Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 7: Ngaahi Fiemaʻú


“Lēsoni 7: Ngaahi Fiemaʻú,” EnglishConnect 2 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 7,” EnglishConnect 2 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
kakai toulekeleka ʻoku malimali

Lesson 7

Needs

Taumuʻá: Te u ako ke fakahoko mo tali ki he ngaahi kole tokoní.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

Ngāue ʻaki ʻa e Tui kia Sīsū Kalaisí

Jesus Christ can help me do all things when I exercise faith in Him.

ʻE lava ke tokoniʻi au ʻe Sīsū Kalaisi ke u fakahoko ʻa e meʻa kotoa pē ʻi heʻeku ngāue ʻaki ʻa e tui kiate Iá.

Ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. ʻOkú Ne maʻu ʻa e mālohi kotoa. ʻOku tau lau ʻi he folofolá, fekauʻaki mo ha tangata naʻá ne ngāue ʻaki ʻene tui kia Sīsū Kalaisí. Naʻe puke lahi ʻa e foha ʻa e tangatá pea naʻe ʻikai lava ha taha ʻo tokoniʻi ia. Naʻe kole ʻa e tamaí kia Sīsū ke fakamoʻui ʻene tamasiʻí. Naʻe pehē ange ʻe Sīsū kiate ia:

“Kapau ʻokú ke faʻa tui, ʻoku faʻa fai ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē … Pea tangi loʻimata leva ʻa e tamai ʻa e tamasiʻí, ʻo ne pehē, ʻEiki, ʻoku ou tui ke ke tokoniʻi au telia ʻeku taʻetuí. … Naʻe puke [ʻa e tamasiʻí] ʻe Sīsū ʻi hono nimá, ʻo fokotuʻu ia; peá ne tuʻu hake” (Maʻake 9:23–24, 27).

Hangē ko e tangata ko ʻení, te ke lava ʻo kamata ʻaki ʻa e ʻamanaki lelei mo e tui ʻokú ke lolotonga maʻú. Pea te ke lava ʻo fakatupulaki hoʻo tuí ʻo fou ʻi he lotu mo e ako ʻo e folofolá. Te ke lava foki ʻo fakatupulaki hoʻo tuí ʻi hoʻo feinga ke ako ʻa e lea faka-Pilitāniá. Te ke lava ʻo kamata ʻaki ʻa ia ʻokú ke ʻilo ʻi he taimí ní. Tokanga taha pē ki he meʻa te ke lava ʻo fakahoko ʻi he lea faka-Pilitāniá pea ngāue ʻaki ia ki he lahi taha te ke malavá. Feinga ke ke fanongo, laukonga, lea mo tohi ʻi he lea faka-Pilitāniá ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻI hoʻo ngāue ʻi he tui ke fakahoko hoʻo feinga lelei tahá, te Ne lava ʻo tokoni ke tupulaki hoʻo tuí.

ʻĪmisi
fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí

Ponder

  • Te ke lava fēfē ʻo ngāue ʻaki hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí?

  • Te ke lava fēfē ʻo fakatupulaki hoʻo tuí lolotonga hoʻo ako lea faka-Pilitāniá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. ʻAhiʻahi fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea mei he konga “Memorize Vocabulary” ʻi hoʻo ako fakaʻahó.

Can you … ?

Te ke lava ʻo … ?

Could you … ?

Te ke lava ʻo … ?

Will you … ?

Te ke … ?

Would you … ?

Te ke … ?

I need you to …

ʻOku ou fiemaʻu ke ke …

I want you to …

ʻOku ou loto ke ke …

I have to …

ʻOku fiemaʻu ke u …

I need to …

ʻOku fiemaʻu ke u …

I want to …

ʻOku ou loto ke …

please

kātaki

Verbs

carry the groceries

toʻo ʻa e fakataú

clean this room

fakamaau e loki ko ʻení

cook dinner

ngaohi e meʻatokoni efiafí

do the dishes

fufulu e ʻū peletí

do the laundry

fai e foó

drop off food

ʻave e meʻakai

fix the computer

ngaohi e komipiutá

go to the store

ʻalu ki falekoloa

help me

tokoniʻi au

make an appointment

fokotuʻu ha ʻapoinimeni

send an email

ʻave ha ʻīmeili

take Lisa to school

ʻave ʻa Lisa ki he akó

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

Q: Will you please (verb)?A: No, I can’t (verb) because I need to (verb).

Ngaahi Kole Anga Fakaʻapaʻapa

ʻĪmisi
sīpinga 1 fehuʻi kātaki te ke veape

Fakatokangaʻi ange: ʻI hono kole ki ha taha ke ne fai ha meʻa, ʻoku anga fakaʻapaʻapa ke pehē “kātaki.”

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 1 tali ʻikai he ʻikai ke u lava ʻo veape koeʻuhí ʻoku fiemaʻu ke u veape

Examples

ʻĪmisi
loki mohe moveuveu

Q: Will you please clean this room?A: No, I can’t clean this room because I need to do the laundry.

