Ngaahi Tohi Tuʻutuʻuní mo e Ngaahi Uiuiʻí
21. Ngāue Fakaetauhí


“21. Ngāue Fakaetauhí,” Ngaahi Konga naʻe Filifili mei he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá (2023).

“21. Ngāue Fakaetauhí,” Ngaahi Konga naʻe Filifili mei he Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá

ʻĪmisi
kau tangata ʻoku hiki e maka

21.

Ngāue Fakaetauhí

21.0

Talateú

‘Oku ʻuhinga ʻa e ngāue fakaetauhí ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí (vakai, Mātiu 20:26–28) .

ʻOku finangalo ʻa e ʻEikí ke maʻu ʻe he kau mēmipa kotoa ʻo Hono Siasí ʻa e faʻahinga tokanga ko iá. ‘I he ʻuhinga ko ʻení, ʻoku vahe ai ʻa e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ke nau hoko ko ha kau tangata ngāue fakaetauhi ki he fāmili siasi kotoa pē. ‘Oku vahe ʻa e kau fafine ngāue fakaetauhí ki he kakai fefine lalahi kotoa pē.

21.1

Ngaahi Fatongia ‘o e Kau Fafine mo e Kau Tangata Ngāue Fakaetauhí

‘Oku ʻa e kau fafine mo e kau tangata ngāue fakaetauhí ʻa e ngaahi fatongia ko ʻeni ki he fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmili kuo vahe kiate kinautolú:

  • Tokoniʻi ke fakamālohia ʻenau tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  • Tokoni ke nau teuteu ke fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakava toputapu mo e ‘Otuá ʻi heʻenau maʻu ʻa e ngaahi ouaú.

  • ‘Iloʻi ‘a e ngaahi fiemaʻú pea fakahoko ʻi he ʻofa, tokanga, mo e tokoni faka-Kalaisi.

  • Tokoni ke nau mo‘ui fakafalala fakalaumālie mo fakatuʻasino pē kiate kinautolu.

21.2

Ko Hono Fokotuʻutuʻu ʻo e Ngāue Fakaetauhí

21.2.1

Ko Hono Vahe ʻo e Ngāué

ʻE fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu ʻe he kau palesitenisī ʻo e kōlomu e kaumātuʻá mo e Fineʻofá ʻa e ngaahi ngāue maʻá e kau fafine mo e kau tangata ngāue fakaetauhí. ʻOku meimei ke nau vahe ha ongo tangata pe ongo fafine ke na hoa ngāue. Te nau kole ke fakangofua ʻe he pīsopé ʻa e ngaahi hoa ngāue fakaetauhí pea mo e ngāue ne vahé.

ʻE lava ke vahe ha ongomātuʻa mali ke na ngāue fakaetauhi fakataha ki ha tokotaha pe fāmili.

ʻOku ʻikai uiuiʻi, hikinimaʻi, pe vaheʻi ʻa e kau tangata mo e kau fafine ngāue fakaetauhí.

21.2.2

Ngāue Fakaetauhi ʻOku Vahe ki he Toʻu Tupú

ʻE lava ke hoko ha finemui ko ha hoa ngāue fakaetauhi ki ha Fineʻofa ʻi he taimi ʻe loto-fiemālie ai ʻa e finemuí mo malavá. ʻE lava ke kamata ngāue ʻi he taʻu ʻe hoko ai hono taʻu 14.

ʻE hoko ha talavou ko ha hoa ngāue fakaetauhi ki ha taha maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisēteki ʻi he taimi kuo fakanofo ai ia ki he tuʻunga ʻo e akonaki pe taulaʻeiki.

21.3

Ngaahi ʻInitaviu Ngāue Fakaetauhí

Ko e palesiteni ʻo e kōlomu kaumātuʻá mo hono ongo tokoní ʻoku nau ʻinitaviu ʻa e kau tangata ngāue fakaetauhí. Ko e palesiteni ʻo e Fineʻofá mo hono ongo tokoní ʻoku nau ʻinitaviu ʻa e kau fafine ngāue fakaetauhí.

ʻOku fakahoko e ngaahi ʻinitaviu ko ʻení tuʻo taha pe tuʻo lahi ange ʻi he kuata.

Ko e taumuʻá ke:

  • Aleaʻi ʻa e ngaahi mālohingá, ngaahi fiemaʻú, mo e ngaahi faingataʻaʻia ʻa e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí.

  • Alea‘i ha ngaahi founga ke tokoniʻi ai e kakaí ke nau mateuteu ke maʻu e ngaahi ouaú, ʻo ka fie maʻu.

  • Fakakaukauʻi ha founga ʻe ala tokoni ai e kōlomu ʻo e kaumātuʻá, Fineʻofá, fakataha alēlea fakauōtí, mo ha niʻihi kehe.

  • Akoʻi mo poupouʻi ʻa e kau tangata mo e kau fafine ngāue fakaetauhí.

21.4

Ko Hono Fakafekauʻaki ʻo e Ngāue Fakaetauhí

ʻE fakataha ʻa e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá mo e kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá ʻo ʻikai toe siʻi ange ʻi he tuʻo taha he kuatá. Te nau vakaiʻi ʻa e meʻa naʻa nau ʻilo ʻi he ngaahi ʻinitaviu ngāue fakaetauhí (vakai, 21.3). Te nau fakafekau‘aki foki mo e ngaahi ngāue fakaetauhí.

Ko e ngaahi ʻiuniti ʻoku tokosiʻi ai e kāingalotu mālohí, ʻe lava ke fili ʻe he kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá mo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá ke ʻoua naʻa vahe ha kau tangata mo ha kau fafine ngāue fakaetauhi ki ha kāingalotu ʻe niʻihi.

Paaki