Ni Kataea ana Kai te Aba
Ni kataea ana kai te aba e aki riki n te tai teuana ae kakawaki ni maium, ma taai aikanne a bairea tokin kawaim ae akea tokina.
Ririki aika mwaiti n nako, Beretitenti David O. McKay e karakina te bwai are e rinanona ngke e mwananga iaon te booti nako Samoa. Imwiin matuuna, e “nooria inanon te mii ni burabeti—te bwai ae rine. Mai kiraroa,” e taku, I noora te kaawa ae tamaroa ae mainaina. … Aroka ma uaaia aika kangkang … ao taian uee aika a raure ueeia ae mwaiti n taabo nako … Te kurubu n aomata ae [a] roko n te kaawa. Ngaia n tatabemaniia a kunnikainiia n te ninira ae mwawaawa. … N ongoraau … e bane iaon aia mataniwi, ao e ngae ngke I tii kona n noora taraakin moana … , I kinaa tetaina ae au Tia Kamaiu! Ootan … moamoana [e bon] kakateke. [Te] rau are irouna … e mimitong!”
E reitia Beretitenti McKay, “Te kaawa … bon ana kaawa … te Kaawa ae Akea Tokina; ao aomata ake a iriiria a kona ni tiku ikekei ma te rau ao te kukurei ae akea tokina.”
E miimi Beretitenti McKay, “Antai [ngaiia?] Antai aomata aikai?”
E kabwarabwara tera ae e na riki imwiina:
“Taraan ae ao ngkoa e ataa au iango te Tia Kamaiu, e kaeka ni kotei [taeka ake] iaon te itera ni mronron are e oti ieta [aomata], … e korobokiaki n te koora … :
“‘Aikai Ake A Tokanikai iaon te Aonaaba—
“Ake A Tia Raoi ni Manga Bungiaki!’”1
Ibukin ririki aika mwaiti, I uring taeka aikai: “Aikai ake a tia n tokanikai iaon te aonaaba.”
Kakabwaia ake e a tia ni beritani te Uea nakoia naake a tokanikai iaon te aba bon namakin aika kakukurei. A na “kunnikaia n te mainaina … ao [araia n] te boki ni kamaiu.” Te Uea “e na kaota tauan bukin [araia] i rouna i matan [te] Tama, ao i mataia ana anera.”2 Temanna n tatabemaniia nako iai tabeia n te moan mangauti,3 ni karekea te maiu are akea tokina,4 ao “e na aki manga otinako”5 man mweengan te Atua.
E kona te aba n tokanikai iaon te aonaaba ao ni karekei kakabwaia aikai? Eng, e kona.
Te Tangira ibukin te Tia Kamaiu
Naake a tokanikai iaon te aonaaba a karikirakea te tangira ae bwanin ibukin ara Uea ao ara Tia Kamaiu, Iesu Kristo.
Bungiakina ae mimitong, Maiuna ae kororaoi, Ana Mwakuri ni Kamaiu ae akea tiana i Ketetemwane ao i Korokota, e kakoaua bwa ngaira ni kabane ti na manga uti. Ma aron ara rairannano ae koaua, E kona ni kaitiakiira n tii Ngaia man ara bure, ni kariaia okira nakon te Atua. “Ti tangiria, ibukina bwa e moan tangiriira.”6
E taku Iesu, “Kam na kabebetei nanomi; I a tia ni kataea ana kai te aba.”7
Imwiina ao E kabwarabwara, “Ti na tokanikai [naba] iaon te aonaaba,”8
Kataean ana kai te aonaaba e aki riki n te tai teuana ae kakawaki inanon maium, ma taai aikanne a bairea tokin kawaim ae akea tokina.
E kona ni moanaki n aron te ataei ngke e reiakinna n tataro ao ni karinerine n anenea, “I kataia n riki n aron Iesu.”9 E reitinako n aron te aomata ae kamatebwaia maiun te Tia Kamaiu n te Nu Tetemanti ao n iangoa raoi mwaakan ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu n ana Boki Moomon.
Te tataro, rairannano, n iriira te Tia Kamaiu, ao ni karekea Ana akoi e kairiira ni kamataataira riki bukin tera ti mena ikai ao antai ngaira ao tera arora n taai aika a na roko.
