38.

An Mwichefen Annuk me Nongonongun Emwen

38.1

Fiti Mwichefen

Samach non Nang a tongei meinisin Noun semirit. “Meinisin ra nonno chok ngeni Kot,” me I a etiwer meinisin “pwe repwe feito ngeni I me angei an kirekiroch” (2 Nifai 26:33

38.1.1

Fiti kewe Mwichen Mwichefen.

Meinisin ir mi ketiw ar repwe fiti fenin sakrament, pwan ekkoch mwichen Raninifen, me ekkewe emwicheichen Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin Non Fansoun Soponon. Ewe chon emwenin ofeser a wiseni ewe wis an epwe nengenochu pwe meinisin ion mi fiti repwe osufonu ewe eteten mi pin.

Ekkana ra fiti resap awora osukosuk ika orukoruka fansoun fel ika ekkoch popun ewe mwich. Meinisin ier me nikinikin manau a auchea ren sokofesenin ekkewe mwichen Mwichefen me ekkewe mettoch mi fis repwe osufonur. Ena a murino ngeni an epwe oukano ewe angangen pwarano nein aramas ewe napanapen fofforun tong me seni ufouf sokkun uf me fofforun inis epwe efisata tumunungaw. A pwan eppeti an epwe fis ekkewe kapasen mokutukutun muun ewe fonu ika kapasen napanapen nisou ika ekkoch napanap pusin an ekkoch non ew sokkun a uwei senir kewe mwich mi anonga ekiek won ewe Chon Amanau.

Ika mi wor nikinikin emon ese murinno, ewe pisop ika presetenin steik repwe awora kapasen ourour non monomon non ew murinon tong. A pesei ekkana minne nikinikir ese masefengen me met mi fis ar repwe anonga ar ekiek won aninisin nonomochun neni mi pin ren meinisin mi nom fiti ew auchean namoten fen ngeni Samach non Nang me ewe Chon Amanau.

Ekkewe imwen mwich an ewe Mwichefen esap wor epwe tomwaninong non ussun mi affat non kewe annukun Mwichefen. Kewe aramas rese mochen oponueta ekkei minen emwen repwe urenir non tekisoson pwe resap fiti kewe mwichen Mwichefen me kewe mokutukutun.

38.2

Annuk ren Angangepin me Efeioch

Unusenapen porous usun angangepin me efeioch ra kawor non chapter 18. Porous usun angangepinen tempel mi kawor non sopwun 27 me 28. Pisop ra tongeni kokkori ewe presetenin steik ika mi wor ar kapaseis. Presetenin steik ra tongeni kokkori ewe Presetensin Area ika mi wor ar kapaseis.

38.3

Apupunun non Muu

Souemwenin Mwichefen ra pesei chon mwichefen ar repwe fich ngeni eu apupunun non tempel me repwe pupunu me riri fengen non eu tempel. Ika mi mumuta me ren annukun ewe neni, nge, souemwenin Mwichefen mi tongeni fori apupunun non muu.

Apupunun non muu repwe fis anongonong ngeni ekkewe annukun ewe neni ikewe ewe apupunu a fis ie.

38.3.1

Ion Mi Tongeni Fori eu Apupunun non Muu

Nupwen mi mumuta me ren annukun ewe neni, ekkei mi tettenitiw iter fan ekkewe nouwis ra angaang ngeni Mwichefen iei mi tongeni anganga wiser ne fori eu apupunun non muu:

• Presetenin misin

• Presetenin steik

• Presetenin tischrik

• Pisop

• Presetenin pranch

Ekkei nouwis mi tongeni fori eu apupunun non muu nefinen emon mwan me emon fefin. Meinisin ekkewe napanap mi tettenitiw fan repwe pwan fis;

• Ewe fefin chon apupunu ika ewe mwan chon apupunu i emon chon ewe Mwichefen ika mi wor an pwinin maramen papatais.

• Eu me nein an ewe fefin chon apupunu ika ewe mwan chon apupunu rekotun choni mwichefen mi nom, ika epwe nom mwirin papatais, non ewe kinikinin Mwichefen ikewe ewe nouwis a nonnom ie.

• Ewe nouwisin Mwichefen mi mumuta ren annuk an epwe nemenem atun eu apupunun non muu non ewe neni mi mumuta ikewe ewe apupunu epwe fis ie.

38.3.4

Apupunun non Muu Ra Fis non Imwen fenin Mwichefen

Eu foforun apupunun mi tongeni fis non eu imwen fenin Mwichefen ika esap aosukosuka kokkotun mwokutukutun Mwichefen. Apupunu resap fis non ewe ranin Sabbath ika pwinin Sarinfan. Ekkewe apupunu ra fis non imwen fenin Mwichefen repwe mecheres me sufon. Kon repwe pin, mosonoson, me uren pwapwa.

Ekkewe apupunu mi tongeni fis non ewe chapel, ewe cultural hall, ika pwan eu rumw mi fich. Ekkewe apupunu repwe opuru ekkewe nongonongun emwen ren aeaochun ewe imwen mwich.

38.3.6

Foforun Apupunu non Muu

An epwe fori eu apupunun non muu, ewe nouwisen Mwichefen a kapas ngeni ewe pea me apasa, “Ouse mochen oupwe kamwoch fengenikemi ren peniemwanin poumi.” Iwe mwirin a apasa, “[Unusen iten ewe mwan chon pupunu] me [unusen iten ewe fefin chon pupunu], oua fen kamoch fengenikemi ren peniemwanin poumi non esisinen ewe pwon oupwene tonong non fan mesen Kot me ekkei chon pwarata.” (Ewe pea pupunu mi tongeni finata ika efini ekkei chon pwarata me mwen ewe fansoun.

Iwe ewe nouwis a kapas ngeni ewe mwan chon apupunu me eis, “[Unusen iten ewe mwan chon apupunu], ka angei [unusen iten ewe fefin chon apupunu] pwe punuwom, me ren pusin om mochen me ennetin finata ne pwon pwe kopwe chiechian me en punuwan non annuk pwe kopwe kamochunuk ngeni i me esap pwan wor emon; pwe kopwe anneasochisi ekkewe annuk meinisin, wis, me angang mi wewe ngeni apupunu mi pin; me kopwe tongei, asufonu, me echeni i ren ukukun tamen ami oupwe manau me ruemon?”

Ewe mwan chon apupunu a ponuweni, “Ewer” ika “Uwa tipew.”

Iwe ewe nouwisen Mwichefen a kapas ngeni ewe fefin chon apupunu me eis, “[Unusen iten ewe fefin chon apupunu], ka angei [unusen iten ewe mwan chon apupunu] pwe punuwom, me ren pusin om mochen me ennetin finat ne pwon pwe kopwe chiechian me en punuwan non annuk pwe kopwe kamochunuk ngeni i me esap pwan wor emon; pwe kopwe anneasochisi ekkewe annuk meinisin, wis, me angang mi wewe ngeni apupunu mi pin; me kopwe tongei, asufonu, me echeni i ren ukukun tamen ami oupwe manau me ruemon?”

Ewe fefin chon apupunu a ponuweni, “Ewer” ika “Uwa tipew.”

Ewe nouwisen Mwichefen mwirin a kapas ngeni ewe pea me apasa, “Ren pungun ewe mumuta mi nom rei ren emon elter seni Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon, Ua apasa ngeni kemi [iten ewe mwan chon apupunu] me [iten ewe fefin chon apupunu], oua mwan me fefin mi pupunu non mumuta me annuk ren fansoun manauemi won fonufan.”

