Eb’ li manual ut li b’oqok
31. Li tz’ilok-ix ut xkomoneb’ chik li ch’uut rik’ineb’ li komon


“31. Li tz’ilok-ix ut xkomoneb’ chik li ch’uut rik’ineb’ li komon,” Li na’leb’ isinb’il chaq sa’ li Jolomil K’anjenel Hu (2023).

“31. Li tz’ilok-ix ut xkomoneb’ chik li ch’uut rik’ineb’ li komon,” Li na’leb’ isinb’il chaq sa’ li Jolomil K’anjenel Hu

eb’ li winq neke’xchap li ruq chirib’ileb’ rib’

31.

Li tz’ilok-ix ut xkomoneb’ chik li ch’uut rik’ineb’ li komon

31.0

Xtikibʼankil

Li Jesukristo kik’anjelak chi kok’ aj xsa’ rik’ineb’ li kristiaan chixjunjunqaleb’ (chi’ilmanq, jo’ eetalil, Jwan 4:5–26; 3 Nefi 17:21). A’an naxra chixjunjunqaleb’ li ralal xk’ajol li Dios. Naxtenq’aheb’ chixjunjunqaleb’.

Li ch’ol a’in naru tixtenq’aheb’ chixjunil laj jolominel li neke’xb’aanu li tz’ilok-ix ut li k’ehok na’leb’ rik’ineb’ li komon.

31.1

Li xb’eenileb’ na’leb’

31.1.1

Li kawresink-ib’ sa’ Musiq’ej

Kawresi aawib’ sa’ Musiq’ej rik’in tijok, rilb’aleb’ ru li loq’laj hu, ut yu’amink rik’in tiikilal. Ab’i li naxye li Santil Musiq’ej aawe.

31.1.2

Xtenq’ankil li komon chireek’ankil lix rahom li Dios

Naq neke’chal li komon aawik’in chi aatinak malaj re xk’ulb’al xtenq’ankil rik’in jun ch’a’ajkilal, k’iila sut naq li jwal neke’raj ru a’an xnawb’al naq li qaChoxahil Yuwa’ naxraheb’.

Eb’ li loq’laj hu ut li raatineb’ li profeet sa’ roso’jikeb’ li kutan neke’xb’oq li Musiq’ej ut neke’xk’ut li yaalil tzol’leb’. Oksiheb’ a’an re musiq’ank ut waklesink ch’oolej, ink’a’ re jitok, minok-u, malaj xib’esink (chi’ilmanq Lukas 9:56).

31.1.3

Xtenq’ankil li komon chixk’ulb’al lix wankilal li Kolonel

Waklesi xch’ooleb’ li komon chi ilok wan wi’ li Kolonel. Tenq’aheb’ chixk’ulb’al lix wankilal re kawob’resink, k’ojob’ank ch’oolej, ut tojok-ix.

31.1.4

Xtenq’ankil li komon chireek’ankil naq sa wankeb’ ut kolb’ileb’ rix

Junelik k’anab’ naq li komon taaruuq raj chixb’oqb’al jalan chik li kristiaan chi okenk sa’ li tz’ilok-ix malaj li ch’utam. Naq nakat-aatinak rik’in jun komon ixq (wi winqat) malaj komon winq (wi ixqat), jun li ch’ina al, malaj jun li saaj, k’e reetal naq taawanq aran xna’ malaj xyuwa’, malaj jalan chik li ani ak nim. A’an naru taawanq sa’ li ch’utam malaj naru taakanaaq chirix li na’ajej wankex wi’, a’ yaal li naraj li komon li yoo chi aatinak aawik’in.

Maawotz li na’leb’ chirix li komon wi ink’a’ naraj naq taawotzmanq rik’in yalaq chik ani—jo’ laa sum aatin malaj jalan chik laj jolominel sa’ li Iglees—ka’ajwi’ wi li komon naxk’e xliceens.

31.1.5

Roksinkileb’ li musiq’anb’il patz’om ut ab’ink chi us

Naq nakat-aatinak rik’in jun li komon, oksiheb’ li patz’om li tate’xtenq’a chixtawb’al ru li yoo chi nume’k wi’.

