mokabat og mga bolyum. Kini posible, hinoon, sa pagpundok niini ngadto sa kinatibuk-ang mga bahin sa mga metodo sa pagtudlo, mga kahanas, o mga paagi nga importante sa epektibo nga pagtudlo. Kini nga seksiyon motubag niining pipila ka importante nga mga bahin.

Kon maghukom hain nga mga metodo ang gamiton sa pagtudlo, importante kini sa paghinumdom nga ang mga metodo ug mga kahanas mga paagi lamang aron sa pagkab-ot sa katuyoan, dili ang katuyoan mismo niini. Ang mga magtutudlo kinahanglan nga magpili og mga metodo nga labing makatabang sa mga estudyante nga makasabot sa sulod, mga doktrina, ug mga baroganan sa usa ka piho nga hut-ong sa kasulatan [scripture block] nga motabang sa paglig-on ug sa paggamit. Ang paghinumdom sa katuyoan sa paggamit og piho nga kahanas o paagi motabang sa mga magtutudlo sa paggamit niini sa mas makahuloganong paagi. Importante usab nga hinumdoman nga kon wala ang Espiritu, bisan ang labing epektibo nga mga metodo ug mga paagi sa pagtudlo dili molampos.

Mga Pangutana

“Ang pagpangutana ug ang pagtubag sa mga pangutana mao ang sentro sa tanang pagkat-on ug sa tanang pagtudlo.”

(Henry B. Eyring, “The Lord Will Multiply the Harvest” [usa ka gabii uban sa usa ka Kinatibuk-ang Awtoridad, Peb. 6, 1998], 5–6)

Ang pagpangutana og epektibo nga mga pangutana maoy usa sa labing importante nga mga kahanas nga mapalambo sa usa ka magtutudlo. Ang mga pangutana makapaapil sa mga estudyante sa proseso sa pagsabot sa mga kasulatan ug magtabang kanila sa pag-ila ug sa pagsabot sa importanteng mga kamatuoran. Ang mga pangutana nagtabang usab sa mga estudyante sa paghunahuna kon giunsa sa ebanghelyo pag-impluwensiya ang ilang mga kinabuhi ug sa paghunahuna unsaon nila sa paggamit ang mga baroganan sa ebanghelyo sa umaabot. Ang pagpangutana og epektibo nga mga pangutana makaawhag sa mga estudyante sa pagdapit sa Espiritu Santo diha sa ilang kasinatian sa pagkat-on pinaagi sa paggamit sa ilang kabubut-on ug sa pagtuman sa ilang tahas diha sa proseso sa pagkat-on.

Kini takos sa dako kaayo nga paningkamot nga magmabinantayon sa paghimo og mga pangutana nga mogiya ngadto sa pagsabot ug sa pagpalihok sa mga hunahuna ug mga kasingkasing sa mga estudyante samtang sila nagkat-on. Kon magplano og mga pangutana, ang magtutudlo kinahanglan nga motino una sa katuyoan sa pagpangutana og piho nga pangutana (sama pananglit, ang usa ka magtutudlo magtinguha sa mga estudyante sa pagdiskobre og impormasyon sulod sa tudling sa kasulatan, sa paghunahuna mahitungod sa kahulogan sa tudling, o sa pagpakigbahin og pagmatuod kalabot sa pagkatinuod sa usa ka baroganan). Dayon ang magtutudlo kinahanglan nga mahunahunaon sa pagbuhat og pangutana uban niana nga katuyoan diha sa hunahuna. Ang pipila ka mabinantayong pagkapili nga mga pulong makahimo og dakong kalainan kon ang pangutana miresulta ba o wala sa gitinguha nga sangpotanan.

Ang mga magtutudlo kinahanglan nga maningkamot sa pag-andam ug sa pagngutana og mga pangutana nga nag-aghat og paghunahuna ug pagbati. Sa kinatibuk-an kinahanglan nga ilang likayan ang mga pangutana nga matubag og yano nga “oo” o “dili,” o diin ang tubag klaro kaayo nga ang mga estudyante dili maawhag sa paghunahuna mahitungod niini. Kinahanglan usab nga likayan sa mga magtutudlo ang mga pangutana nga makadangilag og kontrobersiya kay tingali kon ang mga estudyante mapakyas ug makamugna og panagbingkil diha sa klase, nga makapaguol sa Espiritu (tan-awa sa 3 Nephi 11:29).

Kon mangutana diha sa klase, importante kini alang sa mga magtutudlo sa paghatag sa mga estudyante og panahon sa paghunahuna mahitungod sa ilang tubag. Usahay mangutana ang mga magtutudlo, mohunong og kadali, ug unya kon walay usa nga motubag dayon, makuyawan ug sila na lang ang mohatag sa tubag. Ang epektibo nga mga pangutana, hinoon, sa kasagaran nagkinahanglan sa paghunahuna ug pamalandong, ug ang mga estudyante magkinahanglan og panahon sa pagpangita og mga tubag diha sa ilang mga kasulatan o sa paghimo og makahuloganong mga tubag. May panahon nga makatabang ang paghatag sa mga estudyante og panahon sa pagsulat sa ilang tubag sa dili pa motubag.

Si Jesukristo, ang Halangdong Magtutudlo, migamit og lain-laing matang sa pangutana aron sa pag-awhag sa uban sa pagpamalandong ug sa paggamit sa mga baroganan nga Iyang gitudlo. Ang iyang mga nagkalain-laing pangutana nag-agad sa unsay Iyang gitinguha nga mahitabo diha sa mga kinabuhi niadtong Iyang gitudloan. Ang pipila sa mga pangutana nag-awhag sa Iyang mga tigpaminaw sa paghunahuna ug sa pagtan-aw sa mga kasulatan alang sa mga tubag, sama sa dihang Siya nangutana, “Unsa may nahisulat sa kasugoan? unsa may imong nabasa?” (Lucas 10:26). Ang ubang mga pangutana gituyo sa pagdapit og pasalig, sama sa dihang Siya nangutana, “Unsa nga matang sa mga tawo kamo mahisama?” (3 Nephi 27:27).

Samtang adunay daghan nga nagkalain-laing mga pangutana nga ang magtutudlo mahimong mangutana, adunay upat ka kinatibuk-ang mga matang sa mga pangutana nga hilabihan ka importante sa pagtudlo ug sa pagkat-on sa ebanghelyo:

1. Mga pangutana nga nagdapit sa mga estudyante sa pagsiksik og impormasyon

2. Mga pangutana nga naggiya sa mga estudyante sa pag-analisar aron sa pagsabot

3. Mga pangutana nga nagdapit og mga pagbati ug pagpamatuod

4. Mga pangutana nga nag-awhag og paggamit

Mga Pangutana nga Nagdapit sa mga Estudyante sa Pagsiksik og Impormasyon

Ang Paniksik nga mga pangutana magtabang sa mga estudyante sa pagtukod sa ilang sukaranang pagsabot sa mga kasulatan pinaagi sa pagdapit kanila sa pagsiksik alang sa importanteng mga detalya kalabot ngadto sa sulod sa hut-ong sa kasulatan [scripture block]. Tungod kay ang paniksik nga mga pangutana mag-awhag sa mga estudyante sa pagpangita alang sa impormasyon sulod sa teksto sa mga kasulatan, kini makatabang ang pagpangutana sa maong mga pangutana sa dili pa ipabasa ang mga bersikulo diin ang mga tubag makaplagan. Kini nagtumong sa atensyon sa mga estudyante ug nagtugot kanila sa pagdiskobre sa mga tubag sulod sa asoy diha sa kasulatan.

Ang Paniksik nga mga pangutana kasagaran naglakip sa mga pulong sama sa kinsa, unsa, kanus-a, unsaon, asa, ug ngano. Pipila ka mga ehemplo nga nagdapit sa mga estudyante sa pagsiksik og impormasyon naglakip sa:

• Sumala sa Mateo 19:22, ngano nga ang adunahan nga batan-ong lalaki mipahawa nga masulub-on?

• Diha sa 1 Samuel 17:24, sa unsang paagi ang mga tawo sa Israel milihok sa dihang nakita nila si Goliath? Sa unsang paagi mitubag si David diha sa bersikulo 26?

• Unsa nga tambag ang gihatag ni Alma sa iyang anak nga lalaki nga si Shiblon diha sa Alma 38:5–15?

Ang mga tubag sa mga paniksik nga mga pangutana kinahanglan nga motukod og pundasyon sa sukaranang pagsabot diha diin ang uban nga mga matang sa mga pangutana matukod aron sa pag-aghat og mas dako nga pagsabot ug paggamit. Ang pangutana sa Manluluwas, “Sumala sa sulti sa mga tawo, kinsa man kuno ang Anak sa tawo?” (Mateo 16:13) naghatag og kaagi nga impormasyon. Ang mga tubag nga gihatag sa Iyang mga disipulo nag-andam kanila alang sa mas lawom ug mas makahinuklog nga pangutana, “Apan kamo, unsa may inyong sulti, kinsa man Ako?” (Mateo 16:15).

Mga pangutana nga naggiya sa mga estudyante sa pag-analisar aron sa pagsabot

Ang Pang-analisar nga mga pangutana kasagarang gipangutana human ang mga estudyante nahimong pamilyar sa mga bersikulo nga ilang gitun-an. Makadapit kini sa mga tigkat-on sa pagpangita og mas lapad ug mas lawom nga pagsabot sa mga kasulatan. Makatabang kini sa mga estudyante sa pag-eksamin og mga relasyon ug mga sumbanan o pagdiskobre og mga kalainan diha sa sulod sa mga kasulatan. Ang pang-analisar nga mga pangutana hapit kanunay adunay labaw sa usa nga posibling tubag.

Ang Pang-analisar nga mga pangutana sa kasagaran naghatag og dili mominos sa usa sa tulo ka mga katuyoan. Makatabang kini sa mga estudyante sa:

• Mas maayong pagsabot sa konteksto ug sa sulod sa mga kasulatan.

• Pag-ila sa mga baroganan ug mga doktrina.

• Pagpalambo og mas lawom nga pagsabot niadtong mga baroganan ug mga doktrina.

