Wase 9

Valuti ni Veitemaki

Vorata na tevoro ena dro tani kina vei kemudou ko koya. Ni ko lasami koya, ko na vesuki, sega ena ligamu, ia na yalomu.¹

iVakamacala Taumada

Ena gauna a se cauravou ka kaulotu tiko kina mai Scotland o David O. McKay e a tiko rawa ena dua na soqoni ka a veiliutaki kina o James L. McMurrin e dua na daunivakasala ena mataveiliutaki ni Tabana ni Kaulotu e Iurope. Ena kena sa vakacagau tiko na soqoni, era sa vakila o ira era tiko kina e so na ivakaraitaki ni isolisoli ni Yalo Tabu. Ni mai oti toka e 70 na yabaki, e a mai kaya kina ena dua na soqoni ni matabete o Peresitedi McKay: “Au nanuma lesu, me vaka beka ga e a yaco e nanoa, na cecere ni veivakauqeti ena soqoni o ya. Era vakila yadudua o ira na tamata na kena sovaraki mai na Yalo ni Turaga. E a yaco vei ira me ra lomavata ka yalovata. E a se bera vakadua meu sotava e dua na ka vakaoqo. …

“Sa mai yaco vakakina na veika e a cauraka o James L. McMurrin ka sa mai vakadinadinataki ni a dua na parofisai. Mai na noqu dau veimaliwai vakavoleka kei James McMurrin au kila rawa kina ni sa dua na tamata vinaka o koya. E sega ni vakabekataki na nona vakabauta na kosipeli. Sa dua na tamata dina, sa qai dua o koya e dau dinata e nanuma ni ka dina. Ia ena gauna a vuki mai kina vei au ka vosa mai kau a vakasamataka ena gauna o ya ni rorogo toka me vaka e dua na vakasala ka sega ni yalayala, ka vaka me yavalati au sara na nona vosa. Ena nona moica na vosa ni iVakabula vei Pita, e a kaya kina vakaoqo o Brother McMurrin: ‘Meu tukuna vei iko Brother David, sa kerei iko ko Setani me tauvuloni iko me vaka na witi, ia na Kalou e nanumi iko tiko.’ [Raica Luke 22:31.] …

“Ena gauna vata o ya au vakananuma lesu kina na veitemaki au sotava ena noqu ilakolako kau sa qai kila vakavinaka cake sara mai vei Peresitedi McMurrin se dua tale, ena dina ni veika e a tukuna o koya ni ‘sa kerei iko ko Setani.’ Ia sa veivakarautaki na inaki dei me maroroi na vakabauta, sa mai sucuvou e dua na gagadre ni nodra qaravi na wekaqu, kau a nanuma rawa vakalailai na veika au na sega ni sauma rawa vua na cauravou daukaulotu ka isevu me kauta yani na itukutuku ni kosipeli vakalesui mai vei rau na tukaqu kei na buqu, ka rau a ciqoma na itukutuku oqo ena vuqa na yabaki sa oti mai na vualiku kei Sikoteladi kei na ceva kei Welesi.”

E a mai tinia o Peresitedi McKay na italanoa oqo me baleti ira na cauravou ena Lotu ena dua na ivakasala ka sa baleti keda kece sara: “Au sa masuta na Kalou me vakalougatataki kemuni-tikoga. … Kakua ni vakalaiva me kauti kemuni vakatani na-veitemaki.”²

iVakavuvuli nei David O. McKay

Me da taqomaki keda kei na noda matavuvale mai na veivakauqeti ni meca.

Na veivunikau era vorata rawa na kaukauwa ni cagilaba era sa dau vakamalumalumutaki mai vei ira na manumanu ca somidi ka da rawa ga ni raica rawa ena maikarosikopi. Sa vakakina na meca levu duadua ni tamata edaidai o ya na veivakauqeti lawaki ka so na gauna e sega ni dau laurai rawa ka sa cakacaka tiko ena kedra maliwa na tamata ka sa vakarusa tiko na matatagane kei na matayalewa ena gauna oqo. Na veivakatovolei kece oqo ni nodra yalodina kei na gugumatua na tamata ni Kalou sa ka ni tamata yadudua. Na cava sa vakayacora tiko na tamata yadua?

