“5–11 abril. Tzol’leb’ ut Sumwank 30–36: “B’oqb’ilat chixjultikankil lin evangelio,” ” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: Li Tzol’leb’ ut Sumwank 2021 (2020)
“5–11 abril. Tzol’leb’ ut Sumwank 30–36,” Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al: 2021
5–11 abril
Tzol’leb’ ut Sumwank 30–36
“B’oqb’ilat chixjultikankil lin evangelio”
Sa’eb’ li loq’laj hu naru naqataw li qana’leb’ li taak’anjelaq qe sa’ li wanko wi’. Patz’ re li Qaawa’ naq tatxtenq’a chixtawb’al jun esil wan choq’ aawe sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 30–36.
Tz’iib’a li nakak’oxla
Jun po chaq rokik laj Parley P. Pratt jo’ komon sa’ li Iglees naq kib’oqe’ chi xik “sa’ li yamyoookil ch’och’ ” re xjultikankil li evangelio (Tzol’leb’ ut Sumwank 32:2). Ka’ch’in wi’chik xhoonal laj Thomas B. Marsh jo’ komon chiru a’an naq kiyehe’ re, “xwulak xhoonal aataqlanb’il k’anjel” (Tzol’leb’ ut Sumwank 31:3). Laj Orson Pratt, laj Edward Partridge, ut naab’aleb’ chik toje’ ke’kub’e xha’ naq ke’b’oqe’ sa’ xtaqlanb’il k’anjel. Maare kib’aanuman a’in xb’aan naq aajel ru—sa’ rokik li hab’alq’e sa’ li chihab’ 1830, maa’ani wanjenaq choq’ komon sa’ li Iglees chiru numenaq waqib’ po. A’b’an wan ajwi’ jun na’leb’ choq’ qe anajwan sa’ li eetalil a’in: wi tz’aqal aanawom re xk’ulub’ankil li evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik rik’in li kub’iha’, tz’aqal aanawom re xwotzb’al rik’in laa was aawiitz’in. Yaal naq junelik naqaj xnimob’resinkil li qanawom chirix li evangelio, a’b’an li Dios maajun wa naxb’ay rib’ sa’ xk’eeb’al xb’oqb’al li ani “moko tzolb’il ta” chixjultikankil lix evangelio (Tzol’leb’ ut Sumwank 35:13). Relik chi yaal, a’an naxk’e qab’oqb’al chiqajunil, “Taate xtz’uumal aawe re xch’olob’ankil lin evangelio” (Tzol’leb’ ut Sumwank 30:5). Ut naqab’aanu a’in chi chaab’il, moko rik’in ta li qanawom ut li qanumsihom, rik’in b’an “lix wankil li Musiq’ej” (Tzol’leb’ ut Sumwank 35:13).
Chi’ilmanq ajwi’ “La fe y la caída de Thomas Marsh,” “Ezra Thayer: de escéptico a creyente,” “Llamamiento de Orson Pratt a servir,” Revelaciones en contexto, 58–74.
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes
B’oqb’ilin chixjultikankil lix evangelio li Jesukristo.
Maak’a’ naxye ma b’oqb’ilat jo’ tz’aqal misioneer malaj ink’a’, li Qaawa’ naraj naq taawotz lix evangelio, ut naab’al li raatin reheb’ li misioneer sa’ xtiklajik li k’ojlajik a’in, a’aneb’ ajwi’ choq’ aawe laa’at. Naq yookat chixtzolb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 30–36, tz’iib’a li nakatzol chirix li b’oqok re xjultikankil li evangelio. Taaruuq taatz’iib’a jun xtusulal li k’a’ru naxpatz’ li Qaawa’ reheb’ lix misioneer (chi’ilmanq, jo’ eetalil, Tzol’leb’ ut Sumwank 30:8) ut jun chik xtusulal li k’a’ru naxyeechi’i li Qaawa’ reheb’ (chi’ilmanq, jo’ eetalil, Tzol’leb’ ut Sumwank 30:11).
