Kariaia te Tamnei ae Tabu bwa E na Kairiko
Man te mwioko ae mai ieta, E anaa te nano, e kakoaua, e reirei, ao n anganiira te kanamakin n nakonako inanon ootan te Uea.
Tariu ao mwaaneu, Ngai, n aekakimi, n ataakina bwa ti noora kawaekoaan ana mwakuri te Uea rinanon Beretitenti Thomas S. Monson ao ana rongorongo n te ingabong aei. Beretitenti Monson, ti tangiriko, ti boutokaiko, ao n tataro ibukim, “ara burabeti ae tangiraki.”1
Ti namakina korakoran te Tamnei n te wiikente aei. Ngkana tao kam mena ika n te auti ae bubura aei ke ni mataku mani mweengami ke n ikotaki n autinibootaki man mwakoron taabo aika raroa n te aonaaba, e reke ami tai n namakina Tamnein te Uea. Te Tamnei anne e kamatoai nako nanomi koaua ake a reiakinaki n te maungatabu aei.
Iangoa taekan te kuna ae kinaaki aei:
Kariaia te Tamnei ae Tabu bwa e na Kairiko;
Kariaia bwa e na reireiniira te bwai ae koaua.
E na kaota koauan Kristo,
Kaotai ara iango ma taraakin karawa.2
Man kaotioti ni boong aikai ti ataia bwa te Aro n Atua, bon teniman aomata ma rabwataia aika onoti ao a kaokoro: Tamara are i Karawa; Ana Rikitemanna n Nati, Iesu Kristo; ao te Tamnei ae Raoiroi. Ti ataia bwa te Tama iai rabwatana ae iriko ao iai riina ae kona n riingaki n aron te aomata; n aron naba te Nati; ma te Tamnei ae Raoiroi akea rabwatana n iriko ao riina, ma rabwatana te Tamnei. Ngke arona bwa tiaki aron aei, e aki kona ni maeka inanora te Tamnei ae Raoiroi.”3
Au rongorongo n te bong aei e boboto iaon kakawakin te Tamnei ae Raoiroi inanon maiura. Tamara are i Karawa e ataia bwa n te maiu ae mamate ti na bae ni kaitara ma kakaewenako, kakatai, kaangaanga; E ataia ti na bae ni korakai ma titiraki, karawawata, kairiiri, ao mamaara. N anganiira te korakora n te rabwata ao te kairi mai ieta, E katauraoa te Tamnei ae Tabu, are arana teuana te Tamnei ae Raoiroi.
Te Tamnei ae Raoiroi e kabaeira nakon te Uea. Man te mwioko ae mai ieta, E anaa te nano, e kakoaua, e reirei, ao n anganiira te kanamakin n nakonako inanon ootan te Uea. Iai tabera ae tabu n reiakinna ni kinaa Ana anainano inanon maiura ao ni kaeka.
Uringa ana berita te Uea: E taku te Uea bwa E na anganiira Tamneina, are e na kaotai ara iango, ao e na kaoni tamneira n te kimwareirei.4 I tangira te kakoaua anne. Te kimwareirei are kaoni tamneira n raonaki n te taratara ae akea tokina ni kabotauaki ma te maiu ni katoa bong. Te kimwareirei anne e roko n raoiakina te kaangaanga ke te uruakinnano. E anga te karaunano ao te ninikoria, e buokiira n ataa koauan te euangkerio, ao ni karababa ara tangira ibukin te Uea ao natin te Atua ni kabane. E ngae ngke e rang korakora kainnanoan kakabwaia aikai, ni kawai aika mwaiti te aonaaba e a mwanuokin ao ni kaakeai.
Ni katoa wiiki ti kana te toa ae tabu, ti karaoa te berita n “aki toki n ururingnga,” te Uea Iesu Kristo, ao Ana karea ni kamaiu. Ngkana ti kawakina te berita ae tabu aei, e kanakoaki ma te berita bwa ti na “karekea Tamneira bwa e na [raoniira] n taainako.”5
Ti na kanga ni karaoa anne?