Pagtabang sa mga estudyante nga mas maayong mosabot sa konteksto ug sa sulod sa mga kasulatan. Ang pang-analisar nga mga pangutana makatabang sa mga estudyante sa pagpalapad sa ilang pagsabot sa basahon sa kasulatan ug mga panghitabo pinaagi sa pagtabang kanila sa pag-eksamin og mga tudling sa konteksto sa ilang makasaysayon ug kultural nga kaagi, o sumala sa ubang mga tudling sa kasulatan. Ang ingon nga mga pangutana makatabang usab sa mga estudyante sa pagpatin-aw sa kahulogan sa mga pulong o hugpong sa mga pulong ug sa pagtabang kanila sa pag-analisar sa mga detalya sa istorya alang sa mas dako nga kahulogan. Kini nga proseso nag-andam sa mga estudyante nga makaila og mga baroganan ug mga doktrina.

Mga pananglitan niini nga matang sa mga pangutana naglakip sa:

• Sa unsang paagi nga ang pagpasabot ni Jesus sa Mateo 13:18–23, nagtabang kanato sa pagsabot sa Iyang mga pagtulun-an diha sa mga bersikulo 3–8?

• Unsa nga mga kalainan ang inyong nakita tali sa tubag ni Laman ug Lemuel ngadto sa direksiyon sa anghel ug sa tubag ni Nephi? (tan-awa sa 1 Nephi 3:31; 4:1–7).

• Unsay nakaingon sa pagkawala sa 116 ka mga pahina nga nag-aghat sa Ginoo sa pagtambag ni Joseph Smith nga siya “wala unta mahadlok sa tawo labaw pa kay sa Dios”? (Doktrina ug mga Pakigsaad 3:7).

Pagtabang sa mga estudyante sa pag-ila sa mga baroganan ug sa mga doktrina. Samtang ang mga estudyante nagpalambo sa ilang pagsabot sa konteksto ug sa sulod sa mga kasulatan, mas makahimo sila sa pag-ila sa mga baroganan ug mga doktrina nga anaa niini. Ang pang-analisar nga mga pangutana makatabang sa mga estudyante sa paghimo og mga konklusyon ug sa pagpahayag og klaro sa mga baroganan o mga doktrina nga makaplagan diha sa hut-ong sa kasulatan (tan-awa sa seksiyon 2.5.1, “Pag-ila sa mga Doktrina ug sa mga Baroganan” sa pahina 26).

Ang pipila ka mga pananglitan niini nga mga pangutana naglakip sa:

• Unsa nga baroganan ang gihulagway sa kalamposan ni Nephi sa pagkuha sa mga palid nga tumbaga bisan pa sa hilabihang kalisod? (tan-awa sa 1 Nephi 3–4).

• Unsa nga mga doktrina kabahin sa kinaiyahan sa Dios ang atong makat-onan gikan sa Unang Panan-awon? (tan-awa sa Joseph Smith—Kasaysayan 1:15–20).

• Unsa nga leksiyon ang atong makat-onan gikan sa paningkamot nga gihimo sa babaye nga gitalinugo sa pagduol sa Manluluwas, ug sa Iyang tubag ngadto kaniya isip resulta? (tan-awa sa Marcos 5:24–34).

Pagtabang sa mga estudyante nga makapalambo og mas lawom nga pagsabot sa mga baroganan ug mga doktrina. Agi og dugang sa pag-ila sa mga baroganan ug mga doktrina, kinahanglan nga ang mga estudyante makasabot niini sa dili pa nila kini magamit sa makahuloganong paagi. Ang mga pangutana nga mogiya ngadto sa usa ka mas klaro nga pagsabot sa usa ka piho nga doktrina ug baroganan, nga nag-awhag sa mga estudyante sa paghunahuna mahitungod sa baroganan diha sa modernong konteksto, o kana nga modapit sa mga estudyante sa pagpasabot sa ilang nasabtan sa usa ka baroganan hilabihan nga makatabang. Ang mosunod mao ang pipila ka ehemplo:

• Unsa ang mahimong ebidensiya nga kita nahigugma sa Dios uban sa atong tibuok nga “gahom, hunahuna ug kusog?” (Moroni 10:32).

• Ngano nga ang pag-ampo sa kanunay motabang kaninyo sa pag-angkon og espiritwal nga kalig-on nga gikinahanglan sa pagbuntog sa ingon nga mga tintasyon sama sa pagsulti og ngil-ad ngadto sa uban o sa pag-apil sa mga kalingawan nga makapasilo sa Espiritu? (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 10:5).

• Unsa nga mga kinaiya ug mga batasan ang inyong makita sa kinabuhi sa usa ka tawo kinsa nagtukod diha sa pundasyon ni Kristo? (tan-awa sa Helaman 5:1–14).

• Gamit sa unsay atong nakat-onan sa Alma 40, unsaon ninyo sa pagpasabot sa doktrina sa pagkabanhaw ngadto sa usa ka higala kinsa dili sakop sa atong pagtuo?

Mga Pangutana Nga Nagdapit og mga Pagbati ug Pagpamatuod

Ang pipila ka mga pangutana nagtabang sa mga estudyante sa paghunahuna ug pagsabot sa mga baroganan ug mga doktrina sa ebanghelyo, samtang ang uban makahimo kanila sa paghunahuna og espiritwal nga mga kasinatian ug mogiya sa mga estudyante sa pagbati og mas lawom sa pagkatinuod ug sa pagka-importante sa baroganan o doktrina sa ebanghelyo diha sa ilang mga kinabuhi. Sa makadaghang higayon, kadtong mga pagbati makamugna og mas lig-ong tinguha diha sa mga kasingkasing sa mga estudyante sa pagpuyo og baroganan sa ebanghelyo sa mas matinud-anong paagi. Sa usa ka pakigpulong ngadto sa mga CES religious educator, si Presidente Henry B. Eyring mipasabot niining mga matang sa mga pangutana sa dihang siya miingon:

“Ang ubang pangutana nagdapit og inspirasyon. Ang batid nga mga magtutudlo mangutana niadto. … Aniay pangutana nga mahimong dili magdapit og inspirasyon: ‘Unsaon pag-ila ang tinuod nga propeta?’ Kana nga pangutana nagdapit og tubag nga usa ka lista, gikan sa namemorya sa mga kasulatan ug sa mga pulong sa buhing mga propeta. Daghang mga estudyante ang makaapil sa pagtubag. Ang kadaghanan makahatag sa labing gamay usa ka makapasar nga sugyot. Ug ang mga hunahuna maawhag.

“Apan mapangutana usab nato ang pangutana niini nga paagi, nga gamay lamang og kalainan: ‘Kanus-a ninyo gibati nga diha kamo sa atubangan sa usa ka propeta?’ Modapit kana sa mga indibidwal sa pagsiksik sa ilang mga panumdoman alang sa mga pagbati. Human makapangutana, mahimo kitang maghulat og kadiyot sa maalamong paagi sa dili pa motawag sa usa ka tawo aron motubag. Bisan kadtong dili mosulti maghunahuna og espirituhanong mga kasinatian. Kana modapit sa Espiritu Santo” (“The Lord Will Multiply the Harvest,” 6).

Ang ingon nga mga pangutana nagdapit sa mga estudyante sa paghunahuna sa nangagi, sa “pagsiksik sa ilang mga panumdoman alang sa mga pagbati,” ug sa paghunahuna sa ilang espiritwal nga mga kasinatian kalabot ngadto sa doktrina o baroganan sa ebanghelyo nga gihisgotan. Kasagaran, kini nga mga pangutana nagresulta sa pagpakigbahin sa mga estudyante niadtong mga pagbati ug mga kasinatian o sa pagpamatuod sa doktrina o baroganan. Kini nga mga pangutana nagtabang sa pagdala sa ebanghelyo gikan sa mga hunahuna sa mga estudyante naog ngadto sa ilang mga kasingkasing. Ug kon ilang bation diha sa ilang mga kasingkasing ang katinuod ug kaimportane sa doktrina o baroganan sa ebanghelyo, mas may purohan nga gamiton kini nila sa ilang mga kinabuhi.

Ania ang pipila ka mga ehemplo sa mga pangutana nga makaawhag og pagbati ug pagdapit sa pagmatuod:

• Kanus-a kamo mibati sa kalinaw ug hingpit nga kalipay nga miabot gikan sa pagpasaylo og usa ka tawo?

• Paghunahuna og panahon nga ang Ginoo migiya sa inyong mga desisyon tungod kay misalig kamo Kaniya kay sa misalig sa inyong kaugalingon nga pagsabot (tan-awa sa Mga Panultihon 3:5–6). Sa unsang paagi kamo napanalanginan sa pagbuhat sa ingon?

• Kon kamo personal nga makapahayag sa inyong pasalamat ngadto sa Manluluwas alang sa Iyang sakripisyo kaninyo, unsa ang inyong isulti Kaniya?

• Sa unsang paagi ang inyong kinabuhi nalahi tungod sa unsay nahitabo didto sa Sagradong Kakahoyan?

• Kanus-a kamo nakakita sa uban nga mitubag sa matinud-anong paagi ngadto sa mga pagsulay? Sa unsang paagi kana naka-impluwensiya kaninyo?

Usa ka pulong sa pahimatngon: Ang mga tubag sa mga pangutana sa ingon niini nga matang mahimong ilabi ka personal ug sensitibo. Kinahanglan nga isiguro sa mga magtutudlo nga ang mga estudyante dili gayod mobati nga gipugos sa pagtubag og pangutana, sa pagpakigbahin sa ilang mga pagbati o mga kasinatian, o sa pagpamatuod. Agi og dugang, ang mga magtutudlo kinahanglan nga motabang sa mga estudyante sa pagsabot sa sagradong kinaiyahan sa personal nga espiritwal nga mga kasinatian ug sa pag-awhag kanila sa pagpakigbahin niadto nga mga kasinatian sa angay nga paagi (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 63:64).

Mga Pangutana Nga Nag-awhag og Paggamit

Sa kataposan, ang tumong sa pagtudlo sa ebanghelyo mao ang pagtabang sa mga estudyante sa paggamit sa mga baroganan ug mga doktrina nga makaplagan diha sa mga kasulatan ug masarang sa pagdawat sa mga panalangin nga gisaad niadtong kinsa matinud-anon ug masulundon. Ang mga estudyante nga makakita giunsa sila sa pagpanalangin pinaagi sa pagpuyo sa mga baroganan sa ebanghelyo sa nanglabay nga panahon mas matinguhaon ug mas andam sa malamposong paggamit niini sa umaabot. Ang pangutana adunay importanteng tahas diha sa pagtabang sa mga estudyante kon unsaon nila paggamit kini nga mga baroganan sa ilang kasamtangang mga sitwasyon ug sa paghunahuna unsaon nila kini paggamit sa umaabot.

