Institute
Mubo nga sulat sa mga Tinubdan


“Mubo nga sulat sa mga Tinubdan,” Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018)

“Mubo nga sulat sa mga Tinubdan,” Mga Santos, Volume 1

Mubo nga sulat sa mga Tinubdan

Kini nga volume mao ang buhat sa sugilanon nga tinuod gibase sa kapin sa lima ka gatos ka makasaysayanong mga tinubdan. Gihimo ang labing maayong pag-amping sa pagsiguro sa katukma niini. Ang nahaunang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw misulat og daghang mga sulat, mga journal, mga artikulo sa pamantalaan, ug mga kasaysayan sa kaugalingong kinabuhi. Isip resulta, kadaghanan sa kasaysayan sa Simbahan tali sa 1815 ug sa 1846 mao ang talagsaong maayong pagkadokumento. Ang mga magbabasa kinahanglan dili mangagpas, hinoon, nga kana nga pagsaysay nga gipresentar dinhi hingpit o kompleto. Ang mga rekord sa nangagi, ug ang among ablilidad sa paghubad niini sa kasamtangan, limitado.

Ang mga tinubdan sa makasaysayanong kahibalo gilakipan ug mga bal-ang, dili kaayo klaro, ug mga pagpihig. Sa kanunay kini gidala lang sa panahom sa tigmugna niini. Busa, ang mga saksi sa samang panghitabo nakasinati, nakahinumdum, ug nakarekord niini sa managlahi nga paagi, ug ang ilang nagkalain-lain nga panglantaw nakapahimo sa nagkadaiyang pamaagi sa paghubad sa kasaysayan. Ang hagit sa historian mao ang pagdugtong sa naila nga mga punto sa panglantaw ug magmugna sa katukma nga pagsabut sa nangagi pinaagi sa maampingon nga pag-analisar ug paghubad.

Ang Mga Santos usa ka tinuod nga istorya sa kasaysayan sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, base sa unsay among nahibaloan ug nasabtan sa kasamtangang panahon gikan sa makasaysayanon nga rekord nga anaa. Dili lang kini mao ang posibling pagsaysay sa sagradong kasaysayan sa Simbahan, apan ang mga eskolar kinsa nagsiksik, misulat, ug mi-edit niining volume nasayud kaayo sa tinubdan sa kasaysayan, mahunahunaon kini nga gigamit, ug gidokumento kini diha sa mga endnote ug lista sa mga tinubdan nga gikutlo. Ang mga magbabasa gidapit nga timbang-timbangon sa ilang kaugalingon ang mga tinubdan, kadaghanan niini gi-digitize ug gi-link ngadto sa mga endnote. Posible nga ang pagdiskubre sa dugang mga tinubdan, o bag-ong mga pagbasa sa anaa nga mga tinubdan, sa tukmang panahon makahatag og ubang mga kahulugan, mga panabut, ug posible nga mga punto sa panglantaw.

Ang saysay diha sa Mga Santos mikuha sa una ug ikaduha nga mga tinubdan. Ang nag-unang tinubdan naglangkob sa impormasyon mahitungod sa mga panghitabo gikan niadtong kinsa nakasaksi mismo niini. Ang pipila sa mga nag-unang mga tinubdan, sama sa mga sulat ug mga journal, nasulat sa panahon sa mga panghitabo nga gihulagway. Kining mitumaw nga mga tinubdan naghulagway kon unsay gihunahuna, gibati, ug gibuhat sa mga tawo nianang higayuna, nga mipadayag kon sa unsang paagi nga ang nangagi gihubad kon kini sa kasamtangan pa. Laing nag-unang mga tinubdan, sama sa mga kasaysayan sa kaugalingong kinabuhi, nahisulat base sa tinuod. Kining makahuluganon nga mga tinubdan nagpadayag kon unsa ang kahulogan sa nangagi para sa mga tigsulat paglabay sa panahon, sa kanunay nakapahimo niining mas maayo kay sa kasamtangang tinubdan sa pag-ila sa kahulogan sa nangagi nga mga panghitabo. Gumikan kay nag-agad kini sa panumduman, bisan pa man, ang makahuluganon nga mga tinubdan mahimong maglakip sa dili tukma ug mahimong naimpluwensyahan sa kaulahiang panabut ug pagtuo sa tagsulat.