Te Moan, ti kataia ni kakororaoira ibukin te Tamnei.
Te Tamnei ae Raoiroi e raoniia naake a “bon kakaonimaki n uringa te Uea ae Atuaia n te bong teuana nakon teuana.”6 N aron ae e reirei te Uea, ti riai ni “kararoai bwain te aonaaba aei, ao n ukoukori bwaai aika a tamaroa riki,”7 bwa “Tamnein te Uea e aki kona ni maeka n taian tembora aika aki tabu.”8 Ti riai ni kataia n taainako n ongotaeka n ana tua te Atua, ni kamatebwai booki aika tabu, n tataro, n nanako n te tembora, ao ni maiuakina te ka tebwi ma teniua n taekan te onimaki, “ni kokoaua, n etieti, itiaki, akoi, ao … kakaraoa ae raoiroi nakoia aomata ni kabaneia.”
Te Kauoua, ti riai n tauraoi ni karekea te Tamnei.
E berita te Uea, N na tuangkami n ami iango ao inanomi, mairoun te Tamnei ae Raoiroi, are e na roko nakoim ao are e na maeka inanomi.9 I moanna n ataa aei ngke te mitinare ni kairake ngai i Scotch Plains, New Jersey. Ni Moaningabongin Turai teuana ngai ma toau ti kairaki iroun te Tamnei bwa ti na tarai aara ake ti anganaki n te Tembora Tikuea. Ti karebwerebwe ni mataroan mweengan te utu ae Elwood Schaffer. E kanakoira Nei. Schaffer.
Ngke e nang kaina te mataroa, I namakina te bwai ae N na karaoia ae I tuai ni karaoia mai imwaaina ao ni bon tuai ni karaoia man te tai aei! I katenaa waeu ma te mataroa ao n titiraki, “Iai temanna ae kukurei nanona n ara rongorongo?” Natina ae 16 ana ririki, Marti, iai nanona, ao e tataro ma nanona ibukin kairana n te bong are mai imwaaina. Marti e kaitibo ma ngaira, ao inanon te tai, tinana e ongora n te kabwarabwara. Ngaiia ni kauoman a kaaina te Ekaretia.
E riki mai imwiin ana bwabetito marti, 136 aomata, n raonaki ma kaain ana utu ae mwaiti, a tia ni bwabetitoaki ao ni karaoi berita n te euangkerio, I kakaitau n au kakauongo nakon te Tamnei ao ni katenaa waeu ma te mataroa ni bongin Turai ane e kabuebue anne. Marti ma kaain ana utu a mena ikai n te bong aei.
Te Kateniua, ti riai ni kinaa te Tamnei ngkana e roko.
Te bwai are I rinanona bwa te Tamnei e reitaki n angin te tai kanga te namakin. Ko namakin taeka ake ko atai, ake a nano iroum, bwa “a kairiko.” Iangoi aia iango Nibwaite ngkai a kakauongo nakon te Uea ngke e tataro ibukiia” “Ao aomata ake a uanao a bon ongo ma ni kakoaua; ao a kaukaki nanoia ao a bon oota inanoia n taekan ana tataro.”10 A namakin inanoia taekan Ana tataro. Bwanaan te Tamnei ae Tabu ae maaraara ao n rau.
N te O Tetemanti, Eria e kakauaia ma te ibonga ae Baara. Te ibonga e kantaninga “bwanaan” Baara n rauaki kanga te baa ao ni kaura aia karea ma te ai. Ma akea te bwanaa, ao akea te ai.11
N te tai teuana, e tataro Eria, “Ao noria. E ri rarikina Iehova, ao e katabwenai maunga te ang ae baibati ae korakora, ao e ibeibei, b’a ake a rietata imatan Iehova; ma e aki mena Iehova inanon te ang: ao i mwin te ang ao e maeiei aontano; ma E aki mena Iehova i nanon maiein te aba:
“Ao i mwin te maeiei te ai; ma e aki mena Iehova inanon te ai: ao i mwin te ai te b’ana ae marara n rau.”12
Ko ataa te bwanaa anne?