(Ekkesiwini kapas ren emon chon angangen namanam esap i emon nouwisin Mwichefen mi nemenem: “Ren pungun mumuta mi nom rei ren emon chon angangen namanam non ewe [kinikinin mwichen soufiu ika mwicheichen aramas], Ua apasa ngeni kemi [iten ewe mwan chon pupunu] me [iten ewe fefin chon pupunu], oua mwan me fefin pupunu, oua pupunu non mumuta me annuk ren fansoun manauemi won fonufan.”)

“Amwo Kot epwe efeiochu ami chufengen ren pwapwa non mwirimwirimi me eu nangatamen manauen pwapwa fengen, me amwo I epwe efeiochu kemi ne epini ekkewe pwon oua fen fori. Ekkei feioch ua korata womi non iten ewe Chon Amanau mi Jises Kraist, amen.

Ewe ketiwen ar repwe kiss fengen ren mwan me fefin chon pupunu epwe chok finier, anongonong won ar oreni.

38.4

Annukun Riri

Ewe angangepin ren riri non tempel a ochu fengeni famini ren fansoun esemuch nupwen chon mwichefen ra achcho ne asufonu ekkewe pwon mi pin ra fori nupwen ra angei ewe angangepin. Angangepinen riri mi pachenong:

• Ririfengeni emon mwan mi pupunu me fefin mi pupunu.

• Ririfengeni emon semiriti ngeni saman me inan.

Ekkewe ir ra apwonueta ar pwon mi pin repwe annomu ekkewe feioch mi kawor me ren ewe riri. Ei mi ennet inamo ika punuwen ewe aramas a fen atano ekkewe pwon mi pin ika tou seni ewe apupunu.

Semirit mi nikitu ekkewe ra riri ngeni semer me iner ika ra uputiw non ewe pwon mi pin ra annomu ewe feiochun sam me in esemuch. Ei mi ennet inamo ika semer me iner ra aukano ar ririn apupunu, awesano ar chon Mwichefen, ika fangeta ar choni mwichefen.

Chon mwichefen repwe ourour fengen ngeni nour pisop ika mi wor ar kapaseis usun annukun riri. Ewe pisop a kokkori ewe presetenin steik ika mi wor an kapaseis. Presetenin steik mi tongeni kokkori ew presetensi non ar we trischik tempel, ewe Presetensin Area, ika ewe Ofesin ewe Aewin Presetensi ika mi wor ar kapaseis.

38.5

Ufoufen Tempel me Uf mi pin

38.5.1

Ufoufen Tempel

Fansoun ewe endowment me angangepinin riri non ewe tempel, chon Mwichefen ra urouf uf mi pwech. Fefin ra ufouf ekkei uf mi pwech mi tettenitiw: echo kotupw mi tam poun (ika echo uruos me echo blouse mi tam poun), sitakin ika pantios, me sus ika sirippa.

Mwan ra ufouf ekkei uf mi pwech mi tettenitiw: echo seech mi tam poun, nektai ika bow tai, rauses, sitakin, me sus ika sirippa.

Fansoun ewe endowment me angangepinin riri, chon Mwichefen ra pwan ufoufuta pwan ekkoch ufoufen angangq won ufer kewe mi pwech.

38.5.2

Angei Ufoufen Tempel me Uf mi pin

Souemwenin wart me steik ra pesei chon mwichefen mi endow ar repwe angei pusin ufer ufoufen tempel. Ufoufen tempel me uf mi pin en mi tongeni kamo seni eu sitowa Church Distribution ika seni store.ChurchofJesusChrist.org. Ekkewe sou mak ren steik me wart mi tongeni anisi chon mwichefen ne chumwong ekkewe uf.

38.5.5

Ufoufen me Tumunun ewe Uf mi pin

Chon mwichefen ekkewe ra angei ewe endowment ra fori eu pwon mi pin ar repwe ufouf ewe ufoufen tempel mi pin non unusen manauer.

Mi eu tufich mi pin ne ufouf ewe ufoufen tempel mi pin. Om fori ina eu esisinen nikitun netip ne opuru ewe Chon Amanau Jises Kraist.

Ewe uf mi pin eu achechemenien pwon mi pin a fis non ewe tempel. Nupwen ufoufochu non unusen manau, epwe fis pwe eu eppet.

Ewe uf mi pin epwe ufouf fan uf nukun. A pusin chok nemenien emon me emon ika ekkoch ufoufen fan repwe ufouf won ika fan ewe ufoufen tempel mi pin.

Ewe uf mi pin esap pwinit fan iten fofforun mwokutukut mi tongeni weweoh an epwe fis nupwen mi ufouf ewe uf mi pin. Esap siwin an epwe fich ngeni sokopaten napanapen uf.

Ewe uf mi pin mi wesen pin me epwe asufon. Chon mwichefen mi endow repwe kutta ewe emwen an ewe Ngun mi fel an epwe ponuweni kapaseis usun ufoufen ewe uf mi pin.

38.5.7

Koturunon Uf mi pin me Ufoufen Angangepinin Tempel

Ar repwe oturano ufoufen tempel mi pin ra mesino, chon mwichefen repwe fichieu me atano ekkewe esisin. Iwe chon mwichefen ra fichietiw ewe nusun mwangaku pwe esap fat pwe echo uf mi pin. Ewe nusun mangaku mi tongeni koturuno.

Chon mwichefen mi tongeni awora uf mi pin me ufoufen tempel mi nikinikoch ngeni ekkoch chon mwichefen mi endow.

38.5.8

Ufoufen Tempel ne Peias

Ika mi tufich, chon mwichefen mi mano kewe mi endow repwe peias ika kek non ufoufen tempel. Ika pekin oreni are ika orenien angangen peias epwe fori an epwe ngaw ika weires, ewe uf mi tongeni annun me nom nepekin ewe inis.

Inisin emon mwan a ufouf ufoufen tempel iwe mwirin ekkei uf mi pwech mi tettenitiw: echo seech mi tam poun, nektai ika bow tai, rauses, sitakin, me sus ika sirippa. Inisin emon fefin a ufouf non ufoufen tempel iwe mwirin ekkei uf mi pwech mi tettenitiw: echo kotupw mi tam poun (ika echo uruos me echo blouse mi tam poun), sitakin ika pantios, me sus ika sirippa.

Ufoufen angangepinin tempel a nom won ewe inis usun mi ourour me non ewe endowment. Ewe uf mi tam a nom won ewe peniemwanin afar me fofo ren ekkewe senin me won peniefefinen awenewenen ukuch. Ewe tukutukun nukanap mi pacheta a rokopwani nukanapach. Ewe opi a pwenni nukanapen ewe inis me fofo non eu repen won peniefefinen nepekin ewe inis. Napengeni akkawen emon mwan a nom nepekin ewe inis tori ewe fansoun ewe pworun mi ma epwene kasipino. Ewe akkaw mwirin a pacheta fiti ewe bow asetan ewe peniefefinen sening. An emon fefin pwonupwonun mas mi tongeni ponuono won ewe pinnu nukunupan mokuran. Ewe pwonupwonun mesen emon fefin me mwen peias ika kek a anongonong, won finian ewe famini.

38.6

Ekkewe Annuk won Osukosuken Manauen Aramas

38.6.1

Katan Popo

Ewe Samol a apasa, “Kosap… ninni, ika fori och mettoch ussun chok” (Doctrine and Covenants 59:6). Ewe Mwichefen ese mutata sokkun angangen katan popo ren tufichin emon ika kewe aramas. Chon ei Mwichefen resap etiwa, fori, fori kokotun, moni, awora mumutan, ika apochokuna ew katan popo. Ekkewe chok ra tufich ar repwe ketiw nupwen:

• Popo a fis seni achomanau ika kirikiringawen nefinen akaramas.

