Laipelí
Lēsoni 100: ʻAlamā 43–44


Lēsoni 100

ʻAlamā 43–44

Talateú

ʻI he hoko atu ʻa ʻAlamā mo hono ngaahi fohá ke malangaʻi ʻa e ongoongoleleí, naʻe kau fakataha ʻa e kau Sōlamí mo e kau tau Leimaná ke ʻohofi ʻa e kau Nīfaí. Naʻe fakahaaʻi ʻe he ʻEikitau ko Molonaí ʻene tuí mo hono potó ʻi hono tataki e kau Nīfaí ke maluʻi kinautolu mei he kau tau Leimaná. Neongo naʻe tokosiʻi ʻa e kau tau Nīfaí, ka naʻe hanga ʻe heʻenau teuteú mo ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí ʻo ʻoange kiate kinautolu ha ikuna ʻi he taú. ʻI he taimi naʻe fehangahangai ai ʻa e kau Leimaná mo e ʻulungia pau peheé, naʻa nau fai ha fuakava ʻo e melinó pea nau mavahe mei he fonuá ʻi ha faʻahitaʻu ʻe taha.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 43

ʻOku tokoni ʻa e ngaahi teuteu mo e ngaahi founga ʻa e ʻEikitau ko Molonaí ke veuveuki ʻa e ngaahi palani ʻa e kau tau Leimaná

Fakaafeʻi e kau akó ke nau tohi ʻi heʻenau pepa akó pe tohinoa ako folofolá ha lisi ʻo ha ngaahi palani, taumuʻa, mo e ngaahi holi maʻa honau kahaʻú. ʻI heʻenau tohí, fakamanatu kiate kinautolu ke nau fakakaukau ki he ngaahi taumuʻa fakalaumālie mo ʻenau ngaahi holi hangē ko e ngāue fakafaifekaú, sila ʻi he temipalé, mo hono ohi hake ʻo ha fāmilí. Kimuʻa pea kamata ʻa e kalasí, mahalo te ke fie maʻu ke hiki ha ngaahi taumuʻa mo e ngaahi holi maʻa ho kahaʻú. Te ke lava ʻo vahevahe ange ha niʻihi hoʻo ngaahi palaní mo hoʻo ngaahi holí ke hoko ko ha ngaahi sīpinga ke tokoni ki he kau akó ke kamata ʻenau tohí.

Hili hono hiki ʻe he kau akó ʻenau lisí, fakaafeʻi kinautolu ke ʻai ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi holi mo e ngaahi taumuʻa ʻoku nau ongoʻi he ʻikai ke fie maʻu ʻe Sētane ke nau ikunaʻí. Fakaafeʻi ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kau akó ke nau vahevahe ʻenau ngaahi taumuʻa kuo nau ʻosi ʻiloʻí. Kole ange ke nau fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku ʻikai fie maʻu ai ʻe Sētane ke nau ikunaʻi e ngaahi taumuʻa ko iá. Te ke lava foki ʻo ʻeke ange ʻa e ʻuhinga ʻoku nau ongoʻi mālohi ai ke ikunaʻi e ngaahi taumuʻa ko iá. Fokotuʻu ange ʻoku lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe hono ako ʻo e ʻAlamā 43–44 ke tau ʻilo ʻa e founga te tau lava ai ʻo ikunaʻi ʻetau ngaahi taumuʻa māʻoniʻoní neongo ʻa e ngaahi ngāue fakaʻauha ʻa e filí.

Fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 43:1–4 ʻaki hono fakamatalaʻi ange neongo ʻa e ngaahi ngāue mālohi ʻa ʻAlamā ke fakafoki mai e kau Sōlamí ki he Siasí, ka naʻe kau hanau niʻihi tokolahi mo e kau Leimaná pea nau teuteu ke ʻohofi ʻa e kau Nīfaí. Naʻa nau kau foki mo e kau ʻAmalekaí, ʻa ia, naʻa nau hangē pē ko e kau Sōlamí, naʻa nau hoko ko e kau Nīfai ka kuo nau hē mei he moʻoní.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 43:5–8. Kole ki he kalasí ke nau muimuiʻi lolotonga hono laú, ʻo kumi e ngaahi palani, pe “ngaahi fakakaukaú” ʻa e taki ʻo e kau Leimaná ko Seilahemená.

