Kasaysayan sa Simbahan
Kapitulo 31: Kahibulongan nga mga Paagi


Kapitulo 31

Kahibulongan nga mga Paagi

duha ka lalaki nagluhod nga nag-ampo diha sa usa ka bakante nga lote

Sa Oktubre 26, 1999, si Georges A. Bonnet naghulat ni Presidente Gordon B. Hinckley nga mobarog. Usa ka miting sa paggahin og pundo uban sa Unang Kapangulohan, Tigdumalang Bishopric, ug sa nagkalainlaing kinatibuk-ang mga awtoridad ug mga tigdumala sa Simbahan mao pay pagkahuman didto sa Church Administration Building diha sa Siyudad sa Salt Lake. Sa kasagaran si Georges dili motambong sa miting–didto siya agi og puli sa tigdumalang direktor sa Physical Facilities Department—apan nahibalo siya nga ang miting sa tinuod wala pa mahuman hangtod si Presidente Hinckley mobarog ug mopadulong sa pultahan.

Ug ang propeta dili ingon og moadto bisan asa. Hinoon, gitan-aw niya og diretso si Georges ug gipangutana, “Unsa ang atong buhaton mahitungod sa Ghana Temple?” Ang iyang mga mata nangamuyo alang sa usa ka tubag.

Si Georges wala kahibalo unsa ang isulti. Ang pangutana hingpit nga misorpresa kaniya. Duol sa usa ka dekada ang milabay, samtang nagserbisyo isip ang direktor alang sa temporal nga mga kalihokan sa Africa, siya nakatabang sa pagtapos sa pang-gobyerno sa Ghana sa pagpahunong sa tanang kalihokan sa Simbahan pinaagi sa pag-awhag ni Isaac Addy, usa ka miyembro sa Simbahan sa Accra, sa pagpakig-uli ngadto sa iyang nakiglay-anay nga igsoong lalaki nga anak sa unang amahan o inahan, ang Ghanaian nga presidente nga si Jerry Rawlings.

Nadawat ni Georges ang pagtahod sa mga lider sa Simbahan alang sa iyang buhat sa Ghana. Apan sa karon siya aduna nay bag-ong trabaho diha sa Simbahan, ug kini dili kalabot ngadto sa Africa. Ang mao lamang nga butang nga siya nahibalo mahitungod sa GhanaTemple mao nga si Presidente Hinckley nakaanunsiyo niini sa milabay nga Pebrero 1998.

“Akong gikasubo,” sa kataposan misulti si Georges, “apan ako walay labot sa proyekto.”

Si Presidente Hinckley mipabilin nga milingkod, ang nangaliyupong tinan-awan sa gihapon diha sa iyang mga mata. Gisultihan niya si Georges nga ang pag-uswag diha sa templo nahunong. Sa una, ang Ghanaian nga gobyerno ingon og mabuligon sa proyekto, ug ang Simbahan nakapalit og yuta diha sa kinadak-ang dalan sa Accra. Apan hinoon, sa hapit na ang giplano nga ground breaking sa Abril 1999, ang gobyerno midumili sa pag-isyu og usa ka pagtugot sa pagtukod [building permit] ngadto sa Simbahan. Walay usa nga nahibalo kon ngano.

Human sa miting, si Georges mibalik ngadto sa Church Office Building uban sa Tigdumalang Bishop H. David Burton ug sa iyang ikaduhang magtatambag, si Keith B. McMullin. Naghinam-hinam silang mahibalo kon unsa ang gihunahuna ni Georges nga buhaton sa Simbahan sa pagkuha og pagtugot sa pagtukod sa templo sa Accra.

“Mouyon ka ba nga moadto sa Ghana?” usa kanila nangutana.

“Dili gyod,” miingon si Georges. “Malipayon akong moadto.”

Pila ka semana ang milabay, miabot si Georges sa Ghana ug nakita ang Simbahan nga naglambo didto. Sa panahon sa pagpahunong sa mga kalihokan, dihay duol sa siyam ka libo nga mga miyembro sa Simbahan ug walay mga stake sa Ghana. Karon, napulo ka tuig ang milabay, ang nasod adunay lima ka stake uban sa sobra sa napulog pito ka libo nga mga miyembro. Ug kadto nga mga miyembro matinguhaon nga nag-ampo alang sa pagbalik sa kauswagan diha sa balay sa Ginoo. Sa dihang si Presidente Hinckley mibisita sa Ghana sa 1998, ang mga Santos nakapanindog ug nakahugyaw sa dihang gi-anunsiyo niya ang templo. Walay usa nga nakapanglantaw sa mga pagkalangan.