Ang mosunod maoy pipila ka mga pananglitan sa mga pangutana nga makatabang sa mga estudyante sa paghunahuna og piho mahitungod sa mga paagi nga ilang magamit ang mga baroganan ug mga doktrina diha sa ilang mga kinabuhi:

• Unsa nga mga kausaban ang inyong gikinahanglan nga buhaton aron mas mabalaan ang adlawng Igpapahulay aron kamo mas hingpit nga walay lama gikan sa kalibotan? (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 59:9–13).

• Unsa nga butang ang gitambag sa propeta nga inyong masunod nga mas walay sayop?(tan-awa sa Alma 57:1–27).

• Sa unsang paagi nga ang baroganan nga kon atong unahon sa pagpangita ang gingharian sa Dios, mapanalanginan kita sa ubang bahin sa atong mga kinabuhi magtabang kaninyo sa pagprayoridad sa inyong mga tumong ug mga kalihokan sa sunod nga duha o tulo ka tuig? (tan-awa sa Mateo 6:33).

Panaghisgot sa Klase

Ang makahuloganong panaghisgot diha sa klase adunay importanteng tahas diha sa pagtudlo ug sa pagkat-on sa ebanghelyo. Ang usa ka panaghisgot diha sa klase mahitabo samtang ang mga magtutudlo makig-uban sa pakigsulti sa mga estudyante ug ang mga estudyante makig-uban sa pakigsulti sa usag usa sa paagi nga makapalambo og pagkat-on. Ang usa ka maayong panaghisgot makatabang sa mga estudyante sa pagkat-on sa kaimportante sa pagsiksik sa mga tubag sa importanteng mga pangutana ug sa bili sa pagpaminaw ug sa pagkat-on gikan sa mga komentaryo, mga ideya, ug mga kasinatian sa uban. Kini makatabang usab sa mga estudyante sa pagpabilin og matang sa pagtutok ug sa pag-apil sa klase nga sa kasagaran moresulta sa mas lawom nga pagsabot sa mga doktrina ug mga baroganan sa ebanghelyo nga gihisgotan, ingon man og mas tinuod nga tinguha diha sa ilang mga kasingkasing sa paggamit sa mga butang nga ilang nakat-onan ug gibati.

Ang mosunod mao ang mga ideya aron sa pagtabang sa mga magtutudlo sa pag-agak og madanihon ug makadasig nga mga panaghisgot diha sa klase:

Planoha ang panaghisgot. Sama sa ubang pamaagi sa pagtudlo, ang usa ka panaghisgot nagkinahanglan og mabinantayong pagpangandam ug dayon giyahan ubos sa impluwensiya sa Espiritu. Ang magtutudlo kinahanglan naghunahuna nang daan kon sa unsang paagi ang panaghisgot motabang sa mga estudyante sa pagsabot unsay kinahanglan nga makat-onan, unsang nagsunod-sunod nga mga pangutana ang mogiya ngadto niana nga katuyoan, unsaon sa pagpangutana niadto nga mga pangutana sa labing epektibo nga paagi, ug unsaon sa pagtubag kon ang tubag sa estudyante naggiya sa panaghisgot sa wala damha nga direksiyon.

Likayi ang sobra kaayo nga komentaryo sa magtutudlo. Ang mga magtutudlo kinsa sobra kaayo nga mokomentaryo sa hilisgotan mahimong makapawala og gana sa mga estudyante sa paghimo og paningkamot sa pag-apil tungod kay ilang nakita nga ang ilang magtutudlo kanunay matinguhaong mohatag sa tubag. Ang sobra kaayo nga komentaryo sa magtutudlo makahimo og pagbati sa mga estudyante nga ang ilang mga tubag dili kaayo bililhon ug makapahimo kanila nga mawad-an og interes.

Dapita ang tanang mga estudyante sa pag-apil. Ang mga magtutudlo kinahanglang maningkamot sa pagpangita og mga paagi nga madapit sa angay nga paagi ang tanang estudyante sa pag-apil diha sa makahuloganong mga panaghisgotan, bisan kadtong nagpanuko sa pag-apil tungod sa nagkalain-laing mga katarongan. Ang mga magtutudlo kinahanglan nga magmabinantayon sa dili pagpakaulaw sa mga estudyante pinaagi sa pagtawag kanila kon sila nahibalo nga ang estudyante dili andam sa pagtubag.

Usahay ang usa ka estudyante o gamay nga gidaghanon sa mga estudyante ingon og nagpasulabi diha sa panaghisgot sa klase. Gikinahanglan sa mga magtutudlo ang pagpakigsulti sa pribado sa maong mga indibidwal, pasalamatan sila sa ilang pagkaandam sa pag-apil, ipahayag unsa ka importante kini sa pag-awhag sa tanang sakop sa klase sa pag-apil ug sa pagpasabot kon nganong dili mahimo silang tawagon sa kada higayon nga mobulontaryo silang motubag.

Tawaga ang mga estudyante pinaagi sa ilang ngalan. Ang pagtawag sa mga estudyante pinaagi sa ilang ngalan sa pagtubag og pangutana o paghimo og komentaryo nagtabang sa pagpalambo og kahimtang sa pagkat-on diha sa gugma ug pagtahod.

Ayaw og kahadlok sa kahilom. Usahay kon pangutan-on og epektibong pangutana, tingali ang mga estudyante dili dayon motubag. Kini nga kahilom kinahanglan nga dili makaapekto sa magtutudlo kon kini dili magdugay kaayo. Usahay, ang mga estudyante magkinahanglan og oportunidad sa paghunahuna sa unsay gipangutana kanila ug kon unsaon nila sa pagtubag ang pangutana. Ang ingon niini nga paghunahuna makamugna og instruksyon gikan sa Espiritu Santo.

Usba ang mga pulong sa pangutana. Usahay ang mga estudyante naglisod sa pagtubag sa usa ka pangutana tungod kay ang pangutana dili klaro. Mahimong usbon sa magtutudlo ang mga pulong sa pangutana o pangutan-on ang mga estudyante kon nasabtan ba nila ang pangutana. Kinahanglan nga likayan sa mga magtutudlo ang sunod-sunod nga pagpangutana nga wala maghatag sa estudyante og igong panahon sa lawom nga paghunahuna aron makaporma og angay nga mga tubag.

Paminaw og maayo ug pangutana og follow-up nga mga pangutana. Usahay ang mga magtutudlo mabalaka ra kaayo mahitungod sa unsay isulti o buhaton sa sunod nga dili na sila magtagad sa unsay gisulti sa mga estudyante. Pinaagi sa pag-obserbar ug sa pagpaminaw og maayo ngadto sa mga estudyante, ang mga magtutudlo makapaniid sa ilang mga panginahanglan ug makagiya sa panaghisgot ubos sa direksiyon sa Espiritu Santo. Ang mga magtutudlo makapaneguro nga nasabtan nila ang mga tubag sa mga estudyante pinaagi sa pagpangutana sama sa “Makatabang ka ba kanako sa pagsabot sa unsay imong gipasabot niana?” o “Makahatag ka ba kanako og ehemplo sa unsay imong gipasabot?” Ang pagpangutana sa mosunod nga mga pangutana sa kasagaran modapit sa estudyante sa pagpakigbahin pa og unsay iyang gihunahuna ug gibati ug sa kanunay nagdapit sa espiritu sa pagpamatuod diha sa tubag. Kinahanglan nga ang mga magtutudlo magpahinumdom sa mga estudyante sa pagpaminaw usab sa usag usa ug sa dili pagtabi kon adunay laing tawo nga nagsulti.

“Pagtudlo diha sa inyong mga kaugalingon og usa ka magtutudlo, ug dili ang tanan magdungan sa pagpamulong; apan himoa nga ang usa mamulong sa tagsa-tagsa ka higayon ug himoa nga ang tanan maminaw ngadto sa iyang mga gipamulong, nga sa diha nga ang tanan mahuman sa pagpamulong nga ang tanan unta mahatagan og kaayohan sa tanan.”

(Doktrina ug mga Pakigsaad 88:122)

Pagpasa sa mga komentaryo o mga pangutana sa mga estudyante ngadto sa uban. Daghang mga higayon nga ang mga panaghisgotan sa klase nagsunod og sumbanan diin ang magtutudlo mangutana, ang estudyante motubag, unya ang magtutudlo modugang sa iyang panabot ngadto sa tubag sa estudyante sa dili pa ipangutana ang sunod nga pangutana. Ang mga panaghisgotan mahimong mas labaw ka makahuloganon, makalingaw, ug epektibo kon ang magtutudlo mopasa sa tubag o komentaryo gikan sa usa ka estudyante ngadto sa lain nga mga estudyante. Yano nga mga pangutana sama sa “Unsay imong ikadugang niana?” o “Unsa ang imong mga hunahuna niana nga komentaryo?” makamugna og sumbanan diin ang mga estudyante motubag ngadto sa mga estudyante. Kini kasagaran nagpausbaw sa kasinatian sa pagkat-on. Kasagaran, gawas kon ang panahon limitado, ang tanang mga estudyante kinsa nagtinguha sa paghimo og komentaryo kinahanglan adunay oportunidad sa pagsulti.

Dayega ang tubag sa positibo nga paagi. Kon ang usa ka estudyante mohatag og tubag, ang magtutudlo kinahanglang modayeg niini sa maayong paagi. Kini nga pagdayeg mahimong usa ka yano nga “salamat” o komentaryo mahitungod sa tubag. Kon ang sayop nga tubag gihatag, nagkinahanglan nga magbantay ang magtutudlo nga dili maulawan ang estudyante. Ang usa ka epektibo nga magtutudlo mokuha diha sa bahin sa komentaryo sa estudyante nga husto o mangutana og sunod nga pangutana nga magtugot sa estudyante sa paghunahuna og balik sa iyang tubag.

Magdungan og Basa sa mga Kasulatan diha sa Klase

Ang pagbasa sa mga kasulatan diha sa klase makatabang sa mga estudyante nga mas mapamilyar ug mas makasabot sa mga bersikulo nga ilang gitun-an. Makatabang usab kini nila nga mahimong mas masaligon sa ilang abilidad sa pagbasa sa mga kasulatan sa ilang kaugalingon. Kinahanglan nga ang mga magtutudlo magmabinantayon niadtong kinsa dili maayong mobasa o kinsa maulawon kaayo. Ang mga estudyante kinsa dili gustong mobasa og kusog kinahanglan nga dili pugson sa pagbuhat sa ingon, apan ang mga magtutudlo makaawhag kanila sa pag-apil sa mga paagi nga sila mas komportable sa pagbuhat. Sama pananglit, ang pag-una og hatag sa mubo nga tudling sa kasulatan ngadto sa usa ka estudyante aron siya makapraktis sa pagbasa mahimong angay nga paagi alang niana nga estudyante aron moapil sa klase.

