Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 7: Fāmilí


““Lēsoni 7: Fāmilí,”EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 7,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
ko e fāmili ʻokú nau talanoa ʻi tuʻa

Lesson 7

Family

Taumuʻá: Te u ako ke ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

Ngāue ʻaki ʻa e Tui kia Sīsū Kalaisí

Jesus Christ can help me do all things when I exercise faith in Him.

ʻE lava ke tokoniʻi au ʻe Sīsū Kalaisi ke u fakahoko ʻa e meʻa kotoa pē ʻi heʻeku ngāue ʻaki ʻa e tui kiate Iá.

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. ʻOkú Ne maʻu ʻa e mālohi kotoa. ʻOku tau lau ʻi lau ʻi he folofolá, fekauʻaki mo ha tangata naʻá ne ngāue ʻaki ʻene tui kia Sīsū Kalaisí. Naʻe puke lahi ʻa e foha ʻa e tangatá pea naʻe ʻikai lava ha taha ʻo tokoniʻi ia. Naʻe kole ʻa e tamaí kia Sīsū ke fakamoʻui ʻene tamasiʻí. Naʻe pehē ange ʻe Sīsū kiate ia:

“Kapau ʻokú ke faʻa tui, ʻoku faʻa fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē. … Pea tangi loʻimata leva ʻa e tamai ʻa e tamasiʻí, ʻo ne pehē, ʻEiki, ʻokú ou tui; ké ke tokoniʻi au telia ʻeku taʻetuí. … Naʻe puke ʻe Sīsū [ʻa e tamasiʻí] ʻi hono nimá, ʻo fokotuʻu ia; peá ne tuʻu hake” (Maʻake 9:23–24, 27).

Hangē ko e tangata ko ʻení, te ke lava ʻo kamata ʻaki ʻa e ʻamanaki lelei mo e tui ʻokú ke lolotonga maʻú. Pea te ke lava ʻo fakatupulaki hoʻo tuí ʻo fou ʻi he lotu mo e ako ʻo e folofolá. Te ke lava foki ʻo fakatupulaki hoʻo tuí ʻi hoʻo feinga ke ako ʻa e lea faka-Pilitāniá. Te ke lava ʻo kamata ʻaki ʻa ia ʻokú ke ʻilo ʻi he taimí ní. Tokanga taha pē ki he meʻa te ke lava ʻo fakahoko ʻi he lea faka-Pilitāniá, pea ngāue ʻaki ia ki he lahi taha te ke malavá. Feinga ke ke fanongo, laukonga, lea mo tohi ʻi he lea faka-Pilitāniá ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻI hoʻo ngāue ʻi he tui ke fakahoko hoʻo feinga lelei tahá, te Ne lava ʻo tokoni ke tupulaki hoʻo tuí.

ʻĪmisi
fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí

Ponder

  • Te ke lava fēfē ʻo ngāue ʻaki hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí?

  • Te ke lava fēfē ʻo fakatupulaki hoʻo tuí lolotonga hoʻo ako lea faka-Pilitāniá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí.

Tell me about …

Fakamatala mai ʻo fekauʻaki …

yourself

mo koe

Nouns

cousin/cousins*

tokoua ʻaki/fanga tokoua ʻaki pe

eyes

ongo matá

glasses

matasioʻata

hair

louʻulu

mustache

kava

*Vakai ki he fakamatala fakalahí ki ha lahi ange family nouns.

Adjectives

blue

pulū

brown

lanu melomelo

green

lanu mata

hazel

lanu melomelo mata mo e koula

blonde

lanu kelo

black

lanu ʻuliʻuli

gray

lanu kulei

red

kulokula

white

lanu hinehina

long

lōloa

short**

nounou

tall

māʻolunga

short*

nounou

married

ʻosi mali

single

teʻeki ai mali

**ʻI he lea faka-Pilitāniá, ko e lea nounoú ʻe lava pē ʻo ʻuhinga ki he māʻolungá pe ko e lōloá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

A: Tell me about your (noun).B: They have (adjective) (noun).

Requests

ʻĪmisi
sīpinga 1 kole fakamatala mai ʻo fekauʻaki mo hoʻo nauná

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 1 talí ʻoku ʻi ai ʻenau hoanauna

Examples

ʻĪmisi
tangata toulekeleka ʻoku malimali

A: Tell me about your brother.B: He has a mustache.

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau tuʻu ke faitā ʻi he paaká

A: Tell me about your sisters.B: They have black hair.

