man aan computer

Training in een lesrooster opstellen

Inleiding

In het seminarie volgen we het lesrooster van Kom dan en volg Mij. Daaruit volgt dat het seminarie een ondersteunende rol vervult bij wat de cursisten thuis leren. Hoewel deze aanpak de studie van seminariecursisten gestroomlijnd heeft, zijn er op lokaal niveau enkele aanpassingen nodig in het gebruik van het seminarieleerplan. Vanwege de complexiteit van deze aanpassingen is het in veel gevallen het beste als gebiedsbeheerders, coördinators of programmabeheerders het lesrooster opstellen, zodat leerkrachten dat niet hoeven te doen. Als het lesrooster voor de leerkrachten wordt opgesteld, bespaart dat ze tijd. Sommige leerkrachten zullen desondanks nog wat aanpassingen in het lesrooster moeten aanbrengen.

Richtlijnen voor het opstellen van een seminarielesrooster

Prioriteit geven aan kerkleerbeheersing

Als u het lesrooster opstelt, moet u zorgvuldig aandacht besteden aan het inplannen van de lessen kerkleerbeheersing. Hieronder staan belangrijke richtlijnen voor het inplannen van de leeractiviteiten kerkleerbeheersing:

• Bepaal wanneer u ‘Geestelijke kennis verkrijgen’, deel 1, 2 en 3 wilt behandelen. Deze lessen zijn voor de cursisten een introductie tot de beginselen voor het verkrijgen van geestelijke kennis. Ze kunnen het beste aan het begin van het schooljaar worden gegeven, voordat de eerste les Schrifttekst kerkleerbeheersing wordt gegeven.

• Zorg dat de 24 lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing en de bijbehorende contextuele lessen in het lesrooster komen, zodat ze in het seminarie worden behandeld. De meeste lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing komen in de loop van het jaar vanzelf aan bod in het seminarie. U kunt deze lessen het beste in het lesrooster zo dicht mogelijk inplannen bij de datum waarop het respectieve tekstblok in Kom dan en volg Mij wordt bestudeerd. Bekijk welke lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing de cursisten niet zullen krijgen omdat het seminarie met reces is. Verplaats deze lessen naar een week waarin een herhalingsles kerkleerbeheersing staat gepland, als vervanging van deze herhalingsles. Zie erop toe dat u niet alleen deze les verplaatst, maar ook de bijbehorende contextuele les waarin de tekst wordt geïntroduceerd. De contextuele lessen staan in het boek voor de seminarieleerkracht direct vóór elke les Schrifttekst kerkleerbeheersing. Het houdt wel in dat er een herhalingsles kerkleerbeheersing plus een andere les in die week komen te vervallen.

• Plan de herhalingstoetsen kerkleerbeheersing en de leertoetsen kerkleerbeheersing in. Leerkrachten nemen deze herhalingstoetsen en leertoetsen aan het eind van het semester af om de cursisten inzicht te geven in hun kennis van de corresponderende Schriftteksten. ‘Kerkleerbeheersing: herhalingstoets 1’ dient pas in het lesrooster aan bod te komen als de cursisten alle lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing hebben gehad die met de Schriftteksten in de herhalingstoets kerkleerbeheersing corresponderen. ‘Kerkleerbeheersing: leertoets 1’ kan ongeveer een week na de herhalingsles worden ingepland. U kunt eveneens ‘Kerkleerbeheersing: herhalingstoets 2’ en ‘Kerkleerbeheersing: leertoets 2’ in het lesrooster opnemen, maar wel op een datum die valt na hun studie van de lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing die met de Schriftteksten in de herhalingstoets kerkleerbeheersing corresponderen.

• Zorg dat de cursisten wekelijks aan kerkleerbeheersing werken. In de weken dat er niet een les over geestelijke kennis verkrijgen, een les Schrifttekst kerkleerbeheersing, een herhalingstoets kerkleerbeheersing, of een leertoets kerkleerbeheersing is, plant u een herhalingsles kerkleerbeheersing. Er is in het boek voor de seminarieleerkracht in elke week dat er geen les Schrifttekst kerkleerbeheersing of les over geestelijke kennis verkrijgen is, al een herhalingsles kerkleerbeheersing opgenomen.