Fakamatalaʻi ange ʻi heʻetau ako ʻa e ngaahi fakamatala ʻo e ngaahi tau fakatuʻasino ʻi he Tohi ʻa Molomoná, ʻoku tau lava ʻo fakatatau ia ki he ngaahi tau fakalaumālie ʻoku tau fehangahangai mo iá.

  • ʻOku tatau fēfē ʻa e ngaahi fakakaukau ʻa Seilahemena ke fakafepakiʻi ʻaki e kau Nīfaí mo e ngaahi fakakaukau ʻa Sētane kiate kitautolú?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 43:9–12. Kole ki he kau akó ke feinga ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi fakakaukau ʻa e kau Nīfaí.

  • Ko e hā e ngaahi fakakaukau ʻa e kau Nīfaí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 43:16–19. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi e meʻa naʻe fai ʻe Molonai, ko e ʻeikitau lahi ʻo e kau Nīfaí, ke teuteuʻi e kakaí ke nau maluʻi honau fonuá mo honau ngaahi fāmilí.

  • Ko e hā e ngaahi meʻa pau naʻe fai ʻe he kau Nīfaí ke teuteu ai ki he ʻohofi ʻa e kau Leimaná?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 43:20–22, pea kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e tali ʻa e kau Leimaná ki he ngaahi teuteu ʻa e kau Nīfaí.

  • Ko e hā ne holomui ai e kau Leimaná mei heʻenau ʻohofi e kau Nīfaí neongo naʻa nau tokolahi ange kinautolu?

  • Ko e hā ʻoku lava ke tau ako mei he meʻa ko ʻeni ne hokó kau ki hono maluʻi kitautolu mei he ngaahi fakakaukau ʻa Sētané?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 43:23–24 ke ʻilo ʻa e meʻa naʻe fai ʻe Molonai he taimi naʻe ʻikai ke ne fakapapauʻi ai ʻa e founga naʻe palani hono filí ki heʻenau ʻohofi hokó.

  • Ko e hā ne fekau ai ʻe Molonai ha kau talafekau ke talanoa mo ʻAlamaá?

  • Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he sīpinga ʻa Molonaí kau ki he founga ʻoku lava ke tau teuteu fakalaumālie ai ke fakafepakiʻi e filí? (Tokoniʻi e kau akó ke nau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau te tau fekumi mo muimui ki he faleʻi fakapalōfitá, te tau malava lelei ange ai ke maluʻi kitautolu mei he filí.)

Fakamatala fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 43:25–43 ʻaki hono fakahaaʻi ange naʻe ngāue ʻaki ʻe Molonai ʻa e ʻilo naʻá ne maʻu mei he palōfitá. Naʻá ne vahe ua ʻene kau taú. Naʻe nofo ha niʻihi ʻo ʻene kau taú ʻi he kolo ko Selesoní ke maluʻi e kakai ʻo ʻĀmoní. Naʻe laka leva ʻa e toenga ʻo ʻene kau taú ki he fonua ko Manataí. Naʻe fekau atu ʻe Molonai ha kau mataki ke nau asiasi ke ʻilo ʻa e feituʻu naʻe ʻi ai ʻa e kau Leimaná, pea naʻá ne fufuuʻi ʻa e konga ʻe taha ʻo e kau taú ʻi he hala ʻe fou ai ʻa e kau Leimaná. ʻI he ofi mai ʻa e kau Leimaná, naʻe ʻākoloʻi kinautolu ʻe he kau tau Nīfaí. ʻI he taimi ne ʻilo ai ʻe he kau Leimaná kuo ʻākoloʻi kinautolú, naʻa nau ʻoho tau mālohi. Naʻe tokolahi e kau Nīfai ne maté, ka naʻe tokolahi ange e mate ʻa e kau Leimaná.