• Emon sousafei mi sinenap a sinei nonomun manauen me pochokunen ewe inenap a nom non watten osukosuk.

• Emon sousafei mi sinenap a sinei pwe ewe semirit a karan fisita non upwen ewe inenap a watte osukosukan a tongeni forata an ewe semirit esap manau nupwen a uputiw.

Pwan mwo ekkei rese kapachenong rese chok mecheres ne anetata angangen katan popo. Atano popo eu watten osukosuk. Repwe ekiek mwirin chok an ekkewe aramas ra aani sekining ra fen angei kapungunon seni iotek. Chon mwichefen repwe ourour fengen ngeni nour pisop ren kinikinin ei foffor.

38.6.2.

Abuse

Abuse ewe foforungawen ika tumunungawen ekkoch non ekkoch napanap a efisata feiengaw non pekin inis, nefinen mwan me fefin, memefin ekiek, ika pekin mwoni. An ewe Mwichefen ekiek pwe abuse ese tongeni epwe mumuta non ese pwan nifinifin napanapan. Ekkana ra abusini punuwer, nour semirit, ekkoch chochon famini, ika pwan ion a atai ekkewe annukun Kot me aramas.

Meinisin chon Mwichefen, akaewin sam me in me sou emwen, repwe pochokun ne mamasaochu me achocho ne fori met ra tongeni ne epeti semirit me ekkoch seni abuse. Ika kewe chon Mwichefen ra sinei met mi fis ren abuse, repwe repotei ngeni kewe meinapen muun me churi ewe pisop. Sou emwenin Mwichefen repwe angei repotun abuse ren ennetin me resap tongeni oturano.

Meinisin mi mukono kewe ra angang ngeni semirit ika sarafo repwe awesano trainin tumunun semirit ika sarafo non ew maram mwirin ar etiwa ewe wis (nengeni ProtectingChildren.ChurchofJesusChrist.org). Repwe eniwini ewe pekin kaeo iteiten unungat ier.

Nupwen abuse a fis, ewe aewin me atapwanapwanen wisen ekkewe sou emwenin Mwichefen repwe anisi ekkewe ra feiengawen abuse me epeti ekkewe aramas seni abuse non fansoun mwach. Sou emwen resap pesei ngeni emon aramas an epwe nomotiw non ew imw ika napanap mi abuse ika efeiengaw.

38.6.2.1

Fonun Kokkon Aninis ren Abuse

Non ekkoch fonu, ewe Mwichefen a fen forata ew nampan fonun aninis mi monomon ren an epwe anisi pisop me presetenin steik kewe preseten me pisop nupwen ra kokkon aninis ren osukosuken abuse. Ekkei sou emwen repwe mwitir kokkori ewe nampan fonnun aninis usun nikinik meinisin ren minne ika emon aramas mi fen abuse—ika meni epwe fen feiengawen abuse. Repwe kori ika ra sinei emon chon Mwichefen a katon, moni, ika eineti fetanei sasingin semirit mi seneno.

Non ekkewe fonu ese wor ewe nampan fonun aninis, emon pisop ewe a sinei usun abuse epwe kokkori noun we presetenin steik. Ewe presetenin steik epwe kutta emwen seni ewe chon aninis ren pekin annuk non ewe area ren ewe ofesin area.

38.6.2.2

Kapasen Aurour non Osukosuken Abuse

Ekkewe mi feiengawen abuse ra enetin riaffouni anonnonun mokunon me memefin tipis. Ekkewe presetenin steik me ekkewe pisop repwe pwan awora aninis ngeni ekkewe chon famini nupwen mi auchea. Kewe sou emwen repwe tumunoch ngenir me awora kapasen ourour me aninis an epwe anisir ne ngas seni riaffoun osukosuken abuse.

Fan ekkoch mi wor an ekkewe chon feiengaw memmefin saw ika tipis. Ekkei chon feiengaw rese tipisini och mi mwan. Sou emwen ra anisir me ar famini ne weweiti an Kot tong me ewe echikar a feito me ren Jises Kraist me An Achasefan (nengeni Alma 15:8; 3 Nifai 17:9).

Presetensin steik me pisop repwe anisi ekkana ra fori angangen abuse ar repwe aier ar repwe oukano ar manauen abuse. Ika emon mi muk a fori ew tipis ren nisou ngeni emon semirit, ewe manau epwe weires an epwe siwin. Ewe angangen foforun aier sefan meni epwe fokkun nakatameno. Nengeni 38.6.2.3.

Non kapachetan ngeni ewe amemefin aninis an ekkei sou emwen, ekkoch chon Mwichefen a auchea epwe wor ngenir ourour seni ekkewe ra angangoch non pekin ourour. Ren porous, nengeni 31.3.6.

38.6.2.3

Abuse ren Semirit ika Sarafo

Abuse ren emon semirit ika sarafo ew tipis mi fokkun watte (nengeni Luke 17:2). Ussun mi affat me ikei, abuse ren emon semirit me sarafo mi pachenong ekkei;

• Abusuni inis: Efisata watten feiengawen inis seni angangen ninni. Ekkoch feiengaw meni esap pwa.

• Abuse ika ariaffou ren angangen nisou: Fori angangen nisou ngeni emon semirit ika sarafo ika seni pusin om mochen mutata ika anisi ekkoch ne fori ena sokkun napanap. Ussun mi affat me ikei, abuse ren angangen nisou ese pachenong angangen nisou nefinen ruemon ese mo tori ierir mi kan fengen ierir mi wor tipeew fengen won.

• Abuse non pekin memefin netip: Aea sokkun napanap me kapas ne ennetin angawano sufonun ika auchean emon semirit ika sarafo. Ei mi pachenong eniwinin me soposoponon osufonungaw, emichimich, me esit ra asawa me anomotongawa ekkoch. Meni epwe pwan kapachenong nafangawen tiniken me tumun.

• Sasingin semirit mi ngaw: Nengeni 38.6.6.

Ika emon pisop ika presetenin steik a sinei ussun emon semirit ika sarafo a weri abuse, I epwe mwitir ne aponueta ekkewe kapasen emwen non 38.6.2.1. I epwe pwan fori angangen aninis ne epeti soposoponon abuse.

A murinno epwe wor emon chon ewe mwichen anepungun Mwichefen me echo taropwen anetata rekot ika emon mi muk chon Mwichefen a abusini emon semirit ika sarafo ussun a awewetiw non ei kinikin. Pwan nengeni 32.6.2.5.

Ika emon ese mo ierin mi muk a abusini emon semirit, ewe presetenin steik epwe kori ewe Ofesin ewe Aewin Presetensi ren kapasen emwen.

38.6.2.4

Abusun emon Mi Pupunu ika Pwan Emon Mi Mukono

Napengeni ese wor ew awewen abuse epwe tongeni nounou non sokkun napanap meinisin. Iwe nge, mi wor ew tetenin nonomun non mokutukutun abuse. Ei tetenin nonnomun mettoch seni fansoun me fansoun nounoun porous mi ametek epwe forata watten feiengaw.

Ika emon pisop ika presetenin steik a sinei ussun emon mi pupunu ika emon mi mukono a weri abuse, epwe mwitir ne aponueta ekkewe kapasen ourour non 38.6.2.1. I epwe pwan fori angangen aninis ne epeti soposoponon abuse.

