Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 10: Ngaahi Ngāue Fakaʻahó


“Lēsoni 10: Ngaahi Ngāue Fakaʻahó,” EnglishConnect 2 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 10,” EnglishConnect 2 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
ko ha ongo fefine ʻokú na kakata

Lesson 10

Daily Routines

Taumuʻá: Te u ako ke fakamatalaʻi ʻeku ngaahi ngāue fakaʻahó mo fakauiké.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: You Are a Child of God

Ko e Fānau Koe ʻa e ʻOtuá

I am a child of God with eternal potential and purpose.

Ko e fānau au ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻi ai hoku tufakanga mo e taumuʻa ʻoku taʻengata.

Ko e ʻofefine pe foha koe ʻo e ʻOtuá. ʻOku lahi ʻa e meʻa ʻokú Ne fie tokoniʻi koe ke ke ako. ʻOkú Ne fie tokoniʻi koe ke ke aʻusia ho tufakanga taʻengatá. Taimi ʻe niʻihi ʻe faʻa ngali taʻemalava ʻeni. ʻOku tau lau ʻi he Tohi Tapú, ʻo fekauʻaki mo ha finemui ko Mele. Naʻe hā ha ʻāngelo kiate ia pea naʻe fakahā kiate ia te ne hoko ko e faʻē ʻa Sīsū Kalaisí, ko e Fakamoʻui ʻo e tokotaha kotoa. Te ne ohi hake ʻa e Foha ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní ko ʻene tama. Mahalo naʻe ongoʻi mafasia ʻa Mele ʻi he meʻa naʻe finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke ne fakahokó mo aʻusiá, ka naʻe fakahā ʻe he ʻāngeló kiate ia:

“He ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe faingataʻa ki he ʻOtuá” (Luke 1:37).

ʻI he ʻOtuá, ʻoku malava ʻa e taʻemalavá. Naʻe hoko ʻa Mele ko e faʻē ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. Hangē ko Melé, ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke tokoniʻi koe ke ke aʻusia ho tufakangá mo fakakakato hoʻo taumuʻá ʻi he moʻuí. Lotu kiate Ia pea fehuʻi kiate Ia ʻa e meʻa ʻokú Ne finangalo ke ke fakahokó. Muimui ʻi he ngaahi fakakaukau mo e ongo ʻokú ke maʻu mei Hono Laumālié. Te Ne tataki koe. Mahalo ʻoku fiemaʻu ke ke ako ʻa e lea faka-Pilitāná ke ke lava ʻo ako pe tokonaki maʻa ho fāmilí. Manatuʻi “ʻi he ʻOtuá ʻoku malava ʻa e taʻemalavá.” ʻI he ʻOtuá, te ke lava ʻo ako ʻa e lea faka-Pilitāniá. ʻI he ʻOtuá, te ke lava ʻo aʻusia ho tufakanga taʻenagatá.

ʻĪmisi
Kepaleli mo Mele

Ponder

  • Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke ke fakahokó?

  • ʻI he taimi ʻoku fakaafeʻi ai koe ʻe he ʻOtuá ke ke fakahoko ʻa e ngaahi meʻa ʻokú ke fakakaukau ʻoku taʻemalavá, te ke fili fēfē ke ngāue ʻi he tuí?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. ʻAve ha pōpoaki ki ha kaungāmeʻa mei hoʻo kulupu EnglishConnect ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea foʻoú.

every

kotoa

Time

day

ʻaho

week

uike

weekend

fakaʻosinga ʻo e uiké

morning

pongipongi

afternoon

hoʻatā

evening

efiafi

month

māhina

Verbs

clean the house

fakamaau ʻa e falé

do laundry

fai e fō

eat breakfast

kai pongipongi

get dressed

teuteu

get up

tuʻu ki ʻolunga

go dancing

ʻalu ʻo hulohula

go shopping

ʻalu ʻo fakatau

take a shower

kaukau

watch videos

sio vitiō

Adverbs

always

maʻu pē

usually

angamaheni

sometimes

taimi ʻe niʻihi

never

ʻikai ʻaupito

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

Q: What do you do every (time)?A: I (verb) every (time).