Chan ru naq eb’ li raqal a’in taaruuq te’reek’asi xch’ool anihaq li nakanaw ru li ak wan sa’ li mision malaj li ok re chi xik sa’ jun li mision, re k’utuk aatin malaj re servicio? K’a’ru nakataw li nareek’asi aach’ool laa’at chixwotzb’al li evangelio?
Chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 35:13–15; Russell M. Nelson ut Wendy W. Nelson, “Juventud de Israel” (ch’utam choq’ reheb’ li saaj sa’ chixjunil li ruchich’och’, 3 junio, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org; Silvia H. Allred, “Por tanto, id,” Liahona, noviembre 2008, 10–12.
Chiqajunilo wanko choq’ misioneer choq’ re lix Iglees li Jesukristo.
Tzol’leb’ ut Sumwank 31:1–2, 5–6, 9, 13
Li Qaawa’ naru tinixtenq’a sa’ lin wanjik rik’in lin junkab’al.
Juntaq’eet naab’al reheb’ li ch’a’ajkilal ke’xk’ul li junkab’alej sa’ 1830 rik’in li neke’xk’ul li junkab’alej sa’ li kutan a’in. K’a’ruheb’ lix b’eresihom ut lix yeechi’ihom li Qaawa’ choq’ re laj Thomas B. Marsh chirix lix junkab’al? Chan ru naq li raatin naru tatxtenq’a rik’in laa junkab’al laa’at?
Re xtawb’al xkomon li na’leb’ chirix laj Thomas B. Marsh, chi’ilmanq Santos, 1:79–80, 121–123.
Ma nimla sachk li mision sa’ xyanqeb’ laj Lamanita?
Naq xkoheb’ laj Oliver Cowdery, laj Peter Whitmer, alalb’ej, laj Parley P. Pratt, ut laj Ziba Peterson re jultikank aatin chiruheb’ li ral ch’och’ aj America li wankeb’ sa’ roqeb’ saq’e sa’ li ch’och’ Missouri, ke’xk’oxla naq yookeb’ chixtz’aqob’resinkil ru li profeetil aatin sa’ lix Hu laj Mormon, li naxye naq eb’ laj Lamanita te’xk’ul li evangelio sa’ roso’jikeb’ li kutan (chi’ilmanq, jo’ eetalil, 1 Nefi 13:34–41; Enos 1:11–18). A’ut sa’ xraqik lix misioneb’, us ta ke’k’ule’ sa’ xyaalil xb’aan junjunqeb’ xch’uuteb’, maajun reheb’ li ral ch’och’ ke’kub’e xha’. A’b’an, ke’xkub’si xha’ numenaq jun cient chi kristiaan wankeb’ nach’ rik’in Kirtland, Ohio, b’ar wi’ ke’hilan chiru junpaat sa’ xb’eenikeb’ aran Missouri. Sa’ xyanqeb’ li ak’ komon a’in wankeb’ li te’wanq choq’ xnimal ru aj jolominel sa’ li Iglees, jo’ laj Sidney Rigdon, ut moqon Kirtland ki’ok choq’ jun xna’aj li ch’utub’aak jwal aajel ru choq’ re li Iglees. K’a’ru naxk’ut li esil a’in chawu chirix chan ru naq li Qaawa’ naxtz’aqob’resi ru lix k’anjel?
Chi’ilmanq ajwi’ “Una misión a los lamanitas,” Revelaciones en contexto, 49–53.
Wi tinkab’la inyu’am sa’ xb’een lix evangelio li Kolonel, ink’a’ tint’ane’q.
Kik’ehe’ li aatin sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 33 re laj Northrop Sweet ut laj Ezra Thayer, wiib’ li komon toje’ kub’enaqeb’ xha’. Laj Northrop ki’el chaq sa’ li Iglees moko najt ta chirix naq kik’ehe’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in. Laj Ezra kik’anjelak chi tiik xpaab’aal chiru jun hoonal, a’b’an a’an ajwi’ ki’el chaq. A’inaq raj jun chaab’il hoonal re xk’oxlankil rix ma k’ojk’ookat laa’at chi kaw “sa’ xb’een li saqoonak” (raqal 13) re li evangelio. B’ar wankeb’ li yaalil na’leb’ sa’eb’ li raqal a’in li naru tate’xtenq’a chi kanaak chi tiik aapaab’aal chiru li Kolonel?