Naq yoo chi aatinak li komon, k’e aaxik chirab’inkil chi us.

31.1.6

Waklesink ch’oolej re li tenq’ank-ib’

Xb’aan xnimal aarahom choq’ reheb’ li komon, maare taawaj raj xtenq’ankileb’ rik’ineb’ lix ch’a’ajkilal sa’ junpaat. A’b’anan, mas wi’chik taawosob’tesiheb’ wi taatenq’aheb’ chixtawb’al xtuqub’ankileb’ ut xsik’b’al ru xb’eheb’ xjuneseb’ rib’ (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 9:8).

31.1.7

Tenq’ank sa’ jalb’a-k’a’uxlej

Ka’ajwi’ li obiisp malaj li awa’b’ej re oqech naru tixtenq’a jun komon chixtuqub’ankileb’ li ninqi maak. Junjunq reheb’ li maak a’an yeeb’ileb’ resil sa’ 32.6. Wi li komon xb’aanu jun reheb’ li maak a’in, tento taa’aatinaq rik’in li obiisp malaj li awa’b’ej re oqech chi tikto.

31.1.8

Xsumenkil chi tiik resil li muxuk

Tento naq ink’a’ kulub’anb’ilaq li k’iila paay chi muxuk. Maab’atz’unle yalaq k’a’ resil li muxuk. Wi nayeeman aawe resil naq jun xk’ul li muxe’k, ye resil li muxuk reheb’ lix taql poopol, ut aatinan rik’in li obiisp. Neke’tawman li na’leb’ chirix xyeeb’al resil ut xsumenkil resil li muxuk sa’ 38.6.2.

31.2

Li tz’ilok-ix

31.2.1

K’a’ru rajb’al li tz’ilok-ix

Eb’ laj jolominel sa’ li Iglees neke’xb’aanu li tz’ilok-ix rik’ineb’ li komon re te’xnaw:

  • Ma kawresinb’ileb’ chixk’ulb’al malaj chi tz’aqonk sa’ jun li k’ojob’anb’il k’anjel.

  • Ma us naq b’oqb’ilaqeb’ chi k’anjelak sa’ li Iglees.

31.2.2

Eb’ li jar paay chi tz’ilok-ix

Ani nab’aanunk re li tz’ilok-ix

K’a’ru rajb’al li tz’ilok-ix

Ani nab’aanunk re li tz’ilok-ix

Ka’ajwi’ li obiisp

K’a’ru rajb’al li tz’ilok-ix

  • Xk’eeb’al li recomendacion re li santil ochoch reheb’ li te’xk’ul tz’aqal lix loq’laj tiqib’ankil, ut li te’tz’ape’q sa’ junajil rik’in lix sum aatin (chi’ilmanq 26.3.1).

  • Xk’eeb’al li recomendacion re li santil ochoch re jun li ak’ komon (chi’ilmanq 26.4.2).

  • Xk’ojob’ankil jun li ak’ komon winq re tixk’ul jun opiis sa’ li Tijonelil re Aaron.

  • Xk’ojob’ankil jun li saaj winq malaj winq sa’ li opiis re wank choq’ aj tij (chi’ilmanq 18.10.2).

  • Reetalinkil jun li winq re taak’ojob’aaq choq’ xb’eenil malaj taqenaqil aj tij (chi’ilmanq 31.2.6). Tento naq k’eeb’ilaq xliceens li awa’b’ejil re oqech re xb’aanunkil li tz’ilok-ix a’in.

  • Reetalinkil jun li komon re taak’anjelaq jo’ misioneer (chi’ilmanq 24.4.2).

  • Xk’eeb’al xb’oqb’al jun li komon chi k’anjelak jo’ awa’b’ej re jun k’anjenel ch’uut re teep.

  • Xk’eeb’al xb’oqb’al jun aj tij chi k’anjelak jo’ aj tenq’ sa’ lix molameb’ laj tij.

  • Xtenq’ankil jun li komon chixjalb’al xk’a’uxl chirix li nimla maak (chi’ilmanq ch’ol 32).

  • Xk’ulub’ankil naq jun li komon tixk’ul li to’ re li Fondo Perpetuo para la Educación, b’ar wi’ wan li k’anjel a’an.