Souemwen repwe kutta ewe emwen seni ewe Ngun mi Fel ar repwe ekieki ika kapasen ourour won pusin ach ika emon chon ewe mwichen apungupung epwe ina ewe a tufich ngeni napanapen porous won abuse. Ra pwan tongeni churi nour meinapen pristut ren ewe napanap. Iwe nge, abusun emon mi pupunu ika pwan emon mi mukono a feitta ngeni ekkewe kinikin mi affat me fan a auchea ren ewe mwichen apungupung.

• Abusuni inis: Efisata watten feiengawen inis seni angangen ninni. Ekkoch feiengaw meni esap pwa.

• Abusun nisou: Nengeni ewe nikinik mi affat non 38.6.18.3.

• Abuse non pekin memefin netip: Aea sokkun napanap me kapas ne ennetin angawano sufonun ika auchean emon semirit ika sarafo. Ei mi pachenong eniwinin me soposoponon osufonungaw, emichimich, me esit ra asawa me anomotongawa ekkoch.

• Abuse ren pekin mwoni: Amecheres non noun emon mwoni. Ei mi pachenong aean pisekin emon me noun mwoni ika ekkoch pisek auchea nge ese mumuta me ese fiti annuk. Mei pwan tongeni pachenong nounoun monien sona a awora pochokunen nemenem won emon. Pachenong aean pochokunen won mwoni ne ouwesi emon epwe fori mettoch.

38.6.2.5

Wis non Mwichefen, Taropwen Mumutan non Tempel, me Taropwen Anetata Rekotun Chon ewe Mwichefen.

Ion chon ei Mwichefen a abusini ekkoch esap wor wisan non ei Mwichefen me esap wor nour taropwen mumutan non tempel tori ar repwe aier sefan, me ewe annuk mi kauk epwe kamorono.

Ika emon aramas a abusini emon semirit ika sarafo non foforun nisou, ika ennetin abusini emon semirit ika sarafo ren pekin memefin netip me inis, noun ewe rekotun chon ewe Mwichefen epwe wor taropwen anetata me memef won. Neminewe ika atewe esap wor wisan ika an angang epwe pachonong angang ngeni semirit ika sarafo. Ei a pachenong an esap wor an angangen iamwir ngeni ew famini mi wor semirit ika sarafo non imwer ewe. A pwan pachenong an esap wor chienan sarafo ne fori angangen iamwir. Ekkei annuk epwe nom non nenian tiwenon chok ika ewe Aewin Presetensi a mutata pwe epwe kamorono.

38.6.2.6

An Steik me Wart Mwichen Opungupung

Non steik me mwichen opungupungun wart, presetensin steik me pisoprik ra atonna sefani annukun Mwichefen me nongonongun emwen usun eppetin me ponuweni abuse. Souemwen me chon mwichen opungupung ra kutta emwenin ewe Ngun nupwen ra osukun me oporous won ei mettoch mi monomon.

Chon mwichen opungupung repwe pwan awesano trainin tumunun semirit me serafo (nengeni 38.6.2).

38.6.2.7

Osukosuk mi Fiti Annuk mi Akoko ngeni Abuse.

Ika an emon chon Mwichefen angangen abuse a atai annuk, ewe pisop ika presetenin steik epwe pesei ngeni chon Mwichefen repwe repotei ekkei mokutukut ngeni chon angangen apochokuna pekin annuk ika ekkoch chon angangen muun mi weneitir.

Souemwenin Mwichefen me chon Mwichefen repwe aponueta meinisin ar angang mi fiti annuk ne repotei abuse ngeni ekkewe chon nemeni aramas.

38.6.4

Eppetin PwoPwo

Ina ewe tufich ren pea mi pupunu ekkewe ra tongeni nounou semirit ar repwe awora inis ngeni ekkewe semirit ngun noun Kot, ekkewe repwe wiseni ne tumunur me amarireta (nengeni 2.1.3). Ewe finata usun fitemon semirit repwe nouni me inet repwe nouniretiw epwe wesewesen nefinen emon me emon ika mi monomon. Epwe chok nefinen ewe pean pupunu me ewe Samon.

38.6.5

Nimenimoch me Wenechar

An ewe Samon annukun nimenimoch:

• Kouno seni foforun nisou me nukun ew pupunu nefinen emon mwan me emon fefin.

• Wenechar nefinen pupunu.

Kanefengenin inis non pekin tong nefinen pupunu a fis pwe epwe ekinamwei memefin ekiek me pin. A epinipinino me ren Kot fan iten forutan semirit me mi pupunu repwe pwar fengeni ar memefin tong nefiner.

38.6.6

Sasingin ika Kachiton Semirit Mi Ngaw.

Ewe Mwichefen a afata pwe ese mumuta sasingin me kachiton semirit mi seneno. Ika emon pisop ika presetenin steik a sinei pwe emon chon Mwichefen a fiti chon katon sasingin me kachiton semirit mi seneno, epwe mwitir ne aponueta ekkewe kapasen ourour non 38.6.2.1.

38.6.8

Ekkesiwinin Fan Mesen Fefin

Ewe Mwichefen ese mutata ekkewisinin fan mesen fefin.

38.6.10

Nisou ngeni emon chochon famini

Ewe Mwichefen a afata pwe ese mumutan ew sokkun napanapen nisou nefinen marar. Usun a fen nounou me ikei, incest ina ewe nisou nefinen:

• Emon sam ika emon in me emon semirit.

• Emon sam semen ewe sam ika in me noun semirit noun noun mwan ika fefin.

• Noun chok emon mwan me emon fefin semirit.

• Emon tetenin sam ika tetenin in me tetenin nau nengin ika at.

Ussun a fen nounou me ikei, semirit, noun noun semirit, me semirit noun pwiim ika fefinom a wewen ngeni nono ngeni ekkewe mi pupunu, mwuunu seni pwan emon, emon a opupunu sefan, ika nom ren fan ekkis chok.

Nupwen emon semirit ierin mi kukun seni 18 a feiengawen nisou nefinen marar, ewe pisop ika presetenin steik epwe kori noun Mwichefen ewe fonun anisin abuse non ekkewe fonu ikewe a wor ian.(nengeni 38.6.2.1). Non ekkoch fonu, ewe presetenin steik epwe kutta emwen seni ewe chon ourour non pekin annuk ren ofesin area. A pwan pesepes an epwe angei ourour meren kewe chon angangen Family Services ika ewe meinapen pekin anisi mi osupwang me anongonong won pusin winikapom ren ewe area office.

Ew an Mwichefen mwichen opungupungun chon mwichefen me me porous mi rekotun toropwen awewe ir mi namot ika emon chon mwichefen a fori nisou ngeni mararin. Arapakan iteitan nisou nefinen marar a ochu ngeni ewe Mwichefen an epwe wau noun ewe aramas taropwen choni Mwichefen.

Ika emon esemo ierin mi muk a fori tipisin nisou ngeni mararin, ewe presetenin steik epwe kori ewe Ofesin ewe Aewin Presetensi ren kapasen emwen.

Ekkewe mi feiengawen Nisou Nefinen Marar ra enetin riaffouni watten mokunon me memefin tipis. Sou emwen repwe ponuweni ren memefin umoumoch me tong. Ra awora aninis non pekin ngun me kapasen ourour me aninis an epwe anisir ne ngas seni riaffoun osukosuken kokongaw.