Sa Accra, gihimamat ni Georges ang arkitekto sa templo, mga abogado sa Simbahan, ug mga opisyal sa gobyerno. Nakighimamat usab siya ni Elder Glenn L. Pace, ang presidente sa Africa West Area, kinsa mapasalamaton alang sa tabang ni Georges. Nakaila si Georges nga si Elder Pace hilabihan ka naguol sa sitwasyon. Apan siya gihapon adunay paglaom. Bag-ohay, ang mga Santos sa Kasadpang Africa naghimo og usa ka linain nga puasa alang sa templo, ug si Elder Pace mituo nga ang kausaban kalagmitan nga mahitabo sa dili madugay.

Human sa usa ka semana nga mga miting, gilugwayan ni Georges ang iyang biyahe og lain nga semana sa pagsabot sa sitwasyon base sa mga detalye ug mga kamatuoran. Sumala ngadto sa mga tawo nga iyang gikaistorya, mga representante sa Simbahan nakapasilo nga wala tuyoa sa Accra Metropolitan Assembly, ang organisasyon sa gobyerno nga miaprobar sa pagtukod og mga proyekto diha sa siyudad. Gituohan sa AMA nga ang mga representante mapugsanon ug mapahitas-on kaayo atol sa proseso sa pag-aprobar sa pagtugot. Usab dihay ingon og pipila ka pagbatok gikan ni Presidente Rawlings kinsa wala na magtingogay sa iyang igsoong lalaki, bisan pa sa ilang pag-uliay og buot atol sa pagpahunong sa mga kalihokan.

Gipakigbahin ni Georges kon unsay iyang nahibaloan ngadto ni Elder Pace, ug nag-uban giandam nila ang usa ka report alang sa Tigdumalang Bishopric. Dayon si Georges mibalik sa Utah dala ang report, natagbaw nga iyang nahimo ang iyang responsibilidad sa Ghana.


Balik sa Fiji, si Juliet Toro nalipay sa programa sa BYU nga magtuon nga dili kinahanglan mosulod sa eskwelahan. Ang iyang klase dili magkaparehas sa bisan unsa nga iyang nasinati sukad. Nagtubo, kanunay siyang nahadlok nga mangutana didto sa eskwelahan, nahadlok nga ang iyang mga magtutudlo motamay kaniya sa pagsulti sa sayop nga butang. Apan wala madugay iyang nahibaloan nga ang mga facilitator sa klasehanan nag-awhag og mga pangutana ug dili gayod mohimo kaniyang mobati nga walay kinaadman. Usab siya mibati sa Espiritu sa Ginoo diha sa klasehanan, naggiya sa iyang pagkat-on.

Ang unang semestre ni Juliet hilabihan sa ka mahagiton. Ang iyang labing malisod nga klase mao ang business management. Bisan tuod og siya sinati na sa pipila ka sukaranang mga baroganan sa negosyo, si Juliet sa kasagaran nasanapan pinaagi sa daghan kaayong bag-ong mga pulong ug mga pasabot nga iyang nakat-onan sa klase. Sa kataposan sa semestre, gibati niya ingon og daghan kaayo og rebyohunon alang sa eksamen. Apan maayo ang iyang iskor sa eksamen ug nakakuha sa labing taas nga grado sa kataposan sa klase.

Ang iyang religion ug accounting nga mga klase mihatag og laing mga hagit. Isip usa ka bag-ong Santos sa Ulahing mga Adlaw, dili siya sinati sa Doktrina ug mga Pakigsaad, busa siya nangayo og tabang gikan sa iyang kauban nga estudyante nga si Sera Balenagasau, usa ka dugay na kaayong miyembro sa Simbahan kinsa nakaserbisyo og usa ka full-time nga misyon. Alang sa accounting, siya nangayo og tabang sa iyang bana, si Iliesa. Hangtod karong bag-o, ang iyang bana nakatrabaho sa usa ka bangko, busa nasabtan niya og maayo ang subject ug makatabang kaniya sa pag sulbad sa mga problema. Sa kataposan sa semestre, siya nag-una og mga grado niini nga mga klase usab.

Tungod kay ang balay ni Juliet anaa tabok sa dalan gikan sa eskwelahan, nahimo kining usa ka dapit nga pundokanan ug tun-anan sa mga estudyante. Ang iyang mga kauban sa klase kasagaran mitabang sa pag-andam sa mga pagkaon ug sa paglimpyo sa panimalay. Nalingaw si Juliet sa pagbaton kanila isip mga higala ug nalipay sa ilang pagkaandam sa pagserbisyo kaniya ug sa iyang pamilya. Ang pagtan-aw kanila sama og nagtan-aw sa ebanghelyo nga gipalihok.

Ang ikaduhang semestre misugod sa Septiyembre 1, 1999. Ang pipila ka mga estudyante kinsa dili maayo ang grado buot nga mokuha og balik sa eksamen sa pagpausbaw sa ilang mga grado, busa mga kurso nga gipamubo gimugna alang kanila. Ug tungod kay si Juliet nakahimo og maayo kaayo sa unang semestre, siya gisuholan isip usa ka facilitator alang sa mga estudyante sa business management.

