“23. Wasei ni Kosipeli kei na Vaqaqacotaki ni Lewenilotu Vou kei ira na Lesu Mai,” Digitaki mai na iVoladusidusi Raraba (2023).
“23. Wasei ni Kosipeli kei na Vaqaqacotaki ni Lewenilotu Vou kei ira na Lesu Mai,” Digitaki mai na iVoladusidusi Raraba.
23.
Wasei ni Kosipeli kei na Nodra Vaqaqacotaki na Lewenilotu Vou kei ira era Sa Lesu Tale Mai
23.0
Ai Vakamacala Taumada
Na nodra sureti na tamata kecega me ra ciqoma na kosipeli e tiki ni Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou (raica na 1.2 ena ivoladusidusi oqo; Maciu 28:19–20). E oka kina na:
-
Vakaitavi ena cakacaka ni kaulotu kei na veiqaravi vaka-daukaulotu.
-
Vukei ira na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tiko mai mera rawaka voli ena salatu ni veiyalayalati.
23.1
Wasea na Kosipeli
23.1.1
Loloma
E dua na sala eda vakaraitaka kina na noda lomana na Kalou sai koya ena noda lomana ka qaravi ira na Luvena (raica na Maciu 22:36–39; 25:40). Eda sa saga meda loloma ka veiqaravi me vaka a cakava o Jisu Karisito. Na loloma oqo e vakauqeti keda meda dodoliga yani vei ira na tamata kece ena veimatalotu, duikaikai, kei na itovo vakavanua (raica na Cakacaka 10:34; 2 Nifai 26:33).
23.1.2
Wasea
Baleta ga ni da lomana na Kalou kei ira na Luvena, sa lomada sara me da wasea na veivakalougatataki sa solia vei keda o Koya (raica na Joni 13:34–35) ka veivuke ena vakasoqoni o Isireli. Eda segata me da vukei ira na tamata me ra vakila na reki eda vakila tiko (raica na Alama 36:24). Eda tukuna e matanalevu na iVakabula kei na Nona veivakauqeti ki na noda bula (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 60:2 Eda wasea na veika oqo ena sala tudei ka matau me tiki ni tamata yadua, initaneti, kei na veimaliwai tale eso.
23.1.3
Sureta
Eda masuta na veivakauqeti kei na veituberi ena sala me ra sureti kina na tamata me:
-
Lako mai ka raica na veivakalougatataki sa vakarautaki tu maivei Jisu Karisito, Nona kosipeli, kei na Nona Lotu (raica na Joni 1:37–39, 45–46).
-
Lako mai ka vukei keda me da qaravi ira na vakaleqai tu.
-
Lako mai ka taukeni ena Lotu i Jisu Karisito sa vakalesuimai.
E vakavuqa, na veisureti sa kena ibalebale me okati kina na noda matavuvale, itokani, kei ira na tiko tikivi keda ena veika eda sa cakava tiko.
23.2
Nodra Vaqaqacotaki na Lewenilotu Vou
Na lewenilotu vou yadua ena gadreva na veitokani, madigi ni veiqaravi, kei na veivakani vakayalo. Ni da sa lewe ni Lotu, eda solia vei ira na lewenilotu vou na noda loloma kei na veitokoni (raica na Mosaia 18:8–10). Eda vukei ira me ra vakila e dua na yalo ni ra sa taukeni ena Lotu. Eda vukei ira mera toso cake ena salatu ni veiyalayalati ka yaco me titobu sara na nodra “saumaki vua na Turaga” (Alama 23:6).
23.3
Nodra Vaqaqacotaki na Lewenilotu Era Sa Lesu Mai
Eso na lewenilotu era digitaka me ra sa kakua ni vakaitavi ena Lotu. “(O ira oqo),” e kaya na iVakabula, “mo ni qaravi koya tikoga, ni dou sa sega ni kila de ra na saumaki mai ka veivutuni ka lako mai vei au ena lomadra taucoko, kau na vakabulai ira, ia dou sa vu ni nodra vakabulai” (3 Nifai 18:32).
O ira na lewenilotu era sega ni taucoko tiko na nodra vakaitavi era na rawa ni lesu tale mai kevaka e kaukauwa na nodra veimaliwai kei ira na lewe ni Lotu. Me vakataki ira na lewenilotu vou, era gadreva na veitokani, madigi ni veiqaravi, kei na veivakani vakayalo.
23.4
Veiliutaki ena iTeki
23.4.1
Mataveiliutaki ena iTeki
E tu vei peresitedi ni iteki na idola ena iteki ni kena wasei na kosipeli kei na nodra vaqaqacotaki na lewenilotu vou kei ira sa lesu tale mai. O koya kei rau na nona daunivakasala eratou na veidusimaki raraba yani ena sasaga oqo.
Ena veivula, ena veivosaki tiko o peresitedi ni iteki kei na peresitedi ni kaulotu me vakacokotaki kina na sasaga ena kedrau maliwa na iliuliu ni iteki kei na tabanalevu kei ira na daukaulotu tudei.
23.4.3
Lewe ni Matabose e Cake
Sa rawa vei iratou na mataveiliutaki ni iteki me ratou lesi ira na lewe ni matabose e cake mera veidusimaki ka tokoni ira na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei ira na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu. Sa rawa me lesi e dua se sivia na lewe ni matabose e cake me liutaka na sasaga oqo. Ia, o ira kece na lewe ni matabose e cake e tiko na nodra itavi oqo me baleta na tabanalevu kei na kuoramu era sa lesi kina.
