Mga Tabang alang sa Magtutudlo

Mga Manwal sa Primary ug Panahon sa Pagpakigbahin

Katuyoan

Kining tamdanan nga basahon gisulat aron sa pagtabang kanimo sa pagtudlo sa mga bata nga pinaagi sa pagsunod sa panig-ingnan ni Jesukristo, sila makapili sa matarung, magpabunyag, ug mahimo nga mga sakop sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing Adlaw.

Mensahe ngadto sa mga Magtutudlo sa Primarya

Ang atong Langitnong Amahan naghatag kanimo sa balaan nga tawag sa pagtudlo sa mga bata sa ebanghelyo ni Jesukristo ug pagtabang kanila sa pagkat-on sa pagpuyo niini. Samtang ikaw nag-alagad sa mga bata ug nagdapit sa matag usa sa “pagduol ngadto ni Kristo,” ikaw mopanalangin sa ilang mga kinabuhi. Ikaw makatabang kanila sa pagsugod sa pagsabut sa mga panalangin sa Langitnong Amahan ug sa pagdawat og mga pagpamatuod mahitungod sa iyang ebanghelyo. Ikaw molambo usab sa kaugalingon ug mokat-on gikan kanila. Ang imong pag-alagad sa Primarya makadala kanimo og mahinungdanon nga hingpit nga kalipay. Pinaagi sa pag-alagad sa mga bata sa Primarya, ikaw usab nag-alagad sa Langitnong Amahan (tan-awa sa Mosiah 2:17).

Samtang ikaw nagpuyo sa mga baruganan sa ebanghelyo, nagtuon sa balaan nga mga Kasulatan, nagsunod sa tambag sa mga pangulo sa pagkapari, ug nagpaduol ngadto sa Langitnong Amahan pinaagi sa pag-ampo, ikaw makadawat sa pagdasig gikan sa Espiritu Santo kalabut sa mga bata nga imong tudloan. Magpamatuod ikaw kanunay ngadto sa mga bata, ug himoa nga ang Espiritu Santo mag-uban diha kanimo dinhi niining mahinungdanon nga balaang tawag. Samtang ikaw nagbuhat sa mao, ang Espiritu mogiya kanimo aron ang tanan nga imong buhaton diha sa Primarya mao ang unsay buot sa atong Langitnong Amahan nga gitinguha alang sa iyang mga anak.

Kasayuran sa Klase

Ang PAM nga taming (CTR shield), makita diha sa atubangan niining tamdanan nga basahon, ug ang PAM nga singsing gigamit sa daghan nga mga leksyon. Ang PAM nangahulugan og “Pilia Ang Matarung [Choose the Right].” Ang PAM nga singsing gihisgutan diha sa daghan nga mga leksyon ug pagpalambo nga mga kalihokan ug gigamit ingon og usa ka tigpahinumdom ngadto sa iyang tag-iya sa pagpili sa matarung. Kon adunay PAM nga singsing sa inyong dapit, hangyoa ang obispo o ang presidente sa sanga sa paghatag og salapi aron sa pagpalit og usa alang sa matag bata.

Panahon sa Klase

Pag-ampo

Sugdi ug tapusa ang matag klase uban sa pag-ampo. Hatagi ang matag bata og mga kahigayunan sa paghatag sa pag-ampo. Himoa ang pag-ampo nga usa ka makahuluganon nga bahin sa klase pinaagi sa paghatag og mga pahimangno ug mga sugyot alang sa mga pag-ampo ug pinaagi sa paghangyo sa mga bata alang sa mga ideya nga ilakip diha sa pag-ampo. Ipunting ang mga sugyot diha sa mga panginahanglan sa klase ug sa mensahe sa leksyon.

Pagtudlo sa leksyon

Andama ang matag leksyon sa mabinantayon ug mainampuon nga paagi aron ang mga bata makasabut ug malingaw niini ug aron ikaw makabaton sa paggiya sa Espiritu. Ayaw basaha ang leksyon ngadto sa mga bata. Sila labaw nga maayong motubag kon imong itudlo sa imong kaugalingon nga mga pulong.