Sulod sa sunod nga tulo ka bulan, si Juliet nagmaneho sa iyang pagtuon uban sa iyang lain nga mga responsibilidad isip usa ka facilitator ug usa ka inahan. Gitagad niya ang lima ka batan-ong mga lalaki sa iyang kurso nga gipamubo sa business management ingon og sila iyang anak nga mga lalaki. Samtang ang semestre nagpadayon, siya makaila nga sila mas komportable uban kaniya kay sa ilang mga facilitator gikan sa BYU. Mosulti sila sa klase nga gawasnon ug ingon og dili kaayo mag-ukon-ukon sa pagpangutana kaniya. Sa kataposan sa semestre, tanan sila nakapasar sa eksamen.

Usa ka adlaw, ang mga direktor sa programa mitawag ni Juliet ug misulti kaniya nga siya mao ang valedictorian.

“Unsa to?” nangutana siya.

Sa iyang katingala, kini nagpasabot nga siya ang adunay labing maayo og grado sa akademik sa tanan niyang mga kauban sa klase niana nga tuig. Ang iyang pagsalig midako. “Oo,” gisultihan niya ang iyang kaugalingon. “Makahimo ako niini.”

Usa ka mubong panahon milabay, ang programa mipahigayon og usa ka tulumanon sa paggradwar alang sa mga estudyante ug mga upat ka gatos ka mga miyembro sa pamilya ug mga higala. Ang mga gradwado, nagsul-ob og asul nga mga bonete ug mga toga gikan sa Fiji LDS Technical College, midawat og mga pag-ila alang sa paghuman sa programa. Si Juliet ug daghang uban pa midawat usab og pasiuna nga sertipiko sa business gikan sa BYU–Hawaii. Gihatag ni Juliet ang panamilit nga pakigpulong [valedictory speech].

Pagkahuman, gipahayag ni Iliesa ang iyang ug kang Juliet nga pasalamat diha sa usa ka sulat ngadto ni Elder Henry B. Eyring, ang komisyoner sa edukasyon sa Simbahan. “Ang akong asawa ug ako kanunay nga naghunahuna kon kami makahimo ba sa pagpadayon sa among edukasyon,” siya misulat. “Kini ingon og ang among hilom nga pag-ampo natubag. Ang Ginoo nagbuhat sa kahibulongan nga mga paagi.”


Sa Enero 1, 2000, ang Unang Kapangulohan ug ang Korum sa Napulog Duha ka Apostoles miisyu sa “Ang Buhi nga Kristo: Ang Pagpamatuod sa Apostoles,” usa ka gipirmahan nga pamahayag nga nagpasidungog sa Manluluwas duha ka milenyum human sa Iyang pagkatawo. “Kami nag-awhag kaninyo sa paggamit niining sinulat nga pagpamatuod sa pagtabang og tukod sa hugot nga pagtuo sa mga anak sa atong Langitnong Amahan,” mitambag ang Unang Kapangulohan.

Ang pamahayag nagdala og nagkahiusang pagpamatuod kabahin sa balaan nga misyon ni Jesus sa tanang panahon ug sa kahangtoran. “Kita naghalad sa atong pagpamatuod sa pagkatinuod sa Iyang dili katupngan nga kinabuhi ug sa walay kataposan nga gahom sa Iyang labing dako nga sakripisyo sa pag-ula,” mipahayag ang apostoles. Walay lain nga adunay labaw ka lawom nga impluwensya diha sa tanan kinsa nakapuyo ug gani magpuyo pa dinhi sa yuta.”

Tulo ka bulan ang milabay, atol sa Abril 2000 nga kinatibuk-ang komperensiya, gipagawas sa Simbahan ang Special Witnesses of Christ, [Linain nga mga Saksi ni Jesukristo] usa ka oras nga gidugayon nga salida nagpakita sa matag miyembro sa Unang Kapangulohan ug sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles nga naghatag sa personal nga pagpamatuod kabahin sa Manluluwas.

Ang salida misugod nga si Presidente Hinckley naglakaw sa gihayagan nga mga pasilyo sa BYU Jerusalem Center. “Kining gamhanan ug kaarang siyudad,” miingon siya, naghunong sa usa ka balkonahe, “kanunay nga nahimong inspirasyon ngari kanako. Kini mao tungod kay kini nga lugar nagdala sa tunob sa Anak sa Dios.”

Dayon iyang giasoy og balik ang istorya ni Jesus, gikan sa iyang pagkatawo sa Bethlehem hangtod sa Iyang Pagkabanhaw gikan sa lubnganan. “Walay hingpit nga makasabot sa kaanindot sa Iyang kinabuhi, ang pagkahalangdon sa Iyang kamatayon, ang pagkamalukpanon sa Iyang gasa ngadto sa katawhan,” mipamatuod ang propeta. “Kami nagpahayag uban sa kapitan [centurion], kinsa miingon diha sa Iyang pagkamatay, ‘Sa pagkatinuod kining tawhana Anak sa Dios.’”