Na veitemaki kece era yaco mai vei iko kei au e wase-tiko vakatolu:

Na kena temaki na gagadre se na kete;
Coriti ena dokadoka, veika vovou, se veika wale;
Na gaganotaka na iyau vakavuravura se kaukauwa kei na taukena na qele se na iyau ni tamata.

Na veitemaki vakaoqo e dau yaco vei keda ena soqo ni marau; era lako mai vei keda ni da vakaitavitaki keda ena politiki; era yaco mai vei keda ena veimaliwai vakabisinisi, ena iteitei, ena tauyavutaki ni veivoli lelevu; eda na kunea ena veigacagaca kece ni noda bula na kena yaco tiko kina na veivakauqeti veivakamatei oqo. Ena gauna era na curuma yani kina na vakasama na tamata yadua sa na vakayacori kina na taqomaki ni dina.

Na Lotu e vakavulica ni oqo e bula vakatovolei. Sa ilesilesi ni tamata me yaco me daunilewa, ka sega ni bobula ni veika ni bula. E dodonu me lewai na ivakarau ni nona kana ka vakayagataki ena vuku ni nona tiko bulabula ka me balavu na nona bula— ka lewai na nona gagano ka taqomaki me ra kune kalougata ka marau kina o ira e so.

Kevaka mo a bulataka dina tiko na veivakauqeti ni Yalo Tabu, ka vakayacora tikoga vakakina, ena vakasinaita na yalomu na marau. Kevaka ko na vukitani mai kina ka vakila ni ko sa lutu mai ena ka dina o kila, ena yaco vei iko na rarawa [veitalia] ke ko vutuniyau sara.

Ena nodra gaganotaka na lasa, era sa dau temaki vakalevu o ira na itabagone me ra vakayacora na veika e vinaka ga ki na yasana lolovira ni tamata, sa ikoya oqo e lima vei ira e dau vakayacori vakalevu: na imatai, o ya na itovo kaukauwa ka vakasisila; ikarua, gauna kei na veiyagoyagoi; ikatolu, veilasamaki; ikava, veivakaisini; kei na kena ikalima, o ya na vakasausa.

Na itovo kaukauwa sa dau imatai ni kalawa sobu ki na sala me laki vakayacori kina. Ni kaukauwa na itovo sa ivakaraitaki ni kena valuti na veika totoka se loma vinaka.

Sa veitaravi toka ga na ikalawa mai na itovo kaukauwa ki na veika vakasisila. Sa dua na ka dodonu oqori ka bibi dina me ra bula marau kina o ira na noda itabagone ni ra sota ena dua na soqo ni marau, ia sa vakaraitaki ni bula lolovira ena gauna ni marau oqo o ya me ra vakatara na veivinakati vakayago lolovira. Na soqo e vakayacori kina na gunu kei na veivayagoyagoi e vakasucuma e dua na itikotiko ka na vakabutobutotaka na savasava ni vakasama ka lasika mai kina na gagadre vakayago e so. Sa qai rawarawa sara kina me da kalawa sara yani ki na rusa.

Ena kena a sega ni digitaki e dua na bula savasava cecere, sa digitaki ga e dua na bula itovo vakasisila, ka yaco vua na tagane kei na yalewa me rau lutusobu sara, na veivakaisini sa yaco me nona itovo tudei ka sa sega ni tarovi rawa. Sa mai tagutuvi na yalodina vei rau na itubutubu; na talairawarawa ki na nodrau ivakavuvuli kei na ivakasala sa sega ni taleitaki; na yalodina vei ira na marama vakawati kei ira na gone sa vakatabogotaka na itovo lolovira; sa sega ni yalodinataki na Lotu, ka sa sosomitaka na raivakatanitaki ni kena ivakavuvuli.³

Sa dau lako lo toka ga mai na veitemaki. E dina beka na noda rawai kina ena sega ni kilai vakavo ga o koya e rawai kei na Kalou, ia kevaka sa na rawai kina sa na yaco sara me vakamalumalumutaki, ka curuma yani na veika ca kei vuravura.⁴