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al
-
Tzol’leb’ ut Sumwank 30:2.B’ar wanko jo’ junkab’al sa’ xjayalinkil qib’ rik’in li k’a’aq re ru re li Dios, ut ink’a’ rik’in “li k’a’aq re ru re li ruchich’och’ ”?
-
Tzolʼlebʼ ut Sumwank 31.Naq yookex chirilb’al ru li yeechi’inb’il xb’aan li Qaawa’ re laj Thomas B. Marsh chirix lix junkab’al, texruuq chi aatinak chirixeb’ li osob’tesink xek’ul jo’ junkab’al xb’aan li k’anjel re jultikank aatin. Taaruuq ajwi’ teeb’icha jun b’ich chirix a’an, jo’ “Tinxik b’ar taawaj naq tinxik” (Eb’ li B’ich , 174). Chan ru naq x’osob’tesiik laa junkab’al xb’aan xwotzb’al li evangelio rik’in eeras eeriitz’in?
-
Tzol’leb’ ut Sumwank 33:7–10.K’a’ru li na’leb’ kiroksi li Qaawa’ sa’eb’ li raqal a’in re xch’olob’ankil li k’anjel re xwotzb’al li evangelio? K’a’ruheb’ chik li na’leb’ malaj jaljookil ru aatin naru teek’oxla jo’ junkab’al? Maare eb’ li jalam-uuch a’in taaruuq te’xtenq’a laa junkab’al chi k’oxlak chirix junjunq paay chan ru xwotzb’al li evangelio. Li aatinak chirix a’in naru texxk’e chixk’uub’ankil jun k’uub’anb’il na’leb’ re xwotzb’al li evangelio. K’oxlaheb’ junjunq li k’utb’esink texruuq chixb’aanunkil re xtzolb’al xb’aanunkil a’in.
-
Tzol’leb’ ut Sumwank 34:10.Sik’ ru jun ch’ol aatin sa’ li raqal 10, ut kanab’ jun li komon sa’ li junkab’al chixhasb’ankil. Li junjunq chik komon sa’ li junkab’al taaruuq tixq’ehi k’a’ru li ch’ol aatin. Chirix a’an, patz’ re li komon naq tixyaab’asi li ch’ol aatin chi kaw xyaab’ xkux. Chan ru naq li ch’ina k’anjel a’in nokoxtenq’a chixtawb’al ru k’a’ut naq li Qaawa’ nokoxtaqla “chixtaqsinkil xyaab’ qakux”?
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.
Jun b’ich naru xb’ichankil: “Nawaj li xik sa’ jun mision,” B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 91.
Eb’ li xyaab’ kuxej re li k’ojob’ank wi’chik
Eb’ laj paab’anel sa’ xtiklajik chaq li Iglees
Us ta naq maji’ k’uub’anb’il li Iglees, li Qaawa’ kixye, “ak q’an ru li awimq choq’ re q’ole’k” (Tzol’leb’ ut Sumwank 4:4). Kik’utman xyaalalil li ch’ol aatin a’in chiruheb’ li po li ke’chal chirix a’an, rik’in naq naab’aleb’ aj sik’ol re li yaal ke’b’eresiik xb’aan lix Musiq’ li Dios re xtawb’al lix Iglees li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik.
Naab’al reheb’ li xb’een aj paab’anel k’a’jo’ naq ke’k’anjelak sa’ xk’eeb’al xk’ojob’ankil li Iglees li k’ojob’anb’il wi’chik, ut li raatineb’ chirix xjalajikeb’ xch’ool ninqeb’ xloq’al choq’ qe sa’ li kutan a’in. Li paab’aal li ke’xk’ut, a’an ajwi’ li paab’aal naqaj ru re xpaab’ankil lix evangelio li Jesukristo.