Nagsunod niini nga pasiuna, ang salida mipadayon gikan sa pagpamatuod sa usa ka apostol ngadto sa lain. Ang matag pagsunodsunod mahitabo diha sa usa ka dapit nga lahi ang nahimutangan. Ang uban nga apostoles namulong sa atubangan sa mga templo samtang ang uban namulong diha sa makasaysayanong mga dapit sama sa Palmyra, Kirtland, ug Nauvoo.

Nagtindog ilawom sa usa ka gamhanang teleskopyo diha sa usa ka obserbatoryo (paniiranan), si Elder Neal A. Maxwell mipamatuod sa impluwensiya sa Manluluwas sa tibuok kalibotan. “Sa dugay pa kaayo nga wala pa Siya matawo didto sa Betlehem ug nailhan isip si Jesus ang Nazareno, ang atong Manluluwas mao si Jehova,” siya mipamatuod. “Kaniadto nianang panahona, ubos sa direksyon sa Amahan, si Kristo mao ang Ginoo sa tanang kalibotan, kinsa milalang sa mga kalibotan nga dili maihap—diin ang ato usa lamang niini.”

“Gani sa hilabihan og kadaghan sa Iyang mga nilalang,” mipadayon si Elder Maxwell, “ang Ginoo sa tanang kalibotan, kinsa makamatikod sa pagkahulog sa matag goriyon, mao ang atong personal nga Manluluwas.”

Si Elder Henry B. Eyring, ang labing bag-o nga sakop sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, namulong gikan sa silangang mga ang-ang sa Salt Lake Temple. “Ang gipahinungod nga mga templo sagradong mga dapit diin ang nabanhaw nga Manluluwas mahimong moanha,” siya mipahayag. “Ang matag bahin niini nga mga gambalay ug ang tanan nga anaa sa sulod niini nag-aninag sa gugma sa Manluluwas alang kanato ug sa atong gugma alang Kaniya.”

Naglakaw sa balaan nga pagtahod tadlas sa sukaranan sa karaang Nauvoo Temple, si Presidente James E. Faust mipamatuod kabahin sa Manluluwas ug sa Iyang sakripisyo. “Ako nahibalo nga pinaagi sa dili malitok nga panghingutas sa Pag-ula, ang kalalakin-an ug kababayen-an, kon sila maghinulsol, mapasaylo sa ilang mga sala,” siya miingon. “Tungod sa milagro sa Pagkabanhaw, ang tanan mobangon gikan sa pagkamatay. Gibati ko ang iyang gugma ug nahibulong diha sa bili nga Iyang gibayad alang sa matag usa kanato.”

Ang salida natapos uban sa usa ka kataposang pagpamatuod gikan ni Presidente Hinckley samtang siya ug ang iyang kauban nga apostoles mibarog sa atubangan sa Christus nga estatuwa diha sa Temple Square.

“Siya mao, si Jesukristo, kinsa nagbarog nga pangulo niini nga Simbahan diin nagdala sa Iyang sagradong ngalan,” ang propeta mipahayag. “Nagkahiusa, isip Iyang apostoles, gihatagan og awtoridad ug gisugo Kaniya sa pagbuhat sa mao, kami mohatag sa among pagsaksi nga siya buhi ug nga siya moanhi pag-usab sa pag-angkon sa Iyang ginghariaan ug magmando isip Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo.”


Sa Mayo 19, 2000, unom ka bulan human sa paggradwar ni Juliet Toro, armado nga mga manggugubot mipugos sa ilang pagsulod ngadto sa Parliamento sa Fiji ug gibihag ang prime ministro ug mga dosena sa ubang mga opisyal sa gobyerno. Ang krisis dali nga milambo ngadto sa usa ka hingpit nga pagpukan sa pamunoan [coup d’état]. Kapintas ug pagkawalay balaod miputos sa nasod sulod sa daghang mga adlaw.

Naghilak si Juliet samtang siya nagtan-aw sa mga report sa pagpukan diha sa telebisyon. Sa una, ang tanan wala tugoti sa pagbiya sa panimalay o pagbiyahe [lockdown]. Mga negosyo misira, mga eskwelahan walay klase, ug mga simbahan walay miting. Unya ang mga pagdili miluag-luag, ug ang duha ka magulang nga anak ni Juliet nanan-aw og sine uban sa ilang mga ig-agaw ug usa ka higala gikan sa simbahan. Apan wala madugay human sili mibiya, misugod na usab ang kapintas diha sa Suva, nagbutang sa siyudad diha sa kagubot. Nagkabuang si Juliet sa dihang nadungog niya ang balita. Tulo ka oras ang milabay. Sa dihang sa kataposan ang iyang mga anak nakauli sa panimalay, gigakos niya sila og maayo.

Ang pagpukan misugod human matapos ang pagtukod sa Suva Fiji Temple, ug ang mga Santos nanag-andam alang sa open house ug sa pagpahinungod inig ka Hunyo. Karon daghang mga miyembro ang naghunahuna kon kini nga mga hitabo iuswag ba ngadto sa laing petsa hangtod ang kagubot mahuman.

