Ngaahi Tohi Tuʻutuʻuní mo e Ngaahi Uiuiʻí
9. Fineʻofá


“9. Fineʻofá,” Ngaahi Konga naʻe Filifili mei he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá (2023).

“9. Fineʻofá,” Ngaahi Konga naʻe Filifili mei he Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá

ʻĪmisi
kakai fefine ako e folofolá

9.

Fineʻofá

9.1

Taumuʻá mo e Houalotú

9.1.1

Taumuʻá

Naʻe akoʻi ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ko e taumuʻa ʻo e Fineʻofá ke fakahaofi e ngaahi laumālié pea mo fakafiemālieʻi ʻa e faingataʻaʻiá.

Ko e moto ʻo e Fineʻofá ko e “ʻOku ʻikai fakaʻaʻau ʻo ngata ʻa e ʻofá” (1 Kolinitō 13:8

9.1.2

Mēmipa ʻi he Fineʻofá

ʻE lava ke kamata ʻalu ha finemui ki he Fineʻofá ʻi he taimi ʻoku hoko ai hono taʻu 18. ʻOku totonu ke ne kau ki he Fineʻofá ʻi hono taʻu 19 pe mavahe mei ʻapi, hangē ko e hū ki ha ʻunivēsiti pe ngāue fakafaifekau.

ʻOku mēmipa foki ʻi he Fineʻofá ʻa e kakai fefine kuo mali ka ʻoku nau siʻi hifo ʻi he taʻu 18.

9.2

Ko e Kau ʻi he Ngāue ʻa e ʻOtuá ki he Fakamoʻuí mo e Hakeakiʻí

9.2.1

Ko Hono Moʻui ʻaki e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí

9.2.1.2

Ko Hono Ako ʻo e Ongoongoleleí ʻi he Ngaahi Fakataha ʻa e Fineʻofá.

ʻOku fakahoko ʻa e ngaahi fakatahá ʻi he Sāpate hono ua mo e fā ʻo e māhiná. ʻOku miniti ʻe 50 hono lōloá. Ko e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá ʻoku nau palani ʻa e ngaahi fakataha ko ʻení. ʻE tataki ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisií.

ʻE nofotaha e ngaahi fakataha ʻa e Fineʻofá ki ha ngaahi tefito ʻi ha lea ʻe taha pe ua mei he konifelenisi lahi fakamuimuitahá.

9.2.1.3

Ngaahi ʻEkitivitií

ʻE lava ke palani ʻe he kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá ha ngaahi ʻekitivitī. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi ʻekitivitií ʻoku fakahoko ia ʻi ha ngaahi taimi kehe kae ʻikai ko e efiafi Sāpaté pe Mōnité.

9.2.2

Ko hono Tokangaekina Kinautolu ʻoku Faingataʻaʻiá

9.2.2.1

Ngāue Fakaetauhí

ʻE maʻu ʻe he houʻeiki fafiné ʻa e ngaahi fatongia ki he ngāue fakaetauhí mei he kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá. Ke maʻu ha fakamatala lahi ange, vakai, vahe 21.

9.2.2.2

Ngaahi Fiemaʻu Taimi Nounou

ʻE feinga ʻa e kakai fefine ngāue fakaetauhí ke mahino pea mo nau tokoni ki he ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu ʻoku nau tokangaʻí. Mahalo naʻa fie maʻu ʻe he kāingalotú ha ngaahi tokoni taimi nounou ʻi he taimi ʻo e puké, fāʻelé, maté, mole ʻo e ngāué, mo ha ngaahi tūkunga kehe pē.

Ka fie maʻu, pea ʻe kole tokoni ʻa e kau fefine ngāue fakaetauhí ki he kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá.

9.2.2.3

Ngaahi Fiemaʻu Taimi Lōloá mo e Moʻui Fakafalala pē Kiate Kitá

ʻE tokoni ʻa e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá mo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá ki he kāingalotú ʻi he ngaahi fiemaʻu taimi lōloá mo e moʻui fakafalala pē kiate kitá, ʻi hano fakafekauʻaki ʻe he pīsopé.

ʻE tokoni ʻa e palesiteni ʻo e Fineʻofá, palesiteni ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá, pe ko ha taki kehe ki he tokotahá pe fāmilí ke faʻu ha Palani Moʻui Fakafalala Pē Kiate Kita

9.2.2.4

Ko e Taimi ʻoku Mate ai Ha Mēmipa ʻo e Uōtí

Ko e taimi ʻoku mate ai ha mēmipa ʻo e uōtí, ʻe fakahoko ʻe he kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá mo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá ha fakafiemālie mo e tokoni. Te nau lava ʻo tokoni ʻi he meʻafakaʻeikí, ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa e pīsopé.

Ke maʻu ha fakamatala lahi ange, vakai, 38.5.8

9.2.3

Ko Hono Fakaafeʻi ʻo e Tokotaha Kotoa ke nau Tali ʻa e Ongoongoleleí

ʻE vahe ʻe he palesiteni Fineʻofá ha mēmipa ʻo e kau palesitenisií ke tokoni ʻi he taki ʻo e ngāue fakafaifekau ʻa e mēmipá ʻi he uōtí. Te ne ngāue mo e mēmipa kuo vahe ki ai ʻi he kau palesitenisī ʻo e kōlomu e kaumātuʻá ke fakafekauʻaki e ngaahi ngāue ko ʻení (vakai, 23.5.1).

9.2.4

Ko e Fakatahaʻi ʻo e Ngaahi Fāmilí ke Taʻengatá

ʻE vahe ʻe he palesiteni Fineʻofá ki ha mēmipa ʻo e kau palesitenisií ke tokoni ʻo taki e ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmili ʻi he uōtí. ʻE ngāue mo e mēmipa kuo vahe ki ai ʻi he kau palesitenisī ʻo e kōlomu e kaumātuʻá ke fakafekauʻaki e ngaahi ngāue ko ʻení (vakai, 25.2.2).