E kabwarabwara Aramwa n te aro aei: “Te bitaki ae korakora [e] riki naba inanoia, ao a [kananorinanoi]a ma ni katuka aia onimaki iroun te Atua ae koaua ma ni maiu … [a teimatoa] ni kakaonimaki niua te toki.”10
Akana ana kataea ana kai te aonaaba ti ataia bwa ti a na bukintaeka iroun Tamara are i Karawa. Te bitaki ni koaua ao n rairi nanora man ara bure ti aki manga kairoroaki ma kamaiuakira, ngkana “a uraura ara bure … a na [riki] ni mainaina n ai aron te tino.”11
Bukintaeka iroun te Atua
Naake kaain te aonaaba iai aia kaangaanga ni bukintaeka iroun te Atua—n aron te ataei are e karaoa ana bootaki ae bubura ni mweengaia ana karo ngke a raroa nako n te taaun, ni kukurei ni baike a na riki, n aki moa iangoia bwa tera ae e na riki mwiina ngkana a oki aia karo 24 te aoa imwiina.
Te aonaaba e kaunga ni kakukureia te aro n aomata nakon te taumatoaaki.
Ni kataea ana kai te aonaaba ekinakoan te aonaaba ma te buaka ae onoti, e kainnanoa te korakai ni kaitarai kariiri.
Ni kataea ana kai te aonaaba nanona kawakinan tuua aika korakora: “Ko na tangira Iehova ae Atuam n nanom ni kabanea ao n tamneim ni kabanea, ao ni wanawanam n kabanea, ao ni korakoram ni kabanea.”12
Te tia koro karaki ae te Kiritian C. S. Lewis e kabwarabwara n te anga aei: “E taku Kristo ‘Anganai ni KABANE. I aki kainnanoa mwaitin am tai ao mwaitin am mwane ao mwaitin am mwakuri: I tangiriko.’”13
Ni kataea ana kai te aonaaba bon kawakinan ara berita ma te Atua—ara berita aika tabu n te bwabetito ao n te tembora, ao ara taeka ni bau ae kakaonimaki nakoia buura n akea tokina. N tokanikai iaon te aonaaba e kairiira n nanorinano nakon taiboran te toa ni katoa wiiki, ni bubuti te kabwarabure ao ni bubuti n ururingnga ao ni kawakin ana tua,” bwa ti “aonga ni karekea Tamneina bwa e na [raoniira] n tainako.”14
Ara tangira ibukin te bong ae te Tabati e aki toki ngke a in mataroan te umwantabu mai bukira, ma n onea mwiina e kauki mataroa nakon te bong ni motirawa ae tamaroa man tabera aika okioki, kamatebwai, tataro, ao ni buokiia utu ao tabeman ake a kainnanoa ara mwamwannano, n onea mwiin ae e a taenangim ngkai e a bwara te taromauri, kantaningaia ni karekea te terewition imwaain ara iango n teimatoa iaon te Tia Kamaiu ao iaon Ana bong ae tabu.
E reitinako ni katikitiki te aonaaba n ana kairiiri aika a anainano.15
Ni kataea ana kai te aonaaba bon onimakinan teuana te bwanaa are e kauring, karaunano, kakoaua, kaotaa, ao n uota te rau, “I aki angani ngkami n ai aron te aba.”16
Te Aki Tierobeke
Ni kataea ana kai te aonaaba nanona ti kabanea ara tai iaoia tabeman ao tiaki i bon iaora, n uringa te kauoua n tua17: “Ane e kakannato riki ibuakomi ao ke e riki ba ami tia makuri.” 18: Kukureia buura e kakawaki riki nakon oin kukureira. Ni buokiia natira n tangira te Atua ao ni kawakin Ana tua e bon moanibwai moa. Ti tauraoi n tibwai ara kakabwaia rinanon te kabwianibwai, angabwai n aki mamatam, ao n anganiia ake a kainnano. Ao ngkana maiura n tamnei a baineta karawa, e na kairiira te Uea nakoia naake ti na kona ni buokiia.