Sa Mayo 29, miluwat ang presidente sa Fiji, ug ang militar miagaw sa pagkontrolar sa gobyerno. Duha ka adlaw ang milabay, si Presidente Hinckley mitawag ni Roy Bauer, ang presidente sa Suva Fiji Mission, sa pagpangutana mahitungod sa mga kondisyon didto. Mipahibalo si Presidente Bauer kaniya nga ang nasod maingon og lig-on ubos sa militar, bisan pa sa nagpadayon nga sitwasyon sa pagbihag. Ang paluparan sa Suva miabli pag-usab, ug kini mahimo na usab sa pagbiyahe libot sa siyudad.

Nalipay si Presidente Hinckley. “Makigkita ako kaninyo sa sunod bulan,” miingon siya.

Ang mga Santos sa Fiji mihimo og gamay nga open house sayo sa Hunyo, nagdani og sobra sa napulog unom ka libo nga bisita.

Usa ka Sabado, tulo ka bus miabot diha sa open house nga may mga tawo gikan sa ubang mga relihiyon. Samtang ang usa ka hamtong nga babaye migawas sa iyang bus, diha siyay nindot nga pagbati nga mitubo lamang og samot ka gamhanan samtang siya nagkaduol sa templo. Sa nanglabay nga panahon, siya nakasulti og batok sa Simbahan. Karon iyang gimahayan ang iyang mga pulong, ug giampo niya ang kapasayloan sa dili pa mosulod sa templo.

“Karong adlawa ako nahibalo nga kini mao ang tinuod nga simbahan sa Ginoo,” iyang gisultihan ang usa sa mga Santos nga iyang gikahimamat atol sa paglibot. “Palihog pagpadala og mga misyonaryo.”

Tungod sa pagpukan, mihukom ang Unang Kapangulohan sa paghimo og usa lamang ka sesyon sa pagpahinungod imbis upat, nagpugong sa gidaghanon sa tawo kinsa makatambong sa seremonya. Sa gihapon, sa Hunyo 18, ang adlaw sa pagpahinungod, si Juliet ug ubang Fijian nga mga Santos mibarog sa gawas sa templo buyon sa dakong dalan.

Ang templo nahimutang diha sa ibabaw sa usa ka bungtod nga nag-ambo sa Lawod sa Pasipiko. Sa dihang ang sakyanan nga nagdala ni Presidente Hinckley ug sa iyang asawa, si Marjorie, hinay nga mipadagan milabay, ang mga Santos miwarawara og puti nga mga panyo sa kahanginan ug misinggit og hosanna. Ang propeta mipahiyom ug miwarawara og balik kanila. Ang pagkakita kaniya mibayaw sa ilang mga espiritu. Ang mga kalangitan hayag, ug si Juliet makabati sa kahugyaw ug emosyon diha sa kahanginan.

Sa iyang pamulong diha sa pagpahinungod, si Presidente Hinckley namulong mahitungod sa kahulogan sa bag-o, giusab nga mga templo. Siya nakahuman na og pahinungod og sobra sa duha ka dosena niini sa tibuok kalibotan. “Kini mao ang balay sa Ginoo,” mipahayag siya diha sa pulpito sa lawak sa celestial. “Kamo makadawat sa mga paghugas ug sa mga pagdihog ug sa mga pagtuga ug moanhi nganhi dinhi niini nga lawak, nga maanindot sa pagkasangkap, dinhi ingon nga nakalabang sa tabil nga simbolo sa atong pag-agi gikan sa kinabuhi ngadto sa usa ka bag-o nga kinabuhi.”

“Aniay duha ka lawak sa pagselyo nga may nindot nga mga altar diin kamo makatan-aw sa salamin ug masabtan ang pagbati sa kahangtoran,” siya mipadayon. “Walay sama niini sa ibabaw sa tibuok kalibotan.”

Ang templo wala madugay miabli alang sa buhat sa ordinansa. Ug human mangandam sa pagsulod sa balay sa Ginoo, ang pamilya Toro naselyo og dungan sulod sa karon ug sa kahangtoran.


Sa Agosto 10, 2000, si Georges Bonnet mibati og hilabihan sa pagkanag-inusara. Siyam ka bulan human sa iyang biyahe ngadto sa Ghana, siya pabalikon ngadto sa nasod—niini nga panahon sa pagserbisyo isip ang direktor sa temporal nga mga kalihokan sa Simbahan sa Africa West Area. Ang iyang asawa, si Carolyn, ug tulo sa ilang mga anak sa dili madugay moapas kaniya sa Accra. Apan sa pagkakaron, siya nag-inusara sa iyang kaugalingon.