E a cemuri laivi mai ra ko Setani ni a segata me sosomitaka na Dauveibuli. Ia e se cakacaka voli ga na nona kaukauwa. E cakacaka sara tiko vagumatua o koya ena kena cakitaki ni bula tiko na Kalou, ni bula tiko na Luvena Duabau, ka cakitaka na dina ni kosipeli i Jisu Karisito.⁵

Sa cakacaka vagumatua tiko na meca. E lawaki ca ka veitemaki, ka vakasaqara na veisala taucoko sara me tabaki sobu kina na yavu ni Lotu, ka ravuravu ena vanua me vakamalumalumutaka se vakarusa. Sa solia tu na Kalou na galala ni digidigi. Na toso cake ni noda bula savasava kei na bula vakayalo sa vakatau ki na kena vakayagataki na galala o ya.⁶

Sa sasaga tikoga o Setani me yaco na lomana, kei ira na nona italai sa soli tu vei ira na kaukauwa edaidai ka a sega ni soli vei ira ena veisenijiuri sa oti. Mo tu vakarau mo vorata na ituvatuva e so ena ca vakalevu sara, na veigacagaca ni veiqaravi era vaka me dodonu vinaka ia era sa ka vakatani. Ena kena gadrevi me ra vorati na veika vakatani oqo, e dodonu me da vakararavi ki na vosa rogo malua ni Yalo Tabu ka sa nomu dodonu oqo. Era sa ka dina.

Na Kalou sa dusimaka tiko na Lotu. Mo dina kina ka tudei. Mo dina vei iratou na nomu matavuvale ka tudei kina. Taqomaki ira na luvemuni. Dusimaki ira, kakua ni vakasaurarataki ira, ia me vakayacori ena ivakaraitaki vinaka ni dua na tama, ka tokona cake na vaqaqacotaki ni Lotu ena nomu qarava na nomu vuvale kei na nomu bula ena matabete.⁷

Na noda lewena na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai sa salavata kaya na kena ilesilesi me valuti kina na veitemaki, me valuti kina na cala, me vakavukui kina na vakasama, ka vakaqaqacotaka na yalona e dua na tamata me yacova sara ni sa tautauvata ka sinai sara kei Karisito.⁸

Ena saga na meca me ravuta na itovo eda malumalumu kina, ia eda na kaukauwa cake ni da vorati koya.

Ena sega ni rawa mo na vaqitoqitotaki koya na Vu ni Ca. Vorata na veitemaki, vorata na Tevoro ena qai dro tani kina mai vei kemudou ko koya. [Raica Jemesa 4:7.]

Ena solia vei keda na iVakabula mai na Ulunivanua na ivakaraitaki cecere duadua ni vuravura. … Ni mai oti ga vakalailai na nona papitaiso na iVakabula, e a kau cake ki na ulunivanua ka sa kilai tu oqo na Ulunivanua ni Veitemaki. Au sega mada ni kila ni sa ikoya o ya na vanua e a tucake tu kina o koya, ka a lolo kina e kea, se sega, me vasagavulu na siga. Ia e a lako dina o koya ena dua na ulunivanua, ka oti e vasagavulu na siga, e a lako mai vua na Dauveitemaki, me vaka eda sa kila tu, ka me vaka ni sa dau vakayacora na dauveitemaki, e a ravuti koya sara ga ena vanua e a nanuma na Dauveitemaki ni sa itovo ka dau malumalumu kina.

Ni oti na nona lolo [o Jisu], e a nanuma na Dauveitemaki ni na viakana na Turaga, ka a imatai ni veitemaki ko nanuma tiko ni a, “Kevaka, ” ka a qaseqasetaka na nona cavuta, “Kevaka ko sa Luve ni Kalou” ka a vosa tiko ena vuku ni ivakadinadina nei Tamana ni a kaya, “Oqo na noqu Gone ni Toko, ”—“Kevaka ko sa Luve ni Kalou, mo kaya mada me vuki me ibuli madrai na veivatu oqo.” Ia e a tu e kea e dua na vatu ka a sega ni vaka dina e dua na madrai witi ni Jiu, ka me na vakaukauwataka cake na veitemaki o ya. E a sauma o Karisito vakaoqo: “Ena sega ni bula na tamata ena madrai duadua ga sa bula ga ena vosa kecega sa lako mai na gusu ni Kalou.” (Maciu 4:3–4.)