Volg het rooster van Kom dan en volg Mij

Volg voor het grootste deel het rooster van Kom dan en volg Mij als u uw seminarielesrooster opstelt. Er staan enkele tekstblokken in het wekelijkse rooster van Kom dan en volg Mij met bijzonder uitgebreide inhoud en veel Schriftteksten kerkleerbeheersing. Het is van belang dat u de wekelijkse ervaring met kerkleerbeheersing in stand houdt, ook in de weken met bijzonder uitgebreide tekstblokken. Daartoe kunt u de lessen in het lesrooster zo rangschikken dat de cursisten in het seminarie een week eerder met hun studie van het tekstblok beginnen dan in het rooster van Kom dan en volg Mij staat aangegeven, of ermee verdergaan in de week die erop volgt.

Maar dat dient zelden voor te komen. De cursisten bestuderen doorgaans hetzelfde tekstblok in het seminarie dat ze thuis met Kom dan en volg Mij bestuderen.

Houd rekening met het lokale schoolrooster en de plaatselijke behoeften

Probeer zo goed mogelijk de lokale vakanties en vrije dagen in het lesrooster op te nemen. Als een seminarieweek vanwege een schoolvakantie is ingekort, zorg dan dat u nog steeds prioriteit aan kerkleerbeheersing geeft. Voor deze weken moet u de andere lessen die u in het lesrooster opneemt, selecteren. Misschien moet u de doelstellingen van de verschillende lessen in het wekelijks overzicht doornemen of zelfs de lessen in hun geheel doornemen om te bepalen welke leerervaringen het beste voor de cursisten zijn.

Houd wanneer u het lesrooster opstelt rekening met de behoeften van de cursisten. Vooraan in het boek voor de seminarieleerkracht staan inleidende lessen die gedurende het schooljaar in het lesrooster kunnen worden opgenomen. Daarnaast kunnen de cursisten baat hebben bij andere leerervaringen die niet noodzakelijkerwijs in het leerkrachtenboek staan. Dat kan een les zijn die de cursisten voorbereidt op, of laat nadenken over, een recente algemene conferentie of devotional voor jongeren. U kunt dergelijke activiteiten in het lesrooster opnemen.

Praktijksituaties

Nu volgen twee praktijkvoorbeelden die illustreren hoe u de bovenstaande richtlijnen kunt toepassen bij het opstellen van een lesrooster.

André Morales, coördinator

Het schooljaar van de cursisten in de regio waar broeder Morales het seminarieprogramma coördineert, begint op 6 maart. Hij begint aan een lesrooster voor de leerkrachten van deze cursisten, zodat de leerkrachten dat niet hoeven te doen. Hij bekijkt eerst het rooster van Kom dan en volg Mij om te zien welk tekstblok die week wordt bestudeerd. Hij ziet dat het tekstblok in de week van 6 maart Mattheüs 9–10, Markus 5 en Lukas 9 is. Voor diezelfde week ziet hij in het boek voor de seminarieleerkracht de volgende vijf lessen:

afbeelding 1 van broeder Morales’ lesrooster

Broeder Morales begrijpt dat het seminarie voor veel cursisten nieuw zal zijn, dus besluit hij het semester te beginnen met enkele lessen uit het inleidend materiaal in Nieuwe Testament – boek voor de seminarieleerkracht. Hij kiest ‘Inleiding tot het Nieuwe Testament’ en ‘De Schriften bestuderen’.

