Si Santiago Nagtudlo Nato sa Pagkontrol sa Atong mga Dila

Katuyoan

Aron sa pagtabang sa mga bata sa pagkontrol sa mga butang nga ilang isulti ug hunahunaon.

Pagpangandam

Sa mainampoon nga paagi pagtuon sa Mateo 5:33–37, Santiago 1:26, 3:2–13, 5:12, 1 Pedro 3:10, Exodo 20:7, ug Mosiah 4:30. Dayon pagtuon sa leksyon ug paghukom unsaon nimo sa pagtudlo sa mga bata sa mga asoy sa kasulatan. (Tan-awa sa “Pagpangandam sa Imong mga Leksyon,” p. vii, ug “Pagtudlo gikan sa mga Kasulatan,” p. viii.)
Pilia ang mga pangutana sa panaghisgutan ug paggamit ug mga kalihokan pagpalambo nga makapaapil sa mga bata ug labing makatabang nila sa pagkab-ot sa katuyoan niini nga leksyon.
Pagtabas og pipila ka mga piraso sa papel ngadto sa mga trianggulo. Isulat ang matag usa sa mosunod nga mga pulong o hugpong sa mga pulong diha sa usa ka triyanggulo nga nagpunting sa ubos: libak, bakak nga saksi, mga bakak, panag-away, pagpasipala, paggamit sa ngalan sa Ginoo sa kawang, masuk-anong mga pulong. Isulat ang mosunod nga mga pulong o hugpong sa mga pulong diha sa usa ka trianggulo nga nagpunting sa itaas: mabinationg mga pulong, mga pagdayeg, matinahurong mga pulong, kamatuoran, pag-ampo, paghimog kalinaw.
Mga materyal nga gikinahanglan:
1. Usa ka Biblia o usa ka Bag-ong Tugon alang sa matag bata.
2. Sintas igpapilit (o usa ka butang nga susama) aron sa pagpapilit sa mga triyanggulo diha sa pisara.

Gisugyot nga Kalamboan sa Leksyon

Pagdapit og usa ka bata nga mohatag sa pagsugod nga pag-ampo.

Pang-atensyon nga Kalihokan

Bahina ang mga bata sa imong klase ngadto sa gagmay nga pundok ug tuguti ang matag pundok sa pagdula kon unsaon pagpugong sa usa ka kabayo, usa ka bisiklita, usa ka iro nga gisuroy, usa ka awto, usa ka barko, o uban pang susama nga mga butang. Tuguti ang ubang mga bata sa pagtag-an kon unsa ang gibuhat sa pundok.

Pang-atensyon nga Kalihokan

Unsa ang mahitabo kon ang usa ka tawo dili makapugong niini nga mga butang?

Ipasabut nga niini nga leksyon ang mga bata makat-on mahitungod sa pagpugong sa usa ka butang nga kanunayng anaa kanila. Kini bahin sa ilang lawas, apan kini wala sa ilang mga kamot o tiil.

Pang-atensyon nga Kalihokan

Unsa sa inyong hunahuna kaha kini?

Hangyoa ang mga bata sa pagpaminaw alang niini nga bahin sa lawas samtang ikaw nagbasa sa Santiago 3:3–5.

Pang-atensyon nga Kalihokan

Unsa ang gitug-an niini nga kasulatan kanato mahitungod sa atong mga dila?

Asoy sa Kasulatan

Tudloi ang mga bata sa mga asoy sa Mateo 5:33–37, Santiago 1:26, 3:2–13, ug 1 Pedro 3:10. (Alang sa gisugyot nga paagi sa pagtudlo sa asoy sa kasulatan, tan-awa sa “Pagtudlo gikan sa mga Kasulatan,” p. viii.) Ipasabut nga ang pagsulti sa laang nagpasabut nga pagsulay sa paglingla o paglimbong sa uban. Tabangi ang mga bata nga makasabut nga bisan kon ang dila usa ka gamay nga bahin sa lawas, sila kinahanglan maningkamot pag-ayo sa pagkontrol niini.