Na ikarua ni veitemaki e a cavuti talega kina e dua na ivolanikalou. Oqo e dua na kerekere ni ka cecere, e dua ka baleta na kaukauwa cake mai vei ira na wekada: “Kevaka ko sa Luve ni Kalou, mo rika sobu … ” (mai na doka ni valetabu) “… ni sa volai …” (sa rawa talega me raica na ivolanikalou na Tevoro me vakayagataka) “ni sa volai. Ena vakaroti ira na nona agilosi ko koya ena vukumu: ia era na keveti iko ena ligadra, de dua na siga sa tavutu kina na yavamu ki na vatu.” E a qai saumi vakaoqo, “Mo kakua ni vakatovolei ( Jiova) na nomu Kalou” (Maciu 4:6–7).

Na ikatolu ni veitemaki sa baleta na loloma, na iyau kei na kaukauwa. E a qai kauti Jisu na Dauveitemaki ki na dua na ulunivanua cecere ka vakaraitaka vua na veika ni vuravura kei na kedra kaukauwa. E a sega tale ni lawakitaka na nona veitemaki oqo. Sa vaka me kerekere o koya ni sa mai vakamalumalumutaka vua na iukuuku kei vuravura. “A ka kecega oqori kau na solia vei iko kevaka ko na cuva sobu ka vakarokoroko vei au.” Ena nona itutu cecere vakalou, a qai kaya kina vua o Jisu: “Mo lako tani, Setani ni sa volai, mo vakarokoroko vei Jiova na nomu Kalou, ia mo qaravi koya duadua ga. E a qai lako laivi na Dauveitemaki. [Raica Maciu 4:8–11.]…

Oqori na kemu italanoa. Na nomu itovo malumalumu duadua sa ikoya na vanua ena saga na Tevoro me temaki iko kina, ka saga me tauri iko, kevaka me a nomu malumalumu makawa tiko mai ni bera ni ko mai segata mo qarava na Turaga, ena vakuria o koya na malumalumu o ya. Vorati koya ko na qai kaukauwa cake mai. Ena temaki iko tale o koya ena dua tale na nomu malumalumu. Vorati koya ka vakamalumalumutaki koya ko na qai kaukauwa cake sara, me yacova sara ni ko sa na rawa ni kaya, veitalia ga na vanua o tiko kina. “Mo lako ki dakuqu, Setani: ni sa volai, mo vakarokoroko vei Jiova na nomu Kalou, ia mo qaravi koya duadua ga” (Luke 4:8.)⁹

E a tiko vata kei ira na nona tisaipeli ni se bera o Kecisemani, … e a kaya kina o [Jisu], “Ia kau na sega ni tiko e vuravura, ia ko ira oqo era sa tiko e vuravura,

“Au sa sega ni masu mo ni kauti ira tani e vuravura mo ni maroroi ira ga mai na vu ni ca.” ( Joni 17:11, 15.)

Oqo mo vulica. Ko sa umani tu ena veitemaki, ia o iko, me vakataki Karisito ena Ulunivanua ni Veitemaki, ko na lamata tani mai kina.¹⁰

Mai na noda bulataka na kosipeli ka vakatulewa vinaka, eda na kune marau ka vakacegu.