xAbigail Calkins Leonard
Naq wan tana’ o’laju xka’k’aal chihab’ xyu’am li xAbigail Calkins Leonard, a’an ki’ok chireek’ankil rajom xch’ool naq te’kuye’q lix maak. Chi jo’q’ehaq naril ru li Santil Hu, ut li kristiaan sa’eb’ li jar iglees aj Kristiano neke’rula’ani rochoch, a’b’an sachso xna’leb’ chirix k’a’ru xjalanileb’ li junjunq chi iglees. “Sa’ jun eq’la,” chan, “xink’am lin Santil Hu ut xkohin sa’ k’iche’, ut xinwiq’ib’ wib’ chi ch’och’.” Kitijok chi anchal xch’ool chiru li Qaawa’. “Sa’ junpaat kichal jun k’utb’esinb’il matk’ chiru xsa’ wu,” chan, “ut li junjunq ch’uut chi paab’aal kinume’ chiwu, ut jun xyaab’ kuxej kinixb’oq ut kixye: “Kab’lanb’ileb’ a’in re xsik’b’al tumin.” Toja’ naq chi najt kiwil jun nimla saqen, ut jun xyaab’ kuxej li wan taqe’q chaq kixye: “Laa’in tinwaklesi jun tenamit li taasaho’q wi’ inch’ool chireechaninkil ut chirosob’tesinkil.” Moqon, li xAbigail kirab’i resil lix Hu laj Mormon. Us ta maji’ wan jun li hu rik’in, kixsik’ “xnawb’al xyaalalil li hu a’in, rik’in lix maatan ut lix wankil li Santil Musiq’ej,” ut “sa’ junpaat kireek’a lix wankil.” Naq sa’ xraqik kiruhan rilb’al ru lix Hu laj Mormon, ak “kawresinb’il re xk’ulb’al.” A’an rochb’een lix b’eelom, laj Lyman, ke’kub’e xha’ sa’ 1831.1
Aj Thomas B. Marsh
Naq toj saaj chaq laj Thomas B. Marsh, kixtzol li Santil Hu ut ki’ok sa’ jun iglees aj Kristiano. A’b’an ink’a’ kixtaw li naxsik’, ut kixnajtob’resi rib’ rik’in chixjunileb’ li iglees. “Wan wik’in jun raqalaq li musiq’ej re profeetil aatin,” chan, “ut xinye re jun aj jolominel sa’ jun iglees naq xink’oxla naq taawaklesiiq jun ak’ iglees, li taawanq rik’in li yaal chi tz’aqal re ru.” Moko najt ta chik chirix a’in, laj Thomas kimusiq’aak chixkanab’ankil li rochoch aran Boston, Massachusetts, ut chi xik sa’ xjayal rokeb’ li saq’e. Chirix xnumsinkil oxib’ po sa’ rokeb’aal li saq’e re li estado Nueva York chi ink’a’ naxtaw li naxsik’, kixchap xb’e re sutq’iik sa’ rochoch. Sa’ li b’e, jun ixq kixpatz’ re laj Thomas ma rab’ihom resil “li hu re oor li tawb’il xb’aan jun li saaj winq, aj Jose Smith xk’ab’a’.” Chi chapb’il xk’a’uxl xb’aan li na’leb’ a’in, laj Thomas xko’o aran Palmyra ut kixnaw ru laj Martin Harris sa’ li k’uub’leb’aal hu, tz’aqal sa’ li hoonal naq yoo chi yaalo’k lix k’uub’ankil li xb’eenil waqlaju perel re lix Hu laj Mormon. Laj Tomas kikanab’aak chixk’ulb’al reetalil li waqlaju perel a’an, ut kixk’ameb’ sa’ rochoch rik’in li rixaqil, li xElizabeth. “Sa xch’ool a’an” rik’in li hu, kixye, “kixpaab’ naq a’an lix k’anjel li Dios.” Moqon laj Thomas ut li xElizabeth ke’q’axon toj Nueva York rochb’eeneb’ lix kok’al ut ke’kub’e xha’.2 (Re xtawb’al xkomon li na’leb’ chirix laj Thomas B. Marsh, chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 31.)