A: Tell me about your aunt.B: She has blue eyes.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Practice Pattern 2

Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻí. Feinga ke ke fakatokangaʻi ʻa e ngaahi sīpinga ko ʻení lolotonga hoʻo akoako fakaʻahó. Fetongi ʻa e ngaahi hoá pea toe akoako pē.

Q: Is your (noun) (adjective)?A: Yes, he is (adjective).

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 2 fehuʻí Ko hoʻo nauná ko e hoanauná

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 2 talí ʻio, ko e hoanauna ia

Examples

ʻĪmisi
ʻoku malimali ʻa e ongo mātuʻa mo e fānau ʻe toko tolu

Q: Is your sister married?A: Yes, she is married.

Q: Are you married?A: No, I am single.

Q: Are your sisters tall?A: No, they are short.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Akoako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fakahoko ki he sīpinga 2.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Fili ha taha mei he taha ʻo e ngaahi kulupu ʻi laló. ʻOua naʻá ke tala ki ho hoá ʻa e taha naʻá ke filí. Talamai ha sētesi ʻe tolu fekauʻaki mo e taha ko iá. ʻE mateʻi ho hoá pe ko hai ʻa e taha ko iá. Taufetongi.

New Vocabulary

bald

tula

beard

kava

curly

mingimingi

straight

hika

old

motuʻa

young

kei talavou

Example: Maria

ʻĪmisi
Malia
  • A: She has blue eyes. She has gray hair. She has glasses.

  • B: Is it Maria?

  • A: Yes!

Image Group 1

Agnes

ʻĪmisi
fefine ʻulu lanu kulokula mo e sote lanu mata

Maria

ʻĪmisi
fefine ʻulu tea mo e sote lanu mata

Harriet

ʻĪmisi
fefine ʻulu lanu melomelo mo e sote lanu engeenga

Victoria

ʻĪmisi
fefine ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e sote lanu vāleti

Image Group 2

Mikhail

ʻĪmisi
tangata ʻulu tula mo e sote lanu kulei

Banoy

ʻĪmisi
tangata ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e sote lanu kulei

David

ʻĪmisi
tangata ʻulu lanu melomelo, hēkesi lanu kulokula, mo e matasioʻata

Carlos

ʻĪmisi
tangata ʻulu tula sote lanu kulei mo e matasioʻata

Image Group 3

Gabriela

ʻĪmisi
fefine ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e sote lanu engeenga

Abeni

ʻĪmisi
fefine ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e sote lanu pingikī

Mei

ʻĪmisi
fefine ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e sote lanu pulū

Clara

ʻĪmisi
fefine ʻulu kelo mo e sote lanu engeenga

Image Group 4

Kumar

ʻĪmisi
tangata ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e sote lanu vāleti

James

ʻĪmisi
tangata ʻulu kelo mo e sote lanu pulū

Dev

ʻĪmisi
tangata ʻulu lanu ʻuliʻuli, sote lanu vāleti, pea kava

Paolo

ʻĪmisi
tangata ʻulu lanu ʻuliʻuli mo e suti fakataha mo e hēkesi lanu mata mo e matasioʻata

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Fili ʻa e kau mēmipa ʻe toko tolu ʻo e fāmilí. Fehuʻi pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokotaha takitaha. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi. Fetongi ʻa e ngaahi hoá pea toe akoako pē.

Example

  • A: Tell me about your cousin.

  • B: My cousin has curly hair. She has blue eyes.

  • A: Is your cousin tall?

  • B: Yes, she is tall.

  • A: Is your cousin married?

  • B: No, she is single.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ʻoku fakahoko ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Describe myself and my family.

    Fakamatalaʻi pē au mo hoku fāmilí.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Ask about someone’s family.

    Fehuʻi ʻo fekauʻaki mo ha fāmili ʻo ha taha.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Describe someone’s family.

    Fakamatala ʻo fekauʻaki mo e fāmili ʻo ha taha.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.

  2. Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako ʻi he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ho taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“ʻOku ʻikai ke fie maʻu ʻe he ʻEikí ha tuʻunga haohaoa meiate kitautolu kae toki lava ke maʻu Hono mālohi haohaoá. Ka ʻokú Ne kole mai pē ke tau tui. … ʻOku malava ʻa e meʻa kotoa pē kia kinautolu ʻoku tuí” (Russel M. Nelson, “Kuo Toetuʻu ʻa Kalaisi; ʻE Hiki e Ngaahi Moʻungá ʻi he Tui Kiate Iá,” Liahona, Mē 2021, 101).

Paaki