Fan ekkoch mi wor an ekkewe chon feiengaw memmefin saw ika tipis. Ekkei chon feiengaw rese tipisini och mi mwan. Sou emwen ra anisir me ar famini ne weweiti an Kot tong me ewe echikar a feito me ren Jises Kraist me An Achasefan (nengeni Alma 15:8; 3 Nifai 17:9).

Pwan kapacheta ngeni an epwe angei ewe aninis me ren sou emwenin Mwichefen, chon feiengaw me ar kewe famini mi tongeni angei aninisin ourour seni mi sinenap. Ren porousan, nengeni 38.6.18.2.

38.6.12

Ewe Neerong

Ewe sourong a anonga an ekiek won rochopwak me emwen ngeni nikatuputup. A atai nuku non Kraist.

Ewe sourong a pachenong fen ngeni Setan. Mi pwan pachenong mwokutukutun omwonomwon ekkewe rese etipew ngeni ewe kapas allimen Jises Kraist. Ekkena sokkun mwokutukut mi pachenong (nge ese oukuk ngeni) sou-pwe, anumamau, me ekkewe angangen echikar mi pwomeni ewe manamanen pristut an Kot (nengeni Moronai 7:11–17).

Chon mwichefen resap fiti och napanapen fen ngeni Setan ika fiti och napanap ren ewe sourong. Resap anonga och sokkun rochopwak non oporous ika non mwichen Mwichefen.

38.6.13

Sasingin ika Kachiton Aramas mi Seneno

Ewe Mwichefen a afata pwe ese mumuta sasingin me kachiton aramas mi seneno. Sasingin ika kachiton aramas mi seneno ra nounou ren ese nifinifin sokkun a angawano manauen emon me emon, ekkewe famini, me neni. A pwan osuono ewe Ngunun ewe Samon. Ekkewe chon Mwichefen repwe orukano ekiekir seni meinisin napanapen pisekin sasingin me kachiton aramas mi seneno me u ngeni foforun, achou fetanei, me nounou.

Ourour ngeni emon me oukukun chon choni Mwichefen napengeni mi naf an epwe anisi emon aramas an epwe aier seni an nounou sasingin me kachiton aramas mi seneno. Mwichen chon opungupung ese kon fifis. Ina minne, ew mwichen opungupung epwe auchea ren tumunochun me meseiken nounoun sasingin me kachiton aramas mi seneno a fen efisata feiengawen an chon mwichefen pupunu ika famini (nengeni 38.6.5). Ew mwichen opungupung a auchea ika emon chon Mwichefen a fori, pwar ngeni emon, iseis, ika eniwini ne katon sasingin semirit mi seneno (Nengeni 38.6.6).

38.6.14

Koput

Meinisin aramas ir noun Kot. Meinisin ir pwipwi at me pwipwi nengin ekkewe ir kinikinin An famini mi pin (nengeni “Ewe Famini: Eu Esinesin ngeni ewe Fonufan”). Kot “a forata ekkewe einangen fonufan meinisin” (Foffor 17:26). “Meinisin ra nonno chok” ngeni I (2 Nifai 26:33). Emon me emon aramas mi “auchea me ne mesan usun chok ewe pwan emon” (Jacob 2:21).

Koput ese tipeew ngeni ewe kapas mi pwano an Kot. Chen ika esap chen me ren Kot a anongonong on nikitu ngeni I me An annuk, esap won enuwen inisin emon aramas ika ekkoch nikinikin.

Ewe Mwichefen a kokkori aramas meinisin ar repwe nikitano ekiekin me fofforun koput ngeni eu mwicheich ika emon aramas. Chon ewe Mwichefen repwe emweni ne pesei sufon fan iten noun Kot meinisin semirit. Chon mwichefen ra opouru an ewe Chon Amanau kewe annuk ne tongei ekkoch (nengeni Matthew 22:35–39). Ra achocho ar repwe aramas umoumoch ngeni meinisin, ponukano sokopaten koput. Ei mi pachenong kopung anongonong won sokkun mwicheich, chon ian, einang, mwan ika fefin, ier, ter, nonnomur nein aramas ika pekin moni, nuku non namanam ika rese nuku, me met sokkun aramas ra sani.

38.6.15

Sani Fengeni Mwan me Mwan/Fefin me Fefin me Fofforun Nefinen Mwan me Mwan/Fefin me Fefin

Ewe Mwichefen a pesei famini me chon mwichefen ar repwe aninnis ren mennin, tong, me sufon ngeni ekkewe aramas ir mi sani ekkewe ekkoch usur chok mwan me mwan/fefin me fefin. Ewe Mwichefen a pwan apochokuna weweoch non unusen neni mi pwano ngunuwen an osukun usun kirekiroch, etiwetiw, tongen ekkoch, me sufon ren aramas meinisin. Ewe Mwichefen ese awora nenian won kewe popun aramas ra sani fengenir mwan me mwan/fefin me fefin.

An Kot kewe annuk ra pinei manauen meinisin nimengawen nisou, sani fengen nefinen mwan me fefin are mwan me mwan/fefin me fefin. Souemwenin Mwichefen ra ouroura chon mwichefen ekkewe ra atai ewe annukun nimenimoch. Souemwen ra anisir epwe wor ar fatafatochun weweoch usun nuku non Jises Kraist me An Achasefan, ewe fofforun aier, me ewe popun manau won fonufan.

Ika chon mwichefen ra mefi pwe ra sani fengenir mwan me mwan/ fefin me fefin me ra achocho ne manaueni ewe annukun nimenimoch, souemwen ra anisir me peser non ar mochen ataweno. Ekkei chon mwichefen mi tongeni angei kokkon wis non Mwichefen, epwe wor nour toropwen mumutan tonong non tempel, me angei angangepinen tempel ika ir mi nimenimoch. Chon Mwichefen mwan mi tongeni angei me aea ewe pristut.

Chon mwichefen meinisin ekkewe ra apwonueta ar pwon mi pin repwe angei meinisin ekkewe feioch mi pwon ngenir non ekkewe fansoun esemuch ika nonnomur mi mut ngenir are ese mut ngenir ar repwe angei ekkewe feiochun pupunu esemuch me pristut non ei manau (nengeni Mosaia 2:41).

38.6.16

Pupunu Nefinen Mwan me Mwan/Fefin me Fefin

Ren eu nongonongen annuk, anongonong won ekkewe pukefel, ewe Mwichefen a apungano pwe pupunu nefinen emon mwan me emon fefin mi auchea ngeni an ewe Chon Fori kokkoten fetanin manau esemuch an Noun semirit. Ewe Mwichefen a pwan apungano pwe an Kot annuk a awewei pupunu pwe ewe chufengen nefinen emon mwan me emon fefin mi mumuta me ren annuk.

38.6.17

Osukunen Nisou

Sam me in a wor akkaewin wiser ren ewe osukunen nisou fan iten nour semirit. Sam me in repwe wenechar, fatoch, me soposopono ar porous ngeni nour semirit usun nisou ewe mi och me tupwon.

38.6.18

Abuse ren Nisou, Achomanau, me Ekkoch pwan Napanapen Kaweten Nisou

Ewe Mwichefen a afata pwe ese tipeew ngeni abusun nisou. Usun a fen nounou me ikei, abusun nisou a awewei usun pwarano sokkun mokutukutun nisou ese ketiw won emon aramas. Mokutukutun nisou ngeni emon aramas ewe ese tongeni awora punguochun mumutan a wewengeni abusun nisou. Abusun nisou a pwan tongeni fis ngeni emon mi pupunu ika nefinen kamwet. Ren porous ussun abusun nisou ren emon semirit ika serafo, nengeni 38.6.2.3.