Aj Parley ut xThankful Pratt
Jo’ laj Thomas Marsh, laj Parley ut li xThankful Pratt ke’eek’asiik xb’aan li Musiq’ej re te’xkanab’ lix ch’och’ li q’axal na’uuchin sa’ Ohio, re naq te’ruuq chixjultikankil li evangelio jo’ ke’xtaw ru sa’ li Santil Hu. Jo’ kixye laj Parley re li riitz’in, “K’a’jo’ naq eek’asinb’il lin k’a’uxl chiru li hoonal a’in xb’aan li musiq’ej re li na’leb’ a’in naq ink’a’ kinru chi hilank.”3 Naq ke’wulak sa’ releb’aal saq’e re Nueva York, kimusiq’aak laj Parley chi kanaak aran chiru junjunq kutan. Ke’xk’uub’ xna’leb’ naq li xThankful toj taaxik chi uub’ej sa’ junesal. “Wan jun k’anjel tento tinb’aanu sa’ li raqal chi ch’och’ a’in,” chan laj Parley re, “ut k’a’ru a’an, malaj xnajtil li hoonal taaraj re xb’aanunkil, ink’a’ ninnaw; a’b’an tinchalq naq ak b’aanunb’il.”4 Aran laj Parley kirab’i resil lix Hu laj Mormon xb’een wa. “Xweek’a jun rajom inch’ool chi tzolok chirix li hu,” chan.5 A’an kixpatz’ jun xhu ut kiril ru chiru chixjunil li q’ojyin. Wulajaq chik eq’la, kixnaw naq yaal li hu, ut ak nim wi’chik xloq’al choq’ re “chiru chixjunil lix b’ihomal li ruchich’och’.”6 Chirix xnumik junjunq kutan, kikub’e xha’ laj Parley. Chirix a’an kisutq’i rik’in li xThankful, li kikub’e ajwi’ xha’. (Re xtawb’al xkomon li na’leb’ chirix laj Parley P. Pratt, chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 32.)
Xjalam-uuch laj Parley P. Pratt xb’aan laj Jeffrey Hein
Aj Sidney ut xPhebe Rigdon
Naq laj Parley Pratt ut eb’ li rech aj k’anjel yookeb’ chi elk chaq Nueva York toj sa’ xmisioneb’ aran Missouri, ke’kana sa’ Mentor, Ohio sa’ rochoch laj Sidney ut li xPhebe Rigdon—a’aneb’ chaq ramiiw laj Parley naq wanjenaq chaq Ohio. Laj Sidney a’an jun pastor aj Kristiano, ut junxil laj Parley kiwan chaq sa’ lix ch’uut ut kiril jo’ aj k’utunel sa’ li k’a’ru re musiq’ej. Chi sa sa’ xch’ool, laj Parley kixye resil lix Hu laj Mormon ut lix k’ojob’ankil wi’chik lix evangelio li Jesukristo reheb’ li ramiiw. Laj Sidney yoo ajwi’ chaq chixsik’b’al jun xk’ojob’ankil wi’chik li yaalil Iglees li kixtaw sa’ li Ak’ Chaq’rab’, us ta ink’a’ kixnaw ma yaal lix Hu laj Mormon sa’ xtiklajik. “A’ut tinwil ru laa hu,” chan re li ramiiw aj Parley, “ut tinyal inq’e chixtz’ilb’al rix, ma a’an jun k’utb’esinb’il na’leb’ re li Dios malaj ink’a’.”7 Chirix xnumik wiib’ xamaan re tzolok ut tijok, a’an ut li xPhebe ke’q’unb’esiik xch’ool naq yaal li hu. A’ut laj Sidney kixnaw ajwi’ naq wi tixjunaji rib’ rik’in li Iglees, a’anaq nimla ch’a’ajkilal choq’ re lix junkab’al. Taasachq chiru lix trab’aaj jo’ pastor sa’ x’iglees, jo’ ajwi’ li oxloq’ wan re sa’ xtenamit. Naq a’an ut li xPhebe yookeb’ chi aatinak chirix a’in, li xPhebe kixye, “Xink’e sa’ ajl lix tz’aq, ut … laa’in nawaj xb’aanunkil li rajom li Dios, chichalq li yu’am malaj chichalq li kamk.”8
Ayu sa’ li yamyookil ch’och’, xb’aan laj Robert T. Barrett