Adunay daghang mga paagi sa pagbasa og dungan sa kasulatan diha sa klase:

• Pabasaha og kusog ang mga estudyante, magtinagsa o magdungan.

• Pabasaha ang mga estudyante ngadto sa usag usa.

• Pabasaha ang mga estudyante og tudling sa hilom nga paagi.

• Ipabasa sa lain-laing mga estudyante ang mga pulong nga gisulti sa lain-laing mga indibidwal diha sa istorya.

• Basaha og kusog ngadto sa mga estudyante samtang sila nagsubay diha sa ilang mga kasulatan.

Presentasyon sa Magtutudlo

Samtang ang aktibong pag-apil sa mga estudyante diha sa proseso sa pagkat-on mahinungdanon sa ilang pagsabot ug paggamit sa mga kasulatan, kini dili mopuli sa panginahanglan sa usa ka magtutudlo nga mopresentar og impormasyon sa angay nga paagi sa nagkalain-laing mga panahon samtang ang mga estudyante maminaw. Alang sa mga katuyoan niini nga tamdanan nga basahon, kadtong mga panahon kon ang magtutdlo nagsulti ug ang mga estudyante naminaw pagatawgon og “pagpresentar sa magtutdlo.” Kon gamiton sa angay nga paagi, ang pagpresentar sa magtutdlo makapalambo sa ubang mga metodo sa pagtudlo. Kon masobrahan ang paggamit, bisan pa niana, kining gi-sentro sa magtutudlo nga kalihokan makaminos sa pagka-epektibo sa pagtudlo ug naglimita sa oportunidad sa estudyante sa pagkat-on pinaagi sa pagtuon ug sa hugot nga pagtuo.

Ang pagpresentar sa magtutudlo mahimong epektibo kaayo kon mag-summarize og daghang gidaghanon nga materyal, magpresentar og impormasyon nga bag-o ngadto sa mga estudyante, maghimo og pagbalhin tali sa nagkalain-laing mga bahin sa leksiyon, o maghimo og mga panapos. Ang usa ka magtutudlo tingali nagkinahanglan sa pagpasabot, pagpatin-aw, ug paghulagway aron ang mga estudyante mas klarong makasabot sa konteksto sa usa ka hut-ong sa kasulatan. Ang usa ka magtutudlo mahimo usab nga mohatag og gibug-aton sa importante kaayong mga doktrina ug mga baroganan ug moawhag sa mga estudyante sa paggamit niini. Tingali labaw ka importante, ang mga magtutudlo mahimong makapamatuod sa mga kamatuoran sa ebanghelyo ug ipahayag ang ilang kaugalingong gugma alang sa Langitnong Amahan ug sa Iyang Anak.

Kon gamiton ang pagpresentar sa magtutudlo, sama sa paggamit og bisan unsang pamaagi sa pagtudlo, kinahanglan nga ang magtutudlo magpadayong motino sa interes ug pagsabot sa mga estudyante pinaagi sa pagpangutana sa ilang mga kaugalingon og mga pangutana sama sa: “Ang ako bang mga estudyante interesado ug may pagtutok?” ug “Nakasabot ba sila sa unsay gitudlo?” Sa kataposan, ang pagka-epektibo niini o sa bisan hain nga ubang pamaagi sa pagtudlo gitino pinaagi kon ang mga estudyante nagkat-on ba pinaagi sa Espiritu, nakasabot sa mga kasulatan, ug nagtinguha sa paggamit sa unsay ilang nakat-onan.

Ang mosunod nga mga ideya makatabang sa magtutudlo sa paggamit niini nga pamaagi sa labaw ka epektibo nga paagi.

Planoha ang mga bahin sa leksiyon nga ipresentar sa magtutudlo. Usahay, ang mga magtutudlo mabinantayon nga nag-andam sa ubang mga bahin sa leksiyon apan wala maghatag og sama nga pagtagad niadto nga mga bahin sa leksiyon kon sila ang maghimo sa kadaghanang pagsulti. Usa sa mga kabalaka mahitungod sa pagpresentar sa magtutudlo mao nga ang mga estudyante dali nga mahimong mag-uyon-uyon nga mga partisipante diha sa kasinatian sa pagkat-on. Busa, ang pagpresentar sa magtutudlo nagkinahanglan usab og mabinantayon nga pagplano ug pag-andam, nga naglakip sa paghukom kon usaon sa pagsugod ug unsaon sa pagpalambo sa panudlo sa matarong nga paagi.

Kon magplano sa paggamit sa pagpresentar sa magtutudlo, ang mga magtutudlo kinahanglan nga mabinantayong maghunahuna asa ang ilabina ka-importante alang sa mga estudyante nga aktibong moapil. Sa kasagaran, samtang ang leksiyon mag-uswag gikan sa pagsabot sa konteksto ug sa sulod sa usa ka hut-ong sa kasulatan ngadto sa pagdiskobre, panaghisgot, ug sa paggamit sa mga baroganan ug mga doktrina, ang kaimportante nga ang mga estudyante aktibong moapil magtubo.

Pagtipon sa presentasyon sa magtutudlo sa ubang mga metodo. Ang epektibo nga paggamit sa pagpresentar sa magtutudlo diha sa klasrom mao ang paggamit niini isip kabahin sa tibuok plano sa leksiyon nga naglangkob sa ubang mga metodo ug paagi diha sa panudlo. Ang pagpresentar kinahanglan nga moayon-ayon igo sa pagtugot og kausaban kon kini klaro nga ang mga estudyante gilaay o nalibog. Niini nga paagi, bisan kon ang magtutudlo nagsulti, ang pagtutok nagpabilin diha sa mga estudyante ug sa pagkat-on, ug ang magtutudlo makahimo og pagpahiangay ingon nga gikinahanglan. Makausa may usa ka tawo nga gipakisama ang presentasyon sa magtutudlo ngadto sa tuhog sa kuwintas nga mga perlas. Ang mga perlas mao ang nagkalain-lain nga mga metodo nga gigamit sa magtutudlo (mga pangutana, panaghisgot, grupo nga trabaho, mga presentasyon nga audiovisual, ubp.), apan kini gituhog ug kaubang gihuptan sa panudlo ug pagpasabot sa magtutudlo. Ang tuhog lamang dili makahimo og makadani nga kuwintas.

Paggamit og bagay nga pagpalain-lain. Adunay mga paagi sa pagpaila og pagpalain-lain sa presentasyon sa magtutudlo. Malikayan sa mga magtutudlo ang pagkaparehas pinaagi sa pag-usab sa paglubad, tono, ug gidak-on sa tingog ug pinaagi sa paglakaw-lakaw sa klasrom samtang ang presentasyon nagpadayon. Usab adunay paglain-lain sa mga matang sa materyal nga gipresentar. Sama pananglit, makasaysay ang mga magtutudlo og mga istorya, makagamit og tukma nga pakatawa, makatudlo ngadto sa mga hulagway o sa ubang mga gipakita diha sa klasrom, makabasa og mga kinutlo, makagamit sa pisara o audiovisual, ug makapamatuod. Ang tukma nga pagpalain-lain sa presentasyon sa magtutudlo kinahanglan nga kanunay mopalambo sa abilidad sa mga estudyante sa pagsabot ug sa paggamit sa mga kasulatan.

Mga Istorya

Ang mga istorya makatabang sa pagtukod sa hugot nga pagtuo sa mga estudyante diha sa ebanghelyo ni Jesukristo. Kini makamugna og interes ug makatabang sa mga estudyante nga makasabot sa ebanghelyo pinaagi sa mga kasinatian sa uban. Ang mga istorya mahimo usab nga labing epektibo sa pagtabang sa mga estudyante sa pagsabot sa mga baroganan sa ebanghelyo nga nailhan na sulod sa hut-ong sa kasulatan. Pinaagi sa paghulagway sa baroganan sa ebanghelyo sa usa ka modernong konteksto, agi og dugang sa konteksto sa mga kasulatan, ang mga istorya makatabang usab sa mga estudyante nga masabtan kon unsay kalabotan sa baroganan sa ebanghelyo sa ilang mga kinabuhi ingon man sa pagtabang nila nga mabati ang usa ka tinguha sa paggamit niini.

Si Elder Bruce R. McConkie mitudlo: “Walay, sa tinuod, sayop sa pag-asoy og modernong makapalambo sa hugot nga pagtuo nga istorya, usa nga nahitabo sa atong dispensasyon. … Sa pagkatinuod, kinahanglan kini nga i-awhag sa hingpit. Kinahanglan atong himoon ang kada paningkamot sa pagpakita nga samang mga butang ang nanghitabo sa mga kinabuhi sa mga Santos karong panahona ingon nga nahitabo sa mga matinud-anon sa karaan. …

“Tingali ang hingpit nga sumbanan sa pagpresentar og makapalambo sa hugot nga pagtuo nga mga istorya makita diha sa mga kasulatan ug unya butangan og kalig-onan sa pagkatinuod niini pinaagi sa pag-asoy og susama ug katumbas nga butang nga nahitabo sa atong dispensasyon ug sa atong katawhan ug sa—labing maayo—ngari kanato isip mga indibidwal” (“The How and Why of Faith-Promoting Stories,” New Era, Hulyo 1978, 4–5).

Ang mga magtutudlo mahimong mopakigbahin og mga istorya gikan sa mga kinabuhi sa mga propeta ug gikan sa kasaysayan sa Simbahan, ingon man mga istorya nga makaplagan diha sa mga pakigpulong sa kinatibuk-ang komperensiya ug sa mga magasin sa Simbahan. Mahimo usab silang mopakigbahin og tinuod nga mga istorya gikan sa ilang kaugalingon nga kasinatian. Ang pipila sa labing makahuloganon ug dakog epekto nga kasinatian sa pagkat-on mahitabo sa higayon nga ang mga magtutudlo modapit sa mga estudyante sa pagpakigbahin og mga istorya gikan sa ilang kaugalingong kinabuhi nga naghulagway giunsa sila pagpanalangin pinaagi sa pagpuyo og usa ka baroganan sa ebanghelyo.

Pipila ka mga pahimangno ug tambag kinahanglan nga hinumdoman mahitungod sa paggamit og mga istorya.