Na kena balavu ga ni nona lewa na Meca ni ka dina me vakatulewa tiko ena vuravura oqo, eda na ravuti tikoga, ka sa sala duadua ga me vorati kina na ravuravu vakaoqo, sa ikoya na kena bulataki na Kosipeli.¹¹

Ena solia vei keda na kosipeli e dua na gauna me da bula ulabaleta na vuravura makawa oqo kei na kena veitemaki kei na noda vosota ka vakatulewa dodonu, me da bula vakayalo, ni sa ikoya oqo na bula dina eke kei na kena e se bera mai.¹²

Me da kila tiko ka sega ni vaka e liu, ni kena vakatulewataki na nona gagadre e dua sa ikoya na usutu ni lotu va-Karisito kei ira na matalotu tale e so. Sa itovo vakayago me dua e kocokoco ka gadreva ga me vakayacora na veika sa vakasamataka taumada. Sa gadrevi eke na lotu, se dua na ka cecere cake mai na tamata se dua na mataisoqosoqo, me valuta rawa kina na vakasama kocokoco ni tamata. Na vakatulewa vakaikoya sa vua ni sega ni kocova na veika tawayaga. E kaya vakakina na Karisito: “Ia ko koya yadua sa via maroroya na nona bula, ena vakayalia: ia ko koya yadua ena vakayalia na nona bula ena vukuqu ena maroroya.” (Maciu 16:25.)

Ena veigauna o guilecavi iko kina ka saga me ra vinaka o ira na tamata, kei na veika cecere ka vinaka, ko na vakatataki vakayalo. Kevaka ena dua na gauna ni veileti, ena gauna mo temaki mo veivakacacani, ena cawadru tani mai vei keda na nanumi keda ga me baleta ga na vakavinakataki ni Lotu eda sa mai lewena, me baleta na itikotiko raraba, ka vakabibi ena kena tosoi tikoga na kosipeli i Jisu Karisito, eda na vakalougatataki vakayalo, ka yaco vei keda na marau ni da sa votai kina.

“Kevaka meu valuta na kequ meca, 
Ka kumuna na veika wale kei na iyau
Au sa qai valu wale
Vakavo ga meu na mate.”

[Sega ni kilai o koya e vola.]¹³

Na tamata ena bula voli ena nona gagadre vakayago, ni cakava lo ga se dua tale na sala, ena vakaitovotaki vakakina ka na sega ni taqomaki koya ni sa temaki me vakayacora na veika e dau gadreva lo voli.¹⁴

Na veika ga e dau vakasamataka tu e dua na tamata ena muataki koya ena gauna ni rawa ka kei na lomaocaoca. Na veika e vakayacora e dua na tamata mai na nona gagadre kei na vakasama ena gauna era vakauqeti kina ena vakaraitaka na ivakatagedegede ni nona ivakarau ni bula. Mai na veika sa vakayacori oqo sa vakatakila na nona kaukauwa me vakatulewataka se vakayaco ka na kaukauwa sa vesuki tu kina.¹⁵

Na ivalavala malua e umani ena lawa vakalou kei na lawa ni bula oqo ena kauta mai na marau, kei ira na meca ki na ka dina o ya na rarawa. Sa na vakatulewa ga na tamata ki na veika e vakayacora, sa vakakina na veivosa kei na vakanananu. E kaya na iVakabula:

“A vosa ca vakayadua ga era na cavuta na tamata era na tarogi kina ena siga ni lewa.” (Maciu 12:36.)¹⁶

Na veika vinaka taucoko e sasagataki. Na kena e gadrevi me taukeni ena vakacakacakataki kina na yagomu, na nomu kaukauwa vakavuli, kei na qaqa ni yalomu—“Dou kerekere ka na soli vei kemudou, dou vakasaqara, ka dou na kunea; dou tukituki, ka na dolavi vei kemudou.” (Maciu 7:7.) Ia mo laki vakasaqaqara sara, mo laki tukituki talega. Ena dua tale na yasana, na ivalavala ca e curumi iko mai. E drau lako vata voli, e temaki iko, e vakagarogaroi iko ka veibacani. E sega ni gadrevi kina mo vakayacora e dua na ka. E sa vaka tu e dua na saini levu mo gunu ka vakatavako. E sa vaka tu na veika era vakaraitaki mai ena retioyaloyalo kei na retio ena loma ni nomu vale. Na ca e dau vakasaqarai iko, ka sa gadrevi kina na cakacaka kei na vakatulewa dodonu mo valuta kina. Ia na dina kei na vuku ena rawati walega mai na vakasaqaqara, ena masu kei na cakacaka.¹⁷

