Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 15: Ngaahi Ngāué mo e Ngāue Maʻuʻanga Moʻuí


“Lēsoni 15: Ngaahi Ngāué mo e Ngāue Maʻuʻanga Moʻuí,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 15,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
kakai ʻoku ngāue ʻi ha ngoueʻanga

Lesson 15

Jobs and Careers

Taumuʻá: Te u ako ke ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngāue ʻa ha taha.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

Ngāue ʻaki ʻa e Tui kia Sīsū Kalaisí

Jesus Christ can help me do all things as I exercise faith in Him.

ʻE lava ke tokoniʻi au ʻe Sīsū Kalaisi ke u fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻi heʻeku ngāue ʻaki ʻa e tui kiate Iá.

Naʻe heka e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ʻi ha vaka. Naʻe mālohi ʻa e havilí, pea māʻolunga mo e ngaahi peaú. Lolotonga ʻení, naʻa nau mamata kia Sīsū ʻoku hāʻele mai he fukahi vaí kiate kinautolu. Naʻe kole ʻe Pita kia Sīsū, ko e taha ʻo ʻEne kau ākongá, pe te ne lava ʻo lue atu ke Na fetaulaki ʻi he fukahi vaí. Naʻe fakaafeʻi ʻe Sīsū ʻa Pita ke ne fakahoko ʻa e meʻa ne ngali taʻemalavá.

ʻOku talamai ʻe he Tohi Tapú ʻa e meʻa naʻe hoko aí: “Pea ʻi he ʻalu hifo ʻa Pita mei he vaká, naʻe ʻeveʻeva ia ʻi he tahí, ke ʻalu atu kia Sīsū.

“Ka ʻi heʻene mamata ʻoku mālohi ʻa e matangí, naʻe manavahē ia; pea kamata ngalo hifo, pea tangi ia, ʻo pehē, ʻEiki, fakamoʻui au.

“Pea mafao leva ‘a e nima ‘o Sīsuú, ‘o ne puke ia, ‘o ne pehē ki ai, ‘A koe ‘oku siʻi hoʻo tuí, ko e hā ‘okú ke fakataʻetaʻetui aí?” (Mātiu 14:29–31).

ʻI he kamatá, naʻe ngāue ʻa Pita ʻi he tui, pea naʻe fakaofo ʻene kamata lue ʻi he fukahi vaí. Ka ʻi heʻene tuʻu ʻo sio kia Sīsū mo kamata sio ki he matangí, naʻe kamata ke ne ngoto hifo. Hangē ko Pitá, kapau te ke tokanga taha ki he ngaahi meʻa ʻokú ke manavahē aí, mahalo te ke loto-foʻi. Ka te ke lava ʻo tokanga taha kia Sīsū. ʻE ngali taʻemalava hono ako ha lea fakafonua foʻoú. Falala ʻe lava ʻe Sīsū Kalaisi ʻo tokoniʻi koe ke ke fai ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ngali taʻemalavá.

ʻĪmisi
Ko e ala atu ʻa Kalaisi kia Pita ʻi he fukahi vaí

Ponder

  • Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo fakatefito hoʻo tuí ʻia Sīsū Kalaisi ʻi he taimi ʻokú ke ongoʻi lōmekina pe loto-foʻi aí?

  • Kuo tupulaki fēfē hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí talu mei he kamata ʻa e EnglishConnect?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. ʻAhiʻahi ako ha ngaahi lea lahi ange ʻa ia te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻi he ngaahi sīpingá. Fakakaukau ke ke fakaʻaongaʻi ha tikisinali pe tokotaha liliu lea pe ko haʻo ʻeke ki ha kaungāmeʻa.

Verbs

build

langa

clean

maʻa

deliver

fakahaofi

design

fokotuʻutuʻú

help

tokoni

manage

tokangaʻi

own

puleʻi

sell

fakatau atu

serve

tauhí

Nouns

business/businesses

pisinisi/ngaahi pisinisi

building/buildings

fale/ʻotu fale

computer/computers

komipiuta/ʻū komipiuta

customer/customers

kasitomā/kau kasitomā

employee/employees

taha ngāue/kau ngāue

product/products

koloa/koloa

warehouse/warehouses

fale tukuʻanga koloa/ʻū fale tukuʻanga koloa

Adjectives

challenging

faingataʻa

engaging

fakamānako

fast-paced

vave

meaningful

ʻuhingamālie

stressful

fakamafasia

Vakai ki he lēsoni 5 ki ha toe adjectives lahi ange.