• Kon ang pag-asoy og mga istorya mahimo nga nagpatigbabaw nga metodo o paagi sa pagtudlo, ang mga istorya sa kaugalingon niini ang maoy nahimong gitutokan sa leksiyon, nagpakunhod sa tinuod nga panahon nga gigahin diha sa mga kasulatan ug nagtabon sa mga doktrina ug mga baroganan nga ilang itudlo.

• Ang paggamit og daghan kaayong mga istorya gikan sa kaugalingong kinabuhi sa mga magtutudlo makaresulta og personal nga pagtuboy ug ang mga magtutudlo “[nagpahimutang] sa ilang mga kaugalingon nga kahayag ngadto sa kalibotan” (2 Nephi 26:29).

• Samtang ang mga istorya makapalamdag ug makapasadya sa pagtudlo sa kasulatan ug makatabang sa mga estudyante sa pagbati sa gahom sa Espiritu, kinahanglan nga kini dili gayod gamiton alang sa pagmanipula sa pagbati.

• Kinahanglan ang mga magtutudlo magmabinantayon sa dili pagpahinobra sa mga kasayoran sa tinuod nga istorya aron himoon kining mas mahinuklogon o makapatandog.

• Kon ang istorya dili tinuod, sama sa kataw-anan nga istorya nga naghulagway og ideya, kini kinahanglan nga klarong ipahayag diha sa sinugdanan sa istorya nga kini dili tinuod.

Ginagmay nga Grupo nga mga Panaghisgot ug mga Buluhaton

Usahay makatabang ang pagbahin sa klase ngadto sa pares o sa gagmayng grupo aron ang mga estudyante makaapil og dungan sa usa ka kalihokan sa pagkat-on o panaghisgot. Ang ginagmayng grupo nga mga kalihokan sa kasagaran magtugot og daghang estudyante sa pag-apil sa leksiyon ug makahatag og luwas nga palibot diin ang mga estudyante makahimo sa pagpakigbahin sa ilang mga pagbati, mga hunahuna, ug mga pagpamatuod sa usag usa. Kini nga mga kalihokan makahatag usab og mga oportunidad alang sa mga estudyante sa pagtudlo sa ebanghelyo ngadto sa uban ug makatabang kanila sa pag-andam sa pagtudlo sa ebanghelyo sa umaabot. Ang mga panaghisgot sa gagmayng grupo epektibo sa pagpaapil niadtong kinsa ingon og nawad-an og interes ug konsentrasyon, ingon man makapalambo sa kahanas sa mga estudyante sa pakigsulti ug makapalig-on sa tukma nga sosyal ug espiritwal nga mga relasyon. Kini usab makasilsil og pagsalig sa hilomon nga mga estudyante, naghatag kanila og mas makahuloganong pag-apil.

Kon ang mga estudyante nagtinabangay nga magpares o sa gagmayng grupo, makatabang ang paghinumdom sa mosunod:

• Sa dili pa bulagon ang mga estudyante ngadto sa gagmayng grupo, kinahanglan nga ang mga magtutudlo maghatag og klaro nga mga instruksiyon sa unsay gilaoman alang sa mga estudyante nga buhaton atol sa kalihokan. Kini kasagaran nga makatabang ang sinulat nga mga instruksiyon diha sa pisara o giimprinta nga handout, nagtugot sa mga estudyante sa pagtan-aw og balik niini atol sa kalihokan.

• Ang gagmayng grupo nga mga kalihokan sa pagkat-on kalabot ngadto sa mga kinabuhi ug mga kahimtang sa mga estudyante sa kinatibuk-an nag-ugmad og mas dako nga interes ug partisipasyon.

• Ang pag-assign og usa ka lider nga estudyante alang sa kada grupo ingon man sa usa ka piho nga tagal sa panahon nagtabang sa grupo nga magpabilin sa buluhaton. Ang tag-as nga mga kalihokan sa grupo kasagaran nga moresulta nga ang mga grupo mahuman sa lain-laing mga panahon ug makasamok diha sa klasrom.

• Sa kasagaran ang mga estudyante moapil sa kalihokan uban ang mas dako nga interes kon nagpasidaan nang daan ang magtutudlo nga dapiton sila sa pag-andam nga makigbahin o magtudlo sa klase og usa ka butang nga ilang nakat-onan gikan sa kalihokan. Kini naghatag usab og mga oportunidad alang sa mga estudyante sa pagbansay og tudlo sa ebanghelyo ngadto sa uban.

• Kasagaran ang mga estudyante mas maayong motrabaho nga maggrupo kon sila nagsiksik sa mga kasulatan, nagbasa og kinutlo, o nagbuhat og lain nga buluhaton sa tinagsa sa dili pa sila magpundok.

• Sa tinagilma sa usa ka grupo o sobra pa ka mga estudyante, mahimong kining lisod alang sa kada indibidwal sa pag-apil nga makahuloganon. Agi og dugang, ang dagko nga grupo sagad adunay mas lisod nga panahon nga magpabilin sa buluhaton.

• Ang pagkigtinabangay diha sa gagmay nga grupo tingali dili ang labing maayo nga pamaagi sa pagtubag og yanong mga pangutana tungod sa panahon nga gikinahanglan sa pagpundok sa mga estudyante ngadto sa mga grupo.

• Kon nasobrahan ang paggamit sa grupo nga mga kalihokan sa pagkat-on, mahimo kining dili kaayo epektibo.

Sa panahon sa mga diskusyon o mga buluhaton sa gagmay nga grupo, ang mga estudyante mahimong malinga gikan sa katuyoan sa kalihokan, maglakaw-lakaw aron mag-istorya sa personal nga mga butang, o mahimong dili seryoso sa ilang mga paningkamot sa pagkat-on. Ang magtutudlo kinsa magpabilin nga aktibong maapil pinaagi sa pagbalhin gikan sa usa ka grupo ngadto sa lain nga grupo ug naniid sa kalihokan sa pagtuon makatabang sa mga estudyante sa pagpabilin diha sa buluhaton ug makakat-on og daghan gikan sa assignment.

Mga Pagbansay sa Pagsulat

Kinahanglan ang mga magtutudlo modapit sa mga estudyante sa pag-apil sa mga pagbansay sa pagsulat sama sa pagsulat og mugbo nga sulat, journal nga mga assignment, mga worksheet, personal nga mga pamalandong, ug mga gumalaysay [essay]. Usahay, ang pagdapit sa mga estudyante sa pagtubag sa makapahagit sa hunahuna nga mga pangutana diha sa pagsulat makatabang sa pagpalawom ug sa pagpatin-aw sa ilang panghunahuna. Ang pagdapit sa mga estudyante sa pagtubag sa pangutana diha sa pagsulat sa dili pa sila mopakigbahin sa ilang mga hunahuna ngadto sa klase naghatag kanila og panahon sa pagporma sa ilang mga ideya ug sa pagdawat og mga impresyon gikan sa Espiritu Santo. Ang mga estudyante mahimong mas pabor nga mopakigbahin sa ilang mga hunahuna kon ila una kining gisulat, ug ang unsay ilang ipakigbahin sa kasagaran mahimong mas makahuloganon. Labot pa sa ubang mga butang, ang mga assignment sa pagsulat naghatag sa mga estudyante og mga oportunidad sa personal nga pag-apil, pagdawat og inspirasyon, pag-andam sa pagtudlo ug sa pagpakigbahin sa ilang mga pagbati ngadto sa uban, pag-ila sa kamot sa Ginoo diha sa ilang mga kinabuhi, ug sa pagpahayag og pagpamatuod. Samtang ang mga magtutudlo naghukom hain nga mga pagbansay sa pagsulat ang angay, kinahanglan nilang hunahunaon kini nga baroganan nga gipakigbahin ni Elder David A. Bednar: “Ang pagsulat sa unsay atong nakat-onan, gihunahuna, ug gibati samtang atong gitun-an ang mga kasulatan usa ka lain nga porma sa pagpamalandong ug usa ka gamhanan nga pagdapit ngadto sa Espiritu Santo alang sa mapadayonong panudlo” (“Because We Have Them before Our Eyes,” New Era, Abr. 2006, 6–7).

Mga pagbansay sa pagsulat alang sa mga estudyante kinsa mas bata o kansang mga abilidad mas may kinutoban kinahanglan nga ipahiangay aron sa pagtabang kanila nga molampos. Sama pananglit, ang usa ka magtutudlo makaandam og sulati-ang-blangko nga pagbansay diin mas daghang impormasyon ang gihatag alang sa mga estudyante ug minos ang gipangayo diha kanila. Makatabang ang mga magtutudlo niini nga mga estudyante pinaagi sa pagtutok sa assignment sa pagsulat ngadto sa mubo nga mga tudling sa kasulatan o sa piho nga mga pangutana ug pinaagi sa paghatag kanila og igo nga panahon sa pagkompleto sa assignment.

Sa kasagaran ang mga estudyante mas makakuha og kaayohan gikan sa mga kalihokan sa pagsulat kon:

• Ang mga magtutudlo naghatag og klaro, sinulat nga mga instruksiyon nga ang mga estudyante makapadayon sa pagtan-aw samtang nagbuhat sa assignment.

• Ang kalihokan nagtutok sa ilang mga hunahuna diha sa mga kamatuoran sa ebanghelyo nga may kalabotan ngadto sa ilang indibidwal nga mga kahimtang.

• Ang mga kalihokan nagtabang kanila sa paghimo og personal nga paggamit niadto nga mga kamatuoran.

• Ang mga estudyante gisuportahan ug giabagan sa ilang magtutudlo sa tibuok kalihokan sa pagsulat.

• Ang mga tagal sa panahon gihimo sa mga gidugayon nga tukma sa kalisod sa pagbansay.

• Ang mga estudyante gidapit sa pagpasabot, pagpakigbahin, o sa pagpamatuod kabahin sa usa ka butang nga ilang nakat-onan gikan sa kalihokan.

• Ang mga estudyante gihatagan og kasegurohan nga ang mga kalihokan sa pagsulat nga nagtutok sa personal nga mga pagbati o mga pasalig dili ipakigbahin ngadto sa uban, lakip sa magtutudlo, nga walay pagtugot sa estudyante.

• Ang kalihokan usa ka makahuloganong bahin sa plano sa leksiyon ug wala gihatag isip “nagkapuliki nga trabaho” o isip usa ka silot tunogd sa dili maayong pamatasan.

• Ang kapilian nga mga metodo sa pagrekord og mga hunahuna ug mga ideya gihatag alang niadtong kinsa adunay kalisod sa pagsulat. Kini mahimong maglakip og lain nga estudyante sa paglihok isip tigsulat, paghimo og audio recording, ug uban pa.

