2021
Biakakengela Nsongaluma bua Kusungila Musoku
Ngondo Muinayi 2021


“Biakakengela Nsongaluma bua Kusungila Musoku,” Bua Dikankamika dia Bansonga, Ngondo Muinayi 2021, 10–11.

Mukenji wa ku ngondo Bua Dikankamika dia Bansonga Ngondo Muinayi 2021

Biakakengela Nsongaluma bua Kusungila Musoku

Tom Fanene uvua ne bidimu 12, kadi pakafika disama dia kabutu mu musoku wenda wa Samoan, wakadi mubikidibua bua kuenza malu mimpa.

Tshisanga tshia Samoa ne nsongaluma wambuluisha mubedi wa mu musoku

Bimfuanyi bia James Madsen; foto ya kudi Getty Images

Bumudi tshiena bualu tshia bansonga tshia tshidimu etshi tshiamba se, nudi nuteka nshindamenu wa mudimu munena (Dilongesha ne Bipungidi 64:33). Kupitshila ku miyuki ya malu a Ekelezia, bansonga bavua batumika mu mabikila a mushinga misangu yabungi mu bikondo bikola bia dibaka dia bukalenga bua Nzambi. Etshi ntshilejilu tshimua:

Tshiyola tshia mu Tshisanga

Kukadi bidimu bipita ku 100, mu bisanga bia Samoa bia mu Mbû wa Pacifike, nsongaluma uvua ubikidibua dina dia Tom Fanene uvua diambuluisha dia mushinga mu tshikondo tshia lufu-ne-moyo bua bidimba bia Ekelezia wa Yezu Kilisto wa Bansantu ba Matuku a Ndekelu.

Tom uvua musombela mu musoku ubikidibua ne Sauniatu, uvua muikala muibakibua kudi Bansantu ba Matuku a Ndekelu bu muaba wabu wa kudikunguijila ne kuenza Nsangilu. Anu bu muvua Bansantu ba Nzambi mu bikondo ne miaba mikuabu, bakapeta ntatu ne bishima kabidi pakadibu benza mudimu wa kuibaka bukalenga bua Nzambi pamua. Lutatu lumua luakamueka mu 1918, pavua tshiyola tshia tshimpumpu tshikuata musoku.

Pakafika disama, divua dishipa, ne divua ditangalaka lukasa. Bena musoku batua ku 400 bavua baladikibua mu malalu bua bualu ebu. Anu bantu babidi ba ku bobu kebavua ne bukola ndambu bua kuendakana: tatu mukulakaja ne Tom uvua ne bidimu 12.

Ditabuja ne Mudimu Mukola

Dîku dia Tom divua diteka ditabuja kumpala kua disama ne diakamona bipeta bia bishima. Muakunyi wa Tom wa baluma Aliama uvua musama mu bidimu bishala. Tatuabu, Elisala, uvua mumona mu tshilota bamupesha maludiki a pabuawu pa tshiakuenza bua kondopa Ailama: peta mutshi wa wili-wili, umbusha bizubu ndambu, ne tuaku bua kukama mâyi a mutshi. Elisala wakenza nanku ne kuluaye ne mâyi a mutshi kudi Ailama, yeya wakaanua ne kondopibuaye mu tshitupa tshikesa. Nunku Tom uvua mumona muvua kuenzejibua mu ditabuja mua kuambuluisha bua kutshimuna disama.

Mu tshiyola tshia disama dia tshimpumpu tshia mu 1918, Tom wakenza mudimu mukola mu ditabuja pavuaye udienzeja bua kondopa bantu ba mu musoku. Wakamba ne: “Mudinda monsu mvua ngenda ku nzubu ne ku nzubu bua kudisha ne kusukula bantu ne kabidi bua kumanya badi bafua.”

Uvua wambula mbumba ya mâyi ku mpokolu ne uvua utuadila nzubu yonsu mâyi. Uvua ubanda mabue a koko, upola misa ya koko, uyubula, ne uyikangula bua kupatula mâyi akutuadila babedi. Wakashipa kabidi nzolu yonsu ya mu musoku bua kuenzaye nsupu wa dîku dionsu.

Tuala Dishilangana

Mu tshiyola etshi, pabuipi ne tshimue tshia pa inayi tshia bantu bonsu ba mu Samoa bakafua ku tshimpumpu. Bamua ba ku bantu ba mu musoku wa Tom bakafua pabu. Tom wakambuluisha bua kumbula nkita ne kujika bantu batua ku 20 ba ku bobu, kusangisha ne tatuenda, Elisala.

Kadi tuasakidila bua mudimu mukola wa Tom ne londapu lua dinanga, bantu babungi mu musoku wenda bakapanda ku lufu. Wakatuala dishilangana dinena kudi bantu aba ne ku dibaka dia bukalenga bua Mukalenga mu Samoa. Uvua muikala “uteka nshindamenu wa mudimu munena.”

Ne wewa peba mu mushindu weba.

Udi mua kuikala kuyi mubikidibua bua kuenza malu abuena adi Tom muenza to, kadi udi uleja ditabuja mu mishingu mivula yatuala dishilangana kuudi, kudi bakuabu ne ku mudimu wa kuibaka kua bukalenga bua Nzambi.

Udi uteka tshilejilu bua dîku dieba, balunda beba, ne bakuabu mu kuleja ngikadilu muimpa, lutulu, buimpa ne dinanga. Udi usadila bakuabu. Udi ulaya bua kubala mifundu ne kusambila. Udi utangalaja malelela a lumu luimpe lua Yezu Kilisto luibakulula.

Mu tshidimu tshishala etshi, babungi ba kunudi bavua benza mena bintu ebi munkatshi mua kunanukila bipeta bia tshiyola. Pamuapa kuvua muambula mbumba ya mâyi ne misa ya koko ne mondopa bantu 400 bua bapeta bukola bua mubidi to, kadi uvua mupesha bantu dikankamika, ditekemena, disanka ne ditalala mu mishindu mikuabu mivula.

Bidimu bieba kabiena ne mushinga kumpala kua ditabuja dieba ne didifila dieba mu kuenza kua mudimu ne kusadila bakuabu. Bilejilu bia kala, bumudi bia Tom Fanene, bidi mua kukuambuluisha bua umona se, udi mulombibua ku diteka dia nshindamenu wa mudimu munena wa Nzambi.