Kaokia ao Karekea
N oki nako matan te Atua ao ni karekei kakabwaia aika akea tokiia ake a roko man karaoan ao kawakinan berita aika tabu bon kouru aika kakawaki aika ti kona ni karaoi.
Tariu ao mwaneu, tabeu ngkai bwa n na taetae nakoimi, ao tabemi kam na kakauongo. Au kantaninga bwa a na bane au taeka imwain ae aki kakauongo aomata. N na kata au kabanea ni kona.
Inanon ririki aika nako, I a tia ni kunea bwa naake a katiai tabeia n te aonaaba aei bon naake iai aia iango are a tangiria ni karaoia ao ni kakoroa bukina inanon maiuia, ma kouru aika a na kateimatoaia n aia iango iaon aia kaantaninga ao aia kainibaire: n aia baire are e raonaki ma te mwakuri ae a na karaoi ni kakoroi bukiia. Ataakina bwa ko na nakea ao ko na kanga n roko ikekei e kona ni uota nanona, kantaninga, ao koron bukiia nakon te maiu.
Tabeman iai aia kaangaanga n ataa te kaokoro imarenan te kouru ao te babaire ni karokoa ae a reiakinna bwa te kouru bon tokin te kawai ke te toki ao te babaire bon te kawai are ko na roko iai ikekei. Te katooto, ti kona ni karekea te kouru ni buti nakon taabo aika ko aki tataneiai iai, ao n aron ae a ataia tabeman aine, ngaira mwaane n tainako ti ataia bwa ti na kanga n roko ikekei—n aron ae aki toki n ririki n ara taeka, “I ataia ti a kaan roko.” E ngare kainnabau. E mataata te kouru, ma akea te babaire ae tamaroa ni karoko n te toki.
Katean te kouru e kakawaki n ataakina bwa tera te bwai ae na reke n te kabanea n tai. Ao te babaire bon karekean te kawai ni kakoroa nanon te kantaninga anne. Te koaua ae kakawaki ni karekean te kukurei e roko man ataakina bwa tera kakawakin te toki ao ngkanne kabanea ara tai, korakorara, ao ara iango iaon bwaai ake a karika te kawai ni koaua ni kakoroa nanon mwiina ae kantaningaaki.
Te Atua, Tamara are i Karawa, e a tia n anganiira te katooto ae kororaoi ni katean ao babairean ara kouru. Ana kouru bwa e na karekea te aki mamate ao te maiu ae akea tokina ibukin te aomata,”1 ao Ana kawai ni kakoroa nanona bon te babaire ni kamaiu.
A na babaire te Tama are i Karawa ae tangiraki e raonaki ma anganakira te maiu ae mamate aei n rikirake, ni uotira nakon ao n riaon tiara n te bwai ae ti taku bwa ti konai ni karaoi, are ti na kona iai n riki n Arona. Kamaekaan tamneira ae akea tokina n te rabwata; maeka n ana reirei ao ana tua Natina, te Uea Iesu Kristo; ao karikan utu aika akea tokiia a kariaira, rinanon ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu, ni kakoroi nanon ana kouru te Atua n te maiu ae mamate ao akea tokina ibukiia Natina ma Ngaia n Abanueana ae te tiretio.
Katean kouru aika wanawana e raonaki ma ataakin kouru aika uarereke taia a ti mwakuri ngkana ti kairiko nakon ataakin raoi kouru aika abwabwaki riki taia. I kakoaua bwa te bwai ae kakawaki nakon te kukurei bon reiakinan aron katean oin ara kouru ao ni katei oin ara babaire inanon ana babaire Tamara are i Karawa. Ngkana ti kabanea ara iango iaon te kawai ae akea tokina aei, ti na koaua raoi iai bwa ti na tau n oki nako Ina.
E raoiroi karekean kouru ao babaire ibukin ara mwakuri, ibukin ara reirei, riki ibukin te takakaro ae ti bwainna. E kakawaki naba karekean kouru ibukin ara mare, ara utu, ao ara kauntira ao wewete n ara Ekaretia; aio ae koaua riki ibukiia mitinare. Ma ara kouru aika moan te korakora ao n rangin ni kakawaki riki a riai ni irekereke ma ana baire te Tama are i Karawa. E taku Iesu, “Ma ko na ukoukora moa uean te Atua ao ana raoiroi, ao a na bane ni karaoaki bwaai aikai nakoimi.”2
Taan rabakau iaon katean te kouru a tuangiira bwa beebeten ao nakoraoin riki te kouru, ao e na rangin n nakoraoi riki. Ngkana ti kona ni kakimototoa te kouru ni kabongana te tamnei teuana ae itiaki ke ni kabonganai uoua taeka aika mwaaka man bebete, karaoan bwaai aika ti na kona iai ni kakoroa nanon te kouru anne e na riki bwa mwakorora ao ara kairi ni bwaai ni kabane aika ti iangoi ao ni karaoi. I kakoaua bwa iai uoua taeka aika, inanon te koroboki aei, aika a kanikinaea ana kouru te Atua ibukira ao ara kouru ae moan te kakawaki ibukira. Taeka aikai bon oki ao karekea.