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

Q: What do you do for work?A: I (verb) (noun).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 1 ko e hā hoʻo ngāue ʻoku faí

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 1 ʻoku ou veape nauna

Examples

ʻĪmisi
tangata ʻokú ne fakaʻaongaʻi ha komipiuta

Q: What do you do for work?A: I manage a business.

Q: What does he do for work?A: He sells computers.

Q: What do they do?A: They design buildings.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Feinga ke mahino ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻi he ngaahi sīpingá. Fakakaukau ki he founga ʻoku faitatau pe kehekehe ai ʻa e lea faka-Pilitāniá mei hoʻo lea fakafonuá.

Q: Do you like to (verb) (noun)?A: Yes, it’s (adjective).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 2 ʻokú ke saiʻia ke veape nauna

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 2 ʻio, ko e hoanauna

Examples

ʻĪmisi
tangata sote pulū mo e komipiuta

Q: Do you like to manage a business?A: Yes, it’s challenging.

Q: Does he like to sell computers?A: Yes, it’s fast-paced.

Q: Does she like to manage a warehouse?A: No, it’s stressful.

Q: Do they like to help customers?A: Yes, it’s engaging.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
Ko e ala atu ʻa Kalaisi kia Pita ʻi he fukahi vaí

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Vakai ki he ʻū fakatātaá. ʻEke pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngāue ʻa e tokotaha takitaha. Taufetongi.

Example: Paul

ʻĪmisi
tangata ʻoku hiki ha ʻū puha
  • A: What does Paul do for work?

  • B: He delivers products.

  • A: Does Paul like to deliver products?

  • B: Yes, it’s fast-paced.

Image 1: Jean, Benjamin, Anthony

ʻĪmisi
kau tangata langa ʻe toko tolu

Image 2: Sara

ʻĪmisi
fefine ʻoku fufulu singi

Image 3: Malee and Arthit

ʻĪmisi
tangata mo e fefine ʻi ha fakatauʻanga meʻakai he veʻehalá

Image 4: Roberto and Francisco

ʻĪmisi
tangata tui ʻēpani mo ha tangata tui falani māfana ʻokú na talanoa

Image 5: Juan

ʻĪmisi
tokotaha tali tēpile ʻokú ne puke ha meʻakai

Image 6: Imani

ʻĪmisi
fefine toulekeleka ʻoku malimali mo ha komipiuta

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Fili ha kau mēmipa ʻe toko tolu ʻo e fāmilí. ʻEke pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ngāue ʻa e tokotaha takitaha. Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpinga mo e lea mei he lēsoni ko ʻení mo e lēsoni 14. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

New Vocabulary

fix

fakaleleiʻi

airplane

vakapuna

airport

malaʻe vakapuna

Example

  • A: Where does your brother work?

  • B: He works at an airport.

  • A: What’s his job?

  • B: He’s a mechanic.

  • A: What does he do for work?

  • B: He fixes airplanes.

  • A: Does he like to fix airplanes?

  • B: Yes, it’s challenging.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Describe my job.

    Fakamatalaʻi ʻeku ngāué.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Ask about someone’s job.

    Fehuʻi ʻo fekauʻaki mo e ngāue ʻa ha taha.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Describe other people’s jobs.

    Fakamatalaʻi e ngāue ʻa e kakai kehé.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.

  2. Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ʻa hoʻo taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“Ko e tui kia Sīsū Kalaisí ʻa e fakavaʻe ki he tui kotoa pē mo hono maʻu ʻo e mālohi fakalangí. …

“… ʻOku fakaava heʻetau tuí ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá ʻi heʻetau moʻuí. …

“ʻOku mahino ki he ʻEikí hotau vaivai fakamatelié. ʻOku tau tō kotoa ʻi ha ngaahi taimi. Ka ʻokú Ne toe ʻafioʻi foki mo hotau ivi malava ke fai ha meʻa ʻoku maʻongoʻongá. …

“ʻOku ʻikai ke fiemaʻu ʻe he ʻEikí ha tui haohaoa meiate kitautolu kae toki lava ke maʻu Hono mālohi haohaoá. Ka ʻokú Ne kole mai pē ke tau tui” (Russell M. Nelson, “Kuo Toetuʻu ʻa Kalaisi: ʻE Hiki e Ngaahi Moʻungá ʻi he Tui Kiate Iá,” Liahona, Mē 2021, 102–103).

Paaki