Abusun nisou a apachanong chommong sokofesenin napanap, seni awosukosuka ngeni achomanau me ekkoch napanapen kaweten nisou. Mi tongeni fis non pekin inis, non porous, me pwan non ekkoch nikinik. A auchea ew mwichen opungupung ika emon chon Mwichefen a fori ew achomanau ika a fen fat pwe a tipisin kaweten nisou nengeni 38.6.18.2.

Ika ekkewe sou emwen me chon Mwichefen ra sinei ewe abusun nisou, repwe mwitir mokutukut won ne tumunu ekewe mi ani feiengawan me ekkoch. Ei mi pachenong esinesin ngeni ewe pisop ika presetenin steik. Ika fansoun ika towawen neni a epeti i seni an epwe fori ei, i epwe opuru ekkewe kapasen awewe non 38.6.2.

38.6.18.2

Ourour ren Chon feiengawen Abusun Nisou, Achomanau, me Ekkoch Napanapen Kaweten Nisou

Chon feiengawen abusun nisou, achomanau, ika ekkoch napanapen kaweten nisou napengeni ra konien kan riaffouni feiengawen inis. Nupwen ra pwar ngeni emon pisop ika presetenin steik, i a ponuweni ren ennetin uomoumoch me tong. I a awora ourour ren pekin ngun me aninis an epwe anisi chon feiengaw repwe ngaseno seni feiengawen mwirimiriin abuse. I a pwan kokkori ewe nampan noun Mwichefen fon ren aninisin abuse fan iten emwen ikewe mi wor ie.

Fan ekkoch mi wor an ekkewe chon feiengaw memmefin saw ika tipis. Ekkei chon feiengaw rese tipisini och mi mwan. Sou emwen resap tipingeni ewe chon feiengaw. Ra anisi kewe chon feiengaw me ar kewe famini repwe weweiti ussun an Kot tong me ewe echikara a feitto seni Jiese Kraist me An Achasefan (nengeni Alma 15:8; 3 Nephi 17:9).

Nupwen chon Mwichefen repwe fini ar repwe aporousa porous ussun ewe abuse ika kawet, kewe sou emwen resap anapa ar anonga won tichikin kewe. Ei a tongeni epwe efeiengaw ngeni kewe chon feiengaw.

Pwan kapacheta ngeni an epwe angei ewe aninis me ren sou emwenin Mwichefen, chon feiengaw me ar kewe famini mi tongeni angei aninisin ourour seni mi sinenap. Ren porous, nengeni 31.3.6.

38.6.18.3

An Steik Mwichen Opungupung

Meni epwe namot ew mwichen opungupung ren an emon aramas a awata emon ren nisou ika abusuni emon. A auchea ew mwichen opungupung ika emon chon mwichefen a fori ew achomanau ika a fen fat pwe a tipisin kaweten nisou.

38.6.20

An Enon Pusin Angeano Manauan

Manau won fonufan eu niffang mi auchea seni Kot—eu niffang epwe auchea me tumun. Ewe Mwichefen a pochokun ne anisi eppetin an emon pusin angeano manauan.

Napengeni aramas ekkewe ra fen ekieki usun nii manau ra mochen kuna ngaseno seni metekin inis, ekiek, netip, ika ngun. Ekkena sokkun aramas a auchea ngenir tong, me aninnis seni famini, souemwenin Mwichefen, me ekkewe mi sinenap non pekin aninnis.

Ewe pisop awora mwitirin aninnis ika emon chon mwichefen a ekieki epwe nii manau ika a fen sotuni. I a pwan mwitir anisi ewe chon mwichefen an epwe angei aninnis seni mi sinenap.

Inamo ika mi wor aninnis seni atongear kewe, souemwen, me ekkewe mi sinenap, esap fansoun mrinidin a wor epetin an emon pusin angeano mamnauan. A nikitatiw anonnonen metekin netip, aosukosuken memef, me kapasesi ese wor ponuwan me ren atonger kewe me ekkoch. Souemwen repwe ourourfengen me oururu ewe famini. Ra awora tumun me aninnis.

Ese pung ren an emon aramas epwe angeiano pusin manauan. Nge, Kot chok a tongeni apungu an ewe aramas ekiek, foffor, me ukukun an epwe ponuweni an foffor (nengeni 1 Samuel 16:7; Doctrine and Covenants 137:9).

Ekkana a fen mano atongeer ren ar pusin angeano manauer ra tongeni kuna epinukunuk me chikar non Jises Kraist me An Achasefan.

38.6.23

Aramas mi Ekkesiwin Inisir Seni Ar Uputiw

Fofforun ekesiwinin emon won met a mochen seni nikinikin an a uputiw epwe kuna sokopaten osukosuk. Chon Mwichefen me esap chon Mwichefen ra fat pwe ir mi fori fofofun ekesiwin seni nikinikir atun ar uputiw— me ar famini me chiechier—repwe pwar ngenir kinamwein memef, kirekiroch, tong, me chommongun tong ussun an Kraist tong. Meinisin ir mi ketiw ar repwe fiti fenin sakramen, pwan ekkoch mwichen Raninifen, me ekkewe emwicheichen ewe Mwichefen (see 38.1.1).

Mwan ika fefin ew auchean nonomun emon aramas ren an Samach Won Nang ewe kokotun pwapwa. Ewe popun wewen mwan ika fefinnon ewe esinesinen famini ewe pukutan en emon met atun om uputiw. Ekkoch aramas ra sinei ekkewe memefin tipemwaramwar nefinen ika ir pukupukun met ika emon mwan ika fefin. Met a pwano, meni ir mi ekesiwini met pukun nonomur seni ar uputiw. Ewe Mwichefen ese enenia won kewe aramas popun ar ra pwarireno pwe ir mi ekesiwini ika pukupukun ir met atun ar uputiw.

Napengeni chon fiti Mwichefen me ekkoch angangepin ren ewe pristut rese nongonong won ika emon mwan ika fefin. Emon mi ekkesiwini pukupukun i met atun an uputiw mi tongeni epwe papatais kopunguno usun mi affat non 38.2.3.10. Ir mei pwan tongeni angei ewe sakramen me angei ekkewe efeiochun pristut. Iwe nge, seikitan pristut me kewe angangepin non tempel epwe angei awenewen ngeni pukupukun i met atun an uputiw.

Kewe souemwenin chon aninis an Mwichefen repwe awora aninis ne epeti ewe angangen finata ika angang won emon aramas non pioing ren an mochen ekesiwini ika i pukupukun emon at ika nengin atun an uputiw. (“ekesiwin ngeni at ika nengin”). Kewe souemwen repwe kapasen onukunuk pwe fori ekkei sokkun mokutukut epwe efisata oukukun chon choni Mwichefen.

Kewe souemwen repwe pwan awora aninis ne epeti ewe fofforun ekesiwini nikinikir nein aramas. Ew fofforun ekesiwini nikinik nein aramas a pachenong ekesiwinin ufer ika nimenimen inisir ika ekesiwini iter ika ngingi, pwarano napanaper pwe ra sokono seni pukupukun nikinikir atun ar uputiw. Kewe souemwen repwe awora kapas onukunuk pwe ekkana ra pwarano ar ekesiwini nikinikir nein aramas epwe fisi ngenir oukukun ar repwe chon Mwichefen ren ukukun tamen ei ekesiwin ngeni at ika nengin.

Oukukun mi pachenong angei ika anganga ewe pristut, angei ika nounou ewe taropwen mumutan non tempel, me angei ekkoch wis non Mwichefen. Ika mo ekkoch tufichin choni Mwichefen mi kouk, ekkoch chon fiti Mwichefen mi ketiw.

