Eb’ li manual ut li b’oqok
2. Xtenq’ankileb’ li komon ut eb’ li junkab’al sa’ li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al


“2. Xtenq’ankileb’ li komon ut eb’ li junkab’al sa’ li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al,” Li na’leb’ isinb’il chaq sa’ li Jolomil K’anjenel Hu (2023).

“2. Xtenq’ankileb’ li komon ut eb’ li junkab’al,” Li na’leb’ isinb’il chaq sa’ li Jolomil K’anjenel Hu

xjalam-uuch li junkab’al

2.

Xtenq’ankileb’ li komon ut eb’ li junkab’al sa’ li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al

2.0

Xtikibʼankil

Jo’ aj jolominel sa’ lix Iglees li Jesukristo, laa’at nakak’e xtenq’ankileb’ li komon ut li junkab’al sa’ xb’aanunkil lix k’anjel li Dios re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al (chi’ilmanq 1.2). Li rajb’al li k’anjel a’in, a’an xtenq’ankil chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios chixk’ulb’aleb’ li osob’tesink re li junelik yu’am, ut xtz’aqalil li sahil ch’oolejil.

Naab’al re li k’anjel a’in re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al nab’aanuman rik’in li junkab’al. Choq’ reheb’ chixjunil li komon sa’ li Iglees, li k’anjel a’in wan chi jayalinb’il sa’ li ochoch.

2.1

Lix na’aj li junkab’al sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios

Jo’ jun raqal lix k’uub’anb’il na’leb’, li qaChoxahil Yuwa’ kixk’ojob’eb’ li junkab’al sa’ li ruchich’och’. A’an naraj naq eb’ li junkab’al te’xk’am chaq xsahil qach’ool. Sa’eb’ li junkab’al, naru nokotzolok, nokoniman, nokok’anjelak chiruheb’ qakomon, naqajal qak’a’uxl, ut nokokuyuk maak. Naru nokohe’xtenq’a chixkawresinkil qib’ choq’ re li junelik yu’am.

Naq li Dios naxyeechi’i li junelik yu’am, a’an naraj naxye li junelikil sumlaak, eb’ li kok’al, ut chixjunileb’ chik li osob’tesihom re jun li junelikil junkab’al. Li osob’tesihom a’in yeechi’inb’il ajwi’ reheb’ li moko sumsuukeb’ ta anajwan, ut reheb’ li ani moko wankeb’ ta chixjunil lix junkab’al sa’ li Iglees.

2.1.1

Eb’ li junelikil junkab’al

Neke’k’uub’aman li junelikil junkab’al naq eb’ li komon sa’ li Iglees neke’ok sa’eb’ li sumwank sa’ xk’ulb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re tz’apok sa’ junajil sa’ li santil ochoch. Eb’ li osob’tesihom re li junelikil junkab’al neke’tawman naq eb’ li komon neke’xpaab’eb’ li sumwank a’an, ut naq neke’xjal xk’a’uxl wi neke’sach sa’ xb’aanunkil. Eb’ laj jolominel sa’ li Iglees neke’xtenq’aheb’ li komon re te’xk’uleb’ ut te’xpaab’eb’ li sumwank.

Jun chik na’leb’ re xxaqab’ankileb’ li junelikil junkab’al, a’an xb’aanunkileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel sa’ li santil ochoch, re naq eb’ li komon te’ruuq chi tz’ape’k sa’ junajil rik’ineb’ lix xe’ xtooneb’ li kamenaqeb’.

2.1.2

Li b’eelomej ut ixaqilb’ej

Lix sumlajik li winq rik’in li ixq k’ojob’anb’il xb’aan li Dios (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 49:15). Li b’eelomej ut li ixaqilb’ej tento te’xik chi uub’ej sa’ wiib’al re xk’ulb’al li junelik yu’am (chi’ilmanq 1 Korintios 11:11).

Jun na’leb’ na’ajman ru re xk’ulb’al li junelik yu’am, a’an naq jun winq ut jun ixq te’ok sa’ li sumwank re li choxahil sumlaak (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 131:1–4). Li winq ut ixq neke’ok sa’ li sumwank a’in naq neke’xk’ul li k’ojob’anb’il k’anjel re li sumlaak sa’ li santil ochoch. Li sumwank a’in wan choq’ xk’ojleb’aal li junelikil junkab’al. Naq napaab’aman chi tiik, li sumwank naru nakana chi junelik.

Lix tz’ejwalejil wanjik li b’eelomej rik’in li ixaqilb’ej tento naq ch’ina-usaq ut loq’aq. A’an k’ojob’anb’il xb’aan li Dios re xyo’ob’tesinkileb’ li kok’al, ut re te’xra rib’ li b’eelomej ut ixaqilb’ej. Tento naq k’amb’ilaqeb’ xb’e xb’aan li q’unal ch’oolej ut li oxloq’ink—moko xb’aan ta li k’a’ru naraj li junjunq—sa’ lix wanjikeb’ sa’ li sumlaak.

Li Dios kixtaqla naq li tz’ejwalejil wank a’an ka’ajwi’ choq’ re li sumlaak wan wi’ jun winq rik’in jun ixq.