Fakaafeʻi ha kau ako tokolahi ke nau taufetongi hono lau leʻolahi ʻa e ʻAlamā 43:43–54. Kole ki he kalasí ke nau kumi ʻa e faikehekehe ʻi he vahaʻa ʻo e taumuʻa mo e maʻuʻanga tokoni ʻo e mālohi ʻa e kau Leimaná mei he taumuʻa mo e maʻuʻanga tokoni ʻo e mālohi ʻa e kau Nīfaí.

  • Ko e hā e meʻa naʻá ke fakatokangaʻi kau ki he ʻuhinga ʻa e kau Leimaná ki heʻenau taú? Ko e hā e meʻa ne ke fakatokangaʻi ki he ʻuhinga ʻa e kau Nīfaí ki heʻenau taú? Naʻe kehekehe fēfē ʻa e maʻuʻanga tokoni ʻo e mālohí ʻa e kau Nīfaí mo e maʻuʻanga tokoni ʻo e mālohí ʻa e kau Leimaná? (ʻO ka fie maʻu, fakamahinoʻi ange, lolotonga e tau ʻa e kau Leimaná ʻi he fehiʻá mo e ʻitá, naʻe ueʻi fakalaumālie ʻa e kau Nīfaí ʻe ha ʻuhinga lelei ange [vakai, ʻAlamā 43:45–47]. Naʻa nau tangi ki he ʻEikí ki ha tokoni, pea naʻá Ne fakamālohia kinautolu [vakai, ʻAlamā 43:49–50].)

  • Ko e hā e meʻa ʻoku tau lava ʻo ako mei he ngaahi sīpinga ʻa Molonai mo ʻene kau taú ke tokoniʻi kitautolu ʻi heʻetau ngaahi tau mo e filí?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau tohi ʻenau tali ki he fehuʻi ko ʻení. Pea kole ange ke nau vahevahe mai ʻa e meʻa kuo nau tohí. Mahalo te nau fakahā mai ha niʻihi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení:

ʻI heʻetau lotu ki ha tokoni ʻi hono ikunaʻi ʻetau ngaahi palani mo e ngaahi holi māʻoniʻoní, ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ke ikunaʻi kinautolu.

Kuo ueʻi hake kitautolu ʻe ha ʻuhinga lelei ange ʻiate kinautolu ʻoku nau fakafepakiʻi ʻa e moʻoní.

ʻE tokoniʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke fakahoko hotau fatongiá ke maluʻi hotau ngaahi fāmilí, ʻetau tauʻatāiná, mo ʻetau lotú.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau talanoa ki ha ngaahi taimi ne nau aʻusia ai ʻa e tokoni ʻa e ʻEikí ʻi hono ikunaʻi ʻenau ngaahi taumuʻa māʻoniʻoní. Fakakaukau ke vahevahe ange ha ngaahi meʻa naʻá ke aʻusia tonu ʻe koe. Fai ha fakamoʻoni ki he malava ʻe he ʻEikí ke tokoniʻi kitautolu ke ikunaʻi ʻetau ngaahi fakakaukau māʻoniʻoní. Fakaafeʻi e kau akó ke nau ʻai ke hoko ʻa e ngaahi taumuʻa māʻoniʻoní ko ha konga hoko atu ia ʻo ʻenau lotú.

ʻAlamā 44

ʻOku fekauʻi ʻe he ʻEikitau ko Molonaí ʻa e kau Leimaná ke nau fai ha fuakava ʻo e melinó

Fakaafeʻi ha talavou ʻokú ne fie lau leʻolahí ke haʻu ki muʻa mo ʻene folofolá. Fakamanatu ki he kau akó ko e taimi naʻe sio ai ʻa e ʻEikitau ko Molonaí ki he ilifia ʻa e kau Leimaná, naʻá ne fekauʻi ʻene kau tangatá ke taʻofi e taú (vakai, ʻAlamā 43:54). ʻAi e talavoú ke ne lau ʻa e lea ʻa Molonaí ʻi he ʻAlamā 44:1–6. Kole ki he kalasí ke nau fakafanongo ki he fakamatala ʻa Molonai ki he ikuna ʻa e kau Nīfaí.