  • Xkanab’ankil jun li komon chixch’olob’ankil ma yoo chixtojb’al li lajetqil (chi’ilmanq 34.3.1.2).

  • Xk’eeb’al liceens re naq taa’oksimanq xtuminal li mayej re li kuyuk sa’ (chi’ilmanq 22.6.1).

Ani nab’aanunk re li tz’ilok-ix

Li obiisp malaj jun laj tenq’ aj k’ehol na’leb’ li k’eeb’il xtaqlankil xb’aan

K’a’ru rajb’al li tz’ilok-ix

  • Xk’eeb’al chi ak’il li recomendacion re li santil ochoch (chi’ilmanq 26.3.1).

  • Xk’eeb’al jun recomendacion re li santil ochoch choq’ reheb’ li kub’iha’ ut li k’ojob’aak sa’ li Iglees choq’ reheb’ li kamenaq (chi’ilmanq 26.4.3).

  • Xk’eeb’al jun recomendacion re li santil ochoch choq’ re li tz’ape’k sa’ junajil rik’in na’b’ej yuwa’b’ej malaj li ilok naq te’tz’ape’q sa’ junajil li asb’ej malaj iitz’ineb’ej rik’in lix na’ xyuwa’ (chi’ilmanq 26.4.4).

  • Xk’eeb’al xb’oqb’al jun li komon chi k’anjelak sa’li teep, jo’ ch’olob’anb’il sa’ 30.8.

  • Xk’eeb’al li liceens re naq te’kub’eeq xha’ ut te’k’ojob’aaq choq’ komon li kok’al li 8 chihab’ xyu’ameb’ li wankeb’ sa’ xhuhil li Iglees, malaj ut wi moko wankeb’ ta sa’ xhuhil li Iglees, lix na’, lix yuwa’, malaj li ani nak’iiresink re a’an komon sa’ li Iglees (chi’ilmanq 31.2.3.1).

  • Xk’eeb’al li liceens re naq taak’ojob’aaq jun saaj winq sa’ li opiis re aj tenq’anel malaj aj tzolonel (chi’ilmanq 18.10.2).

  • Xk’eeb’al li recomendacion re xk’ulb’al li rosob’tesihom li yuwa’b’ejil aj k’anjel (chi’ilmanq 18.17).

  • Xk’eeb’al li liceens re naq jun aj k’amol re li tijonelil tixb’aanu jun k’ojob’anb’il k’anjel re li tijonelil sa’ jalan chik teep, a’ut maak’a’ li recomendacion re li santil ochoch rik’in. (Chi’ilmanq li hu Recomendación para efectuar una ordenanza).

31.2.3

Li tz’ilok-ix choq’ reheb’ li te’kub’eeq xha’ ut li te’k’ojob’aaq choq’ komon sa’ li Iglees

31.2.3.1

Eb’ li kok’al li ak tz’iib’anb’il xk’ab’a’eb’ sa’ xhuhil li Iglees

Li obiisp naxk’ameb’ xlaawil li tijonelil re xk’ub’sinkileb’ xha’ li kok’al sa’ lix teep li 8 chihab’ xyu’ameb’, ut li ak tz’iib’anb’il xk’ab’a’eb’ sa’ xhuhil li Iglees. Xb’aan a’in naq a’an malaj jun laj tenq’ aj k’ehol na’leb’ li k’eeb’il xtaqlankil xb’aan naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’ineb’ li kristiaan a’in li te’kub’eeq’ xha’:

  • Eb’ li kok’al li 8 chihab’ xyu’ameb’, ut li ak tz’iib’anb’il xk’ab’a’eb’ sa’ xhuhil li Iglees.

  • Eb’ li kok’al li 8 chihab’ xyu’ameb’, li ink’a’ tz’iib’anb’il xk’ab’a’eb’ sa’ xhuhil li Iglees, a’ut lix na’, lix yuwa’, malaj li ani nak’iiresink re a’an komon sa’ li Iglees.

  • Eb’ li komon li numenaq 9 chihab’ xyu’ameb’, wi xb’ayman li kub’iha xb’aan xmajelal lix k’a’uxleb’aaleb’.

