Sēkope 4

“ʻOku Tuʻu Maʻu Ai ʻA ʻEmau Tuí”

Naʻe ʻikai ko ha ngāue faingofua hono tā tongitongi ʻo e ngaahi leá ki he ʻū lauʻi peleti ukameá (vakai, Sēkope 4:1). Ko e hā leva ne foua ai ʻe Sēkope ʻa e ngāue ke fai iá? Kuó ne aʻusia ʻa e fiefia ʻi hono ʻiloʻi ʻa e Fakamoʻuí peá ne holi ke tokoniʻi kitautolu ke tau haʻu foki ki he Fakamoʻuí. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke fakamālohia hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí ʻaki hono ʻiloʻi, lekooti mo fakalaulauloto ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi moʻoni naʻe akoʻi ʻe Sēkopé.

Ko e hā te ke vahevahé?

Naʻe fakahoko ʻe Sēkope ha fekau ke tohi ʻi he ʻū lauʻi peleti īkí “ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa [naʻá ne] pehē ʻoku mahuʻinga tahá” (Sēkope 1:2) ke lau ʻe he ngaahi toʻu tangata ʻi he kahaʻú (vakai, Sēkope 4:1–3). Fakakaukauloto kuo kole atu ke ke fai ha kiʻi pōpoaki nounou maʻá e kakai ʻi he kahaʻú.

Hiki ha palakalafi ʻe taha ʻoku ʻi ai e ngaahi meʻa mahuʻinga taha ʻokú ke ʻiloʻi pe kuó ke aʻusiá ke lau ʻe hoʻo fānaú mo e makapuná ʻi he kahaʻú.

Pōpoaki ʻa Sēkope maʻatautolú

ʻI hoʻo ako e pōpoaki naʻe ueʻi fakalaumālie ʻa Sēkope ke tongitongi ʻi he Sēkope 4 ke lau ʻe he kakai ʻi hotau kuongá, te ke maʻu ha faingamālie ke akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi taukei ako folofola ʻoku ʻaongá. ʻOku kau ʻi he ngaahi taukeí ni ʻa e:

1. ʻIloʻi mo lekooti e ngaahi tefitoʻi moʻoní mo e ngaahi moʻoní

2. Fakalaulauloto mo fai ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ke mahino lelei ange ai kiate koe e ngaahi moʻoní mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní

ʻE lava ke tokoni hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi taukei ko ʻení ke ke ako mo ongoʻi lahi ange ai e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo ako e folofolá.

1. ʻIloʻi mo lekooti ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoní mo e ngaahi moʻoní

ʻOku tokoni ke kiʻi mālōlō ʻi he taimi ʻokú ke lau ai e folofolá pea lekooti e meʻa ʻokú ke akó ko ha fakamatala nounou ʻo e moʻoní. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea pē ʻaʻau pe fakaʻaongaʻi fakahangatonu e ngaahi foʻi leá mo e kupuʻi leá mei he folofolá.

Akoako fekumi ki he ngaahi tefitoʻi moʻoní mo e moʻoní ʻaki hono:

• Lau ʻa e Sēkope 4:1, 4–6, ʻo kumi e meʻa naʻe ueʻi ʻa Sēkope ke ne lekooti fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

• Fakaʻilongaʻi e ngaahi lea pe kupuʻi lea ʻoku ʻuhingamālie kiate koé.

• Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó pe ʻi hoʻo folofolá ʻa e meʻa ʻokú ke ongoʻi ko e ngaahi pōpoaki mahuʻinga taha ʻi he ngaahi veesi ko ʻení.

Ko ha sīpinga ʻo ha tefitoʻi moʻoni te ke lava ʻo ʻilo mei he veesi 6 ko e ʻe hanga ʻe he fekumi fakamātoato ʻi he ngaahi lea ʻa e kau palōfitá ʻo fakamālohia ʻeku tui kia Sīsū Kalaisí. Fakakaukau ke hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó pe ʻi hoʻo folofolá ʻo ofi ki he veesi 6.

2. Fakalaulauloto mo fai ha ngaahi fehuʻí

ʻE lava ke tokoni atu ʻa e fakalaulaulotó ke mahino kiate koe mo ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi moʻoni ʻokú ke ʻiloʻí. ʻE lava ke ke ʻeke ha ngaahi fehuʻi peheni:

• Ko e hā ʻoku ou pehē ai ʻoku fiemaʻu ke ʻilo ʻe he kakai ʻi hotau kuongá ʻa e moʻoni ko ʻení?

• ʻOku fekauʻaki fēfē nai ia mo ʻeku moʻuí?

• Ko e hā ʻoku finangalo e ʻEikí ke u fai koeʻuhí ko e meʻa ne u akó?