Ang kauswagan sa Accra Temple mipabiling wala maglihok, ug ang mga lider sa Simbahan nanghinaot nga si Georges, uban sa iyang reputasyon nga adunay kahanas sa pagpasabot ug agresibo nga pagpangulo sa Africa, makatabang sa pagpauswag sa proyekto sa unahan. Nagbati sa gibug-aton sa iyang buluhaton, nangandoy si Georges nga mahimong katumbas ngadto sa mga hagit nga nag-una kaniya. Lawom ug gihunahuna niya pag-ayo ug nahunahuna niya ang mahitungod ni Jesukristo ug ang Iyang maulaong sakripisyo.

“Bisan og ako hugot nga nagtuo diha sa mga gahom sa Pag-ula sa pagdala og kalinaw sa kalag,” gisulat niya sa iyang journal, “adunay, walay pagduhaduha, ubang mga gahom ug mga panalangin gikan sa pag-ula nga ako pang kinahanglang sination.”

Sa dihang miabot siya sa Accra, dali si Georges nakakat-on nga ang pagkuha og pagtugot sa pagtukod alang sa templo usa lamang sa daghang seryoso nga mga butang nga nagkinahanglan sa iyang atensiyon diha sa Kasadpang Africa.

Sa una, kompiyansa siya nga makahimo siya sa responsibilidad, nga naglakip sa ubang dagko nga tukurunong mga proyekto ug usa ka templo sa Aba, Nigeria. “Nakatrabaho ako dinhi kaniadto,” gisultihan niya ang iyang kaugalingon. “Makahimo ako niini.” Ug sa dihang ang iyang pamilya uban na kaniya, wala na kaayo niya batia nga nag-inusara.

Apan human sa usa ka bulan, dili na kaayo siya sigurado sa iyang kaugalingon. Ang iyang daghang uban nga mga responsibilidad mihatag kaniya og gamay nga panahon sa pag-atiman sa pagtugot sa pagtukod sa Accra Temple. Samtang ang mga Santos sa tibuok Ghana matinud-anong nag-andam sa pagsulod sa balay sa Ginoo, walay usa—sulod o gawas sa Simbahan—ingon og nakahibalo kon unsaon sa pagtapos sa kabangian nga walay kahusayan. Ang usa ka butang nga ang mga tawo nagkauyon mao nga si Jerry Rawlings, ang presidente sa Ghana, mao ang nakaingon sa kalangan.

Gibati nga walay mahimo, si Georges nag-ampo. “Adunay daghan kaayong mga problema, daghan kaayong mga kakulian,” miingon siya. “Unsaon, Ginoo, sa gusto nimo kanako nga buhaton kini? Akong buhaton bisan unsay imong isulti. Ako ang mahimo nimong instrumento, apan ako dili makahimo niini sa akong kaugalingon.”

Wala magdugay, misugod si Georges sa pakigtambayayong uban sa opisina sa First Lady sa Ghana sa pagtukod og tawhanong mga proyekto sa pagtabang. Milaom siya nga ang pagbuhat sa mao motabang sa pamilyang Rawling nga makaila og mas maayo sa Simbahan ug sa misyon niini. Misugod usab siya sa pagpuasa matag Dominggo.

Sa mga tunga-tunga sa Nobiyembre 2000, malaomon si Georges. Nagkasamot, mituo siya ni Isaac Addy, ang igsoong lalaki sa presidente, nga importante sa pagsulbad sa kabangian nga walay kahusayan, ingon lamang nga siya nahimo atol sa pagpahunong. Apan siya midumili sa paghangyo ni Isaac sa pagduol sa presidente alang sa Simbahan.

Bisan tuod og ang managsoong lalaki nagkauli atol sa paghunong sa mga kalihokan sa Simbahan, ang pagtinagdanay wala magdugay. Nakapasakit kini ni Isaac, ang magulang nga igsoong lalaki, sa pagpangayo og laing pabor. Apan ang asawa ni Isaac, si June, nakaawhag kaniya sa pagsalig diha ni Jesukristo sa pagtabang og hilot sa iyang relasyon ngadto sa iyang igsoong lalaki. Busa, bisan pa sa iyang kasakit, gipaniguro ni Isaac si Georges nga siya andam sa pagpakigsulti ngadto ni Jerry mahitungod sa templo.

Sa Disyembre 3, mitawag si Isaac sa Bonnet nga balay uban sa maayong balita. Usa ka luyoluyo sa presidente mikontak kaniya uban sa mga pangutana mahitungod sa templo, ug ang presidente bukas sa pagsuporta sa proyekto kon ang Simbahan makahimo og pipila ka gagmay nga kausaban ngadto sa plano sa luna nga tukoranan. Kadto Dominggo sa puasa, ug si Georges ug si Isaac walay kaon sa tibuok adlaw. Apan kay sa hunungon ang ilang puasa nianang gabii, nag-uban sila sa pag-adto sa luna nga tukoranan sa pagtino kon ang hangyo sa presidente makatarunganon ba.