Mga Pangutana sa Panaghisgutan ug Paggamit

Tun-i ang mosunod nga mga pangutana ug ang mga pakisayran sa kasulatan samtang ikaw nag-andam sa imong leksyon. Gamita ang mga pangutana nga sa imong pagtuo maoy labing makatabang sa mga bata nga makasabut sa mga kasulatan ug sa makagamit sa mga baruganan diha sa ilang mga kinabuhi. Ang pagbasa sa mga pakisayran uban sa mga bata diha sa klase makatabang kanila nga makasabsut sa mga kasulatan.

Mga Pangutana sa Panaghisgutan ug Paggamit

Unsa ang ipasabut sa pagpugong sa atong mga diia? (Santiago 1:26.) Ngano nga kita makahimo sa pagkontrol sa atong tibuok nga lawas kon kita makakontrol sa atong mga dila? (Santiago 3:2.)
Ngano nga ang usa ka kinaiyahan nga tinubdan dili makahimo sa pagtubod og dungan sa tam-is nga tubig ug sa pait nga tubig o parat nga tubig ug tab-ang nga tubig? (Santiago 3:11–12.) Unsa ang gipasabut ni Santiago sa dihang siya miingon nga ang usa ka kahoyng igos dili makabunga og mga oliba ug ang usa ka bagon dili makabunga og mga igos? (Santiago 3:12.) Unsa ang gisulayan niya sa pagtudlo nato pinaagi niini nga mga sanglitanan? (Santiago 3:10.)
Unsa ang mahitabo nato kon kita magsugod sa pagsulti og malupigong mga butang o pagsulti sa kapintas? Sa unsang paagi sa inyong hunahuna nga kini makaapekto sa maayong mga butang nga atong isulti?
Unsa nga mga sugo ang gihatag ni Jesus nato mahitungod kon unsa ug unsaon nato sa pagsulti? (Mateo 5:33–37.) Ngano sa inyong hunahuna nga mahinungdanon alang nato ang pagsunod niini nga mga sugo?

Pagbadlis og usa ka pinahigda nga linya diha sa pisara. Ibutang ang mga triyanggulo nga nagkulob diha sa lamesa, ug tuguti ang matag bata sa pagpili og usa, pagbasa niini, ug pagpapilit niini diha sa ibabaw sa linya kon ang sima nagpunting sa taas ug diha sa ubos sa linya kon ang sima nagpunting sa ubos. (Tan-awa ang paghulagway sa seksyon sa “Pagpangandam”

Mga Pangutana sa Panaghisgutan ug Paggamit

Hisguti ang matag pulong samtang ang bata nagbutang sa triyanggulo diha sa linya. Hisguti ngano nga ang mga butang sa ibabaw sa linya positibo nga mga butang aron isulti ug kon ngano nga ang mga butang sa ubos sa linya mga negatibo. Unsa ang inyong gibati kon kamo nagsulti og mabination ngadto sa usa ka tawo o mahitungod sa usa ka tawo? Unsa ang inyong gibati kon kamo naghatag sa usa ka tawo og pagdayeg? Ngano nga ang pagsulti og maayo nga butang mahitungod sa uban makahimo usab nato nga bation og maayo sa atong kaugalingon?
Unsa ang gitudlo nato sa Napulo ka mga Sugo mahitungod kon unsaon nato sa paghisgot ang Ginoo? (Exodo 20:7.) Ngano nga mahinungdanon alang kanato ang pagsulti lamang nga adunay balaan nga pagtahud sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo? Sa unsang paagi nga ang pagsunod niini nga sugo makatabang kanato nga mahimong sama sa Langitnong Amahan ug ni Jesus? (Ikaw mahimo nga mosaysay pag-usab sa sugilanon ni Presidente Spencer W. Kimball gikan sa leksyon 8.)
Unsaon nato pagkontrol ang atong mga dila ug atong mga lihok? Tabangi ang mga bata sa pagsabut nga kon unsa ang atong gihunahuna ug gibati magtino sa kon unsa ang atong isulti o buhaton. Pinaagi sa pagkontrol sa atong mga hunahuna, kita makapugong kon unsa ang atong isulti. Unsaon nato sa pagkontrol ang atong mga hunahuna? Hisguti ang mosunod nga mga sugyot:
- Pangutan-a ang imong kaugalingon, “Unsa ang buot ni Jesus nga akong buhaton sa ingon niini nga kahimtang?”
- Paghunahuna og usa ka kinaham nga kasulatan.
- Awita o ihagonghong ang usa ka awit sa Primarya o usa ka himno nga kusog o diha sa imong hunahuna.
- Pag-ampo alang sa tabang.
- Hinumdumi nga ikaw anak sa Dios.
- Hunahuna kon unsa ang buot sa imong mga ginikanan nga imong buhaton.