Ika emon chon Mwichefen a ekieki an epwe siwini itan ewe mi finita mi nom won ewe rekoten chon Mwichefen. Ewe aramas eiteit seni ewe it non ewe wart.

Ekesiwinin nonomun metoch napengeni seni kinikin ngeni kinikin me seni emon aramas ngeni emon aramas. Chon Mwichefen me souemwen repwe aninis fengen me pwan ewe Samon. Kewe Presetensin Area repwe anisi kewe souemwen non ewe neni ar repwe mwirit ne eteneki ew me ew osukosuk. Kewe pisop repwe churi ewe presetenin steik. Kewe presetenin steik me kewe presetenin misin repwe kutta aninis seni ewe Presetensin Area (nengeni 32.6.3).

38.7

Annukun Pekin Safei me Apochokunen Inis

38.7.2

Peias me Kenano Inis

Ewe faminien ewe aramas mi mano a finata ika inisin epwe peias ika kek. Ra asamonu mochenin ewe aramas.

Non ekkoch fonu, ewe annuk a annuku epwe kenano inis. Non ekkoch napanap, peias ese weweoch ika mokukun ngeni ewe famini. Non osukosuk meinisin, repwe sufonuti me meniniti ewe inis. Chon mwichefen repwe angei epinukunuk pwe ewe manamanen ewe Manausefan mi chok soposopono ngenir (nengeni Alma 11:42–45).

Ikewe a tufich me ia, ewe inisin emon chon mwichefen mi mano ewe a fen endow epwe ufouf ufoufen angangepinin non tempel nupwen a peias ika kek (nengeni 38.5.8).

38.7.3

Semirit Ekkewe ra Mano me mwen Uputiw (Monukon ra mano atun ar uputiw me Monukon mi Turusefeni Fefin mi pwopwo)

Sam me in mi tongeni finata ika repwe efisi eu achechem ika fenin peias.

Angangepinin tempel rese auchea ika fis fan iten semirit ra mano me mwen uputiw. Ei ese amam ewe tufich an ekkei semirit repwe kinikinin ewe famini non ekkewe fansoun esemuch. A wowr pesepes ngeni ekkewe sam me in ar repwe nuku ewe Samon me kutta An ourur.

38.7.4

Euthanasia (Aninnisin Ninnino)

Manau won fonufan eu niffang mi auchea seni Kot. Euthanasia (aninnisin ninnino) eu kokkoten asopono manauen emon aramas ewe a riaffou seni eu semwen ese tongeni chikar me ekkoch napanapen riaffou. Emon aramas ewe a fiti angangen euthanasia (aninnisin ninnino), mi pachenong anisi emon an epwe mano ren nii manau, mi atai ekkewe annukun Kot me mi tongeni atai annuku muu.

Asopono ika ese aea watten aninisin manau ren emon aramas nesoponon manauan ese nom non kinikinin euthanasia (aninnisin ninnino) (nengeni 38.7.11).

38.7.5

Semwenin HIV me AIDS

Chon mwichefen ekkewe a urir HIV (human immunodificiency virus) ika ekkewe a wor rer AIDS (acquired immunodificency syndrome) repwe ketiw non mwichen Mwichefen me mwokutukutun. Ar fiti esap eu efeiengawen inis ngeni ekkoch.

38.7.8

Tumun Pekin Safei me Apochokunen Inis

Kutta aninnisin safei mi murino, anganga nuku, me angei efeiochun pristut ra angang fengen ren echikar, anongonong won mochenin ewe Samon.

Chon mwichefen resap nounou ika pesei angangen pekin safei ika pochokun ekkewe rese fatafatoch non pekin wenechar, non pekin ngun ika pung. Ekkewe mi wor ar osukosuken inis repwe ourour ngeni sou safei mi sinenap ekkewe ra mumuta ar repwe angang non ekkewe neni ikewe ra angang ie.

38.7.9

Safei Maruo

Ewe Mwichefen mi ungeni ewe aean maruo ren popun esap aean pekin safei. Nengeni 38.7. 14.

38.7.11

Atamano Manau (Mi pachenong Mwesinen Aninnisin Manau)

Chon mwichefen resap mefi pwe repwe atamano manau won fonufan ren ekkoch watten napanap. Ekkei pekin finata ra murino epwe fis me ren ewe aramas, ika mi tufich, are seni chochon famini. Repwe kutta pekin ourouren safei mi murino me emwenin nang seni iotek.

38.7.13

Oppos

Oppos mi tawe me ren chon safei mi sinenap a tumunu pochokunen inis me tumunu manau. Chon ewe Mwichefen ra pesepes ar repwe tumunochu inisir, nour semirit, me chochon nenier ren ar oppos.

Nesoponon, aramas ra pwisin nikinik ar repwe finata usun oppos. Ika a wor an chon mwichefen aurek, repwe ourour fengen me chon safei mi sinenap me pwan kutta emwenien ewe Ngun mi Fel.

38.7.14

Kapasen Mirit me Orenien Apochokun

Ewe Kapasen Mirit eu annuk an Kot. Soufos ra fen affatano pwe ekkewe osukun non Doctrine and Covenants 89 mi pachenong kouno seni supwa, wun mi pochokun (sakaw), me wun mi pwich (tii me kofi).

Mi pwan wor ekkoch mettoch mi efeiengaw me foffor rese affatetiw non ewe Kapasen Mirit ika seni souemwenin Mwichefen. Chon mwichefen repwe aea mirit me uren iotek ne finata apochokuna pochokunen inis, ngun, me ekiek.

38.8

Annukun Ofesinap

38.8.1

Mwumwu me Tumunun Semirit ese Nom Semer me Iner

Mwumwu semirit me awora tumunun semirit ese nom semer me iner mi tongeni efeiochu semirit me famini. Famini mi tong, me esemuch mi tongeni fis seni mwumwu. Ika semirit ra feito ngeni eu famini seni mwumwu ika uputiw, ir me ruemon ew auchean feioch mi chok nonnon.

Chon mwichefen ekkewe ra kutta ar repwe mwmumwu ika awora tumunun semirit ese nom semer me iner repwe afona meinisin annukun ekkewe fonu me kofomen mi pachenong.

38.8.4

Makken siknichor me Sasingin Meinap Unus, Nouwis mi Nap, me Area Fik

Chon mwichefen resap kutta makken siknichor an ekkewe Meinap Unus, Nouwis mi Nap, me Area Fik. Ar fori epwe osukosuka ekkewe Meninap Unus, Nouwis mi Nap, me Area Fik ar repwe fori wiser mi pin me ewe ngun non ekkewe mwich. Mi pwan tongeni eppetir seni ar kapong ngeni ekkoch chon mwichefen.

Chon mwichefen resap fichi sasingin ekkewe Meinap Unus, Nouwis mi Nap, me Area Fik non imwen fan.

38.8.7

Puken Porousen Mwichefen

Ewe Puken Porousen Mwichefen mi pachenong:

• Ewe Friend fan iten semirit.

• Ren Pochokunen Serafo fan iten serafo.

• Ewe Liaona fan iten menumwuk.

Ewe Aewin Presetensi a pesei chon mwichefen meinisin ar repwe anneani ekkewe puken porousen Mwichefen. Ekkewe puken porousen mwichefen ra tongeni anisi chon mwichefen ar repwe kaeo ewe kapas allimen Jises Kraist, stati ekkewe afanafanen soufos mi manau, mefi ar pachengeni faminen Mwichefen non unusen fonufan, mesengeni weires ren nuku, me arap ngeni Kot.