Pilia gikan sa mga kagamitan sa leksyon kadto nga mga angay sa imong klase. Pagpalambo nga mga kalihokan nga gilista sa katapusan sa matag leksyon gipasabut nga pagagamiton sa panahon sa pagtudlo sa leksyon nga imong gihunahuna nga angay. Dili tanan nga mga kagamitan sa leksyon o pagpalambo nga mga kalihokan angay sa imong klase. Pilia kadto nga ang imong klase motubag og maayo. Kon ikaw adunay gagmay pa nga mga bata sa imong klase, ikaw mahimo nga mogamit og mga awit ug mga dula sa kamot sa kanunay sa panahon sa leksyon aron sa pagtabang sa pagdapit sa ilang pagtagad. Ikaw mahimo nga mobalik pag-usab sa usa ka bersikulo nga may aksyon sa makadaghan kon ang mga bata malingaw niini. Puli sa gilis sa mga pulong alang sa labaw nga gagmay nga mga bata, ikaw mahimo nga magdibuho og mga hulagway o maggunting sa mga magasin nga naghulagway sa konsepto nga gitudlo uban sa gilis sa mga pulong.

Ang tamdanan nga basahon Teaching—No Greater Call (33043) makatabang kanimo pag-ayo sa pagtudlo sa mga leksyon.

Paghatag og mubo, kinaugalingon nga pagpamatuod sa kanunay aron ang mga sakop sa klase may labaw nga kalagmitan sa pagdungog ug pagtubag ngadto sa mensahe sa ebanghelyo uban sa Espiritu.

Musika diha sa lawak klasehanan

Ang musika makadala sa Espiritu sa Ginoo diha sa lawak klasehanan. Magawit ingon nga ang klase makatabang og labaw ka maayo sa mga bata sa paghinumdom sa mga konsepto sa leksyon ug maghimo sa imong leksyon nga labaw nga madanihon.

Ang mga pulong sa mga awit nga gihisgutan labaw sa makausa gi-imprinta diha sa luyo sa tamdanan nga basahon. Ang mga pulong sa mga awit nga gigamit sa makausa lamang diha sa tamdanan nga basahon gilakip sulod diha sa mga leksyon. Ang musika alang niini nga mga awit makita diha sa Children’s Songbook (lig-on nga pagkahimo, 31246; spiral nga pagkahimo, 33441). Gitugtog nga musika gikan sa Children’s Songbook aduna sa audiocasette (musika lamang 52505; mga pulong ug musika, 52428) ug compact disc (musika lamang 50505; mga pulong ug musika, 50428).

Ikaw dili kinahanglan nga usa ka batid nga mang-aawit aron makahimo sa pag-awit diha sa lawak klasehanan og usa ka magantihon nga kasinatian. Pagbansay ug pagkat-on sa mga awit sa panimalay ingon nga bahin sa pagpangandam sa leksyon. Kon ikaw nagkinahanglan og talagsaon nga tabang, hangyoa ang pangulo sa musika o tigduyog alang sa panabang. (Alang sa dugang nga tabang, tan-awa ang “Music in the Classroom,” The How Book for Teaching Children [31109], pp. 40–42.)

Ilabi na sa labaw ka gagmay nga mga bata, ikaw mahimo nga mogamit og angay nga mga aksyon sa mga awit. Ikaw mahimo usab nga mosulti sa mga pulong kay sa moawit kanila.

Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo

Ang mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo mga mahinungdanon nga bahin sa kurikulum sa Primarya. Awhaga ang matag bata kinsa makahimo sa pagsagulo sa tanan o sa mga bahin sa usa ka artikulo sa hugot nga pagtuo nga gigamit diha sa leksyon.

Balaan nga mga Kasulatan

Dad-a ang imong balaan nga mga kasulatan ngadto sa klase matag semana, ug himoa nga ang mga bata makakita kanimo nga nagbasa ug nagtudlo gikan kanila. Kon ang mga bata adunay ilang kaugalingon nga mga kopya sa balaan nga mga kasulatan, awhaga sila sa pagdala kanila sa klase matag semana. Tabangi ang labaw ka magulang nga mga bata sa pagpangita ug sa pagbasa sa mga linya nga gigamit sa leksyon. Usahay paghatag og pagpamatuod sa bili sa balaan nga mga kasulatan.

Mga tabang sa pagtudlo

Mga hulagway. Kasagaran sa mga hulagway nga gigamit diha sa mga leksyon gibutangan og numero ug gilakip sa packet kauban sa tamdanan nga basahon. Kini nga mga hulagway kinahanglan magpabilin uban sa tamdanan nga basahon. Usa ka libreriya nga numero gilista diha sa mga leksyon alang sa mga hulagway nga mahimong makuha sa labaw nga dako nga mga gidak-on diha sa libreriya sa imong balay tigumanan. Usa ka numero sa Sudlanan sa Hulagway sa Ebanghelyo gilista usab alang niadto nga mga hulagway nga gilakip niana nga sudlanan.

