Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 14: Ngaahi Ngāué mo e Ngāue Maʻuʻanga Moʻuí


“Lēsoni 14: Ngaahi Ngāué mo e Ngāue Maʻuʻanga Moʻuí,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 14,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
kau talavou ʻoku luelue

Lesson 14

Jobs and Careers

Taumuʻá: Te u ako ke talanoa fekauʻaki mo e ngāue ʻa ha taha mo e feituʻu ʻoku ngāue aí.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: You Are a Child of God

Ko e Fānau Koe ʻa e ʻOtuá

I am a child of God with eternal potential and purpose.

Ko e fānau au ʻa e ʻOtuá pea ʻoku ʻi ai hoku ivi malava mo ha taumuʻa taʻengata.

Ko ha ʻofefine pe foha koe ʻo ha Tamai Hēvani ʻofa. Te Ne tataki koe. ʻI Heʻene tokoní, te ke lava ʻo fakahoko ha meʻa lahi ange ʻi he meʻa te ke lava tokotahá. ʻOku tau ako ʻi he Tohi ʻa Molomoná, fekauʻaki mo ha talavou ko Nīfai ʻe hoko ko ha palōfita-taki ʻo hono kakaí. Naʻe finangalo ʻa e ʻOtuá ke tataki ʻa Nīfai mo hono fāmilí ki ha fonua foʻou. Ko e fonuá ni naʻe tuʻu ia he tafaʻaki ʻe taha ʻo e ʻōsení, pea naʻe pau ke foʻu ʻe Nīfai ha vaka. Naʻe teʻeki ke ne foʻu ha vaka kimuʻa. Naʻe ʻikai tui hono ngaahi tokouá te ne lava ʻo fakahoko ia. Naʻe sio ʻa Nīfai ki he ʻOtuá ki ha fakahinohino.

Naʻe talaange ʻe Nīfai ki hono ngaahi tokouá, “Kapau [kuo fai] ʻe he ʻOtuá … ha ngaahi mana lahi pehē ʻi he lotolotonga ʻo e fānau ʻa e tangatá, ko e hā nai ʻoku ʻikai ai te ne fakahinohinoʻi au ke u foʻu ha vaká?” (1 Nīfai 17:51).

ʻI he tokoni ʻa e ʻOtuá, naʻe foʻu ʻe Nīfai mo hono fāmilí ha vaka pea fakahoko ʻa e fononga faingataʻa ʻi he ʻōsení. Hangē pē ko e tokoniʻi ʻe he ʻOtuá ʻa Nīfaí, ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke Ne tokoniʻi koe. Te ke lava ʻo lotua ha fakahinohino. Te ke lava ʻo lotu ke maʻu ha mahino mo manatuʻi e meʻa ʻokú ke akó. ʻI hoʻo lotú, tokanga ki he ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú. Pea ngāue leva ʻi he tui. Te ke lava ʻo fakahoko ha meʻa lahi ange ʻi Heʻene tokoní.

ʻĪmisi
finemui ‘oku lotu

Ponder

  • ʻOku tatau fēfē ho feinga fakaakó mo e talanoa ki hono foʻu ʻe Nīfai ha vaká?

  • ʻI hoʻo ako e lea Faka-Pilitāniá, ko e hā te ke lava ʻo kole ki he ʻOtuá ke tokoniʻi koe aí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. ʻAhiʻahi ngāue ʻaki ʻa e ngaahi leá ʻi hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki ha taimi mo ha feituʻu te ke lava ʻo ngāue ʻaki ai ʻa e ngaahi lea ko ʻení.

job

ngāue

Nouns 1

factory

fale ngāue

hospital

falemahaki

office

ʻōfisi

restaurant

falekai

school

ʻapi akó

store

falekoloa

Nouns 2

accountant

tokotaha tauhi tohi

artist

tokotaha tā valivali

cashier

tokotaha tali totongi

computer programmer

tokotaha fakapolokalama komipiuta

cook

tokotaha feimeʻatokoni

custodian

tokotaha tauhi-ʻapi

doctor

toketā

electrician

tokotaha ngāue ʻuhila

factory worker

tokotaha ngāue fale ngāue

farmer

tokotaha faama

lawyer

loea

mechanic

tokotaha ʻenisinia

nurse

neesi

office worker

tokotaha ngāue ʻōfisi

salesperson

tokotaha tuʻuaki koloa

server

tokotaha tata meʻakai

teacher

faiako

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

Q: Where do you work?A: I work at a (noun 1).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 1 ʻokú ke ngāue ʻi fē