Me da kila deivaki tikoga ni bula sa ikoya ga na veika eda vakayacora, ka sa vakamatatataka oti tu na iVakabula ni tamata na sala me yaco mai kina na marau kei na vakacegu. Sa ikoya o ya na kosipeli i Jisu Karisito kei na kena bulataki.¹⁸

Me solia mada ga vei keda na Kalou na veika eda sa vakasaqara tiko me tosoi tiko kina na yavutaki ni matanitu ni Kalou, ka me da na vakasalataki ira kina na noda itabagone, kei ira na lewenilotu ena veivanua, me ra vorata rawa na veitemaki ka dau vakamalumalumutaka na yago, ka vakarusa na yalo, ka rawa me da veivutuni dina me vaka ga na gauna eda a sobu yani ki na wai ni papitaiso; ka me da vakavoutaki me vaka na kena ibalebale dina, ka me da sucu vou; ka me rawa ki na yaloda me vakararamataki mai vua na Yalo Tabu, ka bula voli me vaka e dua na lewenilotu dina ni Lotu i Jisu Karisito me yacova sara ni sa cava na ilesilesi e vuravura.¹⁹

Vakatutu ni Vuli kei na Veivosaki

E a taurivaka o Peresitedi McKay na ivakatautauvata ni veivunikau kaukauwa ka vorata rawa na veicagilaba kaukauwa ia era a vakamatei mai vei ira na manumanu somidi ka a curumi ira (raica tabana 95.) Ena sala cava e tauvata oqo ki na noda valuta na veitemaki? (Raica tabana 97–98.) Na cava e rawa me da cakava me da levea rawa kina na sureti ni veitemaki ki na noda bula? Eda na vaqaqacotaki ira rawa vakacava na gone kei ira na itabagone mai na torocake tikoga ni veitemaki ena vuravura?
Ena sala cava e so era duidui kina na veitemaki, ka vakatau ki na veika eda sotava yadua? Na cava me da vakayacora me da veivukei ena kena vorati na veitemaki?
Na cava eda vulica rawa mai na nona vorata rawa na iVakabula na veitemaki nei Setani? (Raica Maciu 4:1–11 kei na Luke 4:1–13, ka vakakina na ivakamacala e ra kei na vosa laveti mai na Joseph Smith Translation; raica talega V&V 20:22.)
Ena sala cava e duidui kina na gagadre ni rawai ena veitemaki kei na marau ni talairawarawa vua na iVakabula?
E dau saga vakacava o Setani me vakayagataka na noda malumalumu? (Raica tabana 97–98.) E rawa vakacava me da vorata na noda malumalumu vei Jisu Karisito? (Raica talega Ica 12:27.)
Na cava o rawa ni cakava mo vorata ka valuta rawa kina na veitemaki ka dau coriti iko? Na cava e bibi kina me da vakayavutaka na noda bula ni se bera ni yacovi keda mai na veitemaki?
Ena noda saga me da vakamuria na iVakabula ka vorata na veitemaki, ena vukei keda vakcava me da nanuma tiko ni “sa sega e dua na tamata sa qarava rawa e lewe rua na turaga”? (Maciu 6:24.)
E vukei keda vakacava na vakanananu dodonu ka savasava me da vorata kina na veitemaki? Na cava e rawa ni da cakava me da vaqaqacotaka na noda vakatulewa kei na vosota ka dau vakasalataka vakalevu o Peresitedi McKay? (Raica tabana 99–01.)

iVolanikalou e Veisemati: 1 Korinica 10:13; Jemesa 1:12–17; 2 Pita 2:9; 1 Nifai 12:17; 15:23–24; Ilamani 5:12; 3 Nifai 18:18–19; V&V 10:5.

Christ overcoming temptation — “Ko sa tu ena loma ni veitemaki, ia o iko me vakataki Karisito ena Ulunivanua ni Veitemaki ko na lamata cake mai kina.”