• Ang mga kalihokan sa pagsulat dili pasobrahan og gamit.

Pisara o Whiteboard

Ang usa ka maayong pagkaandam nga pisara o whiteboard mahimong ebidensiya sa pagpangandam sa magtutudlo ug nagdugang sa usa ka pagbati sa katuyoan diha sa klasrom. Ang epektibong paggamit sa pisara sa panahon sa leksiyon makaandam sa mga estudyante sa pagkat-on ug makadapit og makahuloganon nga pag-apil, ilabi na niadtong kinsa gusto nga makakat-on sa biswal nga paagi. Kon maggamit sa pisara, kinahanglan nga hinumdoman sa mga magtutudlo ang pagsulat sa klaro ug igo ang gidak-on nga makita sa tanan, nagseguro nga ang pagkasulat husto ang gilay-on, husay, ug sayon nga basahon. Diin walay pisara o whiteboard, usa ka dakong palid sa papel o poster board makahimo sa samang katuyoan.

Diha sa pisara, ang usa ka magtutudlo mahimong maka-outline sa labing importante nga mga ideya o mga baroganan sa leksiyon, makahimo og diagram sa usa ka doktrina o panghitabo, makadrowing og mga mapa, makahimo og mga flow chart, makapakita o makadrowing og mga hulagway sa mga butang nga anaa sa mga kasulatan, makahimo og mga tsart nga nagpakita og makasasayanong panghitabo, makalista og mga butang nga gikan sa mga kasulatan ingon nga makit-an sa mga estudyante, o makahimo og daghang uban pang nagkalain-lain nga mga kalihokan nga makapalambo sa pagkat-on.

Mga Butang ug mga Hulagway

Kini kasagaran malisod ang pagtudlo sa dili makita nga aspeto sa ebanghelyo. Ang paggamit sa mga butang ug mga hulagway mahimong usa ka epektibong paagi alang sa mga magtutudlo sa pagtabang sa mga estudyante nga makasabot sa espiritwal nga mga baroganan. Sama pananglit, usa ka pamilyar nga butang sama sa sabon makatabang sa mga estudyante sa pagsabot og baroganan nga dili makita sama sa paghinulsol. Kasagaran ang Manluluwas nagpasabot ngadto sa yutan-ong mga butang (sama sa pan, tubig, mga kandila, ug mga gantangan) sa pagtabang sa Iyang mga tigpaminaw sa pagsabot sa espiritwal nga mga baroganan.

Ang mga butang ug mga hulagway magamit sa pagtabang sa mga estudyante sa paghanduraw unsa ang hitsura sa mga tawo, mga dapit, mga panghitabo, mga butang ug mga simbolo diha sa mga kasulatan. Kaysa magsulti lamang mahitungod sa mga yugo (tan-awa sa Mateo 11:28–30), ang magtutudlo makadala og yugo diha sa klase, makapakita og hulagway, o makadrowing niini diha sa pisara. Ang mga estudyante makasimhot o makahikap og bulak samtang sila magbasa mahitungod sa “mga lirio sa umahan” (Mateo 6:28–29). Makatilaw sila og pan nga walay patubo.

Ang mga butang ug mga hulagway, lakip ang mga mapa ug mga tsart, epektibong makatabang sa mga estudyante nga makahanduraw, makaanalisar, ug makasabot sa mga kasulatan, ilabi na kon kini gigamit sa pagdasig og panaghisgot. Ang pagpakita og butang o hulagway inig sulod sa mga estudyante sa klasrom makadugang sa kahimtang sa pagkat-on ug makaawhag og espiritu sa pagpangutana diha sa mga estudyante.

Adunay duha ka mga pahimatngon nga hunahunaon kon maggamit og mga butang ug mga hulagway: Una, kinahanglan nga sila kanunay modugang og kalig-on sa katuyoan sa leksiyon kaysa sa mokuha niini. Ikaduha, ang asoy sa kasulatan kinahanglan kanunay mao ang tinubdan alang sa panaghisgot sa klase sa dapit nga nahitaboan ug sa mga detalye sa panghitabo, kaysa interpretasyon sa usa ka artist sa panghitabo o istorya.

Audiovisual ug Kompyuter nga mga Presentasyon

Ang mga kasulatan puno sa mga asoy sa pagtabang sa Ginoo sa Iyang mga anak nga makasabot sa Iyang mga pagtulun-an pinaagi sa pagtan-aw ug pagkadungog (tan-awa sa 1 Nephi 11–14; Doktrina ug mga Pakigsaad 76; Moises 1:7–8, 27–29). Ang audiovisual ug mga kapanguhaan sa teknolohiya, kon gigamit sa husto ug epektibo nga paagi, makatabang sa mga estudyante nga mas makasabot sa mga kasulatan ug makakat-on ug makagamit sa mga kamatuoran sa ebanghelyo.

Ang mga kapanguhaan sa audiovisual makapakita og importanteng mga panghitabo gikan sa mga kasulatan ug makatabang sa mga estudyante sa paghanduraw ug sa pagsinati niini nga mga panghitabo. Ang mga kapanguhaan makadrama-drama kon giunsa sa mga tawo paggamit ang mga baroganan sa ebanghelyo aron sa pagbuntog sa ilang mga hagit ug mga problema ug makahatag og oportunidad sa Espiritu sa pagsaksi sa kamatuoran.

Ang teknolohiya sa kompyuter nagtugot sa mga magtutudlo sa pagpakita og mga tipik sa bidyo; aron sa pagpakita og mga importanteng pangutana, mga hulagway, o mga kinutlo gikan sa Kinatibuk-ang mga Awtoridad; o aron sa paghatag og importansiya sa mga baroganan ug mga doktrina nga giila sa panahon sa leksiyon. Ang mga presentasyon sa kompyuter magamit usab sa sama gayod nga paagi nga ang pisara o whiteboard mahimong gamiton—sa pag-outline og importante kaayong mga ideya sa leksiyon; pagpakita og mga pakisayran sa kasulatan, ug paghatag og visual nga mga instruksiyon alang sa managpares, grupo, o indibidwal nga mga kalihokan sa pagkat-on. Ang paggamit sa teknolohiya niini nga mga paagi makahatag og kaayohan sa mga estudyante kinsa nagkat-on sa biswal nga paagi ug makatabang sa mga estudyante sa paghan-ay ug mas makasabot unsay ilang nakat-onan.

Ang paggamit og audiovisual, kompyuter, o ubang mga tinubdan sa teknolohiya kinahanglan nga mohimo sa mga leksiyon nga klaro, makadasig, ug halandomon ug kinahanglan nga dili mopalinga sa mga estudyante gikan sa pagbati sa mga impresyon sa Espiritu.

Ang pagpresentar sa audiovisual labing makatabang sa mga estudyante nga makakat-on ug makagamit sa mga baroganan sa ebanghelyo kon kini gigamit sa pag-aghat ug mga hunahuna ug mga pagbati ug pagpaapil sa mga estudyante diha sa basahon sa kasulatan. Mahimong makatabang ang pagsulat diha sa pisara og piho nga mga butang nga mahimong tan-awon sa mga estudyante o mga pangutana nga mahimo nilang hunahunaon samtang sila nagtan-aw o naminaw sa presentasyon. Adunay bili usab ang paghunong og kadiyot atol sa presentasyon aron sa pagpangutana o sa pagpasabot og impormasyon nga makatabang sa mga estudyante. Daghang higayon nga bahin lamang sa kapanguhaan sa audiovisual ang gikinahanglan sa pagtuman sa katuyoan sa magtutudlo. Ang mga magtutudlo kinsa nag-apil og lain nga mga metodo, sama sa panaghisgot ug mga pagbansay nga pagsulat, uban sa paggamit sa media ug teknolohiya nagdugang sa kalagmitan nga ang mga baroganan sa ebanghelyo masabtan ug mahimong kabahin sa kaugalingon. Kon anaa, ang paggamit sa subtitle nga feature sa presentasyon sa audiovisual mahimong modugang og pagsabot ug sa pagpabilin sa mga nakat-onan sa mga estudyante, ilabi na alang niadtong kinsa adunay kalisod sa pandungog.

Kon maggamit og mga kapanguhaan sa teknolohiya sa audiovisual o teknolohiya sa kompyuter sa usa ka leksiyon, kinahanglan nga ipahimutang sa mga magtutudlo ang mga ekipo sa dili pa magsugod ang klase ug segurohon nga kini mosalida. Ila usab nga segurohon nga ang tanang mga tigkat-on makadungog sa presentasyon ug makakita niini diha gikan sa ilang mga lingkoranan. Sa dili pa magklase, kinahanglan nga andamon sa mga magtutudlo ang kapanguhaan sa audiovisual o kompyuter aron magsugod sa hustong dapit kon gikinahanglan diha sa leksiyon. Maayo usab nga ideya alang sa mga magtutudlo ang pagbansay og gamit sa teknolohiya alang sa presentasyon sa dili pa gamiton kini diha sa leksiyon.

Mga Lagda

Tingali labaw kay sa bisan unsa nga pamaagi sa pagtudlo, ang paggamit og kapanguhaan sa audiovisual ug teknolohiya giubanan og pipila ka natural mga hagit ug kalagmitang mga problema. Kinahanglan gamiton sa mga magtutudlo ang kaalam kon mohukom nga ang audiovisual o kompyuter angayan ug makatabang ba sa kasinatian sa pagkat-on. Ang sobra nga pagsalig sa teknolohiya makagiya sa mga leksiyon nga mga pinadagan sa teknolohiya ug media kay sa mga leksiyon nga gibase sa kasulatan ug gipunting diha sa tigkat-on. Ang mosunod nga mga pangutana makatabang sa mga magtutudlo sa paghimo og maalamong mga desisyon diha sa paggamit sa mga kapanguhaan sa audiovisual ug kompyuter:

1. Ang kapanguhaan ba nagtabang sa mga estudyante sa pagkat-on unsa ang importante? Ang mga presentasyon sa audiovisual makalingaw kaayo o makadani sa mga estudyante, apan kini ba direkta nga nagtabang sa mga katuyoan sa leksiyon ug sa unsay gikinahanglan nga kat-onan sa mga estudyante? Ang paggamit niini nga mga kapanguhaan alang sa kalingawan o isip mga panghulip sa panahon dili igo nga rason alang sa paggamit niini. Kinahanglan nga tan-awon o paminawon sa mga magtutudlo ang bisan unsa nga presentasyon sa dili pa gamiton kini sa klase ug segurohon nga kini nagdugang o nagsuporta sa mga kasulatan ug sa mga doktrina nga gitudlo diha sa leksiyon.