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 1 ʻoku ou ngāue ʻi ha nauna 1

Examples

ʻĪmisi
tokotaha ngāue falemahaki ʻokú ne teke ha mahaki ʻi ha saliote

Q: Where do you work?A: I work at a hospital.

ʻĪmisi
fefine palofesinale ʻoku malimali ʻi ha tesi

Q: Where does she work?A: She works at an office.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. ʻAhiʻahi lau leʻolahi ʻa e ngaahi sīpingá. Fakakaukau ke ke hiki tepi hoʻo leá. Tokanga ki he founga hoʻo puʻaki leá mo hoʻo pōtoʻi leá.

Q: What’s your job?A: I’m a (noun 2).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 2 ko e hā hoʻo ngāué

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 2 ko ha nauna 2 au

Examples

Q: What’s your job?A: I’m a nurse.

ʻĪmisi
tangata ngāue fakaʻuhila

Q: What’s his job?A: He’s an electrician.

ʻĪmisi
fefine ʻoku tā-valivali

Q: What’s her job?A: She’s an artist.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: You Are a Child of God

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
finemui ‘oku lotu

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Vakai ki he ʻū fakatātaá. ʻEke pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngāue ʻa e tokotaha takitaha. Taufetongi.

Example: Carlos

ʻĪmisi
tangata ʻokú ne akoʻi ha kau ako kei talavou
  • A: Where does Carlos work?

  • B: He works at a school.

  • A: What’s his job?

  • B: He’s a teacher.

Image 1: Sofia

ʻĪmisi
toketā ʻoku talanoa mo ha mahaki

Image 2: Jean

ʻĪmisi
tangata mo ha fanga pulu ʻi ha manafa

Image 3: Clara

ʻĪmisi
tokotaha tali totongi ʻi ha falekoloa vala

Image 4: Frederick

ʻĪmisi
tangata ʻenisinia

Image 5: Hana

ʻĪmisi
fefine ʻoku fakatau vala ki ha kasitomā

Image 6: Lee

ʻĪmisi
talavou ʻoku ngāue ʻi ha komipiuta

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

ʻEke mo tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ho ngāué mo e feituʻu ʻokú ke ngāue aí. Taufetongi. Fetongi e ngaahi hoá pea toe akoako pē.

New Vocabulary

home

ʻapí

student

tokotaha akó

university

ʻunivēsiti

Example

ʻĪmisi
608f005928a611eda27ceeeeac1ec11ee6af55d2
  • A: What’s your job?

  • B: I’m an electrician.

  • A: Where do you work?

  • B: I work at factory.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Say where I work.

    Lea ʻaki ʻa e feituʻu ʻoku ou ngāue aí.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi ʻa e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Say what my job is.

    Lea ʻaki ʻeku ngāue ʻoku faí.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi ʻa e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Ask and say where someone works.

    Fehuʻi mo lea ʻaki e feituʻu ʻoku ngāue ai ha taha.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi ʻa e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Ask and say what someone’s job is.

    Fehuʻi mo lea ʻaki e ngāue ʻa ha taha.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.

  2. Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ʻa hoʻo taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“ʻOku ʻafioʻi mo ʻofeina kimoutolu ʻe he ʻEikí. … Te Ne taki mo fakahinohino kimoutolu ʻi homou moʻui fakafoʻituituí ʻo kapau te mou fokotuʻu ha taimi Moʻona ʻi homou moʻuí—ʻi he ʻaho kotoa pē” (Russell M. Nelson, “Fokotuʻu ha Taimi moʻó e ʻEikí,” Liahona, Nōvema 2021, 121).

Paaki