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 1 fehuʻi ko e hā hoʻo ngāue ʻoku faí he taimi kotoa

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 1 tali ʻoku ou veape he taimi kotoa

Examples

ʻĪmisi
mataʻi saoá

Q: What do you do every week?A: I do laundry every week.

Q: What do you do every morning?A: I get up and I take a shower.

Q: What does he do on Mondays?A: He goes shopping on Mondays.

ʻĪmisi
ongo fefine ʻoku tauʻolunga ʻi ha ʻapi

Q: What do they do on weekends?A: They go dancing on weekends.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. ʻAhiʻahi fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá ʻi ha fepōtalanoaʻaki mo ha kaungāmeʻa. Te ke lava ʻo talanoa pe fai ha tohi.

Q: When do you (verb)?A: I (adverb) (verb) every (time).

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 2 fehuʻi ko fē ʻa e taimi ʻokú ke veape

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 2 tali ʻOku ou hoaveape veape ʻi he taimi kotoa

Examples

ʻĪmisi
tokotaha ʻokú ne puke ha ʻū kato fakatau

Q: When do you go shopping?A: I always go shopping every week.

Q: When does he take a shower?A: He usually takes a shower every morning.

ʻĪmisi
toko ua ʻokú na fakamaau fale

Q: When do they clean the house?A: They sometimes clean the house on Fridays.

Q: When does she watch videos?A: She never watches videos.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 2.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: You Are a Child of God

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
Kepaleli mo Mele

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Sio ki he taimi-tēpilé. ʻEke mo tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e meʻa naʻe fai ʻe Sela mo Tanielá. Taufetongi.

New Vocabulary

go to school

ʻalu ki he akó

play computer games

fai ha ngaahi vaʻinga he komipiutá

work

ngāue

Examples

ʻĪmisi
kakai ʻoku tauʻolunga ʻi tuʻa
  • A: What does Sara do on Fridays?

  • B: She goes dancing on Fridays.

ʻĪmisi
talavou ʻoku sio ki ha tablet
  • A: When does Daniel watch shows?

  • B: He watches shows on Monday, Wednesday, and Friday evenings.

Chart 1: Sara’s Schedule

ʻĪmisi
Taimi-tēpile fakauike ʻa Selá

Chart 2: Daniel’s Schedule

ʻĪmisi
Taimi-tēpile fakauike ʻa Tanielá

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

ʻEke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ho ngāue angamahení. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

New Vocabulary

exercise

fakamālohisino

play games

vaʻinga

Example

  • A: What do you do every evening?

  • B: I play games and take a shower every evening.

  • A: What do you do on Thursdays?

  • B: I exercise on Thursdays.

  • A: When do you do laundry?

  • B: I usually do laundry on Saturdays.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Ask about others’ routines.

    Fehuʻi fekauʻaki mo e ngāue angamaheni ʻa e niʻihi kehé.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Talk about my and others’ routines.

    Talanoa fekauʻaki mo e ngāue angamaheni ʻaʻaku mo e niʻihi kehé.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e akó.

  2. Ako Maʻuloto ʻa e Ngaahi Foʻi Leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ho taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“Ako ʻiate koe pē ko hai moʻoni koe. Kole ki homou Tamai Hēvaní, ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, pe ko e hā ʻEne ongo kiate kimoutolu mo homou misiona ʻi he māmaní. Kapau te mou kole ʻi he loto moʻoni, ʻe fanafana atu e Laumālié ʻi ha vahaʻataimi e ngaahi moʻoni liliu moʻuí kiate kimoutolu. Lekooōti ʻa e ngaahi ongo ko iá mo toutou fakamanatu maʻu pē kinautolu, pea muimuiʻi pau.

“ʻOku ou palōmesi atu ʻi he kamata ke ke ʻilo ha kiʻi konga ʻo e anga e ʻafio mai hoʻo Tamai Hēvaní kiate koé mo e meʻa ʻokú Ne falala te ke fai Maʻaná, he ʻikai toe tatau hoʻo moʻuí!” (Russell M. Nelson, Facebook, Sept. 10, 2019, facebook.com/russell.m.nelson).

Paaki