9.3

Kau Taki ʻo e Fineʻofá

9.3.1

Pīsopé

ʻOku angamaheni ʻaki ke fakataha fakamāhina ʻa e pīsopé mo e palesiteni ʻo e Fineʻofá. Te na aleaʻi ai ʻa e ngāue ʻa e ʻOtuá ki he fakamoʻuí mo e hakeakiʻí, ʻa ia ʻoku kau ai mo e ngāue ʻa e houʻeiki fafine ngāue fakaetauhí.

9.3.2

Kau Palesitenisī ʻo e Fineʻofá

9.3.2.1

Ko e Ui ʻo ha Kau Palesitenisī ʻo e Fineʻofá

ʻE ui ʻe he pīsopé ha fefine ke ne hoko ko ha palesiteni ʻo e Fineʻofá he uōtí. Kapau ʻoku tokolahi feʻunga ʻa e ʻiunití, te ne fokotuʻu ange ki he pīsopé ha fefine ʻe toko taha pe toko ua ke na hoko ko hono ongo tokoni.

ʻE ʻi ai ha fanga kiʻi ʻiuniti iiki ʻe niʻihi ʻe ʻikai ke ʻi ai haʻanau palesiteni Finemui pe palesiteni Palaimeli. ʻE lava ke tokoni ʻa e palesiteni Fineʻofa ʻi he ngaahi ʻiuniti ko ʻení ke palani ʻe he ngaahi mātuʻá ʻa e fakahinohino ki he toʻu tupú mo e fānaú.

9.3.2.2

Ngaahi Fatongiá

ʻOku ʻa e palesiteni ʻo e Fineʻofá ʻa e ngaahi fatongia ko ʻení. ʻE tokoni kiate ia ʻa hono ongo tokoní.

  • Kau ʻi he fakataha alēlea fakauōtí.

  • Taki e ngaahi ngāue ʻa e Fineʻofá ke kau ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí (vakai, vahe 1).

  • Fokotuʻutuʻu mo tokangaʻi e ngāue ʻa e houʻeiki fafine ngāue fakaetauhí.

  • Fealēleaʻaki mo e kau mēmipa lalahi ʻo e uōtí, ʻo fakatatau mo e fakahinohino ʻa e pīsopé.

  • Fakafekauʻaki ʻa e ngaahi ngāue ʻa e Fineʻofá ke fakamālohia ʻa e houʻeiki fafine lalahi kei talavoú ʻi he uōtí, ʻo fakatou tatau pē ki he niʻihi teʻeki malí mo e ʻosi malí.

  • Talanoa fakafoʻituitui mo e mēmipa takitaha ʻo e Fineʻofá ʻo ʻikai toe siʻi ange he tuʻo taha ʻi he taʻu.

  • Tokangaʻi ʻa e ngaahi lekooti, ngaahi lipooti, mo e ngaahi meʻa fakapaʻanga ʻa e Fineʻofá (vakai, LCR.ChurchofJesusChrist.org

9.3.2.3

Fakataha Fakapalesitenisií

ʻE fakataha maʻu pē ʻa e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá pea mo e sekelitalí. Ko e palesitení te ne tataki ʻa e ngaahi fakataha ko ʻení. ʻE lava ke kau ʻi he ʻasenitá ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • Palani e founga ke fakamālohia ai e houʻeiki fafiné mo honau ngaahi fāmilí.

  • Fakafekauʻaki e ngāue fakafaifekaú, ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí.

  • Ngāue ki he ngaahi ngāue naʻe vahe mei he ngaahi fakataha alēlea fakauōtí.

  • Toe vakaiʻi e fakamatala mei he ngaahi ʻinitaviu ʻo e ngāue fakaetauhí.

  • Fakakaukauʻi ha kakai fefine ke nau ngāue ʻi he ngaahi uiuiʻi mo e ngaahi fatongia ʻi he Fineʻofá.

  • Palani e ngaahi houalotu mo e ngaahi ʻekitivitī ʻa e Fineʻofá.

9.3.3

Sekelitalí

ʻE lava ke fokotuʻu ʻe he kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá ha fefine ke ne hoko ko e sekelitali ʻo e Fineʻofá.

9.4

Ko e Tokoniʻi ʻo e Kau Finemuí ke Nau Teuteu ke Kau ʻi he Fineʻofá

ʻE ngāue ʻa e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá mo e kau finemuí, ko ʻenau mātuʻá, pea mo e kau taki ʻo e Kau Finemuí ke tokoni ki he kau Finemuí ke nau teuteu ke kau ʻi he Fineʻofá.

ʻE ʻomi foki ʻe he kau takí ha ngaahi faingamālie ke fakatupulaki ai ʻe he kau finemuí mo e houʻeiki fafine ʻo e Fineʻofá hanau vā fengāueʻaki. Ko ha founga mahuʻinga ʻe taha ke fokotuʻu ai ha vā fengāueʻakí, ko e ngāue fakataha ko ha kau fafine ngāue fakaetauhi.

9.6

Ngaahi Fakahinohino mo ha Ngaahi Tuʻutuʻuni Kehe

9.6.2

Poto he Laukongá mo e Tohí

Ka fie maʻu, pea ʻe ngāue ʻa e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá pea mo e pīsopé, kau palesitenisī ʻo e kōlomu e kaumātuʻá, mo e fakataha alēlea ʻo e uōtí ke tokoniʻi ʻa e kāingalotú ke nau ako ke laukonga pea mo tohi.

Paaki