“8. Mpuilu wa Bakulu,” Masungula Mangatshibua mu Mukanda Munena wa Maludiki (2023).
“8. Mpuilu wa Bakulu,” Masungula Mangatshibua mu Mukanda Munena wa Maludiki
8.
Mpuilu wa Bakulu
8.1
Kipatshila ne Ndongoluelu
8.1.1
Kipatshila
Bantu baluma badi ne bidimu 18 anyi bipita, badi mua kupeta Buakuidi bua Melekisedeke ne kujidibua mu mudimu wa mukulu. Muntu muluma udi ujidibua mu mudimu awu, udi ubuela mu tshipungidi tshia tshijila bua kuambuluisha Nzambi mu kukumbaja mudimu wenda (tangila Dilongesha ne Bipungidi 84:33–44).
8.1.2
Buikadi bua Tshidimba mu Mpuilu wa Bakulu
Tshikongu tshionsu tshidi ne mpuilu ya bakulu. Udi ne bantu badi balonda aba:
-
Bakulu bonsu ba mu tshikongu.
-
Bakulu balualua bonsu ba mu tshikongu (tangila 8.4).
-
Bakuidi banena bonsu ba mu tshikongu, pa kumbusha aba badi basadila mpidiewu mu bulombodi bukulu bua dikunji, mu buepiskopo, mu tshipangu tshinena, anyi bu nkambua mukulu.
Nsongaluma udi mua kubangisha kubuela bisangilu bia mpuilu wa bakulu badiye ukumbaja bidimu 18, nansha pikalaye kayi muanji kujidibua mukulu. Padiye uwuja bidimu 19 anyi padiye umbuka ku nzubu, bu mudi kuya mu Université anyi kusadila mu bukenji, udi ne bua kujidibua mukulu pikalaye mukumbana.
Bantu baluma basela badi ne bidimu 18, badi bakulu balualua ne badi kabidi bidimba bia mpuilu wa bakulu.
8.2
Dibuela mu Mudimu wa Lupandu ne wa Dizanjikibua
8.2.1
Kuteka Lumu Luimpa lua Yezu Kilisto mu Tshienzedi
8.2.1.2
Kulonga kua Lumu Luimpa mu Bisangilu bia Mpuilu
Bisangilu bidi bienzeka mu Dialumingu dibidi ne dinayi dia ngondu. Bidi binenga minuta 50. Bulombodi bukulu bua mpuilu wa bakulu budi ne bua kulongolola bisangilu ebi. Tshidimba tshia mu bulombodi bukulu tshidi tshilombola.
Bisangilu bia mpuilu bidi bienzekela pa biena-bualu bia muyuki umua anyi ya bungi ya mpungilu munena mushala.
8.2.1.3
Bibilu
Bulombodi bukulu bua mpuilu wa bakulu budi mua kulongolola bibilu. Bibilu bia bungi bidi bienzeka mu bikondu bikuabu pambelu pa Dialumingu anyi Dimua dilolo.
8.2.2
Kuambuluisha Bantu Badi mu Majinga
8.2.2.1
Dikuba
Bidimba bia mpuilu wa bakulu bidi bipeta matumika a bukubi kudi bulombodi bukulu bua mpuilu. Bua mamanyisha a bungi, tangila shapita 21.
8.2.2.2
Majinga a Lukasa
Batatu bakubi badi bumvua ne bandamuna ku majinga a bantu badibu basadila. Bidimba bidi mua kuikala dijinga ne diambuluisha dia lukasa mu tshikondu tshia disâma, lulelu, lufu, mudimu mujimina, ne makuabu malu.
Padibi bikengela, batatu bakubi badi balomba diambuluisha kudi bulombodi bukulu bua mpuilu wa bakulu.
8.2.2.3
Majinga a Ntanta Mula ne Didikadila
Ku bulombodi bua muepiskopo, mpuilu wa bakulu ne bulombodi bukulu bua Nsangilu wa Diambuluisha, badi bambuluisha bidimba mu majinga a ntanta mula ne didikadila.
Mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu, wa Nsangilu wa Diambuluisha, anyi mukuabu mulombodi, udi wambuluisha muntu anyi dîku bua kutantshisha Dilongolola dia Didikadila. Batatu anyi bamamu bakubi badi mua kuambuluisha pabu ne dilongolola.
8.2.2.4
Padi Tshidimba tshia Tshikongu Tshifua
Padi tshidimba tshia tshikongu tshifua, bulombodi bukulu bua mpuilu wa bakulu ne bua Nsangilu wa Diambuluisha badi bafila dikuatshisha ne diambuluisha. Ku buludiki bua muepiskopo, badi mua kuambuluisha mu kuenza madilu.
Bua mamanyisha a bungi, tangila 38.5.8.
8.2.3
Kubikila Bantu Bonsu bua Kupeta Lumu Luimpa
Mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu udi utuma tshidimba tshia bulombodi bukulu bua kuambuluisha mu kulombola mudimu wa bukenji bua bidimba mu tshikongu. Udi wenza mudimu ne tshidimba tshitumibua tshia mu bulombodi bukulu bua Nsangilu wa Diambuluisha bua kulombola pamua midimu eyi.