38.8.8

Iten Mwichefen, Esisin non Foufoun Mak me Esisin

Iten ewe Mwichefen, esisin non foufoun mak, me esisin ir kiien esisinatan ewe Mwichefen.

Esisin non foufoun mak me esisin. An ewe Mwichefen esisin non foufoun mak me esisin (nengeni ewe chunga asan) repwe chok nounou usun mi ketiw me ren ewe Aewin Presetensi me Mwichen ekkewe Engon me Ruemon Aposel. Resap nounoun pekin mettochun enning. Ika resap pwan nounou non an emon me emon mochen, pekin amomo, ika etekian emon.

38.8.10

Kampiuter

Kampiuter me software ra nounou non imwen mwich an wichefen ra kawor me tawe me ren ofesinapen Mwichefen ika ewe ofesin area. Souemwen me chon mwichefen ra aea ekkei pisek ar repwe anisi ekkewe popun Mwichefen, mi pachenong angangen uruon famini.

Meinisin software won ekkei kampiuter repwe kopunguno mumutan ngeni ewe Mwichefen.

38.8.12

Pisekin Pekin Kaeo

Ewe Mwichefen a awora pisek an epwe anisi chon mwichefen ar repwe kaeo me manaueni ewe kapas allimen Jises Kraist. Ekkei mi pachenong ekkewe pukefel, porousen mwichenap, magazine, kukkun puk, puk, me ekkoch pisek. Souemwen ra pesei chon mwichefen ar repwe nounou pukefel me ekkoch pisek nupwen mi auchea ne kaeo ewe kapas allim non imw.

38.8.14

Uf me Nikinikin

A wor pesepes ngeni chon ewe Mwichefen ar repwe pwari sufon ngeni ewe inis non ar finata usun uf mi fich ngenir me nikinikir. Met mi fich ra sokkono non eu me eu oreni me ren sokofesenin mettoch mi fis.

38.8.16

Ranin Echikipin

Chon mwichefen mi tongeni echikipin ese nifinifin fansoun. Iwe nge, napengeni ra finata ewe aewin Raninfel non ewe maram pwe ranin echikipin.

Eu ranin echikipin napengeni mi pachenong iotek, esap mwongo me ka ren ukukun 24-awa (ika inisir mi tongeni), me awora eu fangafangochun asoren echikipin. Eu asoren echikipin eu aninis a kauor an epwe anisi ekkewe mi nom non osupwang (nengeni 22.2.2).

Fan ekkoch Unusen Mwichefen ika mwichen non ewe neni ra fis non ewe aewin Sabbath non ewe maram. Nupwen ei a fis, ewe presetenin steik a apungano pwan eu fansoun Sabbath ren ewe ranin echikipin.

38.8.17

Penein Moni me Wuttutun Aseserin Win Moni

Ewe Mwichefen a ungeni me ouroura kich seni penein moni non ese nifinifin sokkun napanapan. Ei mi pachenong teechap ren pekin urumot me kamo tikit ar repwe wuttutut ar repwe aseserin win moni ika pisek ren pekin kofomen.

38.8.19

Mwokut ngeni fonuen ekis

Chon mwichefen ekkewe ra nometiw non pusin fonuer a soun wor ar tufich ne aueta me apochokuna ewe Mwichefen ikewe. Iwe nge, mwokut ngeni pwan eu fonu ina pwisin finian emon.

Chon mwichefen ekkewe ra mwokut ngeni pwan eu fonu repwe aneasochisi meinisin annuk mi fich ngenir (nengeni Doctrine and Covenants 58:21).

Misineri resap awora ar repwe anisi an ekkoch mwokut ngeni eu neni.

38.8.22

Annukun ewe Fonu

Chon mwichefel repwe aneasochisi, asamonu, me etiwa ekkewe annuk non menni chok fonu ikewe ra nom ie ika sai ngeni (nengeni Doctrine and Covenants 58:21–22; Nongonongen Achifoua 1:12). Ei mi pachenong annuk mi pinei an misineri afanafan fetan.

38.8.25

An Chon Mwichefen Porous ngeni Ofesinapen Mwichefen

Chon mwichefen repwe eppet seni ar repwe kokkori, email ngeni, ika mak toropwe ngeni Meinap Unus usun kapaseisen annuk, ar pusin weires, ika tingor. A wor pesepes ngeni chon mwichefen ar repwe kokkori nour souemwen non nenier, mi pachenong nour presetenin Relief Society ika mwichen elter, nupwen ra kutta emwenin pekin ngun (nengeni 31.3).

38.8.27

Chon Mwichefen mi wor Terir

A wor pesepesen ngeni souemwen me chon mwichefen ar repwe atawei met mi auchea ngeni ir meinisin ekkewe ra nom non ar kinikin. Chon Mwichefen mi wor terir ir mi auchea me ir mi tongeni aninnis non ekkoch napanap mi murino. Ter mi tongeni epwe ren terin mokur, chiechi ngeni ekkoch, netip, me inis.

38.8.29

Ekkoch Namanam

Chommong mi awora memef mi murinno, ammafen, me fich ngeni ewe watten sufon a pwa me non chommong pwan ekkoch namanam. Misineri me ekkoch pwan chon mwichefen repwe tumunoch me sufonoch ngeni ekkewe nuku me orenien ekkoch.

38.8.30

Pekin Kofomen me Mwokutukutun Sopw

Chon mwichefen ra pesepes ar repwe fiti pekin kofomen me mwokutukutun kewe. Non chommong fonu, ei mi tongeni pachenong:

• Uttut.

• Fiti ika angang non mwichen pekin ponetik.

• Awora aninisin pekin moni.

• Porous fengen me nouwisin mwichen kofomen me chon sa ngeni wis.

• Angang non ofes mi kefinita ren kofomen non ewe neni me unsen muu.

Chon mwichefen ra pwan pesepes ar repwe fiti ekkewe foffor mi murino ar repwe fori nenier ewe repwe nenioch ar repwe nom ie me amari famini.

Souemwenin Mwichefen non ewe neni resap etetteni chon mwichefen ar repwe fiti mwokutukutun kofomen. Souemwen resap pwan sotuni ne echimwa ifa usun an chon mwichefen fiti.

Souemwen me chon mwichefen repwe pwan omonungaw seni porous ika mokutukut minne aramas repwe ekieki pwe ita an Mwichefen apochokunen och mwichen ponetik, esinesin, annuk, ika chon sa ngeni wis.

38.8.31

Monomonen Chon Mwichefen

A wor pochokunen pesepes an ekkewe souemwenin Mwichefen repwe tumunu monomonen chon mwichefen. Rekotun Mwichefen, puken tettenin iten aramas, me pisek mi nonno ngeni resap nounoun an emon mochen, pekin amomo, ika ekkewe mokutukutun ponetik.

38.8.35

Ekkewe mi katou seni fonuer

Ren pekin wiser ar repwe tumunu ekkewe mi nom non osupwang (nengeni Mosaia 4:26), chon Mwichefen ra fang ar fansoun, sinenap, me chiechioch ngeni ekkewe mi katou seni fonuer mi ketiw pwe ir chon neniach kewe.

38.8.36

Tingoren Aninnisin Monien Mwichefen

A wor pesepes ngeni chon mwichefen mi osupwang ar repwe kapas ngeni nour pisop nge resap fen kokkori ofesinapen Mwichefen ika tingor moni seni ekkoch souemwenin Mwichefen ika chon mwichefen.