Li b’eelomej ut li ixaqilb’ej juntaq’eeteb’ xwankil sa’ rilob’aal li Dios. Moko us ta naq jun taanumtaaq sa’ xb’een li jun chik. Li sik’ok-u tento taa’uxmanq sa’ junajil ut rik’in rahok, ut xkab’ichaleb’ tento te’tz’aqonq.

2.1.3

Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej ut eb’ li alal k’ajolb’ej

Eb’ li profeet sa’ roso’jikeb’ li kutan xe’xk’ut naq “lix taqlahom li Dios naq eb’ li ralal xk’ajol te’k’ihanq ut t’exnujob’resi li ruchich’och’, toj xaqxo xwankil” (“Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’”; chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 49:16–17).

Li na’ajej q’axal chaab’il re xk’iiresinkileb’ ut xch’oolaninkileb’ li kok’al, a’an rik’in jun b’eelomej ut ixaqilb’ej aj rahonel sa’ wiib’al. Rik’in naq jalan jalanq xwanjikeb’ li junjunq, wan naq eb’ li na’b’ej ut yuwa’b’ej ink’a’ te’ruuq chixk’iiresinkileb’ li ralal xk’ajol sa’ wiib’al. A’b’anan li Dios taarosob’tesiheb’ wi te’xsik’ lix tenq’ankileb’ rik’in a’an, ut naq neke’xyal xq’e chixpaab’ankileb’ li sumwank xe’ok wi’ rik’in a’an.

Teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’ li na’b’ej yuwa’b’ej naq te’xtenq’aheb’ li ralal xk’ajol chixk’ulb’aleb’ li osob’tesink re li junelik yu’am. Eb’ a’an neke’xtzoleb’ li ralal xk’ajol re te’xra ut te’k’anjelaq chiru li Dios ut eb’ li ras riitz’in (chi’ilmanq Mateo 22:36–40).

“Eb’ li yuwa’b’ej tento te’xjolomi lix junkab’al rik’in rahok ut tiikilal, ut tento sa’ xb’eeneb’ xk’eeb’al li k’a’ru na’ajman ru re li yu’am a’in, ut xk’eeb’al xkolb’aleb’ rix lix junkab’al” (“Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’”). B’ar wi’ maak’a’ jun b’eelomej malaj yuwa’b’ej sa’ li ochoch, li na’b’ej najolomink sa’ xb’een li junkab’al.

Li jolomink sa’ li junkab’al, a’an li teneb’ank re xk’amb’aleb’ xb’e li komon sa’ li junkab’al re te’sutq’iiq chiru rilob’aal li Dios. Nab’aanuman a’in rik’in k’anjelak chiruheb’ ut xtzolb’aleb’ rik’in q’unal ch’oolej, tuulanil, ut tz’aqal rahok, chi k’amb’il xb’e xb’aan li Jesukristo (chi’ilmanq Mateo 20:26–28). Li jolomink sa’ li junkab’al naraj naxye xk’amb’aleb’ xb’e li komon sa’ li junkab’al sa’ li tijok rajlal, sa’ xtzolb’al li evangelio, ut sa’ xkomon chik li loq’onink. Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej neke’k’anjelak sa’ junajil re xb’aanunkil li teneb’ahom a’in.

“Eb’ li na’b’ej teneb’anb’il xb’een wa sa’ xb’eeneb’ lix k’iiresinkileb’ li ralal xk’ajol” (“Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’”). Xk’iiresinkileb’ naraj naxye xch’oolaninkileb’, xtzolb’aleb’, ut xtenq’ankileb’, chi k’amb’il xb’e xb’aan li Kolonel (chi’ilmanq 3 Nefi 10:4). Sa’ junajil rik’in lix b’eelom, jun na’b’ej naxtenq’a lix junkab’al chixtzolb’al li yaal re li evangelio, ut chixnimankil xpaab’aaleb’ chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo. Sa’ junajil, neke’xk’e chi wank li rahok sa’ li junkab’al.

“Sa’eb’ li loq’laj teneb’ank a’in, eb’ li na’b’ej ut yuwa’b’ej, jo’ rochb’eeneb’ rib’ chi junaqikeb’ xwankil, tento sa’ xb’eeneb’ xtenq’ankil rib’ chirib’ileb’ rib’” (“Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’”). Rik’in tijok, eb’ a’an neke’xk’uub’ xna’leb’ sa’ wiib’al, ut rik’in li Qaawa’. Neke’xsik’ ru li na’leb’ sa’ wiib’al, sa’ junajil ut rik’in rahok, ut xkab’ichaleb’ neke’tz’aqon chi tz’aqal.

2.2

Li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al sa’ li ochoch

Li Xb’eenil Awa’b’ejil ke’xye, “Li ochoch a’an xk’ojleb’aal jun tiikil yu’amej” (Hu taqlanb’il xb’aan li Xb’eenil Awa’b’ejil, 11 febrero, 1999).

