Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 20: ʻApí


“Lēsoni 20: ʻApí,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 20,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
kau finemui ʻi he temipalé

Lesson 20

Home

Taumuʻá: Te u ako ke ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e feituʻu ʻoku nofo ai ha taha.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Love and Teach One Another

Feʻofaʻaki mo Feakoʻiʻaki

I can learn by the Spirit as I love, teach, and learn with others.

Te u lava ʻo ako ʻi he Laumālié ʻi heʻeku ʻofa, faiako, mo ako fakataha mo e niʻihi kehé.

Ko ha fānau koe ʻa e ʻOtuá. ʻOkú Ne finangalo ke ke tupulaki mo fakalakalaka. ʻOkú Ne fie tokoniʻi koe ke ke fakatupulaki ha ngaahi taukei foʻou mo ako ha ngaahi meʻa lelei lahi. Ko e founga ʻe taha ke ako aí ko haʻo akoʻi ha taha kehe. ʻI hoʻo akoʻi ha taha kehé, ʻe lava ke tupulaki ai e mahino ʻokú ke maʻú. Kuo tuku atu ʻe he ʻOtuá ha talaʻofa fakaʻofoʻofa:

“Pea ʻoku ou fai kiate kimoutolu ʻa e fekau ke mou feakoʻi ʻaki ʻiate kimoutolu ʻa e tokāteline ʻo e puleʻangá.

“Ke mou akoʻi faivelenga pea ʻe ʻiate kimoutolu ʻa ʻeku ʻofá, koeʻuhí ke akonekina ʻa kimoutolu ʻo kakato ange, …

“Koeʻuhí ke mou mateuteu ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:77–78, 80).

ʻI heʻetau feakoʻiʻaki mo fetokoniʻakí, ʻoku tau fakaafeʻi ai ʻa e Laumālié ke nofoʻia ʻiate kitautolu. ʻE lava ʻa e Laumālié ʻo tokoni ke mahino lelei ange pea vave ange ʻetau akó. Ko hono akoʻi e niʻihi kehé ko e founga ia ʻe taha ʻoku fakalahi ai ʻe he ʻOtuá ʻa ʻetau malava ke akó. ʻOku tau manavasiʻi he taimi ʻe niʻihi ke akoʻi e niʻihi kehé. ʻOku tau fakakaukau he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai ke tau maʻu ha meʻa ke akoʻi. Ka ʻoku ʻafioʻi ʻe he ʻOtuá ʻoku lahi fau e lelei ke ke vahevahe mo e niʻihi kehé. ʻI heʻetau vahevahe ʻa e meʻa ʻoku tau akó, ʻoku tau feakoʻiʻaki ai. ʻI hoʻo akoʻi e niʻihi kehé mo vahevahe hoʻo ngaahi aʻusiá, ʻe tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ke ako lahi ange.

ʻĪmisi
kakai ʻe tolu ʻi he kalasi lea faka-Pilitāniá ʻoku nau malimali

Ponder

  • ʻE tokoni fēfē hono akoʻi ha taha kehe ke fakalahi ai hoʻo akó?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ʻo tokoni ke akoʻi mo poupouʻi ai ʻa kinautolu ʻi homou kulupu EnglishConnect?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. Feinga ke fakahingoa e ngaahi meʻa ʻi homou ʻapí ke tokoni ke ke manatuʻi e ngaahi lea faka-Pilitāniá.

Where do you live?

ʻOkú ke nofo ʻi fē?

I live in …

ʻOku ou nofo ʻi …

Nouns 1

apartment

ʻapi nofo totongi

house

fale

Nouns 2

bathroom/bathrooms

falekaukau/ʻū falekaukau

bedroom/bedrooms

loki mohe/ʻū loki mohe

closet/closets

tautauʻanga vala/ʻū tautauʻanga vala

dining room

loki kai

family room

loki fakafāmili

kitchen

peito

living room

loto fale

room/rooms

loki/ʻū loki

stairs

sitepu

Prepositions

above

ʻolunga

across from

hanga mai mei he

below

lalo

next to

tafaʻaki ʻo e

left of/to the left of

toʻohema/ki he toʻohema ʻo e

right of/to the right of

toʻomataʻu/ki he toʻomataʻu ʻo e

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

Q: Where do you live?A: I live in an (noun 1).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 1 ʻokú ke nofo ʻi fē

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 1 ʻoku ou nofo ʻi ha nauna 1

Examples

ʻĪmisi
fale nofo totongi fungavaka māʻolunga

Q: Where do you live?A: I live in an apartment.

Q: Where does she live?A: She lives in a house.

ʻĪmisi
fale mo ha ʻulu paame

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻí. ʻAhiʻahi lau leʻolahi ʻa e ngaahi sīpingá. Fakakaukau ke ke hiki tepi hoʻo leá. Tokanga ki he founga hoʻo puʻaki leá mo hoʻo pōtoʻi leá.

Q: Where is the (noun 2)?A: It’s (preposition) the (noun 2).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 2 ko e fē ʻa e nauna 2

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 2 ko ha muʻanauna ʻi he nauna 2

Examples

ʻĪmisi
palani langa ʻo e loki mohe mo e tautauʻanga vala ʻi he fale nofo totongí

Q: Where is the closet?A: It’s next to the bedroom.

ʻĪmisi
palani langa ʻo e peito mo e loki kai ʻi he fale nofo totongí

Q: Where is the dining room?A: It’s to the right of the kitchen.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Love and Teach One Another

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
kakai ʻe tolu ʻi he kalasi lea faka-Pilitāniá ʻoku nau malimali

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Fehuʻi mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e feituʻu ʻokú ke nofo ai mo ho fāmilí. Taufetongi. Fetongi e ngaahi hoá pea toe akoako pē.

ʻĪmisi
fefine ʻokú ne lingi ha tī
  • A: Where do you live?

  • B: I live in an apartment.

  • A: Where is the kitchen in your apartment?

  • B: In my apartment, the kitchen is next to the living room.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Part 1

Sio ki he palani falé. Fehuʻi mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi lokí. Taufetongi.

ʻĪmisi
palani langa ʻo e fale nofo totongí
Example
  • A: Where is the dining room?

  • B: The dining room is to the right of the kitchen.

Part 2

Tā fakavave ha palani ʻo ha fale. Fakahingoa ʻa e ʻū lokí. Fehuʻi mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e palani ʻo e falé. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

New Vocabulary

How many bedrooms are there?

Ko e loki mohe ʻe fiha ʻi aí?

Is there a living room?

ʻOku ʻi ai ha loto fale?

Example
  • A: How many rooms are there?

  • B: There are two rooms.

  • A: Is there a kitchen?

  • B: Yes, there is.

  • A: Where is the living room?

  • B: The living room is next to the kitchen.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Talk about where I live.

    Talanoa ki he feituʻu ʻoku ou nofo aí.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Ask and talk about where others live.

    Fehuʻi mo talanoa ki he feituʻu ʻoku nofo ai e niʻihi kehe.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Say where rooms are in a house or an apartment.

    Lea ʻaki e feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e ʻū lokí ʻi ha fale pe fale nofo totongi.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.

  2. Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ʻa hoʻo taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“Kapau te tau faiako mo ako ʻi he founga kuo tuku mai ʻe he ʻEikí, te Ne ʻomi Hono Laumālié ke fakamaama mo tataki ʻi heʻetau fai iá” (Dallin H. Oaks, “Teaching and Learning by the Spirit,” Ensign, March 1997, 6).

Paaki