Musika. Tan-awa “Musika diha sa Lawak Klasehanan” sa ibabaw.

Mga ginunting nga tabang nga mga talan-awon. Paggunting ug gamita ang mga ginunting diha sa angay nga mga leksyon. Tipigi sila uban sa tamdanan nga basahon.

Pagkaon. Sa panahon nga ang leksyon nagsugyot sa paggamit og mga pagkaon, palihug sutaa ang mga ginikanan sa mga bata sa sayo pa aron sa pagsiguro nga walay usa sa mga bata nga adunay mga allergy o uban nga grabe nga mga reaksyon sa lawas ngadto sa pagkaon.

Uban nga mga tabang sa pagtudlo. Ikaw nagkinahanglan nga maghimo og uban nga yano nga mga tabang sa pagtudlo nga gisugyot diha sa leksyon, sama sa mga gilis sa pulong, mga tsart, ug mga ighahatag nga mga basahonon. Tiguma kini nga mga tabang nga magamit sa kaulahian sa uban nga mga leksyon ug sa mosunod nga mga katuigan.

Pakigbahin nga Panahon sa mga Pasundayag

Usahay ang imong klase mohatag og yano nga pasundayag sa ebanghelyo sa sulod sa pakigbahin nga panahon sa Primarya. Ang mao nga mga pasundayag kinahanglan nga ipahiangay gikan sa mga leksyon. Pangita og mohaum nga mga ideya alang sa pakigbahin nga panahon samtang ikaw nag-andam ug naghatag sa mga leksyon. Ikaw mahimo usab nga mopili og usa ka baruganan gikan sa bag-o nga pasundayag sa mga bata diha sa tigum sa sakramento.

Ang pagpatudlo sa mga bata og usa ka baruganan sa ebanghelyo sulod sa panahon sa pakigbahin maoy usa ka masangputon nga paagi sa pagtabang kanila sa pagkat-on ug pakigbahin niana nga baruganan. Ikaw mahimo nga mogamit og usa ka bahin sa panahon sa klase sa pag-andam sa pasundayag.

Siguroha nga ang pakigbahin nga panahon sa pasundayag yano ug dili magkinahanglan og daghan nga pagbansay. Ang mosunod nga mga sugyot mahimo nga motabang kanimo sa paghatag og masangputon, yano nga mga klase nga pasundayag:

Idula ang usa ka sugilanon o sitwasyon gikan sa usa ka leksyon.
Ipakita o ipasabut ang tsart “Pagpasakop sa Simbahan ni Jesukristo” (tan-awa ang leksyon 7).
Ipahimo sa mga bata ang pagpasabut sa ilang mga pagbati mahitungod sa ilang umaabut nga mga bunyag. Kon ang bata miabut na sa panuigon nga walo ug nabunyagan na, hangyoa siya sa pagpakigbahin sa iyang mga pagbati mahitungod sa iyang bunyag.
Isaysay ang usa ka sugilanon gikan sa usa ka leksyon ginamit ang mga hulagway, mga gilis sa pulong, o ginunting nga mga dagway.
Ibalik pag-usab ug ipasabut ang usa ka artikulo sa hugot nga pagtuo. Ikaw mahimo usab nga moawit og usa sa artikulo sa hugot nga pagtuo gikan sa Children’s Songbook, pp. 122–33.

Alang sa dugang nga tabang, tan-awa ang Primary Sharing Time Resource Manual (33231).

Pakigbahin uban sa mga Banay sa mga Bata

Awhaga ang mga bata sa pagpakigbahin unsa ang ilang nakat-unan sa Primarya uban sa ilang mga banay. Pagdapit og mga ginikanan sa pagduaw ug pag-apil usahay diha sa imong klase aron sa pagpalambo sa mga leksyon. Andam sa pagdawat og mga ideya gikan sa mga ginikanan nga makatabang sa paghimo sa Primarya nga labaw nga makahuluganon alang sa mga bata.