  • Ko e hā naʻe fie maʻu ʻe Molonai ke mahino kia Seilahemena kau ki he maʻuʻanga tokoni ʻo e mālohi ʻi he taú? Ko e hā e meʻa naʻá ne fokotuʻu ange ki he kau Leimaná? (Naʻá ne talaange he ʻikai ke toe fakaʻauha kinautolu ʻe he kau Nīfaí kapau te nau ʻoange ʻenau ngaahi mahafu taú pea nau fai ha fuakava ʻo e melinó.)

  • Ko e hā e ngaahi moʻoni ʻoku lava ke tau ako mei he ʻAlamā 44:4–6 te ne lava ʻo tokoniʻi kitautolu ʻi heʻetau ngaahi tau fakalaumālié? (Mahalo ʻe vahevahe mai ʻe he kau akó ha ngaahi tefitoʻi moʻoni lahi, ʻa ia ko e niʻihi ai kuo ʻosi fai ʻi he lēsoni ko ʻení. Fakapapauʻi ʻoku nau fakakau ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻE fakamālohia mo maluʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ʻo fakatatau mo ʻetau tui kiate Iá. Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he ngaahi vēsí ni ʻoku nau akoʻi ʻa e moʻoni ko ʻení.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e faleʻi ko ʻeni ki he toʻu tupu ʻo e Siasí, meia Palesiteni Poiti K. Peeka ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Mahalo te ke fie maʻu ke ʻomi ha tatau ki he tokotaha ako takitaha.

ʻĪmisi
Palesiteni Boyd K. Packer

“ʻOku ʻohake e toʻu tupu ʻo e ʻaho ní ʻi he taimi ʻoku mālohi ai e ʻoho ʻa e filí pea ʻoku hōloa ai e tuʻunga moʻui angamaʻá. Ka ʻi heʻeku hoko ko e tamaioʻeiki ʻa e ʻEikí, ʻoku ou palōmesi atu ʻe maluʻi mo paletuʻa ʻa kimoutolu mei he ngaahi ʻoho ʻa e filí ʻo kapau te mou tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻoku haʻu mei he Laumālie Māʻoniʻoní”

“Tui ʻa e vala ʻoku tāú; lea ʻi he ʻapasia; fanongo ki he mūsika ʻoku langaki moʻuí. Fakaʻehiʻehi mei he anga taʻe maʻá mo e ngaahi ʻulungaanga holoki moʻui fakatāutaha kotoa pē. Mapuleʻi hoʻo moʻuí peá ke loto-toʻa. ʻE faitāpuekina lahi kimoutolu he ʻoku mau fakafalala atu kiate kimoutolu. ʻOku tokangaʻi maʻu pē kimoutolu ʻe hoʻomou Tamai Hēvaní” (“Faleʻi ki he Toʻu Tupú,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2011, 18).

  • Ko e hā e meʻa ʻoku mahino lelei atu kiate koe ʻi he lea ʻa Palesiteni Pēká? Ko e hā hono ʻuhingá?

Fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 44:7–10 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe pehē ʻe Seilahemena naʻe ʻikai ke tui ia mo hono kakaí kuo fakamālohia ʻe he ʻOtuá ʻa e kau Nīfaí. Naʻá ne fokotuʻu ange ke ʻoange ʻenau ngaahi mahafu taú, ka naʻá ne fakafisi ke fai ha fuakava ʻo e melinó. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e ʻAlamā 44:1–6 ke lau leʻolahi ʻa e tali ʻa Molonai kia Seilahemená, ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he ʻAlamā 44:11. Fehuʻi ange ki he kalasí:

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe fuʻu mahuʻinga ai kia Molonai ke fai ʻe he kau Leimaná ha fuakava ʻo e melinó?

Fakanounouʻi ʻa e ʻAlamā 44:12–20 ʻaki hono fakamatalaʻi ange lolotonga e fai ʻe he kau Leimana tokolahi ha fuakava ʻo e melinó, naʻe fakataha ʻa Seilahemena mo e toenga ʻo ʻene kau tangatá ke fepaki mo e kau tau ʻa Molonaí. ʻI he kamata ke tamateʻi kinautolu ʻe he kau Nīfaí, naʻe mamata ʻa Seilahemena ki he fuʻu fakaʻauha ko ia ʻe hokó peá ne palōmesi te nau fai ha fuakava ʻo e melinó.