Mga Kalihokan sa Pagpalambo

Ikaw mahimong mogamit og usa o labaw pa sa mosunod nga mga kalihokan bisan unsa nga higayon sa panahon sa leksyon o ingon nga usa ka pagribyu, katingbanan, o hagit.

Isaysay ang mosunod nga sugilanon mahitungod kang Joseph Smith (ikaw mahimong mohangyo og usa ka tawo kinsa maayong mobasa sa pagrekord sa sugilanon diha sa usa ka audiocassette):

Si Joseph Smith gibutang sa usa ka bilanggoan sa makadaghang higayon sa mga tawo kinsa wala makauyon kaniya, bisan pa og wala gayud sila makapamatuod nga siya nakahimo og bisan unsa nga sayop. Usa ka gabii siya ug pipila sa ubang mga lalaki gibutang sa usa ka mabugnaw ug talamayon nga bilanggoan diin sila kinahanglan nga magsul-ob og mga kadena palikos sa ilang mga buulbuul ug matulog sa gahi nga salog. Sila misulay sa pagkatulog, apan ang mga gwardya nagsinultiay nga hilabihan kakusog. Sila nagpasipala ug nagsinultiay sa matag usa mahitungod sa mga makalilisang nga mga butang nga ilang gibuhat sa mga sakop sa Simbahan.

Human makadungog niini nga mga makalilisang nga mga pulong, si Joseph mikalit sa pagbarug ug miingon ngadto sa mga lalaki, “Paghilom…. Sa ngalan ni Jesukristo ako nagbadlong kaninyo, ug nagmando kaninyo sa paghunong; ako dili mabuhi og usa ka minuto ug maminaw sa ingon niana nga pinulongan.” Ang mga gwardya mibundak mibuhi sa ilang mga hinagiban ug mihangyo kaniya sa pagpasaylo nila. Sila nangahilom sa tibuok gabii. (Gikan sa Parley R Pratt, Autobiography of Parley P Pratt, pp. 209-11.)
- Unsa ang mahimo ninyong buhaton kon adunay usa ka tawo nga duol kaninyo ang nagpasipala o nagsulti og usa ka bastos nga sugilanon?
Butanga og hilo ang usa ka singsing o usa ka gamay nga buburan diha sa usa ka taas nga pisi ug higti ang mga tumoy sa pisi. Pabaruga ang mga sakop sa klase sa porma nga lingin ug magunit sa pisi. Pagpili og usa ka bata nga ibutang sa tunga sa lingin. Ipapasa sa ubang mga bata ang singsing o buburan gikan sa usa ka kamot ngadto sa laing kamot. Kon ikaw moingon nga “hunong,” tuguti ang bata nga nagkupot sa singsing sa pagsulti og usa ka butang nga maayo mahitungod sa bata sa tunga. Dayon tuguti ang bata sa tunga sa pagpakigbaylo og dapit uban sa usa kinsa misulti og usa ka butang nga maanindot ug padayona ang dula. Padayon hangtud ang tanan nakaangkon og higayon nga makaadto sa tunga. Ikaw mahimong modugang og positibo nga mga hubit mahitungod sa matag bata. Sulti kon unsa ang atong bation kon kita magsulti og maayo nga mga butang ug kon unsa ang atong bation kon usa ka butang nga maayo ang gisulti mahitungod nato. (Kon ang imong klase gamay kaayo alang niini nga kalihokan, tuguti ang matag bata sa pagsulti og usa ka butang nga maayo mahitungod sa uban.)
Itandi ang usa ka dautan nga hunahuna ngadto sa gamay nga puthaw sa mosunod nga sugilanon nga gisaysay ni Presidente Spencer W. Kimball mahitungod sa usa ka batan-ong lalaki nga nagpuyo diha sa usa ka umahan:

Usa ka adlaw samtang ang usa ka batan-ong lalaki ang nagpadulong gikan sa umahan, siya nakakita og usa ka puthaw nga bangil. (Ipasabut kon unsa ang panagway sa usa ka bangil.) Siya nasayud nga siya ulahi na alang sa panihapon, busa imbis nga dad-on ang bangil ngadto sa silungan sa kahoy diin kini angay, siya mipahimutang niini sa taliwala sa usa ka linghod nga punoan sa walnut nga gitanom sa iyang amahan duol sa atubangan sa ganghaan. Siya nagplano sa pagtangtang unyang taud taud gikan sa kahoy ug i balik kini ngadto sa silungan, apan siya wala gayud mohimo. Ang bangil nagpabilin didto sa sulod sa pila katuig, ug ang kahoy mitubo palibot niini hangtud nga kini nahimong usa ka dakong kahoy.

Daghang mga tuig ang milabay nianang usa ka gabii sa ting-tugnaw, may bagtok nga ulan nga mibali sa usa sa tulo ka labing dagkong mga sanga sa dakong kahoy. Kini nakapawala sa timbang sa nahibilin nga bahin sa kahoy mao nga kini natumba usab. Sa dihang ang bagyo milurang, walay bisan usa ka salinsing sa kahoy nga nagpabiling nagtindog.

Sayo sa sunod nga buntag, ang mag-uuma—ang bata nga midako na— migawas ug nakit-an ang nadaot nga kahoy nga walnut. Siya naghunahuna, “Ako dili unta buot nga mahitabo kana baylo sa usa ka libo ka dolyar. Kana ang labing maanindot nga kahoy sa walog.”

Ang mag-uuma nalimot na sa bangil, apan kini nagpabilin nga tua ngadto. Bisan pa nga ang kahoy mitubo og taas, ang bangil nakapahuyang niini. Ang kahoy sa kasagaran mahimo untang makabarug sa bagyo, apan tungod sa bangil, nga gibutang ngadto pila ka mga tuig ang milabay, ang kahoy dili na sama ka lig-on sa angay unta. Ang bangil maoy hinungdan nga ang kahoy natumba ug nabali. (Gikan sa Samuel T. Whitman, “Forgotten Wedges,” gikutio ni Spencer W. Kimball, Conference Report, Apr. 1966, pp. 70–71.)
- Sa unsang paagi nga ang dautang hunahuna sama sa usa ka bangil? Kon kita adunay dautang hunahuna, kini molihok paingon sa ilalom sa atong mga hunahuna, sama sa bangil sa kahoy, ug mahimong usa ka dakong problema alang kanato. Kita angay nga mopapas sa mga dautang hunahuna dihadiha.
Hisguti ang Mga Proverbio 23:7. Ilakip sa paghisgot sa mga paagi nga ang mga bata maakontrol sa ilang kaugalingon, sama sa pag-ihap hangtud sa napulo kon sila nasakitan o nasuko.

Panapos

Pagpamatuod

Ipamatuod nga ang pagkat-on sa pagkontrol sa atong mga dila usa sa mga butang nga kinahanglan gayud nga atong buhaton aron mahimong sama sa Langitnong Amahan ug kang Jesukristo. Ipakigbahin ang usa ka kasinatian sa dihang ang pagsulti sa maayo nga mga butang kaysa sa dautan nakatabang kanimo o sa usa ka tawo nga imong kaila nga mobati nga labaw ka duol ngadto sa Ginoo. Awhaga ang mga bata sa pagsulay sa pagkontrol unsa ang ilang isulti sa umaabot nga semana.

Gisugyot nga Basahonon sa Panimalay

Isugyot nga ang mga bata magtuon sa Santiago 3:3–10 sa panimalay ingon nga usa ka pagribyu niini nga leksyon.

Pagdapit og usa ka bata nga mohatag sa panapos nga pag-ampo.