Ang Ikaduha nga makasaysayanong mga tinubdan naglakip sa impormasyon gikan sa mga tawo kinsa wala makasaksi sa panghitabo nga gihulagway mismo. Ang maong mga tinubdan naglakip sa naulahing bahin nga mga kasaysayan sa pamilya ug sa akademik nga mga buhat. Kining volume nakautang og dako sa maong mga tinubdan, napamatud-ang bililhon alang sa mas lapad nga kontekstuwal ug buhat sa paghubad nga ilang nahatag.

Matag tinubdan sa mga Santos gitimbang-timbang ang kredibilidad, ug ang matag kapahayag [sentence] balik-balik nga gisusi alang sa pagkamakanunayon uban sa mga tinubdan. Ang mga dialogo ug uban nga mga kinutlo direktang nagagikan sa makasaysayanong tinubdan, matag pulong. Ang panitik, capitalization ug panulbok sa direkta nga kinutlo hilum nga gimoderno aron maklaro. Sa panagsa nga mga higayon, daghang makahuluganong mga kausaban, sama sa pagbalhin gikan sa past tense ngadto sa present tense o gi-standard ang gramatika, ang gihimo sa mga kinutlo aron sa pagpalambo sa pagbasa. Niini nga mga sitwasyon, ang mga endnote naghulagway sa kausaban nga gihimo. Ang mga pagpili kon hain sa mga tinubdan ang gamiton ug unsaon sa paggamit niini gihimo sa usa ka pundok sa mga historian, manunulat, ug mga editor kinsa mibase sa mga desisyon sa makasaysayanong kaligdong ug kalidad sa pagsulat.

Ang saysay sa kinabuhi ni Lucy Mack Smith, sama pananglit, usa ka importanting tinubdan sa nag-unang mga kapitulo niini nga volume. Gisulat kini ni Lucy taliwala sa mga 1844 ug 1845 sa edad nga saysentay-nuebe, sa tabang ni Martha Jane Knowlton Coray ug sa bana ni Martha, nga si Howard. Isip mahinungdanon nga tinubdan, ang kasaysayan ni Lucy adunay mga sayop, apan nasuta kini nga sa kinatibuk-an masaligan. Gigamit kini nga inampingan kaayo dinhi niining volume ug kasagarang gikutlo sa mga panghitabo nga nasaksihan ni Lucy. Alang sa dugang kabahin niining kasaysayan, tan-awa sa “Lucy Mack Smith” sa saints.lds.org.

Ang pipila ka mga tinubdan nga dili mahigalaon nagamit aron masulat kining volume ug gikutlo diha sa mubo nga mga sulat. Kini nga mga tinubdan una sa tanan gigamit sa pag-ila sa sayo nga oposisyon sa Simbahan. Bisan sa kasagaran masupilon ngadto ni Joseph Smith ug sa Simbahan, kini nga mga dokumento usahay naglakip sa mga detalye nga wala narekord bisan asa. Pipila niining mga detalye gigamit sa dihang nakumpirmar sa ubang mga rekord ang katukma niini. Ang mga kamatuoran nga naggikan niining mga rekord nga dili mahigalaon gigamit sa walay pagsagop sa ilang masupilon nga mga panglantaw.

Isip usa ka sugilanon sa kasaysayan nga gisulat alang sa kinatibuk-ang audience, kini nga volume nagpresentar og usa ka sukaranang kasaysayan sa Simbahan nga naa sa masabut, ma-access nga format. Samtang nagamit sa mga teknik sa popular nga pag-istorya, wala kini molapas sa impormasyon nga makita diha sa makasaysayanong mga tinubdan. Kon ang mga teksto gilakipan gani og gamay nga detalye, sama sa mga paghulagway sa hitsura o mga kahimtang sa mga panahon, tungod kini kay ang mga detalye nakit-an o resonable nga gibana-bana gikan sa makasaysayanon nga rekord.

Aron mapatunhay ang masaysayon nga pagkabasa, ang volume panagsa rang nagsulbad sa mga hagit o ngadto sa makasaysayanon nga rekord diha sa teksto mismo. Kondili, nagbalhin kini sa maong tinubdan base sa mga diskusyon ngadto sa mga essay sa mga hilisgutan diha sa saints.lds.org. Ang mga magbabasa giawhag sa pagkonsulta niining mga essay samtang sila magtuon sa kasaysayan sa Simbahan.