2. Kini ba kapanguhaan sa leksiyon o ang labing importanteng pagatutokan niini? Mitambag si Elder Boyd K. Packer: Ang “mga tabang sa audio ug visual diha sa klase mahimong usa ka panalangin o usa ka tunglo, nag-agad diha kon sa unsa nga paagi kini gigamit. Mahimo kining itandi ngadto sa mga lamas o palami nga kauban sa pagkaon. Kinahanglan gamiton kini og panagsa sa pagpalutaw o paghimo sa leksiyon nga makadani” (Teach Ye Diligently, rev. ed. [1991], 265).

3. Kini ba tukma ug nagsunod sa mga sumbanan sa Simbahan? Makapalig-on ba kini? Daghang mga produkto nga gibuhat sa kalibotan nagdala og maayong mensahe apan kasagaran nagdala og dili maayo nga sulod nga makapasilo sa Espiritu o nagdala og mga ideya nga dili uyon sa mga pagtulun-an sa ebanghelyo. Ang usa ka tipik sa bidyo o audio, bisan kon tukma, kinahanglan nga dili gamiton kon kini gikan sa usa ka tinubdan nga naglangkob og dili tukma nga mga materyal. Mga butang nga lalisonon o makapaukay kasagaran dili motukod og hugot nga pagtuo ug pagpamatuod.

4. Kini ba maglapas sa katungod sa sinulat o ubang susama nga mga balaod? Daghang mga bidyo, mga awit, ug ubang audio ug visual nga mga materyal ang naggamit og mga pagdili pinaagi sa mga balaod sa katungod sa sinulat o mga panag-uyon sa tiggamit. Importante kini nga ang tanang magtutudlo ug mga lider sa seminary ug institute mosunod sa balaod sa katungod sa sinulat diha sa nasod diin sila nagtudlo ug nga sila anaa sa pagsunod sa susamang mga balaod ug mga obligasyon aron nga ni sila o ang Simbahan dili manubag alang sa legal nga aksiyon.

Ang mosunod nga mga sumbanan magamit ngadto sa mga magtutudlo ug mga lider sa seminary ug institute diha sa tanan nga mga nasod.

Ang Paggamit sa Hinimo sa Simbahan nga Materyal

Gawas kon gisulat diha sa hinimo sa Simbahan nga materyal, ang mga magtutudlo ug mga lider makakopya ug makapakita og mga pelikula, mga bidyo, mga hulagway, ug mga rekording sa musika nga hinimo sa Simbahan alang sa dili pangnegosyo nga mga paggamit sa Simbahan ug sa seminary ug sa institute. Ang musika gikan sa Himno, sa Songbook sa mga Bata, ug sa mga magasin sa Simbahan mahimong gamiton sa dili pangnegosyo nga paggamit sa Simbahan ug sa seminary ug sa institute, gawas diin adunay pagdili nga giklaro sa pagsulat diha sa himno o awit. Ang mga magtutudlo ug mga lider sa seminary ug institute maka-download ug makapasalida og mga hinimo sa Simbahan nga mga materyal diha sa klase, gawas kon ang mao nga mga materyal nagdala og pagdili nga nagpahayag sa laing paagi.

Ang Paggamit sa Dili Hinimo sa Simbahan nga Materyal

Ingon nga kinatibuk-ang lagda, ang mga programa, software, ug audiovisual nga mga materyal kinahanglan nga dili i-download gikan sa internet o ipasalida diha sa klase gikan sa Internet gawas kon ang tukma nga mga lisensya napalit. Gawas kon ang bidyo, awit, o ubang audiovisual nga materyal gipanag-iya sa Simbahan, adunay dakong risgo, sa bisan asa nga nasod, nga ang pagpasalida sa samang materyal diha sa klase mahimong molapas og balaod sa katungod sa sinulat. Busa, isip usa ka kinatibuk-ang lagda, ang mga magtutudlo ug mga lider sa seminary ug sa institute sa tibuok kalibotan kinahanglan nga dili mopasalida sa ilang mga klase og mga materyal nga dili hinimo sa Simbahan.

Ang pagkopya sa media nga adunay katungod sa sinulat nga musika (sama sa sheet music o mga rekording sa musika) usa ka diretso nga paglapas sa balaod sa katungod sa sinulat gawas kon sinulat nga pagtugot gihatag sa tag-iya sa katungod sa sinulat. Ang pagkopya sa may katungod sa sinulat nga mga pulong sa usa ka awit lapas usab sa balaod nga walay pagtugot.

Ang mosunod nga mga sumbanan sa piho naglatid og pipila ka mga eksepsiyon sa balaod sa katungod sa sinulat sa Estados Unidos nga motugot sa mga magtutudlo ug sa mga lider sa seminary ug institute sa pagsalida og mga mugbong tipik sa bidyo diha sa klase nga dili pa mangayo og lisensya gikan sa tag-iya sa bidyo nga may katungod sa sinulat. Samtang ang susama nga mga eksepsiyon anaa sa ubang mga nasod, ang mga magtutudlo sa seminary ug institute kinahanglan nga mokontak sa Intellectual Property Office aron sa pagtino sa piho nga mga balaod ug mga eksepsiyon nga anaa sa ilang piho nga nasod sa dili pa ipasalida ang mga mugbong tipik sa bidyo gikan sa komersyal nga pagkahimo nga mga bidyo o sa mga programang girekord nga wala isibya o gikan sa Internet.

Ang paggamit sa pangkomersiyal nga pagkahimo nga mga bidyo. Ang balaod sa Estados Unidos naglakip sa mga eksepsiyon nga nagtugot sa mga magtutudlo ug sa mga estudyante sa paggamit og pangkomersiyal nga pagkahimo nga mga bidyo diha sa klase nga dili paliton ang lisensya sa pagbuhat sa ingon. Kalabot niini, hinoon, ang komersiyal nga pagkahimo nga mga bidyo magamit lamang ubos niining eksepsiyon kon ang tanan nga mga kondisyon nasunod. Ang mugbo nga tipik sa bidyo nga ipasalida kinahanglan gayod nga: (a) gikan sa subay sa balaod nga pagkahimo ang kopya; (b) gigamit sa atubangay nga pagtudlo, nagpasabot nga ang magtutudlo ug lider sa seminary ug institute kinahanglan gayod nga anaa samtang ang mugbo nga tipik gipasalida; (c) gipasalida sa usa ka klasrom nga gi-andam alang sa panudlo; (d) gipasalida sa usa ka dili pangnegosyo nga organisasyon sa edukasyon, sama sa klase sa seminary ug institute; ug (e) gipasalida alang sa katuyoan sa pagtudlo nga direktang kalabot sa kurso sa kurikulum ug dili alang sa kalingawan. Ang pagsalida og inabangan o pinalit nga pangkomersiyal nga media sa dili pa, atol sa, o human sa klase isip kalingawan lamang supak sa balaod ug panikas. Kini mahimong hapit kanunay ang mahitabo kon tibuok pelikula ang ipasalida.

Paggamit sa mga programa nga girekord nga wala isibya. Sa Estados Unidos ang programa sa telebisyon nga itanyag nga walay bayad ngadto sa kinatibuk-ang publiko ug girekord nga wala isibya, o gikan sa cable, magamit lamang sa lawak klasehahan kon ang mosunod nga mga kondisyon natuman: (a) Ang kopya gipabilin sa dili molapas sa 45 ka adlaw, ug dayon kinahanglan nga papason dayon kini. (b) Ang kopya gamiton lamang sa klasrom sulod sa unang 10 ka adlaw human ang petsa sa paghimo sa kopya (human sa mosunad nga 10 ka adlaw, apan sulod gihapon sa unang 45 ka adlaw, ang kopya magamit lamang alang sa pagsukod sa magtutudlo o aron sa pagtino kon ang programa kinahanglan nga gamiton sa umaabot nga mga leksiyon). (c) Ang kopya ipakita lamang og kausa (kaduha lamang kon ang pagpalig-on sa instruksiyon gikinahanglan). (d) Ang kopya ipakita lamang sa klasrom o sa sama nga dapit nga gigahin alang sa pagtudlo. (e) Ang kinatibuk-an nga mensahe o sulod sa programa wala giusab. (f) Ang kopya dili mahimong pakopyahan aron ipakigbahin sa uban. (g) Ang bisan unsa nga kopya kinahanglan nga maglakip sa pahibalo sa katungod sa pagkopya alang sa programa sumala sa pagrekord. (h)Ang programa dili isagol sa mga hut-ong (pisikal o sa elektronik nga paagi) sa lain nga mga programa aron sa paghimo og tinigom nga panudlo o ubang produkto.

Agi og dugang sa nag-unang mga kinahanglanon, ang mga mugbo nga tipik nga gikan sa komersiyal nga pagkahimo nga mga bidyo ug mga programa nga girekord nga wala isibya o sa Internet kinahanglan nga: (a) magsalida lamang og bahin sa bidyo o programa; (b) gamiton nga walay pag-usab o pag-edit sa programa mismo; (c) dili pagagamiton sa paagi nga nagsugyot nga ang mga naghimo sa programa o mga tag-iya nagduso sa Simbahan, mga seminary ug mga institute o sa ilang mga pagtudlo, o sa paagi nga nagsugyot nga ang Simbahan o mga seminary ug mga institute nagduso sa programa o sa mga nagbuhat o mga tag-iya niini; (d) dili pagagamiton sa paagi nga malalis ang pagpalambo sa Simbahan o mga seminary o mga institute; ug (e) pagagamiton nga mosubay sumala sa bisan unsay nailhan nga mga pagdili sa sulod o palisiya sa Simbahan.

Kon ang mga magtutudlo sa seminary ug institute adunay mga pangutana nga dili matubag niini nga mga sumbanan, tan-awa ngadto sa seksiyon 38.8.11, “Mga Materyal nga Adunay Katungod sa Sinulat” diha sa Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon: Pagserbisyo diha sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Intellectual Property Office
50 E. North Temple Street, Room 1888
Salt Lake City, UT 84150-0018
Telephone: [phone] o 1-800-453-3860, extension 2-3959
Fax: [phone]
E-mail: [e-mail]

Musika

Ang musika, ilabi na ang mga himno sa Simbahan, makahimo og importante nga tahas sa pagtabang sa mga estudyante nga mobati sa impluwensiya sa Espiritu Santo sa ilang kasinatian sa pagkat-on sa ebanghelyo. Diha sa pasiuna sa hymnbook sa Simbahan, nagpahayag ang Unang Kapangulohan: “Ang mga inspirasyonal nga musika usa ka importanteng bahin sa atong mga miting sa simbahan. Ang mga himno modapit sa Espiritu sa Ginoo, magmugna og pagbati sa balaan nga pagtahod, mohiusa kanato isip mga miyembro, ug mohatag og paagi alang kanato sa paghalad og mga pagdayeg ngadto sa Ginoo.