Q: Would you please do the dishes?A: Yes, I will do the dishes.

Q: Could you please fix the computer?A: Sorry, I can’t fix the computer because I have to go to the store.

Q: Can you please cook dinner?A: Yes, I can.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Feinga ke ako lahi ange ki he ngaahi sīpinga ʻi he lēsoni ko ʻení. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ha ʻū tohi pe uepisaiti ki he kalamá.

A: I need you to (verb).B: No, I can’t (verb) because I have to (verb).

Ngaahi Kole Fakahangatonu

ʻĪmisi
sīpinga 2 fehuʻi ʻoku ou fiemaʻu ke ke veape

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 2 tali ʻikai, he ʻikai ke u lava ʻo veape koeʻuhí ʻoku fiemaʻu ke u veape

Examples

ʻĪmisi
ongo fefine ʻokú na heka paiki

A: I need you to take Lisa to school.B: OK, I can take Lisa to school.

A: I want you to cook dinner.B: Sorry, I can’t cook dinner because I have to help Lisa.

A: I need you to make an appointment.B: OK, I will make an appointment.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 2.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Exercise Faith in Jesus Christ

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
fakatātā ʻo Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Vakai ki he ʻū fakatātaá. Fehuʻi pea tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ʻekitivitī ʻi he fakatātā takitaha. Taufetongi.

Example

ʻĪmisi
fefine ʻoku fō
  • A: Can you do the laundry?

  • B: No, I can’t do the laundry because I have to go to work.

Image 1

ʻĪmisi
toʻo e huʻakau mei he funga laupapá

Image 2

ʻĪmisi
fefine ʻoku fufulu peleti

Image 3

ʻĪmisi
mopi e falikí

Image 4

ʻĪmisi
ongo meʻa ʻokú na fakahifo e fakatau mei he kā

Image 5

ʻĪmisi
faʻē mo e ʻofefine ʻoku feimeʻatokoni

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Fakatātaaʻi ʻa e tūkunga takitaha ʻOku fai ʻe hoa A ha kole. ʻOku tali ʻa hoa E. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. ʻAi ke ke mohu founga! Taufetongi ʻa e ngaahi tuʻungá.

Example

ʻĪmisi
fāmili ʻoku nau talanoa

Ko hoa A ko ha mātuʻa. Ko hoa E ko ha fānau. ʻOku kole ʻe he mātuʻá ki he fānaú ke fakamaau hono lokí.

  • A: I need you to clean your room, please.

  • B: OK, I will.

  • A: Thank you.

Situations

  • Ko hoa A ko ha tokotaha ako. Ko hoa E ko ha faiako. ʻOku fiemaʻu tokoni e tokotaha akó ʻi heʻene ngāue fakaako mei ʻapí.

  • Ko hoa A ko ha sekelitali. Ko hoa E ko e pulé ia. ʻOku fiemaʻu ʻe he sekelitalí ke fokotuʻu ha ʻapoinimeni mo ʻene pulé.

  • Ko hoa A ko e pulé ia. Ko hoa E ko ha tokotaha ngāue ʻōfisi. ʻOku fiemaʻu ʻe he pulé ʻa e tokotaha ngāue ʻōfisí ke ne ʻave ha ʻīmeili mahuʻinga.

  • Ko hoa A mo hoa E ko ha ongo kaungāmeʻa. ʻOku loto e kaungāmeʻa ʻe taha ke tokoni ange e kaungāmeʻa ʻe tahá ke ngaahi ʻene kaá.

  • Ko hoa A mo hoa E ko ha ongo meʻa mali. ʻOku loto e malí ke tokoni ange hono hoá ke ngaohi e meʻatokoni efiafí.

  • ʻOku ʻi ai ha ʻapi ʻo hoa A. Ko hoa E ko ha taha ngāue ʻuhila. ʻOku fiemaʻu ʻe he pule ʻo e ʻapí ke ngaahi ʻe he taha ngāue ʻuhilá ha fanga foʻi ʻuhila maumau.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Ask for help.

    Kole ha tokoni.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Make requests.

    Fakahoko ha ngaahi kole.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Understand and respond to requests for help.

    Mahino mo tali e ngaahi kole tokoní.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e akó.

  2. Ako Maʻuloto ʻa e Ngaahi Foʻi Leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ʻa hoʻo taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“ʻOku ʻikai ke fie maʻu ʻe he ʻEikí ha tuʻunga haohaoa meiate kitautolu kae toki lava ke maʻu Hono mālohi haohaoá. Ka ʻokú Ne kole mai pē ke tau tui. … ʻOku malava ʻa e meʻa kotoa pē kia kinautolu ʻoku tuí” (Russel M. Nelson, “Kuo Toetuʻu ʻa Kalaisi; ʻE Hiki e Ngaahi Moʻungá ʻi he Tui Kiate Iá,” Liahona, Mē 2021, 101).

Paaki