Re xtenq’ankileb’ li komon sa’ xb’aanunkil li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al sa’ li ochoch, eb’ laj k’amol b’e sa’ li Iglees neke’xwaklesi xch’ooleb’ chixxaqab’ankil jun ochoch b’ar wi’ wan li Musiq’ej. Neke’xwaklesi ajwi’ xch’ooleb’ li komon chiroxloq’inkil li hilob’aal kutan, chirilb’al ut chixtzolb’al li evangelio sa’ li ochoch, ut chixb’aanunkil li q’ojyin re junkab’al rajlal xamaan.

2.2.3

Rilb’al ut xtzolb’al li evangelio sa’ li ochoch

Li xtzolb’al ut xk’utb’al li evangelio jayalinb’il sa’ li ochoch, ut tenq’anb’il xb’aan li Iglees. Eb’ laj jolominel re li Iglees neke’xwaklesi xch’ooleb’ chixjunileb’ li komon chixtzolb’al li evangelio sa’ kab’l sa’ li hilob’aal kutan ut chiru li xamaan.

Xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ tusb’il sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al, a’an li k’eeb’il qe re taa’uxmanq li tzolok sa’ li ochoch.

2.2.4

Li q’ojyin re junkab’al, ut xkomoneb’ chik li k’anjel

Eb’ li profeet sa’ roso’jikeb’ li kutan xe’xk’e xna’leb’eb’ li komon re te’xb’aanu jun q’ojyin re junkab’al rajlal xamaan. A’an jun loq’laj hoonal b’ar wi’ eb’ li komon ut li junkab’al neke’xtzol li evangelio, neke’xkawob’resi lix nawomeb’ xch’ool, neke’xwaklesi li junajil, ut neke’saho’ xch’ool sa’ komonil.

Li q’ojyin re junkab’al naru najalman a’ yaal jo’ chanru wankeb’ wi’ li komon. Naru na’uxman sa’ li domingo, malaj sa’ jalaneb’ chik kutan ut hoonal. Sa’ a’an naru nawan:

  • Xtzolb’al ut xk’utb’al li evangelio (naru na’oksiman li na’leb’ sa’ Kim, Taaqehin wi jo’kan na’ajman).

  • K’anjelak chiru as iitz’inb’ej.

  • B’ichank, malaj xwajb’ankileb’ li b’ich re li b’ichleb’aal, malaj reheb’ li kok’al (chi’ilmanq ch’ol 19).

  • Xtenq’ankileb’ li komon sa’ li junkab’al sa’ li usaak choq’ reheb’ li Saaj ut Kok’al.

  • Li ch’utam re junkab’al re xk’uub’ankil li jayalihom, xtuqub’ankil ru li ch’a’ajkilal, ut xk’oxlankil li hoonal taa’uxmanq wi’ li k’a’aq re ru.

  • Ajsink-u.

Eb’ li maji’ neke’sumla ut jalaneb’ chik li komon naru neke’ch’utla sa’eb’ kok’ ch’uut re xb’aanunkil sa’ komonil li q’ojyin re junkab’al, ut re xk’eeb’al xkawilaleb’ chirib’ileb’ rib’ rik’in xtzolb’al li evangelio.

2.2.5

Xtenq’ankileb’ li komon

Eb’ laj jolominel sa’ li Iglees neke’xtenq’aheb’ li komon li ink’a’ neke’xk’ul xtenq’ankil sa’ lix junkab’aleb’.

Eb’ laj jolominel neke’xtenq’aheb’ li komon a’in ut eb’ lix junkab’aleb’ re taaruuq te’nawe’q ru xb’aaneb’ li komon, re taaruuq te’xb’aanu li k’a’aq re ru sa’ komonil, ut re te’k’iiq sa’ musiq’ej.

2.3

Chan ru naq li ochoch ut li Iglees neke’xk’am rib’

Li k’anjel re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al jayalinb’il sa’ li ochoch, ut tenq’anb’il xb’aan li Iglees. A’aneb’ a’in li na’leb’ li neke’k’anjelak sa’ lix wanjik li ochoch rik’in li Iglees.

  • Eb’ laj jolominel ut eb’ laj k’utunel neke’roxloq’i li na’b’ej yuwa’b’ej, ut neke’xtenq’aheb’.

  • Wankeb’ li ch’utam re li Iglees li aajeleb’ ru sa’ li junjunq chi teep ut uq’ej. Junjunq reheb’, a’aneb’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak, ut eb’ li tzoleb’aal ut ch’utam reheb’ li molam li neke’ux rajlal domingo. Wankeb’ naab’al chik li ch’utam, li k’anjel, ut li k’a’aq chik re ru, li ink’a’ aajeleb’ ru.

  • Re k’anjelak ut re tz’aqonk sa’ li Iglees, junelik na’ajman ru b’ayaq li mayejak. Li Qaawa’ taarosob’tesiheb’ li komon naq neke’k’anjelak ut neke’mayejak sa’ lix Iglees. A’ut li k’a’ru nab’aanuman sa’ li Iglees tento naq ink’a’ tixrameb’ chixb’aanunkil lix teneb’ankileb’ sa’ li ochoch, sa’ li trab’aaj, ut b’araq chik.