“Pipila sa labing mahinungdanon nga mga wali gisangyaw pinaagi sa pagkanta og mga himno. Ang mga himno moagni kanato ngadto sa paghinulsol ug sa maayo nga mga buhat, mopalig-on sa pagpamatuod ug sa pagtuo, mohupay sa naluya, mohupay sa nagbangutan, ug modasig kanato sa paglahutay ngadto sa kataposan” (Mga Himno, ix). Si Presidente Dallin H. Oaks mitudlo: “Naghunahuna ako kon nagamit ba nato og husto kining pinadala sa langit nga kapanguhaan diha sa atong mga miting, sa atong mga klase, ug sa atong mga panimalay. …

“Ang atong sagrado nga mga musika usa ka gamhanang pagpangandam alang sa pag-ampo ug pagtudlo sa ebanghelyo” (“Worship through Music,” Ensign, Nob. 1994, 10, 12). Kinahanglan ang mga magtutudlo motabang sa mga estudyante sa pagsabot sa kaimportante sa musika diha sa pagsimba ug sa unsa nga paagi kini makatabang sa pagmugna og sitwasyon nga ang Espiritu makalihok sa mas epektibo nga paagi.

Ang mosunod mao ang pipila ka mga paagi nga ang magtutudlo makagamit og musika sa pagpalambo sa kasinatian sa mga estudyante sa pagkat-on sa ebanghelyo:

• Pagpatukar og inspirisyonal nga musika samtang ang mga estudyante moabot sa klase o sa panahon sa klase samtang sila nagbuhat sa isulat nga assignment.

• Dapita ug awhaga ang mga estudyante sa pag-apil sa makahuloganong paagi kon nagkanta og dungan sa mga himno isip usa ka klase.

• Ribyoha ang mga baroganan sa ebanghelyo ug paghatag og dugang nga mga panabot atol sa leksiyon pinaagi sa pag-kanta og himno o usa ka bersikulo sa himno nga direktang may kalabotan sa unsay gitudlo alang nianang adlawa. Adunay kasulatan ug hilisgotan nga indeks sa luyo sa hymnbook nga makatabang kabahin niini.

• Paghatag og mga oportunidad diin ang pagbasa sa mga pulong sa himno makatabang sa mga estudyante sa pagtukod ug sa pagpahayag og pagpamatuod sa mga doktrina ug mga baroganan sa ebanghelyo.

• Dapita ang mga estudyante sa pagpasundayag og tukma nga mga musikal nga presentasyon diha sa klase.

Kon maghimo og desisyon mahitungod sa paggamit sa musika diha sa klasrom alang sa bisan unsa nga katuyoan (sama sa background nga musika, doktrinal nga kahanas, o sa pagmemorya), importante kini nga hinumdoman ang mosunod nga pahimatngon gikan ni Elder Boyd K. Packer: “Adunay daghan na nga mga paningkamot sa pagdala sa sagradong mga tema sa ebanghelyo ug i-uban kini sa moderno nga musika sa paglaom nga makadani sa atong kabatan-onan ngadto sa mensahe. … Wala ako mahibalo sa unsa nga paagi kana mahimo ug moresulta sa pagtubo sa espirituhanong paagi. Nagtuo ako nga dili kana mahimo” (That All May Be Edified [1982], 279). Sa kataposan, responsibilidad kini sa magtutudlo sa pagseguro nga ang bisan unsa nga musika nga gamiton diha sa kasinatian sa pagkat-on mahiuyon sa mga sumbanan sa Simbahan ug kini dili makapasilo sa Espiritu sa Ginoo.

Kinatibuk-ang Tambag ug mga Pahimangno

Samtang ang tinguha sa pagtukod og maayong relasyon sa mga estudyante angay lang, ang tinguha nga pagadaygon, kon dili mabantayan o dili matuman, makahimo sa mga magtutudlo nga mas magbantay mahitungod sa unsay gihunahuna sa mga estudyante kanila kay sa pagbuhat mahitungod sa pagtabang sa mga estudyante nga makakat-on ug mouswag. Kini kasagaran naggiya sa mga magtutudlo sa pagpuli og mga metodo nga gihimo aron pagpausbaw sa ilang imahe diha sa mga mata sa mga estudyante ngadto sa mga metodo nga gituyo sa pagdapit sa Espiritu Santo. Ang mga magtutudlo nga mahulog ngadto niini nga lit-ag makasala sa pagpanapi sa pari [priestcraft] tungod kay sila “mopahiluna sa ilang mga kaugalingon ingon og usa ka kahayag ngadto sa kalibotan, nga sila makaangkon og bahandi ug pagdayeg sa kalibotan” (2 Nephi 26:29). Ang mga magtutudlo kinahanglan nga magbantay nga ang ilang paggamit og kataw-anan, personal nga mga istorya, o bisan unsa nga mga paagi sa pagtudlo wala himoa uban sa tuyo sa paglingaw, pagpatuo, o pag-angkon sa pagdayeg sa mga estudyante. Hinoon, ang gitutokan sa tanang relihiyosong mga magtutudlo kinahanglan mao ang paghimaya sa Langitnong Amahan ug sa paggiya sa ilang mga estudyante ngadto ni Jesukristo.

Gitudlo ni Presidente Howard W. Hunter: “Nakaseguro ako nga kamo nakaila sa umaabot nga kakuyaw sa pagka-may impluwensya ug sa pagka-maagnihon nga ang inyong mga estudyante nagtukod og pagkamaunongon nganha kaninyo kaysa ngadto sa ebanghelyo. Karon kana usa ka talagsaong problema nga panlimbasogan, ug kita manghinaot lamang nga tanan kamo mga madanihong mga magtutudlo. Apan adunay tinuod nga kuyaw niini. Kana mao kon nganong kamo kinahanglan nga modapit sa inyong mga estudyante sa pagsiksik sa mga kasulatan sa ilang mga kaugalingon mismo, dili lamang sa paghatag kanila sa inyong interpretasyon ug pagpahayag niini. Kana mao kon nganong kamo kinahanglan gayod modapit sa inyong mga estudyante sa pagbati sa Espiritu sa Ginoo, dili lamang sa paghatag kanila sa inyong personal nga pagpamalandong niana. Kana mao kon ngano, sa kataposan, kamo kinahanglan gayod modapit sa inyong mga estudyante diretso ngadto ni Kristo, dili ngadto sa tawo kinsa nagtudlo sa iyang doktrina, bisan unsa ka maayo. Kamo dili kanunay anaa alang niini nga mga estudyante. Dili kamo makakupot sa ilang mga kamot human sila mobiya sa high school o sa kolehiyo. Ug wala kamo manginahanglan og mga disipulo” (“Eternal Investments” [usa ka gabii uban sa usa ka Kinatibuk-ang mga Awtoridad, Peb. 10, 1989], 2).

Agi og dugang, ang mosunod nga tambag ug pahimatngon maggamit ngadto sa nagkalain-laing mga pamaagi sa pagtudlo ug mga sitwasyon:

• Paggamit og indigay. Kinahanglan ang mga magtutudlo magmabinantayon sa paggamit og pag-indigay diha sa klasrom, ilabi na kon ang mga estudyante makig-indigay sa indibidwal nga paagi batok sa lain. Ang pag-indigay makagiya ngadto sa panagbingkil, pagka-mawad-an og kadasig, biay-biay o maulawan ug makapapahawa sa Espiritu.

• Negatibo nga pagtabang. Kinahanglan nga mogamit og kaalam ang mga magtutudlo sa pagpahayag og kapakyas sa usa ka klase o sa usa ka indibidwal nga estudyante. Kadaghanan sa mga estudyante mobati og kakulang sa pipila ka kahimtang ug nagkinahanglan nga lig-onon ug awhagon kaysa ang ilang mga depekto dugangan.

• Bugalbugal. Bisan kini gipahayag sa magtutudlo ngadto sa usa ka estudyante o gikan sa usa ka estudyante ngadto sa lain, ang bugalbugal hapit kanunay negatibo ug makasakit ug makagiya ngadto sa pagpakaulaw ug pagkawala sa Espiritu.

• Dili tukma nga komunikasyon ug pinulongan. Ang mga magtutudlo kinahanglan nga likayan ang pagsinggit o pakiglalis sa mga estudyante. Ang pagpamalikas ug pagkabulgar walay luna sa usa ka relihiyosong edukasyon.

• Paggamit og pisikal nga kusog. Kinahanglan ang magtutudlo dili gayod mogamit sa ilang pisikal nga gidak-on ug kusog sa paghadlok o pagpugos sa estudyante nga magtarong. Bisan og ang madulaon nga pisikal nga pagbinayloay mahimong masaypan og sabot o mapasaka ngadto sa usa ka butang nga mas seryoso. Kinahanglan nga ang mga magtutudlo makigharong lamang sa pisikal nga paagi sa estudyante kon ang pagpanalipod sa laing estudyante nagtugot niini.

• Piho sa sekso nga pinulongan. Kinahanglan ang mga magtutudlo makaamgo ug sensitibo sa piho sa sekso nga pinulongan diha sa mga kasulatan. Ang pipila sa mga kasulatan gipahayag sa linaki nga pinulongan tungod sa kinaiyahan sa mga pinulongan diin kini gikuha. Kinahanglan ang mga magtutudlo magpahinumdom sa mga estudyante nga pipila sa mga termino nga linaki nagpasabot ngadto sa mga lalaki ug sa mga babaye. Sa diha nga si Adan gisultihan nga “ang tanan nga mga tawo, bisan diin, kinahanglan maghinulsol” (Moises 6:57), ang Ginoo sa tinuod nagsulti ngadto sa mga lalaki ug sa mga babaye. Adunay mga panahon nga ang linaki nga porma piho ug tukma. Sama pananglit, ang mga miyembro sa Dios nga Kapangulohan mga lalaki, ug ang gipasabot sa mga buluhaton sa pagkapari nagpasabot ngadto sa mga lalaki.