Pag-andam alang sa Bunyag

Kon ikaw adunay mga pito-ka-tuig-ang mga panuigon sa imong klase, ang uban kanila pagabunyagan sulod sa tuig. Ingon nga ilang magtutudlo sa Primarya, ikaw makaabag sa mga banay sa mga bata ug makatabang sa mga sakop sa klase sa pag-andam alang sa ilang mga bunyag. Hunahunaa ang mosunod nga mga sugyot aron sa pagtabang kanimo sa pagbuhat niini

Kon mahimo, itudlo ang uban nga mga leksyon mahitungod sa bunyag (mga leksyon 11, 13, 21, 32, ug 33) sa dili pa ang unang bata sa imong klase pagabunyagan.
Paggahin og dyutay nga mga gutlo sa panahon sa klase niana nga Domingo sa dili pa ang bunyag sa matag bata aron sa paghisgot sa kamahinungdanon niini nga ordinansa.
Kon mahimo, tambong sa bunyag sa matag bata uban sa usa ka sakop sa kapungulohan sa Primarya ug bisan kinsa nga mga sakop kinsa makatambong.
Tabangi ang mga bata sa pag-andam sa mga pasundayag sa klase mahitungod sa bunyag alang sa pakigbahin nga panahon.

Pagsabut sa mga Bata

Ang imong balaan nga tawag sa pagtudlo sa mga bata sa ebanghelyo ni Jesukristo usa ka sagrado nga pagsalig nga gihatag diha kanimo pinaagi sa kaobispohan o kapangulohan sa sanga. Ikaw sa dako nga paagi makaimpluwensya niini nga mga bata sa pagsunod sa Manluluwas sa tibuok nila nga mga kinabuhi. Hinumdumi, ang mga pangulo sa pagkapari nagtawag kanimo pinaagi sa pagdasig gikan sa Langitnong Amahan.

Sa kanunay ipakita ngadto sa klase ang usa ka positibo nga kinaiya ug usa ka paghigugma alang sa mga bata. Pagpakisayud sa mga talagsaon nga kahibalo, mga hilig, ug mga kahanas sa matag bata. Ipahiangay ang mga kalihokan sa leksyon nga nagkinahanglan og pagbasa ug pagsulat ngadto sa mga kahanas sa mga bata.

Tabangi ang tanan nga mga bata sa pagtukod og usa ka pagbati nga positibo nga katakus sa kaugalingon pinaagi sa pagpaminaw kanila ug paghatag kanila og hapit tinagsa-tagsa nga pagtagad kutob sa mahimo.

Kini nga mga leksyon gisulat alang sa mga klase sa bisan hain nga mga pundok sa managsama nga panuigon o mga pundok sa nagkasagol nga panuigon gikan sa upat ngadto sa pito ka mga tuig ang panuigon. Bisan pa niana, ikaw tingali nagkinahanglan nga mopahiangay kanila sumala sa mga edad diha sa imong piho nga klase. Sa walay pagsapayan giunsa pagtukod ang imong klase, ang pagsabut sa mga kinaiya sa mga bata niana nga panuigon makatabang kanimo sa pagtudlo nga labaw nga masangputon. Kini makatabang kanimo sa pagkahibalo ngano ang mga bata ingon niana og kinaiya ug unsaon pagtudlo kanila nga sila labing makakat-on. Ang pagsabut sa mga bata makatabang usab kanimo sa pagbaton og positibo nga pagbati diha sa lawak klasehanan. Balika pagtuon ang mosunod nga mga kinaiya samtang ikaw nag-andam sa mga leksyon. Hinumdumi, bisan pa niana, nga ang matag bata mohingkod sa iyang kaugalingon nga panahon. Kini mga kinatibuk-ang mga sumbanan lamang.

Upat-ka-tuig-ang mga Panuigon

Upat mao ang edad sa pagsusi. Ngano ug giunsa mao ang duha sa mga pulong nga labing kanunay nga gigamit sa upat-ka-tuig-ang mga panuigon. Ang upat-ka-tuig-ang mga panuigon mga tigbuhat ug lihok kaayo. Ang mosunod mao ang kinatibuk-an nga mga kinaiyahan sa upat-ka-tuig-ang mga panuigon:

Sila makadagan, makalukso ug makakatkat nga may labaw kasayon ug pagsalig kay sa tulo-ka-tuig-ang mga panuigon.
Sila makalabay o makapatid og bola ug makatukod og balay gikan sa mga dulaang kwadrado nga kahoy.
Sila hilig nga mosulti sama sa “Ako nakahimo niana kaniadto; Ako nakahimo og usa ka butang nga lahi na karon.”
Sila buot nga makigdula sa uban nga mga bata apan dili andam moatubang sa usa ka dako nga pundok.
Bisan tuod sila buot ug nanginahanglan sa uban nga mga bata sa pagpakigdula kanila, sila sa kasagaran magdula nga mag-inusara. Sila mahimo nga modagan o mosayaw ngadto sa musika kauban sa pundok, apan sila dili kaayo mohatag og dako nga pagtagad ngadto sa paagi ang uban nga mga bata nagdula.
Dugang sa pagpangutana og daghan nga mga pangutana, sila makahimo og usa ka panagsinultihanay uban sa lain nga bata o uban sa hamtong nga tawo.
Tungod kay ang ilang kasinatian hapit tanan anaa diha sa panimalay, sila mosulti sa kasagaran mahitungod sa panimalay ug banay. Ang mga bata niini nga edad mahigugma nga mosulti ngadto sa magtutudlo mahitungod sa ilang banay. Sila sa kasagaran buot pa mosaysay sa ilang kaugalingon nga sugilanon kay sa maminaw ngadto sa sugilanon sa ubang mga bata. Sila mahigugma sa mga leksyon ug mga kalihokan nga nagpunting diha sa banay.
Sila sa hingpit nagpuyo diha sa dinhi ug karon. Ang kagahapon ug ugma gamay og kahulugan. Sila, bisan pa niana, nagpakita og dako nga kahinam alang sa umaabut nga mga panghitabo, ug tungod kay sila dili pa makasabut sa kahulugan sa oras, sila mangutana mahitungod sa umaabut nga mga panghitabo, “Ugma ba kini?”
Sila buot maminaw sa mga sugilanon ug mga garay alang sa gagmay nga mga bata. Sila buot maminaw sa paborito nga mga sugilanon nga balikbalikon nga walay bisan gamay nga pagkausab. Human maminaw sa sugilanon, sila buot modula sa mga tawo sa sugilanon.
Sila makakat-on sa pag-ampo uban sa gamay nga tabang.

Lima-ka-tuig-ang mga panuigon

Ang lima-ka-tuig-ang mga panuigon labaw nga siguro sa ilang mga kaugalin-gon ug sa kinatibuk-an kasaligan. Sila makakat-on pagbuhat unsa ang gipaabut gikan kanila diha sa panimalay. Sila maayong makigdula uban sa lain nga mga bata, apan sila makahimo sa paglingaw sa ilang mga kaugalingon nga mag-inusara diha sa daghan nga mga paagi, sama pananglit sa pagluk-solukso o pagdibuho og mga hulagway. Ang mosunod mao ang kasagaran nga mga panig-ingnan sa kinaiya sa lima-ka-tuig-ang mga panuigon:

Ang pagtakdo sa lihok sa ilang dako nga muskulo nagpadayon sa paglambo. Sila karon makataking-king, makabalintong, ug makalukso—bisan sa usa ka tiil. Sila makabitad og balsa o karomata ingon og may kasayon.
Ang pagtakdo sa lihok sa ilang gamay nga muskulo karon makahimo kanila sa pagpapilit, paggunting og mga hulagway, ug pagkolor og daan na nga gidibuho nga hulagway, bisan tuod kini tingali malisud alang kanila sa pagsunod sa mga linya. Daghan usab makahimo sa pagliston sa ilang mga sapatos.
Sila labaw nga kasaligan ug may kaarang kay sa upat-ka-tuig-ang mga panuigon. Sila sa kasagaran buot motabang diha sa panimalay ug malipayon kon sila makatrabaho uban sa ilang mga ginikanan.
Sila tinuuray kon sila mangutana “Alang kana sa unsa?” o “Unsaon niini paglihok?” Sila buot ug kinahanglan nga makadawat og tarung, tinuod nga mga tubag, apan dili sa pinulongan o detalya nga sila dili makasabut.
Sila mahigugma sa ilang mga magtutudlo ug naghunahuna niini nga usa ka kahigayunan sa paglingkod tupad kanila. Sila mahimuot kon ang magtutudlo maghangyo kanila sa pagtabang sa leksyon pinaagi sa paggunit sa hulagway o pagbuhat sa bisan unsa aron sa pagtabang.
Sila buot og gamay-nga-pundok nga mga proyekto ug mga dula mahitungod sa panimalay ug banay.
Sila mahigugma nga maminaw ug mosaysay og mga sugilanon, ug sila mohangyo alang sa mao nga sugilanon sa pagbalik ug pagbalik pag-usab. Ang pagbalik-balik mao ang ilang paagi sa pagkakat-on. Sa kasagaran sila makasaysay og usa ka sugilanon hapit sa tanan nga pulong samtang sila mopakli sa mga pahina sa usa ka basahon.
Sila sa kasagaran manggihigalaon, maloloy-on, mabination, ug matinabangon, apan kon ang ilang gusto dili masunod, sila mahimo nga palaaway kaayo.
Sila buot makadawat og bag-o nga mga kahigayunan aron sa pagpakita nga sila labaw na ka dako ug labaw na ka hingkod.
Adunay gidugayon sa pagpaminaw gikan sa napulo ngadto sa napulog duha ka mga gutlo, sila makabalhin og dali gikan sa usa ka kalihokan ngadto sa lain. Sila magsugod sa paghunahuna nga ang mga dula sa tudlo alang sa gagmay nga mga bata ug buot og labaw nga dinagko nga mga kalihokan o pahulay nga mga pagbansay.
Sila sa kasagaran mangayo nga sila adunay katungod sa pagdula og usa ka butang nga gidulaan na sa lain nga bata. Ayoha pagsulbad ang mao nga kahimtang sa mabinantayon nga paagi; tudloi ang mga bata sa pagbanos-banos.
Sila dili kaayo buot og daghan nga tawo ug mopalabi sa gamay nga mga pundok kay sa dako. Sila buot nga adunay usa ka labing suod nga higala kay sa makig-uban sa usa ka pundok nga may napulo ka mga bata.
Sila wala pa makakat-on sa pag-ila tali sa imahinasyon ug sa tinuod. Busa, ang usa ka bata mahimo nga moingon nga ang iyang relo hinimo sa bulawan, nga ang iyang amahan labaw ka dako kay sa bisan hain nga amahan, ug nga ang isda nga iyang nadakpan hilabihan ka taas. Ang mga hamtong kinahanglan makaamgo nga kini usa ka kasagaran nga bahin diha sa kinabuhi sa usa ka bata ug nga kini dili madali sa pag-ila tali sa unsa ang tinuod ug unsa ang dili. Kini nga bahin molabay samtang ang bata nagtubo.
Sila mga matinguhaon nga mga magtutuon. Tungod kay ang Langitnong Amahan tinuod kaayo alang kanila, sila hilabihan ka may kaikag kaniya ug mangutana og daghan nga mga pangutana mahitungod kaniya. Ang mga bata niini nga panuigon mahimuot sa pag-ampo ug mahimo nga magampo nga walay tabang.