8.2.4
Kukunguija Mêku bua Tshiendelela
Mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu udi utuma tshidimba tshia mu bulombodi bukulu bua kuambuluisha bulombodi bua mudimu wa muyuki wa ntempelo ne dîku mu tshikongu. Udi wenza mudimu ne tshidimba tshitumibua tshia mu bulombodi bukulu bua Nsangilu wa Diambuluisha bua kulombola pamua midimu eyi.
Tangila 25.2.2.
8.3
Balombodi ba Mpuilu wa Bakulu
8.3.1
Bulombodi Bukulu bua Dikunji ne Muepiskopo
Mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu udi ne bujitu bululama ku bulombodi bukulu bua dikunji. Udi umonangana ne ku misangu ne tshidimba tshia mu bulombodi bukulu bua kupeta buludiki ne mulubu pa majitu atshi.
Mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu udi kabidi upeta buludiki kudi muepiskopo, udi mulombodi udi ku mutu mu tshikongu. Badi bamunangana ku misangu.
8.3.2
Tshidimba tshia Tshipangu Tshinena
Bulombodi bukulu bua dikunji budi butuma tshidimba tshia tshipangu tshinena bua kubuimanyina mu mpuilu yonsu wa bakulu. Majitu enda adi mafunda mu 6.5.
8.3.3
Bulombodi Bukulu bua Mpuilu wa Bakulu
8.3.3.1
Kubikila Bulombodi Bukulu bua Mpuilu wa Bakulu
Panyima pa kuyukila ne muepiskopo, mulombodi mukulu wa dikunji udi ubikila mukulu anyi muakuidi munena bua kusadila bu mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu.
Pikala tshisumbu tshinena bikola, mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu udi wanyishila mukulu anyi muakuidi umua anyi babidi kudi mulombodi mukulu wa dikunji bua basadila bu babedi benda.
8.3.3.2
Majitu
Mulombodi mukulu wa mpuilu wa bakulu udi ne majitu adi alonda â. Babedi benda badi bamuambuluisha.
-
Kusadila mu tshipangu tshia tshikongu.
-
Kulombola midimu ya mpuilu bua kudibuinka mu mudimu wa lupandu ne dizanjikibua (tangila shapita 1).
-
Kulongolola ne kutangila disadila dia batatu bakubi.
-
Ku buludiki bua muepiskopo, udi uyukila ne bidimba bikulumpa bia mu tshikongu.
-
Udi ulombola pamua midimu ya mpuilu bua kukankamika bansonga bakulumpa baluma, badi nkaya ne badi basela.
-
Kumunangana ne tshidimba tshionsu tshia mpuilu musangu umua ku tshidimu.
-
Kulongesha bidimba bia mpuilu majitu abi a buakuidi (tangila Dilongesha ne Bipungidi 107:89). Etshi tshidi tshiumvuija kubalongesha mushindu wa kuenza mudimu ne buakuidi mu kukumbaja milulu ne mabenesha.
-
Kutangila miandiku, milubu, ne mpetu bia mpuilu (tangila LCR.ChurchofJesusChrist.org).
8.3.3.3
Tshisangilu tshia Bulombodi Bukulu
Bulombodi bukulu bua mpuilu wa bakulu ne mufundi, badi bamunangana ku misangu. Mulombodi mukulu udi ulombola bisangilu ebi. Tshidimba tshia tshipangu tshinena tshitumibua mu mpuilu, tshidi tshibuela ku tshikondu.
Tshisangilu tshidi mua kuikala pa bintu ebi:
-
Kulongolola mushindu wa kukankamika bidimba bia mpuilu (pamua ne bakulu balualua) ne mêku abu.
-
Kulombola pamua mudimu wa bukenji ne mudimu wa ntempelo ne wa muyuki wa dîku.
-
Kuandamuna ku matumika a mu bisangilu bia tshipangu tshia tshikongu.
-
Kumuenununa malu a miyuki ya bukubi.
-
Kutangila batatu badi bua kusadila mu mabikila ne matumika.
-
Kulongolola bisangilu ne bibilu.
8.3.4
Mufundi
Ne dianyisha dia muepiskopo, tshidimba tshia mu bulombodi bukulu bua mpuilu wa bakulu tshidi mua kubikila tshidimba tshia mu mpuilu bua kuikala mufundi wa mpuilu.
8.4
Kuambuluisha Bakulu Balualua bua Kudilongolola bua Kupeta Buakuidi bua Melekisedeke
Mukulu ulualua udi tshidimba tshia Ekelezia tshia baluma tshidi katshiyi tshianji kupeta Buakuidi bua Melekisedeke to, ne (1) tshikala ne bidimu 19 anyi ba bungi anyi (2) tshikala muinshi mua bidimu 19 ne tshisela.
Kuambuluisha bakulu balualua bua kudilongolola bua kupeta Buakuidi bua Melekisedeke tshidi tshikala bumua bua ku majitu a kumpala a bulombodi bukulu bua mpuilu.