Sa’ li tz’ilok-ix, li komon sa’ li obiispil naxk’e reetal naq li ch’ina al malaj ixqa’al naxtaw ru k’a’ru rajb’al li kub’iha’ (chi’ilmanq 2 Nefi 31:5–20). Naxk’e ajwi’ reetal naq li ch’ina al malaj ixqa’al naxtaw ru li sumwank re li kub’iha’, ut naq k’eeb’il xch’ool chixyu’aminkil (chi’ilmanq Mosiah 18:8–10). Moko wan ta jun xtusulaleb’ li patz’om li tento taaroksi. Moko na’ajman ta naq taak’eemanq reetal ma k’ulub’ej li kristiaan, xb’aan naq “ebʼ li kokʼal kaʼchʼinebʼ xyuʼam maajun jalbʼa-kʼaʼuxlej nekeʼraj ru” (Moroni 8:11).

31.2.3.2

Eb’ li te’raj ok sa’ li Iglees

Li awa’b’ej re mision naxk’ameb’ xlaawil li tijonelil re xkub’sinkileb’ li kristiaan li te’raj ok sa’ li Iglees. Xb’aan a’in naq jun misioneer naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’ineb’:

  • Eb’ li komon li numenaq 9 chihab’ xyu’ameb’, li maji’ neke’kub’e xha’ ut neke’k’ojob’aak choq’ komon sa’ li Iglees. Chi’ilmanq 31.2.3.1 re xtawb’al li na’leb’ chirixeb’ li wankeb’ xmajelal lix k’a’uxleb’aaleb’.

  • Eb’ li kok’al li numenaq 8 chihab’ xyu’ameb’, ut moko komoneb’ ta lix na’ xyuwa’ sa’ li Iglees.

  • Eb’ li kok’al li numenaq 8 chihab’ xyu’ameb’, b’ar wi’ taakub’eeq ajwi’ xha’ xna’ malaj xyuwa’.

31.2.4

Li tz’ilok-ix choq’ reheb’ li te’k’ojob’aaq sa’ jun li opiis re li Tijonelil re Aaron

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq 18.10.2.

31.2.5

Li tz’ilok-ix re xk’eeb’al li recomendacion re li santil ochoch.

Li santil ochoch a’an li rochoch li Qaawa’. Li ok sa’ li santil ochoch ut li tz’aqonk sa’eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel aran a’an jun loq’laj osob’tesink. Li osob’tesink a’in k’eeb’il ka’ajwi’ reheb’ li ani kawresinb’ileb’ sa’ musiq’ej ut li yookeb’ chixyalb’aleb’ xq’e chixtaaqenkileb’ lix chaq’rab’ li Qaawa’, a’ yaal jo’ k’eeb’il reetal xb’aaneb’ laj jolominel re li tijonelil li wankeb’ xwankil.

Re xk’eeb’al reetal a’an, laj jolominel re li tijonelil naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’in li komon, ut naroksiheb’ li patz’om li wankeb’ sa’ li k’anjeleb’aal LCR (chi’ilmanq ajwi’ li xb’eenil na’leb’ li wan sa’ 26.3).

31.2.6

Li tz’ilok-ix choq’ reheb’ li te’k’ojob’aaq sa’ jun opiis re li Tijonelil re Melkisedek

Li awa’b’ej re oqech naxk’ameb’ xlaawil li tijonelil re xk’eeb’al li Tijonelil re Melkisedek. A’an naxk’ameb’ ajwi’ li laaw re k’ojob’ank sa’eb’ li opiis re xb’eenil ut taqenaqil aj tij.

Chi k’eeb’il xliceens xb’aan li awa’b’ejil re oqech, li obiisp naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’in li komon, ut naroksiheb’ li patz’om li wankeb’ sa’ li hu Registro de ordenación al Sacerdocio de Melquisedec.

31.3

Xkomoneb’ chik li hoonal neke’xch’utub’ wi’ rib’ laj jolominel rik’ineb’ li komon

  • Eb’ li komon naru neke’aatinak rik’in jun aj jolominel sa’ li Iglees naq neke’raj ru li musiq’ejil b’eresink, malaj naq wankeb’ xninqi ch’a’ajkilal.