Unom-ka-tuig-ang mga panuigo

Ang unom-ka-tuig-ang mga panuigon nakabaton og maayo nga pagpugong sa ilang mga lawas ug adunay ubay-ubay nga kalagsik nga magamit sa pagkaton og bag-o nga mga kahanas ug paghingpit niadto nga nakat-unan na. Sama pananglit, sila mahimo nga makakat-on sa paglukso nga may pisi, pagpauntol sa bola, pagpanaghoy, pagbalintong, ug pagbisiklita. Ang unom-ka-tuig-ang mga panuigon mahimo nga adunay pipila ka kalisud sa paggamit sa ilang gagmay nga mga muskulo, apan sila makasulat sa mga titik sa alpabeto, sa ilang kaugalingon nga mga ngalan, ug pipila ka mga pulong. Ang mosunod mao ang kinatibuk-an nga mga kinaiya sa unom-ka-tuig-ang mga panuigon:

Ang ilang gidugayon sa pagpaminaw nagtubo. Bisan tuod sila mahimo nga lihokan kaayo, sila makahimo usab sa paghunahuna og maayo diha sa usa ka kalihokan sulod sa napulog lima o kawhaan ka mga gutlo, nag-agad sa ilang kaikag.
Sila malingaw sa tibuok-lawas nga mga paglihok, sama pananglit sa pagkatkat og mga kahoy, pagpasundayag nga may kagamitan diha sa nataran, o mga pakiglumba og dagan.
Sila gusto og mga dula ug mahigalaon nga bangga.
Ang opinyon sa magtutudlo mahinungdanon kaayo ngadto kanila. Sila buot molingkod tupad sa magtutudlo ug motabang sa leksyon pinaagi sa paggunit sa mga hulagway o pagdala og mga kagamitan balik ngadto sa lawak sa mga basahon.
Sila gusto gihapon nga maminaw og mga sugilanon, pagdula kanila, ug pagpakaaron ingnon. Kadaghanan buot mosinina og sinina nga alang sa mga hingkod.
Sila manggihatagon kaayo, mabination ug makig-uyon hangtud nga ang ilang gusto dili masunod, ug niana sila mahimo nga palaaway kaayo.
Sila gusto og mga pundok nga may saulog.
Sila makahingpit sa pagtaking-king, sa pagdagan nga may lukso, ug paglukso ug gusto nga mogamit niini nga mga kahanas diha sa mga dula.
Sila mabalak-on kaayo kon unsa ang maayo ug ngil-ad nga pamatasan.
Ang ilang hugot nga pagtuo sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo nagtubo. Kasagaran sa unom-ka-tuig-ang mga panuigon makaampo nga mag-inusara kon sila adunay daan nga kasinatian diha sa panimalay o diha sa uban nga mga klase.