Samtang sila naglakaw sa mga yuta, gibati nila ingon og ilang mahatag ang mga gihangyo. “Isaac, kini mao asa ang templo tukuron,” miingon si Georges. “Atong hangyoon ang Langitnong Amahan sa pagpataliwala.”

Nagluhod, sila mihalad og usa ka pag-ampo, naghangyo sa Ginoo sa pagpanalangin sa ilang mga paningkamot. Gibati nila ang Espiritu nga hilabihan sa ka gamhanan, ug sila dihadiha mitawag sa luyoluyo sa presidente sa pagsulti nga sila andam sa pagpakigsabot. Silang duha ni Georges ug Isaac mibati og kamaayo mahitungod sa pagsinultihanay.

Duha ka adlaw ang milabay, nakigkita si Isaac og hilom sa iyang igsoong lalaki didto sa Osu Castle, pinuy-anan sa presidente sa Ghana. Sa hapit na ang miting, mitawag si Georges ni Isaac sa pagpahinumdom kaniya sa pagsulti sa iyang igsoong lalaki nga gimahal niya siya. Dayon si Georges mipauli sa panimalay ug nag-ampo ug naglakawlakaw sa salog, nagpaabot sa tawag gikan ni Isaac. Sa dihang walay tawag nga miabot, si Georges miadto sa luna nga tukoranan sa pagpaabot. Sa kataposan mibagting ang telepono tunga sa oras ang milabay.

“Human na,” miingon si Isaac, ang iyang tingog malipayon. Siya ug si Jerry nagka-istoryahanay mahitungod sa templo sa tibuok diyes minutos. Dayon sila migahin sa nahibiling panahon sa pag-istoryahanay ug paghinumdomay mahitungod sa ilang pamilya. Sa kataposan sa ilang panaghisgot, sila nag-uban sa pagpahiyom, pagkataw-anay, ug paghinilakay. Miingon si Jerry nga ang Simbahan makasugod sa buhat sa templo dihadiha dayon.

Nakapangutana si Isaac kon gikinahanglan ba nila ang pagkonsulta una sa komitiba sa siyudad sa pagplano.

“Ayaw kaguol mahitungod niini,” miingon ang presidente. “Ako ang mopadagan sa pagpatrabaho niini.”

  1. Bonnet, Journal, Nov. 7, 1999; Hinckley, Journal, Oct. 26, 1999; Bonnet, Oral History Interview [2017], 12–13; Budget Office, Appropriations Committee Minutes, Oct. 26, 1999. Hisgotanan: Ghana

  2. Bonnet, Oral History Interview [2017], 12–13; Bonnet, Journal, Apr. 28, 1995; May 11, 1995; Nov. 7, 1999; James E. Faust to Georges Bonnet and Carolyn Bonnet, May 7, 1991, in Bonnet, Journal, May 1991; James E. Faust to Georges Bonnet and Carolyn Bonnet, Oct. 30, 1991, in Bonnet, Journal, Nov. 1991; Grant Gunnell and Alice Gunnell to Georges Bonnet, July 2, 1992, in Bonnet, Journal, July 1992; Emelia Ahadjie to Georges Bonnet and Carolyn Bonnet, June 13, 1995, in Bonnet, Journal, June 1995; Steve Fidel, “A Temple to Be Built in Ghana,” Church News, Feb. 21, 1998, 3.

  3. Bonnet, Oral History Interview [2017], 12–13; Bonnet, Journal, Nov. 7, 1999; Champagnie, Holladay, and Holladay, Oral History Interview, 17–18; Steve Fidel, “A Temple to Be Built in Ghana,” Church News, Feb. 21, 1998, 3; James Mason to Africa West Area Presidency and others, Mar. 4, 1999; James Mason to Jeffrey R. Holland, circa Apr. 1999, John K. Buah Papers, CHL; Rod Pulley to Keith Stepan, June 9, 1999, in Temple Department, Temple Sites Minutes, June 10, 1999.

  4. Bonnet, Journal, Nov. 7, 1999; Bonnet, Oral History Interview [2017], 12–13; Budget Office, Appropriations Committee Minutes, Oct. 26, 1999.

  5. Bonnet, Journal, Nov. 7 and Dec. 21, 1999; Bonnet, Oral History Interview [2017], 13–14; Bonnet, Oral History Interview [2023], [11]; Deseret News 1991–1992 Church Almanac, 328; Deseret News 2001–2002 Church Almanac, 332; Steve Fidel, “A Temple to Be Built in Ghana,” Church News, Feb. 21, 1998, 3; Kissi, Walking in the Sand, 274–76, 289; Hinckley, Oral History Interview, 17–18.

  6. Bonnet, Oral History Interview [2017], 14; Bonnet, Oral History Interview [2023], [11]–[15]; Bonnet, Notes, Nov. 1999; Pace, Official Journal, Oct. 23, 1999; Nov. 7–8 and 20–25, 1999; Africa West Area, Annual Historical Reports, 1999, 46–47; Bonnet, Journal, Dec. 21, 1999.