  • Li obiisp malaj li ani k’eeb’il xtaqlankil xb’aan na’aatinak rik’ineb’ li komon li wankeb’ rajb’aleb’ ru re li yu’am a’in (chi’ilmanq 22.6).

  • Jun komon sa’ li obiispil naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’in li junjunq chi saaj li 11 chihab’ xyu’am naq yoo chaq chi elk sa’ li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al ut chi ok sa’ lix molameb’ laj tenq’anel malaj jun tzoleb’aal reheb’ li Saaj Ixq.

31.3.1

Li tz’ilok-ix choq’ reheb’ li saaj

Li obiisp malaj jun reheb’ laj tenq’ aj k’ehol na’leb’ naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’in li junjunq chi saaj wiib’ sut chiru li jun chihab’. Tento naq li obiisp tixb’aanu jun reheb’ li tz’ilok-ix rajlal chihab’. Sa’ xtiklajik li chihab’ tixket wi’ 16 chihab’ jun li saaj, tento naq li obiisp tixb’aanu xkab’ichaleb’ li tz’ilok-ix, wi naru.

Li awa’b’ej reheb’ li Saaj Ixq wan ajwi’ xteneb’ankil chirilb’aleb’ li saaj ixq. Re xb’aanunkil a’an, naru naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’ineb’ li saaj ixq sa’ junesal (malaj rik’in jun chik li kristiaan nim aran).

31.3.1.2

K’a’ru chi aj-ix neke’aatinak

Li tz’aqal rajb’al li tz’ilok-ix rik’ineb’ li saaj, a’an xnimob’resinkil li paab’aal chirix li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo ut xtenq’ankileb’ li saaj chixtaaqenkileb’ a’an. Tento naq taa’eek’amanq li Musiq’ej sa’eb’ li tz’ilok-ix.

31.3.2

Li tz’ilok-ix choq’ reheb’ li saaj li maji’ neke’sumla

Li obiisp naxk’e xch’ool chixk’eeb’al reetal lix musiq’ejil k’iijikeb’ li saaj li maji’ neke’sumla sa’ lix teep. A’an malaj jun laj tenq’ aj k’ehol na’leb’ li k’eeb’il xtaqlankil xb’aan a’an naxb’aanu li tz’ilok-ix rik’in li junjunq chi saaj li maji’ nasumla jun sut chiru li jun chihab’, ut naru naq mas chik.

31.3.3

Li tz’ilok-ix choq’ reheb’ li komon re aatinak chirixeb’ lix b’oqb’al ut lix teneb’ankil

Eb’ li awa’b’ejil re oqech, eb’ li obiispil, ut xkomoneb’ chik laj jolominel neke’xb’aanu li tz’ilok-ix rik’ineb’ li komon li neke’xq’axtesi li esil reheb’ chirixeb’ lix b’oqb’al.

Laj jolominel nab’antioxin xb’aan xk’anjel li komon ut naxwaklesi xch’ool.

31.3.6

Li k’ehok na’leb’ ut li b’ane’k xb’aaneb’ laj profesional

Eb’ laj jolominel re li Iglees moko b’oqb’ileb’ ta chi k’anjelak jo’ aj k’ehol na’leb’ profesional chi moko re b’anok. Li tenq’ neke’xk’e a’an re musiq’ej, li jayalinb’il sa’ lix wankilal li Jesukristo re kawob’resink, k’ojob’ank ch’oolej, ut tojok-ix. Rochb’een li aajel ruhil ut musiq’anb’il tenq’ a’in, wankeb’ li komon li te’usaaq rik’in xtenq’ laj k’ehol na’leb’ profesional, b’ar wi’ naru natawman.

31.4

Li ch’utub’ank-ib’ rik’ineb’ li komon sa’ ulul ch’iich’

Eb’ laj jolominel neke’aatinak rik’ineb’ li komon tz’aqal sa’ kristiaanil re xb’aanunkil li tz’ilok-ix ut re xk’eeb’al li musiq’ejil tenq’ ut na’leb’. A’ut, wan naq naru neke’aatinak sa’ ulul ch’iich’ naq ink’a’ naru neke’xch’utub’ rib’ sa’ kristiaanil.