Pito-ka-tuig-ang mga panuigon

Inig ka pito, ang mga bata suod pa gihapon sa ilang mga ginikanan ug sa gihapon nagdayeg sa ilang pagtagad, gugma, ug kalooy, apan sila nagsugod na sa pakigsandurot og labaw ngadto sa mga tawo ug mga kahimtang gawas sa panimalay. Sila adunay tagsa-tagsa nga mga hilig ug buot nga pagatugutan sa paghimo sa ilang kaugalingon nga mga paghukom. Sila masayaon, mahinamon, ug hilabihan kaayo ka maikagon sa kinabuhi nga naglibut kaniya. Sila nag-usisa og daghan nga mga kalihokan ug buot nga mobalik-balik niadto nga naghatag kanila og kalingaw. Ang mosunod mao ang uban nga kinatibuk-an nga mga kinaiya sa pito-ka-tuig-ang mga panuigon:

Ang ilang dagko nga mga muskulo maayo nga pagkapugong, ug ang mga bata mahimo nga labaw ka angayan, tulin, ug lagsik.
Ang pagpugong sa ilang gagmay nga muskulo naglambo. Sila makasulat sa labaw nga kasayon ug labaw ka walay sayop.
Daghan buot og dumog nga mga dula, nagdula sa mao gihapon nga gibalik-balik.
Sila puno sa kaabtik apan kapuyon og dali. Ang mga panahon sa pagpahulay mahinungdanon.
Sila sa kasagaran lihok ug dili mahimutang.
Sila buot nga mangolekta og mga butang ug mosulti mahitungod kanila. Sila usab buot nga mosulti mahitungod sa mga butang nga nahimo sa ilang kaugalingon o sa mga pundok.
Ang gidugayon sa pagpaminaw sa pito-ka-tuig-ang mga panuigon nagtubo; ang mga bata niini nga edad makahimo sa paghuman og usa ka proyekto kon kini nakapaikag kanila, bisan tuod kini mohangtud gikan sa kawhaan ngadto sa kawhaan ug lima ka mga gutlo. Sila sa gihapon nagkinahanglan nga adunay pag-ilis sa kalihokan diha sa kasagaran nga mga leksyon.
Sila nagsugod sa dili kaayo pagtagad sa mga sakop nga lain og sekso.
Sila dili na kaayo mapasulabihon ug dili kaayo matinguhaon nga matuman ang kaugalingon nga gusto.
Sila nagsugod nga mahimong labaw nga makaugalingonanon ug labaw nga makatarunganon sa ilang panghunahuna.
Sila labaw nga may pag-amgo sa matarung ug sayop ug hilabihan ka hinawayon niadto kinsa wala mobuhat sa unsay ilang gihunahuna nga matarung.
Sila naglantaw ngadto sa bunyag.
Sila makaampo nga mag-inusara ug sa kasagaran nagpaabut og diha-diha nga tubag sa ilang mga pag-ampo.
Sila mapasigarbuhon sa tinuod nga sila makapuasa sa labing kubos usa ka tingkaon sa panahon sa adlaw sa tingpuasa ug nga sila nagbayad og ikapulo.

Linain nga mga Sumbanan alang sa Paglakip sa mga Bata nga may mga Kakulangan

Ang Manluluwas naghatag sa panig-ingnan alang kanato sa pagbati ug pagpakita og kalooy alang sa mga tawo nga may kakulangan. Sa diha nga siya miduaw sa mga Nephite human sa iyang pagkabanhaw, siya miingon:

“Aduna ba kamo dihay mga masakiton? Dad-a sila ngari. Aduna ba kamo dihay mga bakol, o mga buta o mga pungkol, o mga angol, o mga sanglahon, o mga dili malihok, o kadto nga mga bungol, o kadto nga gitakbuyan sa tanan nga mga matang sa sakit? Dad-a sila ngari kanako ug Ako moayo kanila, kay Ako adunay kalooy diha kaninyo” (3 Nephi 17:7).