  7. Balenagasau and Toro, Oral History Interview, 6–8; Jacob and Hansen, “Fiji Distance Learning Program,” 123–24.

  8. Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 109–10, 262, 282–83; Balenagasau and Toro, Oral History Interview, 15–16.

  9. Balenagasau and Toro, Oral History Interview, 10–11; Toro, Oral History Interview, 10; Balenagasau, Oral History Interview, 2, 16–17; Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 130–31.

  10. Balenagasau and Toro, Oral History Interview, 6–7, 22; Toro, Oral History Interview, 6, 10.

  11. Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 130–32, 158–59, 265; Toro, Oral History Interview, 10, 12; Balenagasau and Toro, Oral History Interview, 17.

  12. Jacob, “Fiji Distance Learning Program,” 208, 334.

  13. “The Living Christ: The Testimony of the Apostles”; First Presidency to General Authorities and others, Dec. 10, 1999, First Presidency, Circular Letters, CHL.

  14. Special Witnesses of Christ,” [00:00:19]–[00:02:56]; Gordon B. Hinckley, in “Special Witnesses of Christ,” Ensign, Apr. 2001, 4; Mark 15:39.

  15. Special Witnesses of Christ”; Neal A. Maxwell, Henry B. Eyring, James E. Faust, Gordon B. Hinckley, in “Special Witnesses of Christ,” Ensign, Apr. 2001, 6, 11, 18, 21; Matthew 10:29. Hisgotanan: Korum sa Napulog Duha

  16. Fraenkel, “Clash of Dynasties and Rise of Demagogues,” 295–308; “Fiji Rebels Release 10 of 50 Captive Officials,” New York Times, May 21, 2000, 13.

  17. Toro, Oral History Interview, 15–16; Lesuma, Oral History Interview, 6; Barbie Dutter and Benedict Brogan, “Fiji under Martial Law after President Resigns,” Daily Telegraph (London), May 30, 2000, 1–2.

  18. “‘Fortress of Faith’ Prompts Brotherhood and Tears,” Church News, June 24, 2000, 3–4; Balenagasau, Oral History Interview, 14.

  19. Rohan Sullivan, “Martial Law Imposed in Fiji,” Philadelphia Inquirer, May 30, 2000, A4; Nixon and Nixon, “Our Mission to Suva, Fiji,” 38–39; Roy Gene Bauer, “Fiji Suva Mission History, July 1999 through 2001,” 6, Fiji Suva Mission, Annual Historical Reports, CHL; Bauer and Bauer, Oral History Interview, [00:21:04]–[00:21:57]; Barbie Dutter, “Fiji Peace Force Restores Calm at Home,” Daily Telegraph (London), May 30, 2000, 15.

  20. Toro, Oral History Interview, 15; “Four Temples Dedicated in One Overseas Tour,” and “‘Fortress of Faith’ Prompts Brotherhood and Tears,” Church News, June 24, 2000, 3–4; Hinckley, Journal, June 18, 2000.

  21. Gordon B. Hinckley, in Suva Fiji Temple, Dedication Services, 11; Romney and Cowan, Colonia Juárez Temple, 158–59; Deseret News 2003 Church Almanac, 474; Deseret News 2001–2002 Church Almanac, 332. Hisgotanan: Fiji; Mga Pagpahinungod sa Templo ug Pag-ampo sa Pagpahinungod

  22. “Cares of the World ‘Melt Away’ in Temple,” Church News, June 24, 2000, 4; Toro, Oral History Interview, 16.

  23. Bonnet, Journal, Apr. 9, 2000; June 25, 2000; Aug. 10, 2000; Bonnet, Oral History Interview [2017], 15–17, 21; Presiding Bishopric to General Authorities and others, May 22, 2000, Historical Department, Circular Letters, CHL.

  24. Bonnet, Oral History Interview [2017], 21–22; Bonnet, Journal, Sept. 3 and 17, 2000; F. Michael Watson to Presiding Bishopric, Memorandum, Mar. 14, 2000, First Presidency, Presiding Bishopric Correspondence, CHL; Earl C. Tingey to Missionary Executive Council, Memorandum, Sept. 1, 2000, Missionary Executive Council, Meeting Materials, CHL. Ang kinutlo gi-edit aron masabtan; ang orihinal nga tinubdan adunay “Adunay daghan kaayong mga problema.”

  25. Bonnet, Journal, Sept. 29, 2000; Nov. 13 and 26, 2000; Georges Bonnet, “Africa West Area—Stewardship Report, October 2000,” [2], in Bonnet, Journal, Oct. 2000; Bonnet, Oral History Interview [2023], [73]–[81]; Bonnet, Oral History Interview [2017], 23.

  26. Bonnet, Journal, Dec. 9, 2000; Bonnet, Oral History Interview [2017], 23–25; Bonnet, Oral History Interview [2023], [29]–[35]; Pace, Official Journal, Dec. 5, 2000.