N oki nako Matana ao ni karekei kakabwaia aika akea tokiia ake a roko man karaoakin ao kawakinan berita aika tabu bon kouru aika kakawaki aika ti kona ni katei.
Ti oki ao ni karekei man karekean “te onimaki ae matoatoa iroun [te Uea Iesu Kristo], n onimakina teuare” Ana mwakuri aika raraoi, ni waaki “nako man teimatoa inanon Kristo, ma te kantaninga ae tamaroa ma ni kororaoi, ma tangiran te Atua ma mwaane [ao aine] … , ni kawakin ana taeka Kristo, ao n teima[toa] ni karokoa te toki.”3
Rutibeero e aki kariaia ana babaire Tamara are i Karawa are e kariaira bwa ti na oki nako Ina ao ni karekei Ana kakabwaia. Ni koauana, Rutibeero e kaitara ao ni kataia ni bita ana babaire Tamara, n tangiria n anaa mimitongin, karinean, ao mwaakan te Atua nakoina. N tokina, e kaeaki nako ma taan iriiria mai matan te Atua ao n riki bwa Tatan, eng, are te riaboro, taman taian kewe ni kabane, bwa e na mwamwanaia ao ni kamatakia mwaane ao aine, ao ni kairia nakon te tautaekanaki n ana kantaninga, ni kabane ake aki kan ongo ni bwanaan te [Uea]. 4
Ibukin ana rinerine ae e karaoi n te maiu imwain te maiu aei, e kona Tatan n okike ni karekea. Ti te bwai ae kona ni karaoia bon kaitaraan ana babaire te Tama man kabonganakin kabwakabwaka ao kariiri ni uotira rikaaki ao ni karikira bwa ti na kananoanga kanga n ai arona.5 Ana babaire Tatan ni kakoroa nanon ana kouru ae buakaka e kaineti nakoia n tatabemaniia, te roro, te katei, ao te botanaomata. E kabonganai bwanaa aika korakora—bwanaa aika a kataia n taona nako bwanaan te Tamnei ae Raoiroi ae maraara n rau ae kona ni kaotia nakoira “bwaai ni kabane” aika ti riai ni karaoi n oki ao ni karekea.6
Bwanaa aikai aia bwai naake a aki kakoaua ana koaua te euangkerio ao a kabongana te intanete, bwaai ni kaongora, reerio, terewition, ao tamnei ni kaotia n te kawai ae moan te kabwakabwaka ae aki riai, kakamaku, a kamatauninga, bareka, a bure n te kawai are e kararoaira man ara kouru ao babaire aika iroura ibukin akea tokina.
A kona naba bwanaa aikai n raonaki ma aomata aika raraoi nanoia aika a mwamwanaaki man aia iango mwaane ao aine ao aika a kataia ni kamaunai aia onimaki ao ni biti aia taratara naake a kataia n oki nako matan te Atua ao n anganaki ana bwai ni [kabane] te Tama.”7
I a tia ni kunea bwa ngkana ko na teimatoa ni kabanea am iango iaon kaokan ao karekean kakabwaia aika tia ni beritanaki, I kainnanoia n anaa te tai n titirakinai, “E uara au mwakuri ae I karaoia?”
Kanga aron karekean, am intawiu, ao te intawiu ae onoti ma ngkoe. Ao ngkana e aki tataneiai te aba iai, iangoia: antai n te aonaaba aei ae kinako riki nakon ae boni ngkoe? Ko atai am iango, am mwakuri, nanom ao miim, kouru ao babaire. Ao ko ataia riki nakon temanna aron am waaki n te kawai n nako n oki ao ni karekea.
Ni karekea te kairi ibukiu n tain nooran mwiin au mwakuri bon irou, I tangiria ni wareki ao n iangoi taeka ake a karika te aomata n iangoa oin maiuna ae kuneaki inanon te kanimaua ni mwakoro n Aramwa, ike e titiraki Aramwa: “Kam a tia ni bungiaki n te tamnei ma iroun te Atua? Kam a tia ni karekea tein taraakina i moami? Kam a tia n rinanon te bitaki ae korakora aio inanomi?”8 Ana titiraki Aramwa bon kauring n te bwai ae a riai ni karinaki n ara kouru ao ara babaire bwa ti aonga n oki ao ni karekea.
Uringa ana kakao te Tia Kamaiu n “Bane mai nako Iu, ngkami akana kam rawawata, ao N na motika rawami.