Broeder Morales voelt zich goed over deze eerste twee lessen, maar weet niet goed welke andere lessen hij deze eerste week moet inplannen. Hij bekijkt het overzicht voor deze week en neemt de doelstelling van elke les door. Hij denkt echt dat de cursisten een geweldige ervaring met de twee lessen in Markus 5 zouden hebben, maar hij beseft ook dat kerkleerbeheersing moet worden geïntroduceerd. Dus voegt hij de les ‘Inleiding tot kerkleerbeheersing’ toe. Voor de andere twee lessen besluit hij om in beide lessen Markus 5 te behandelen. De eerste week in het lesrooster ziet er dan als volgt uit:

illustratie 2 van broeder Morales’ lesrooster

In de daaropvolgende week van het rooster ziet broeder Morales dat er een Schrifttekst kerkleerbeheersing voor Mattheüs 11:28–30 is.

illustratie 3 van broeder Morales’ lesrooster

Hij vindt dat de cursisten de beginselen voor het verkrijgen van geestelijke kennis echt moeten begrijpen voordat ze de les Schrifttekst kerkleerbeheersing over Mattheüs 11:28–30 krijgen. Hij besluit om alle drie de lessen over geestelijke kennis verkrijgen in het eerste deel van deze week in te plannen. Vervolgens plant hij de contextuele les en de bijbehorende les Schrifttekst kerkleerbeheersing over Mattheüs 11:28–30 in.

illustratie 4 van broeder Morales’ lesrooster

Voor elk van de daaropvolgende weken besluit hij de volgorde van de lessen in het leerkrachtenboek te volgen, op enkele uitzonderingen na. Hij kijkt naar het rooster van Kom dan en volg Mij en ziet dat er in de zomervakantie, als het seminarie met reces is, nog vier andere Schriftteksten kerkleerbeheersing worden bestudeerd. Hij zal dus de lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing en de bijbehorende contextuele lessen voor die vier teksten in het lesrooster moeten opnemen: Lukas 2:10–12, Johannes 3:5, Johannes 3:16 en Mattheüs 5:14–16. Merk op hoe hij de volgende paar weken heeft aangepast zodat de cursisten alle Schriftteksten kerkleerbeheersing en de bijbehorende contextuele lessen krijgen.

illustratie 5 van broeder Morales’ lesrooster

Als broeder Morales het lesrooster tot op dit punt klaar heeft, ziet hij dat het de week daarop Pasen is. In het boek voor de seminarieleerkracht staat geen materiaal voor de paas- of kerstweek in Kom dan en volg Mij, zodat broeder Morales in deze weken naar eigen inzicht lessen kan inplannen. Hij kan ook lessen inplannen die de cursisten in de zomer wellicht gemist hebben. Hij besluit deze week de twee resterende lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing en de bijbehorende contextuele lessen in te plannen die in de zomervakantie zijn behandeld. Hij heeft nog één plek voor een les over, en besluit een les uit het inleidende materiaal in te voegen die de cursisten nog niet hebben gehad.

illustratie 6 van broeder Morales’ lesrooster

Nu broeder Morales alle lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing en de bijbehorende contextuele lessen in het lesrooster heeft opgenomen, volgt hij de volgorde van de lessen in het leerkrachtenboek. Af en toe zijn er weken met een vrije dag van school. In die weken geeft hij nog steeds prioriteit aan leerervaringen kerkleerbeheersing en beslist welke van de andere lessen in die week niet in het lesrooster worden opgenomen.

illustratie 7 van broeder Morales’ lesrooster

Broeder Morales volgt dit patroon tot de laatste paar weken van de eerste helft van de cursus. Met nog twee weken te gaan, geeft hij de les ‘Kerkleerbeheersing: herhalingstoets 1’ in plaats van een herhalingsles kerkleerbeheersing. De week daarop, de laatste week van de eerste helft van de cursus, besluit hij de les ‘Kerkleerbeheersing: leertoets 1’ in te plannen. Hij plant die vroeg in de week in zodat absente cursisten nog enkele dagen hebben om de toets te maken.

Stacie Richards, hoofd schooltijdseminarie

Het tweede semester van het schooljaar in het gebied waar zuster Richards en haar leerkrachten lesgeven, loopt van 3 januari tot en met 27 mei. De cursisten hebben dan tot 22 augustus zomervakantie.