E reirei Beretitenti Monson, “Ngkai ti karekei mwanangara ni maiura, ti na reiakinaki ana taetae te Tamnei.”13 Te Tamnei ae taekin taeka ake ti “namakin.” Namakin aikai a maam, te kaunganano ni mwakuri, ni karaoa te bwai teuana, ni kaeka n te kawai ae eti. Ngkana ti aki babaire ke n rauaki n aron ara taromauri, a kamateaki ara iango n ana waaki te aonaaba, ti namakina mamaarara n namakin. E taku Nibwaai nakon Reimwan ao Remuera, “Kam a tia n ongo bwanaana n taai tabetai; ao e kataia n taetae nakoimi n te bwanaa ae maaraara ma ni bebete, ma kam aki namakinna, ao kam aki namakin [ana] taeka.”14
N Tuun ae nako, I karaoa mwiokoau nako South America. Bairean ara tai ae 10 te bong e rang katabetabe ni kawarakin Colombia, Peru, ao Ecuador. Te maeiei ae moan te korakora e tiringiia tebubua, e kaikoakiia tebwina tengaa, e urui ao ni kamaenakoi mweenga ao kaawa i Ecuadores kawaan Portoviejo ao Manta. I namakina te Tamnei ni karakaa ara tai ni kawariia kaain te aro ni kaawa akanne. Ma uruakan taian kawai, ti aki ataia ngkana ti kona n roko ikekei. Ni koauana, ti a kaman tuangaki ti na aki kona n roko ikekei, ma e a nako te wirikiriki. Ngaia, ti a kakabwaiaaki ao ni kona n kawarii taian kaawa.
Ibukina bwa e karina ataakin te boowi, I kantaningaia bwa a na tii tabeman taan kairiiri n te nakoanibonga aika a na roko ni bootaki aika kataweaki aikai. E ngae n anne, ti roko ni katoa titeiki tienta ni kunei umwantabu bwa a onrake mai buki nako mooa. Tabeman ake a roko bon kaain te aro aika kakaonimaki man te aba, bwaeoniia ake a teimatoa n te Ekaretia, ni kaungaia tabeman n iri n taromauri ao n namakina te Tamnei inanon maiuia. Ake a tekateka mai moa bon kaain te aro ake a tia ni mate aia koraki ao kaain rarikiia n te mwaeiei. I namakina kairau bwa N na anga au kakabwaia n Abotoro iaoia ni kabane ake a roko, au moan tai n anga. E ngae ngke I tei imoan te ruu anne, taraan ae kanga baiu a toka iaon atuia ni kabane ao I namakina ana taeka te Uea ni bwaro nako aoia.
E aki toki ikai. I namakina kairau bwa N na taetae nakoia n aron are e karaoia Iesu Kristo ngke e kawariia aomata i Amerika. “E anai aia ataei ake a uarereke, temanna imwiin temanna, ao e kakabwaiaia, ao e tataro nakon te Tama i bukiia.”15 Ti mena i Ecuador, ti karaoa ana mwakuri Tamara, ao aikai Ana ataei.
Te Kaaua, ti riai ni mwakuri iaon te moan wirikiriki.
Uring ana taeka Nibwaai: “I kairaki iroun te Tamnei, n aki atai moa baika I riai ni karaoi. E ngae n anne,” e taku, “I waaki nako.”16
Ao ngaia ti bon riai. Ti riai n onimakina ara moan wirikiriki. N tabetai ti baka n aki ataia, ti miimi ngkana ti namakina te namakin n tamnei ke tao bon tii kanoan ara iango. Ngkana ti moana ara iango bwa e raoiroi, e ngae n ara katentai ni babaire ngkana tao e eti—ao ti bane ni karekea—ti kabuaa te Tamnei; ti kau titiraki ibukin reirei mai ieta. E taku te burabeti Iotebwa Timiti bwa ngkana kam kakauongo nakon te moan wirikiriki, kam na karekea ae eti ruaiwa te tai man tebwina.”17
Ngkai te kauring: tai kantaningai kakabwaia ibukina ko kaeka te Tamnei ae Raoiroi. Uringnga, kam iriira te bwanaa ae maraara, man rau.