“Amoa amou i aomi, ao reirei i Rou; ba I nimamannei ao I nanorinano; ao e na reke i roumi iai motikan rawaia tamneimi.”9
Ngkana ti karikirakea ara onimaki ni mwaakan te Uea Iesu Kristo ni motika rawaia tamneira man kabwaraan buure, kabooi reitaki aika aki raoiroi, katokan ikoaki n tamnei aika rikirake, ao ni kakorakoraira ao ni kona ni karikirakei katein Kristo, ti na kakaitau riki n aron kakawakin Ana Mwakuri ni Kamaiu te Uea Iesu Kristo.10
Inanon wiiki aika ana roko, karekea am tai n rinanon am kouru ao am babaire ni maium ao kakoauaa bwa a kaineti ma ana babaire ae kakukurei Tamara are i Karawa. Ngkana ko kainnanoia n raira nanom ao ni bitaki, iangoia ni karaoia ngkai. Anaa te tai n iangoia raoi bwa tera bitaki aika kainnanoaki bwa e na buokiko ni kateimatoako ni mata teuana nakon mimitongin te Atua.”11
Ti riai ni kawakina te reirei ao ana euangkerio Iesu Kristo i nuukan ara kouru ao ara babaire. N akea Ngaia, ao akea te kouru ae akea tokina ae konaa ni karaoaki, ao ara babaire ni kakoroi nanon ara kouru a na bon aki korobukiia.
Teuana riki te ibuobuoki bon “Te Kristo ae Maiu: Aia Koaua Abotoro,”12 are e anganaki te Ekaretia n Tianuare 1, 2000. Katuka te katooto n te tabo ae ko kona n noria iai, ao anaa te tai n rinanoi rongorongo aika kuneaki n Ana kakoaua Kristo iroun Ana tia kakoaua ae onoti ae tiainaia.
N na kaumaki ngkami bwa kam na kamatebwaia n raonaki ma “Te Utu: Te Katanoata nakon te Aonaaba.” Ti taetae n tainako ibukin te katanoata n te utu, ma taiaoka uringnga ni warekia ni kaineti ma mwaakan ni kamaiu te Kristo ae maiu. N akean te Kristo ae Maiu, ara kantaninga n tangira a na aki koro bukiia. N aron ae taekinaki n te katanoata nakon te utu, “Te babaire ni kakukurei mai ieta e kariai reitaki n taian utu bwa ana reitinako imwiin te mate. Berita aika tabu ao otenanti aika tauraoi inanon tembora aika tabu a kona iai aomata n tatabemaniia n oki nako matan te Atua ma aia utu ao ni katiteuanaaki n akea tokina.”13
E kona n riki aei ti ibukina bwa te Kristo ae maiu bon te Tia Kamaiu ni kamaiu ao te tia Kabooa te aonaaba.
N te bwai aei, ko kona naba n iangoa ukoukoran booki aika tabu ni karababa otam ni koaua aika onoti aika kuneaki inanon “Te Kristo ae Maiu.”
Te wareware ma te tataro “Te Kristo ae Maiu” ti tebo ma warekan ana koaua Mataio, Ruka, Ioane, ao burabeti n Ana Boki Moomon. E na kakorakora am onimaki iroun te Tia Kamaiu ao ni buokiko n tiku ao ni kabanea am iango Iaona ngkana ko irii am babaire ni karokoko n am kouru ae akea tokina.
N aki tabe ma ara kairua, kabwakara, tiotionakora, ao ara bure, ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo e kariaira bwa ti na raira nanora, bwa ti aonga n tauraoi n oki ao ni karekea ana kakabwaia te Atua ae a tia ni beritanna— ni maeka n akea tokina ma te Tama ao Natina n te kabanea n rietaata n abanuea ae te tiretio.14
Ngkai n aron ae kam bane n ataia, ngaira ni kabane ti na mate; ngaia ae, ara kouru ao ara babaire aika teimaan e riai n ae ngkana ti oki nakon Tamara are i Karawa, ti na oki ao nikarekei bwaai ni kabane ake E a tia” ni baireia ibukira n tatabemaniira.
I kakoaua bwa akea te kabanea n tamaroa ni kouru n te maiu ae mamate nakon te maeka n akea tokina ma ara Karo i Karawa ao ara Tia Kamaiu ae Moan te Tangiraki, te Uea Iesu Kristo. Ma e raka riki nakon ae ti ara kouru—bon Aia kouru naba. Iai aia tangira ae kororaoi ibukira, e korakora riki nakon ae ti kona n ataia. A bon bane, ni kabane, n reitaki n akea tokina ma ngaira. Bon aio aia Mwakuri, Mimitongiu bon Aia Mimitong. E raka riki nakon te bwai teuana, A tangiriira bwa ti na okira mweengara—n oki ao ni karekea te kukurei ae akea tokina Imataia.
Tariu ao mwaneu aika tangiraki, inanon teuana te wiiki, ti na bukamarua Tabatin te Baam—ni kauringa rinin Kristo i Ierutarem. Inanon uoua te wiiki ti na bukamarua Tabatin te Itita—ni kauringa tokanikain te Tia Kamaiu iaon te mate.
Ngkana ti kabanea ara iango iaon te Tia Kamaiu inanon Tabati aika uoua aikai, ti na Uringnga ao ni kaboou ara motinnano ae teimatoa ni kawakin Ana tua. Ti a iangoi raoi maiura, katei ara kouru ao n taraa riki ara babaire bwa ana boraoi ma te Atua n te kawai are e na kairiira nakon ara tai ae kakawaki n oki ao ni karekea—are bon au tataro ae nanorinano n aran Iesu Kristo, amen.