23.4.4
Mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iTeki
Ena ruku ni veidusimaki nei peresitedi ni iteki, na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki e dusimaka ka tokoni ira na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena tabanalevu ena nodra itavi ena wasei ni kosipeli kei na nodra vaqaqacotaki na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai.
23.5
iLiuliu ena Tabanalevu
23.5.1
Matabisopi
Ena cakacaka vata na matabisopi kei na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei ni ra liutaka na sasaga ni tabanalevu ena kena wasei na kosipeli kei na nodra vaqaqacotaki na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai. Era na dau veivakasalataki vakawasoma na iliuliu oqo.
Me ratou raica na matabisopi me veivosakitaki ka semati vata na sasaga oqo ena matabose ni tabanalevu kei na bose ni matabose ni itabagone ni tabanalevu.
Ena veivakatarogi o bisopi vei ira na lewenilotu vou ena yabaki ni bula e veiganiti me dua kina na ivolatara ni valetabu me ra caka papitaiso kina kei na veivakadeitaki vakaveisosomitaki (raica na 26.4.2 Ena vakatarogi ira talega na veitacini ena yabaki e veiganiti me ra ciqoma kina na Matabete i Eroni. E kena ivakarau me dau vakayacora o koya na veivakatarogi oqo ena loma ni dua na macawa ni nona vakadeitaki na lewenilotu.
23.5.2
Mataveiliutaki ni Kuoramu ni iTalatala Qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei
Na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei ena liutaka na sasaga ni tabanalevu ena veisiga me wasei na kosipeli ka vaqaqacotaki ira na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai (raica na 8.2.3 kei na 9.2.3).
Oqo na nodra itavi na iliuliu oqori:
-
Vukea me ra vakauqeti na lewenilotu me ra lomani ira na luve ni Kalou, me ra wasea na kosipeli, ka sureti ira na tamata me ra ciqoma na veivakalougatataki ni iVakabula.
-
Lesia na turaga kei na marama veiqaravi vei ira na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai (raica na 21.2.1
-
Liutaka na cakacaka nei iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu.
Sa nodrau itavi na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase kei peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei me rau lesia e dua na lewe ni mataveiliutaki me veivuke ena kena liutaki na veisasaga oqo. Erau cakacaka vata na lewe ni mataveiliutaki e rua oqo. Erau na tiko ena soqoni ni veivakacokotaki vakamacawa (raica na 23.5.7).
23.5.3
iLiuliu ni Kaulotu ni Tabanalevu
Ena veivosaki na matabisopi kei na peresitedi ni iteki me vakadeitaki na kena kacivi e dua na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu. Na tamata oqo e dodonu me lewe ni Matabete i Melikiseteki. Kevaka e sega ni kacivi na iliuliu oqo, ena vakatawana na ilesilesi oqo e dua na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase.
Na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu e tokoni iratou na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena nodratou itavi ni kaulotu. Sai koya talega oqo na nona ilesilesi:
-
Cokonaka na nodra cakacaka na lewe ni tabanalevu kei na iliuliu, daukaulotu ni tabanalevu, kei ira na daukaulotu tudei.
-
Liutaka na soqoni ni veivakacokotaki vakamacawa (raica na 23.5.7
23.5.4
Daukaulotu ni Tabanalevu
Era na veivuke na daukaulotu ni tabanalevu vei ira na lewe ni tabanalevu mera vakila na reki ni kena wasei na kosipeli me vaka e vakamacalataki ena 23.1. Era veiqaravi ena ruku ni veidusimaki ni iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu se na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase e vakatawana na itavi oqo.
23.5.5
Matabose ni Tabanalevu kei na Matabose ni iTabagone ni Tabanalevu
Me dau veivosakitaki wasoma ena bose ni tabanalevu na wasei ni kosipeli kei na nodra vaqaqacotaki na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tiko mai. Sa rawa vei bisopi me sureti iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu me tiko ena bose ni matabose ni tabanalevu.
Na fomu vakaoqo e rawa ni veivuke ena veivosaki oqo:
Ena kena veivosakitaki na nodra gagadre na itabagone ena tabanalevu, na matabose ni itabagone ena tabanalevu e vakanamata vakatabakidua vei ira na lewenilotu vou kei ira na lesumai kei ira na itabagone era vakavulici tiko mai vei ira na daukaulotu.
23.5.7
Bose ni Veivakacokotaki
Ena veimacawa, sa dau vakayacori na soqoni lekaleka me vakacokotaki kina na sasaga ni kena wasei na kosipeli ka vaqaqacotaki ira na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai. Kevaka sa kacivi e dua na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu, ena liutaka o koya na veisoqoni oqori. Kevaka e sega, na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase e vakatawana na ilesilesi oqo.
Eso tale era sureti e oka kina na:
-
Lewe ni mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei kei na kuoramu ni italatala qase sa lesi.
-
Daukaulotu ni tabanalevu
-
E dua na ivukevuke ena kuoramu ni bete (se peresitedi ni kuoramu ni ivakavuvuli se dikoni kevaka e sega na bete ena tabanalevu).
-
E dua na lewe ni mataveiliutaki ni kalasi ni Goneyalewa qase duadua.
-
Daukaulotu tudei.