Akoako fakaʻaongaʻi e ngaahi taukei ako folofolá

Akoako fakahoko e ngaahi taukei ʻo hono ʻiloʻi, lekooti mo fakalaulauloto ki he ngaahi tefitoʻi moʻoní mo e ngaahi moʻoní ʻaki hono:

1. Ako ʻa e Sēkope 4:7–14, ʻo kumi e ngaahi akonaki mahuʻinga naʻe fili ʻe Sēkope ke lekooti fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

2. Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó pe ʻi hoʻo folofolá ha tefitoʻi moʻoni pe foʻi moʻoni ʻokú ke ongoʻi ʻoku mahuʻinga ke mahino ki he kakai ʻi he māmaní he ʻahó ni.

3. Fakalaulauloto ki he mahuʻinga ʻo e meʻa naʻá ke maʻú. Fai ha ngaahi fehuʻi ʻe lava ʻo tokoni atu ke mahino lelei ange kiate koe peá ke fakaʻaongaʻi ia ʻi hoʻo moʻuí. (ʻOku maʻu e ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi fehuʻi te ke lava ʻo fakalaulauloto ki aí ʻi he konga ki muʻa ʻo e lēsoní ʻi he “Fakalaulauloto mo fai ha ngaahi fehuʻí.”

1. Hiki ha palakalafi ʻe taha pe ua, ʻo vahevahe mo hoʻo faiakó ʻa e tefitoʻi moʻoni pe foʻi moʻoni naʻá ke filí, ko e (ngaahi) veesi naʻá ke maʻu aí mo e meʻa naʻá ke ako mei aí. Fakakaukau ki he ngaahi sīpinga ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻa te ke lava ʻo fakakau ʻi hoʻo (ngaahi) palakalafí:

   • Founga ʻe lava ke tokoniʻi ai ʻe he tefitoʻi moʻoní pe moʻoní ha taha taʻu hongofulu tupu ke fakamālohia ʻene tui kia Sīsū Kalaisí

   • Ngaahi potufolofola pe fakamatala kehe mei he kau taki ʻo e Siasí ʻoku tokoni atu ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e tefitoʻi moʻoni pe moʻoni ko ʻení

   • Ngaahi meʻa te ke lava ʻo fakalaulauloto ki ai mo e ngaahi fehuʻi te ke lava ʻo fai ke tokoni ke mahino lelei ange kiate koe ʻa e tefitoʻi moʻoni pe moʻoni ko ʻení

   • Ngaahi founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi e meʻa naʻá ke akó ke fakamālohia hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí

   • Ngaahi aʻusia ʻi he taimi kuo faitāpuekina ai koe pe ko kinautolu ʻokú ke ʻiloʻí ʻi hoʻo fakaʻaongaʻi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Sēkopé

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Sēkope 4:10. ʻE lava fēfē ke tō ʻa e kakai leleí ki he tauhele ʻo e ʻikai ke nau tali e faleʻi mei he ʻOtuá?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Melioni G. Lomenī (1897–1988) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻOku ʻikai ke u tui ʻoku [muimui] ha kāingalotu tokolahi ʻo e Siasí ʻi he ʻiloʻilo pau ki he ngaahi fakaʻaiʻai ʻa e tangatá pe ko ʻanautolú pē kae ʻikai ke tokanga ki he akonaki ʻa e ʻEikí. Ka neongo ia, ʻi he taimi ʻoku ʻikai ke tau feinga ai ke tau ʻiloʻi e faleʻi ʻa e ʻEikí, ʻoku tau fakahehema ai ke fetongi ʻEne akonakí ʻaki haʻatautolú. Ko hono moʻoní, ʻoku ʻikai ha toe meʻa kehe te tau lava ʻo fai ka ko e muimui ki heʻetau akonakí he taimi ʻoku ʻikai ke tau ʻilo ai e fakahinohino ʻa e ʻEikí. (Marion G. Romney, “Seek Not to Counsel the Lord,” Ensign, Aug. 1985, 5)

Sēkope 4:14. Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tokanga ai ʻa e kakaí ki he “ngaahi meʻa [ʻoku] ʻikai mahuʻingá” he ʻahó ni?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Kuenitini L. Kuki ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻOku ʻi ai ha kāingalotu ʻoku nau fakamahuʻingaʻi ha ngaahi meʻa ʻoku lelei ʻo laka ange ia he tefitoʻi tokāteline ʻo e ongoongoleleí. ʻOku nau mateakiʻi e meʻa ko iá ʻo hoko ia ko ʻenau tukupā ʻuluakí kae tukuhifo ʻenau mateakiʻi e Fakamoʻuí mo ʻEne ngaahi akonakí ke fika ua ia. Kapau te tau fakamahuʻingaʻi ange ha meʻa ʻi heʻetau mateakiʻi e Fakamoʻuí, pea tau tala ko Iá ko ha faiako pē kae ʻikai ko e ʻAlo fakalangi ʻo e ʻOtuá, ʻoku tau taʻe tokanga leva ki he meʻa ʻoku mahuʻingá. Ko Sīsū Kalaisi ʻa e tokotaha mahuʻingá! (Quentin L. Cook, “Toʻa ʻi he Fakamoʻoni ʻo Sīsuú,” Liahona, Nōvema 2016, 43)