Het lukt zuster Richards een lesrooster op te stellen dat voor het eerste deel van het semester maar weinig verschilt van dat in het leerkrachtenboek. Maar als ze het schoolrooster vergelijkt met het rooster in Kom dan en volg Mij, ziet ze dat de cursisten op zomervakantie zijn als twee van de Schriftteksten kerkleerbeheersing die in de eerste helft van het leerplan staan, worden behandeld. Die Schriftteksten zijn Johannes 17:3 en Lukas 24:36–39. Aangezien een van de doelstellingen van kerkleerbeheersing is goed te maken wat de cursisten vanwege schoolvakanties missen, besluit ze deze teksten in het huidige semester op te nemen. Ze weet ook dat ze de lessen ‘Kerkleerbeheersing: herhalingstoets 1’ en ‘Kerkleerbeheersing: leertoets 1’ moet inroosteren voordat de zomervakantie begint.

Om deze aanpassingen aan te brengen, besluit ze bij de laatste week van het semester te beginnen en terug te werken tot ze de leertoets, herhalingstoets, lessen kerkleerbeheersing en de bijbehorende contextuele lessen en andere gewenste lessen in het lesrooster kan verwerken. Ze besluit om de les ‘Kerkleerbeheersing: leertoets 1’ niet in de laatste week van het semester op te nemen, omdat het schoolrooster in zo’n laatste week allerlei wijzigingen ondergaat en veel cursisten die week afwezig zijn. Aan de laatste week wordt dus niet gesleuteld.

afbeelding 1 van zuster Richards’ lesrooster

Daar zuster Richards weet dat de les ‘Kerkleerbeheersing: herhalingstoets 1’ vóór de leertoets gegeven dient te worden, besluit ze deze les in de voorlaatste week van het semester in te voegen en de leertoets in de laatste week. Zo hebben de cursisten enkele dagen de tijd om teksten te bestuderen die ze na de herhalingsles misschien toch nog niet zo goed kennen.

Vervolgens besluit ze dat de herhalingsles het doeltreffendst is als de cursisten eerst alle lessen Schrifttekst kerkleerbeheersing hebben bestudeerd. Dat doel realiseert ze door de les kerkleerbeheersing over Mattheüs 22:36–39 met de bijbehorende contextuele les naar het einde van de voorgaande week te verplaatsen. Daardoor zijn er enkele dagen tussen de herhalingsles en de leertoets.

afbeelding 2 van zuster Richards’ lesrooster

Zuster Richards ziet dan een plekje om de les kerkleerbeheersing over Johannes 17:3 en de bijbehorende contextuele les in het lesrooster toe te voegen. Deze lessen zouden oorspronkelijk in de zomervakantie worden gegeven. Als ze de doelstellingen van de resterende lessen voor de week heeft gelezen, besluit ze om de drie lessen te behouden die de cursisten in haar gebied volgens haar het hardst nodig hebben. Ze ziet geen redenen om wijzigingen in de week van 24–30 april aan te brengen.

afbeelding 3 van zuster Richards’ lesrooster

Zuster Richards weet dat er nog maar één les Schrifttekst kerkleerbeheersing, namelijk over Lukas 24:36–39, moet worden ingevoegd. Die zou normaal gesproken ook tijdens de zomervakantie gegeven zijn. Ze ziet dat in de week van 17–23 april een herhalingsles kerkleerbeheersing staat gepland die door de les over Lukas 24 vervangen kan worden. Maar als ze het rooster doorkijkt, ziet ze dat er in de paasweek geen lessen zijn ingepland.

Ze weet dat de les kerkleerbeheersing over Lukas 24 en de bijbehorende contextuele les perfect voor de paasweek zijn, en besluit die daar in te voegen. Ze kijkt vervolgens naar de andere lessen die de cursisten tijdens de zomervakantie zouden missen en besluit dat de belangrijkste lessen daarvan de lessen zijn die over Jezus’ lijden in Gethsémané, zijn kruisiging, en zijn opstanding gaan. Ze voltooit het schema voor de paasweek door die lessen in te voegen.

afbeelding 4 van zuster Richards’ lesrooster

Door de lessen die ze kiest, geeft zuster Richards prioriteit aan kerkleerbeheersing en geeft ze de cursisten waardevolle leerervaringen die zich in de paasweek op de Heiland richten.

Het lukt haar om voor de rest van het semester de lessen zo te rangschikken dat ze de volgorde in het leerkrachtenboek nauw volgen.