Ngke I beku bwa te beretitenti n te mition i New York City, I raoniia tabeman ara mitinare n te tabo n amwarake i Bronx. Te taanga ni kairake a rin ao a tekateka irarikira. A taraa n tauraoi ni butimwaea te euangkerio. I matakuakiniia ara mitinare ngkai a reitinako ni kakawari ma ngai, ngkanne ti a noora te utu ngke a tia n amwarake ao n otinako man te mataroa. Ngkanne I taku, “Mitinare, iai te reirei ikai n te bong aei. Kam noora te utu ae kakateke n rin te tabo n amwarake aei. Tera ae ti riai n tia ni karaoia?”
Temanna te mitinare e taetae n te tai ae waekoa. “I iangoa teirakeu n nako ni kawariia n taetae ma ngaiia. I namakina ana kairi te Tamnei, ma I aki ongo.
“Mitinare,” I taku, “ti riai ni mwakuri n taainako iaon ara moan wirikiriki. Te kairi are ko namakinna bon te Tamnei are Raoiroi.
Moan wirikiriki bon kairi mai ieta. Ngkana a kamatoa ke ni kaota koauana nakoira, ti riai ni kinai bwa aekakira ao n aki kabwaka ni mwakuri iaoia. Ngaia n angin te tai, bon te Tamnei ae anai nanora ni buoka temanna ae kainnanoa buokana, utu ao raao n onoti. “N aei … te bwanaa ae maraara man rau, are e wirikiriki rinanon ao n ewari bwaai ni kabane,”18 e kotei nakoira taai n reirei te euangkerio, ni kaota ara koaua ni Kaokan te Euangkerio ao Iesu Kristo, n anga te boutoka ao te tabeaianga, ao ni kamaiua temanna natin te Atua ae kakaawaki.
Iangoia bwa te bwai ae aranaki bwa te tia moan kaeka. N angiin taian kaawa, naake a moan kaeka nakon te kabuanibwai, urubwai, ke te kaangaanga ae riki bon taan tiriai, aobitia ni bureitiman, taan bwainaoraki. A roko ma ootaia ae kiakia, ao I bia taekinna, ti kakaitau ibukiia. Ana kawai te Uea e karako ataakina ma e kainnanoa te kaeka ae rang waekoa. E ataia te Uea kainnanoia Natina ni kabane—ao E ataia antai ae tauraoi n ibuobuoki. Ngkana ti kariaia te Uea bwa e na ataia n ara tataro n te moaningabong bwa ti tauraoi, E na weteira ao bwa ti na kaeka. Ngkana ti kaeka, E na weteira n te tai ae mwaiti ao ti na kuneira n te bwai are e aranna Beretitenti Monson “ana mwakuri te Uea”19 Ti na riki bwa taan moan kaeka n Tamnei n ibuobuoki mai karawa.
Ngkana ti kakauongo nakon ana wirikiriki te Tamnei ake a roko nakoira, ti na karekea tamnein te kaotioti ao ni karekei riki kaetieti mairoun te Tamnei. E taku te Uea bwa ti riai ni katuka ara onimaki iroun te Tamnei are kairiira nakon karaoan ae raoiroi.20
Ti bia taua ma nanora n ana wewete te Uea bwa e na kakukureira, bwa e na kairiirira raoi 21 E kairiira iroun te Tamnei ae Raoiroi. Ti bia maiu ni kaaniira nakon te Tamnei, ni waekoa ni mwakuri iaon ara moan wirikiriki, n ataia bwa a roko mairoun te Atua. I kaota au koaua ni mwaakan te Tamnei ae Raoiroi ni kairiira, kawakiniira, ao n raoraoniira n taainako, n aran Iesu Kristo, amen.