Ingon nga magtutudlo sa Primarya, kamo anaa sa labing maayo nga kahimtang sa pagpakita og kalooy. Bisan tuod ikaw wala mabansay sa paghatag og propesyonal nga pagtabang, ikaw makasabut ug makaamuma sa mga bata kinsa adunay kakulangan. Pagpakabana, pagsabut, ug usa ka tinguha sa paglakip, kutob sa mahimo, matag sakop sa klase diha sa mga kalihokan sa pagkat-on gikinahanglan.

Ang mga bata nga may kakulangan mahimo nga matandog pinaagi sa Espiritu bisan unsa ang ang-ang sa pagsabut. Bisan tuod pipila sa mga bata dili makahimo sa pagtambong sa tibuok panahon sa Primarya, sila nanginahanglan makaangkon og kahigayunan sa pagtambong bisan kadiyut aron sa pagbati sa Espiritu, Kini tingali kinahanglan nga adunay kauban kinsa dali nga mobati sa mga panginahanglan sa usa ka bata nga mag-uban sa bata sa panahon sa Primarya kon mahitabo nga ang bata nagkinahanglan og panahon layo gikan sa tibuok pundok.

Mga sakop sa klase nga may kakulangan mahimo nga maaghat pinaagi sa may mga kakulangan sa pagtuon, mga kadautan sa salabutan, pinulongan o pagsulti nga mga suliran, pagkawagtang sa panan-aw o pandungog, kina-iya ug sosyal nga mga suliran, sakit sa utok, panglihok ug paglihok nga mga suliran, o dugay na nga kadaut sa panglawas. Ang uban tingali makakita nga ang pinulongan o kultura dili sinati ug lisud. Sa walay pagtagad sa tagsa-tagsa nga mga kahimtang, matag bata nagbaton og sama nga mga panginahanglan nga higugmaon ug dawaton, sa pagkat-on sa ebanghelyo, sa pagbati sa Espiritu, sa pag-apil nga malampuson, ug sa pag-alagad sa uban. Ang mosunod nga mga sumbanan makatabang kanimo sa pagtudlo sa usa ka bata nga may mga kakulangan.

Tan-aw lapas sa kakulangan ug ilha ang bata. Pagpakayano, mahigalaon ug mabination.
Pagkat-on mahitungod sa piho nga mga kalig-on ug mga hagad sa bata.
Himoa ang matag paninguha sa pagtudlo ug pagpahinumdom sa matag sakop sa klase sa iyang kapangakohan sa pagtahud sa matag sakop sa klase. Pagtabang sa usa ka sakop sa klase nga may kakulangan mahimo nga usa ka Kristohanon nga kasinatian sa pagkat-on alang sa tibuok klase.
Pangita sa labing maayo nga mga pamaagi sa pagtudlo sa bata pinaagi sa pagpakigsulti sa mga ginikanan, uban sa lain nga mga sakop sa banay, ug, kon angay, uban sa bata.
Sa dili pa tawgon ang usa ka bata nga may kakulangan aron sa pagbasa, pag-ampo, o dili ba hinoon sa pag-apil, pangutan-a unsa ang iyang bation mahitungod sa pag-apil diha sa klase. Hatagi og gibug-aton ang mga kasarang ug talagsaon nga mga kahibalo sa matag bata ug pangita og mga paagi nga ang matag usa makaapil nga haruhay ug malampuson.
Ibagay ang mga kagamitan sa leksyon ug ang mga palibut aron sa pagtagbaw sa tagsa-tagsa nga mga panginahanglan sa mga bata nga may mga kakulangan.

Dugang nga mga kagamitan alang sa pagtudlo sa mga bata nga may mga kakulangan makuha gikan sa mga sentro sa tig-apud-apod sa Simbahan (tan-awa “Materials for Those with Disabilities” diha sa katalog sa sentro sa tig-apud-apod sa inyong dapit).

Pag-atiman sa mga Suliran sa Pag-abuso

Ingon nga usa ka magtutudlo sa Primarya, ikaw mahimo nga makamatikod sa mga bata diha sa imong klase kinsa nag-antus gikan sa emosyonal o pisikal nga pag-abuso. Kon ikaw mahimo nga nagpakabana mahitungod sa usa ka bata diha sa imong klase, palihug pagpakigtambag uban sa imong obispo. Samtang ikaw nag-andam ug nagtudlo sa mga leksyon, pag-ampo ngadto sa Ginoo alang sa pagtabang ug pagtultol. Tabangi ang matag bata sa imong klase sa pagbati nga siya usa ka bililhon nga anak sa Langitnong Amahan ug nga ang Langitnong Amahan ug si Jesukristo naghigugma matag usa kanato ug buot kanato nga malipay ug walay kadaut.