Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 13: Tuʻunga ʻo e ʻEá


“Lēsoni 13: Tuʻunga ʻo e ʻ Eá,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 13,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau malimali ʻi tuʻa

Lesson 13

Weather

Taumuʻá: Te u ako ke ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo e ʻeá.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Love and Teach One Another

Feʻofaʻaki mo Feakoʻiʻaki

I can learn from the Spirit as I love, teach, and learn with others.

Te u lava ʻo ako mei he Laumālié ʻi heʻeku ʻofa, faiako, mo ako fakataha mo e niʻihi kehé.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi meʻa maʻongoʻonga ʻa e ʻOtuá ʻokú Ne finangalo ke akoʻi kiate kitautolu. Te ne lava ke fakalahi hotau ivi malava ke ako ʻa e moʻoní ʻo fakafou ʻi Hono Laumālié. ʻOku tau fakaafeʻi ʻa e Laumālié ʻi heʻetau feʻofaʻaki mo fefakafanongoʻakí. ʻOku akoʻi mai ʻe he ʻOtuá ʻa e fōtunga ʻo ʻetau ako ʻaki ʻa e Laumālié:

“Ko ia ia ʻokú ne maʻu ʻa e folofolá ʻi he Laumālie ʻo e moʻoní ʻokú ne maʻu ia ʻo hangē ko hono malanga ʻaki ia ʻi he Laumālie ʻo e moʻoní[.] Ko ia, ko ia ʻoku malangá pea mo ia ʻokú ne maʻú, ʻoku femahinoʻaki ʻa kinaua, pea ʻoku fakamāmaʻi ʻa kinaua fakatouʻosi peá na fiefia fakataha” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 50:21–22).

Te tau lava ʻo ʻilo ʻoku akoʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he taimi ʻokú tau ongoʻi ai ʻa e Laumālié mo ongoʻi fakamāmaʻí. ʻOku ʻomai ʻe he Laumālié ʻa e ngaahi ongo ʻo e ʻofá, fiefiá, mo e melinó. E lava ʻe he tokotaha takitaha ʻiate kitautolu ʻo fakatupulaki ha ʻātakai ʻe lava ke faiako ai ʻa e Laumālié. ʻI heʻetau feinga ke ako ʻi he Laumālié, ʻe lava ʻe he Otuá ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau femahinoʻaki mo ongoʻi fiefia fakataha. ʻI hoʻo ako ʻa e EnglishConnect fakataha mo hoʻo kulupú, fakatokangaʻi ʻa e taimi ʻokú ke ako ai ʻi he Laumālié. Feinga ke ke maʻu ʻa e Laumālié ʻo toe lahi ange.

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau malimali mo tohi

Ponder

  • Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi fakamaamaʻi ai ʻi hoʻo ngaahi aʻusia ʻi he EnglishConnect?

  • Ko e hā te ke lava ʻo fakahoko ke fakatupulaki ha ʻātakai ʻo e ako ʻi he Laumālié?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fai homou kulupu fepōtalanoaʻakí. ʻAhiʻahi fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea mei he konga “Memorize Vocabulary” ʻi hoʻo ngāue fakaʻahó.

Will it … ?

ʻE … ?

Will it be … ?

ʻE … ?

in Mexico

ʻi Mekisikou

Days

today

ʻi he ʻahó ni

tomorrow

ʻapongipongi

on Monday*

ʻi he Mōnité*

*Vakai ki he fakamatala fakalahí ki ha days lahi ange.

Verbs/Verbs + ing

hail/hailing

mei/haʻu mei

rain/raining

ʻuha/lolotonga ʻuha

snow/snowing

sinou/lolotonga sinou

Adjectives

nice

fakaʻofoʻofa

cold

momoko

hot

vela

cloudy

ʻaoʻaofia

foggy

kakapu

rainy

ʻuhoʻuha

snowy

sinou

stormy

hakohako

sunny

laʻā

windy

havilivili

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

Q: What’s the weather in London?A: It’s (adjective) in London.

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 1 fehuʻi ko e hā ʻa e tuʻunga ʻo e ʻeá ʻi Lonitoní

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 1 tali ʻoku hoanauna ʻi Lonitoni

Examples

ʻĪmisi
ʻātakai ʻuhoʻuha

Q: What’s the weather in London?A: It’s rainy in London.

Q: What’s the weather in Toronto?A: It’s snowing in Toronto.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. ʻAhiʻahi fakahoko ʻa e Ngaahi ʻEkitivitī Pōtalanoa Fakakulupu 1 mo e 2 kimuʻa pea fakataha hoʻo kulupú.

Q: Will it (verb) (day)?A: No, it won’t (verb) (day).

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 2 fehuʻi ko ha ʻaho veape

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 2 tali ʻikai, ʻe ʻikai ko ha ʻaho veape

Examples

ʻĪmisi
ʻātakai sinou

Q: Will it snow tomorrow?A: No, it won’t snow tomorrow.

Q: Will it be sunny tomorrow?A: No, it won’t. It will snow tomorrow.

Q: Will it be nice on Friday?A: Yes, it will.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Love and Teach One Another

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
kakai ʻoku nau malimali mo tohi

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fakahoko ʻa e sīpinga 2.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Sio ki he sātí. ʻEke pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi ʻo fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo e ʻeá ki he ʻaho takitaha. Taufetongi. Fetongi ʻa e ngaahi hoá pea toe akoako pē.

Example

  • A: Will it be sunny on Monday?

  • B: No, it won’t be sunny on Monday.

  • A: What’s the weather on Monday?

  • B: It will be cloudy on Monday.

Monday

55°F/13°C

ʻĪmisi
fakatātā ʻaoʻaofia

Tuesday

30°F/-1°C

ʻĪmisi
fakatātā sinou

Wednesday

67°F/19°C

ʻĪmisi
fakatātā ʻuhoʻuha

Thursday

59°F/15°C

ʻĪmisi
fakatātā havilivili

Friday

75°F/24°C

ʻĪmisi
fakatātā laʻalaʻā

Saturday

85°F/29°C

ʻĪmisi
fakatātā laʻalaʻā mo e maʻōlunga ʻa e ʻea māfaná

Sunday

50°F/10°C

ʻĪmisi
fakatātā mo e maʻulalo ʻa e ʻea mafaná

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Fehuʻi mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo e ʻeá ʻi he feituʻu ʻokú ke ʻi aí. Talanoa fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo e ʻéá ʻi he ʻaho takitaha ʻi ha uike. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

Example

ʻĪmisi
tangata kei talavou ʻi ha loto kolo ʻoku ʻaoʻaofia
  • A: What’s the weather in Bogotá?

  • B: It’s cloudy in Bogotá.

  • A: Will it be cloudy tomorrow?

  • B: Yes, it will.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Describe the weather.

    Fakamatalaʻi ʻa e tuʻunga ʻo e ʻeá.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Make predictions about the weather.

    Fakahoko ha ngaahi fakafuofua ʻo fekauʻaki mo e tuʻunga ʻo e ʻeá.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e akó.

  2. Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako ʻi he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ho taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“ʻOku ou ʻiloʻi ko e fetuʻutaki ʻa e Laumālié ʻoku faʻa hoko mai ia ko ha ongo. ʻOkú ke ongoʻi ia ʻi ha ngaahi lea ʻokú ke angamaheni ki ai, ʻoku mahino kiate koe, mo ne ueʻi koe” (Ronald A. Rasband, “Tuku ke Taki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní,” Liahona, Mē 2017, 94).

Paaki