Te aonaaba e katea rabwatana i bon irouna, ao ni kamoamoa ni katanoataa: Taraai ni kabotaua ma kaain rarikiu! Noori au bwai! Nooria bwa kakawakira Ngai!
E kabononano te aonaaba, e aki inanonano, e taumatoa, e tangira kamoamoakina irouia aomata ni kataea ngkai ana kai te aonaaba, e uota te nanorinano, nanoanga, taotaonaki n nano, ao nanoangakiia naake a kaokoro nakoim.
Te Kamanoaki inanoia Burabeti
Ni kataea ana kai te aonaaba nanona n taainako bwa ti karekei koaua ake a ngareakin te aonaaba. E taku te Tia Kamaiu:
“Ngkana tao e ribaingkami te aba, ao kam na ataia ba e ribai ngke e tuai n ribaingkami.
“Ngkana tao ana b’ai te aba ngkami, ao e bon tangiria ana b’ai.”19
E taku Beretitenti Russell M. Nelson n te ingabong aei, “Ana reirei aika koaua Iesu Kristo a tauraoi n rakanako aroia, n taetae, ao n riki ni kaokoro mairouia aomatan te Aonaaba.”20
Ana reirei Kristo e aki katanoata ana onimaki n aki karekea te kariaia ae bati ke taetae n iraorao.
Ni kataea ana kai te aonaaba e taraa ni karako tabeaiangara ma ara reitaki n te aonraain ma ti tabeaianga riki n ara reitaki ma karawa nakon te Atua.
Te Atua e anganiira te kamanoaki ngkai ti mwannanoa ana kakawakin mairouia Ana burabeti aika maiu ao abotoro.
E taku Beretitenti Thomas S. Monson: “Te aonaaba e kona ni … kaangaanga. … [Ngkai ti nako n te tembora], … ti na konaa riki ni keiakin kataakira ao n tokanikai iaon taian kariiri. … Ti na kaboouaki ao ni kamanoaki.”21
Ma rikiraken taian kariiri, ke te katabetabeaki, rongorongo aika kewe, te aonaaba e kataia ni mwamwanaiia aika kakaonimaki ni kabuai taneiai n tamnei n aron ana waaki temanna ngkoa, ni kabwarabwaraa bwa te uarao ae burababa.
Ni kataea ana kai te aonaaba bon uringakina, e ngae ngke a bwara nanora, te tai are ti namakina ana tangira te Tia Kamaiu. Unimwaane Neal A. Maxwell e kamataata teuana te taneiai n te kawai aei: “I a tia ni kakabwaiaki, ao I ataia bwa te Atua e ataia ae I ataia bwa I a tia ni kakabwaiaki.”22 E ngae ngke ti mwanuokinaki teutana te tai, ti aki mwaninga.
Ni kataea ana kai te aonaaba tiaki nanona bwa ti maeka n te maiu ae kamanoaki, ae kamanoaki man ae katanginano ao kaangaangan te maiu ae mamate. Irarikina, e katauraoa te atatai ae bati n ara onimaki, ni kaniira riki nakon te Tia Kamaiu ao Ana berita.
Ngkai te kororaoi e aki bwanin n te maiu aei, ni kataea ana kai te aonaaba e kateimatoai ara kantaninga ni mwakuri bwa n te bongina ti na “tei imatan [ara Tia Kabooira]; [ao] n itaramata ma ngaia ma te kukurei,”23 ao n ongo bwanaana: “Nako mai nakoiu, ngkoe ae ko kakabwaiaki, iai nnem are e a tia ni katauraoaki n ana auti ni maeka Tamau.”24
Ana Banna ni Katooto Unimwaane Bruce D. Porter
N Ritembwa 28 n te ririki ae nako, raora ae tangira ao ara Mataniwi ni Kabuta, Unimwaane Bruce D. Porter, e a motirawa man te maiu aei. Bon 64 ana ririki ni maiu.
I moan kaitibo ma Bruce ngke ti reirei i Brigham Young Iuniwetiri. Bon temanna mai buakoia ataei aika a rang ni wanawana. Imwiin karekean ana beeba n taokita mai Harvard Iuniwetiri, ni kamatebwaia rongorongon Ruutia. Ana iango Bruce ma ana koroboki e uota kakannatona are e na totokoia, ma te kaubwai ao ana kamoamoa te aonaaba e aki kamabubua ana taratara.25 E kakaonimaki nakon ana Tia Kamaiu, Iesu Kristo, nakon buna n aki toki, Susan; nakoia natina ao tibuna.