Fai ha fakamoʻoni ki he toʻukupu maluʻi ʻo e ʻEikí ʻi he moʻui ʻa kinautolu ʻoku faivelenga kiate Iá. Poupouʻi e kau akó ke nau tau loto-toʻa ke tau maʻa ʻenau ngaahi taumuʻa mo ʻenau ngaahi holi māʻoniʻoní pea falala ki he talaʻofa ʻa e ʻOtuá te Ne “poupouʻi, mo tauhi, mo maluʻi [kitautolu], ʻo kapau te [tau] tui faivelenga maʻu ai pē kiate Ia. (Alma 44:4).

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

ʻAlamā 43:3. Ko e tau ʻoku tau faí naʻe kamata ia ʻi heʻetau moʻui fakalaumālié

Naʻe lea ʻa Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī ʻo kau ki he moʻoni ʻo e tau kuo tau kau ki aí talu mei he taimi kimuʻa teʻeki ʻai ʻa e māmaní:

“ʻOku ʻi ai [ha] tau kuo fakahoko talu mei he teʻeki ai ke fakatupu ʻa e māmaní pea ʻoku hangehangē ʻe kei hokohoko atu ʻi ha taimi lōloa he kahaʻú. …

“Ko e tau ko iá … ko e tau ia ʻi he vahaʻa ʻo e moʻoní mo e halá, vahaʻa ʻo e tauʻatāina ke filí mo e fakamālohiʻí, vahaʻa ʻo e kau muimui ʻo Kalaisí mo kinautolu kuo nau fakaʻikaiʻi Iá. Kuo ngāue ʻaki ʻe Hono ngaahi filí ʻa e kākā kotoa pē ʻi he tau ko iá. …

“… ʻOku lolotonga hoko ia ʻo hangē pē ko e kamataʻangá. … Ko kinautolu ʻoku nau moʻua aí ʻa ē ʻoku nau toó ʻoku nau mahuʻinga pē ʻo hangē ko kinautolu kuo tō he kuohilí. Ko ha tau ia ʻoku hokohoko atu pē. …

“ʻOku kei hoko atu e taú. … ʻOku hoko ia ʻi heʻetau moʻuí tonu, he ʻaho ki he ʻaho, ʻi hotau ngaahi ʻapí, ʻi heʻetau ngāueʻangá, ʻi heʻetau ngaahi feohiʻanga fakaakó; ʻoku hoko ia ʻi he ngaahi fehuʻi ʻo e ʻofá mo e fakaʻapaʻapá, loto tōnunga mo mateaki, talangofua mo faitotonu. ʻOku tau kau kotoa ki ai. … ʻOku tau ikuna, pea ʻoku ʻi ai ʻa e ʻamanaki lelei ʻaupito ki he kahaʻú” (“The War We Are Winning,” Ensign, Nov. 1986, 42, 44–45).

ʻAlamā 43:9, 45. Maluʻi mo fakamālohia ʻa e fāmilí

Naʻe lea ʻa Sisitā Vesīnia U. Seniseni ʻo e kau palesitenisī lahi ʻo e Fineʻofá kau ki ha fakatokanga ʻi he fanongonongo ki he fāmilí “ʻe hanga ʻe he movetevete ʻo e fāmilí ʻo ʻomi ki he kakaí fakatāutaha, tukui koló mo e ngaahi puleʻangá ʻa e ngaahi fakamamahi naʻe kikiteʻi ʻe he kau palōfita ʻo e kuonga muʻá mo onopōní” (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2010, 129). Naʻe pehē ʻe Sisitā Seniseni: “Kāinga, ʻoku tau ʻi he lotolotonga ʻo e moʻoni ko iá ʻi he momeniti ko ʻení. Ko e fatongia ia ʻo kitautolu kotoa ke maluʻi mo fakamālohia ʻa e fāmilí” (“Come, Listen to a Prophet’s Voice,” Ensign, Nov. 1998, 13–14).

Paaki