E bungiaki Bruce n iai rootakin ana kirine. E karaoaki te korokoro iaona, ma n te tai ae okioki ao e reitinako buakakan ana kirine.
Teutana te tai imwiin wetean Bruce bwa te Mataniwi ni Kabuta n 1995, ti beku i Tiaman, ni kabane ma ara utu. i Frankfurt, Tiaman, ike ana mwakuri Bruce e boboto iaon Ruutia ao Eurobe Mainiku.
E waekoa ni bitaki maiun Unimwaane Porter n 1997 ngke e tabe ni mwakuri ana kirine ao marurungina e moanna ni kakerikaaki. Ana utu Porter a oki nako Salt Lake City.
N tain ana mwakuri n ibuobuoki ae kaniia 22 te ririki n te Itingaun, e rin Bruce n te onaoraki n te tai ae mwaiti ao 10 ana tai ni koreaki. Taokita a tuanga Susan iaon baika uoua bwa e na aki maiu Bruce ni karokoa te tairiki, ma e bon maiu.
N te maan ae riaon 12 te ririki n ana tai ni beku ngke te Mataniwi ni Kabuta e ka kaitiakaki raraan Bruce. N angiin te tai anne, te kaitiaki rara e karaoaki nimaua te tairiki n te wiiki inanon aua te aoa ni bwainaorakiaki bwa e aonga ni kona ni beku n nakoana inanon te ngaina ao ni butimwaai mwiokoana n te maungatabu n tain te wiikente. Ngke e kekerikaaki marurungina imwiin tabeua kakabwaia n te nakoanibonga, e raraoma Bruce, ma e ataa are e onimakinna.26
N 2010, e karekea ana kirine Bruce mairoun natina te mwaane ae David. N te tai aei, e a booraoi rabwatana ma te kirine are e na kanimwaki irouna. Bon te kakai, uotakin te marurung ae boou, n te kabane are e a butimwaeaki ma Susan ni kaokaki nako Ruutia n te Beretitentii n te Aono.
N Ritembwa 26 n te ririki ae nako, imwiin kakaitaraakin manin te aoraki ae reitinako n te onaoraki i Salt Lake City, e butiia taokita bwa a na kitana te ruu. Bruce e tuanga Susan “bwa e ataia bwa rinanon te Tamnei akea te bae a kona ni karaoia taokita ni kona ni kamaiua. E ataia … bwa te Tama are i Karawa a nang kairia nakon mweengana. E bon kaonaki ma te rau.”27
N Ritembwa 28, e a okira mweengaia ana utu Bruce. Tabeua te aoa imwiina, e katobibiaki irouia ana utu, e a okira mweengana i karawa ma te rau.
Ririki aika nako, e korei taeka aikai Bruce Porter nakoia natina:
“Au kakoaua are I karekea ibukin koauan ao tangiran Iesu Kristo e riki bwa kairan maiu. … E [bon] itiaki, ana kakoaua te Tamnei bwa E maiu, bwa bon Ngaia au Tia Kabooai ao Raoraou n au tai ni kainnano.”28
“Kakaewenakoara … bon ataakin [te Tia Kamaiu] ao, rinanon ara onimakina Irouna, n tokanikai iaon kataaki ao kariiriin te aonaaba aei.”29
“Ti na kakaonimaki ao ni koaua, n onimakinna.”30
Bruce Douglas Porter e kataea ana kai te aonaaba.
Ti bia kata riki are iaona inanon ara konabwai n tokanikai iaon te aonaaba, n aki noori kairua aika korakora irarikina ti na taotaonaki n nano ma buure ao kairua aika bebete, ni kawaekoa rikirakera ao ni buokiia tabeman ma te akoi. Ngkana ko onimakina te Tia Kamaiu ma nanon ni kabane, I berita nakoimi n te kakabwaia n te rau n te maiu aei ao am kakoaua ae korakora ibukin tokin kawaim, n aran Iesu Kristo, amen.