34.

Mpetu ne Dilondolola

34.0

Tshibangilu

Biadikumi ne milambu bidi biambuluisha Ekelezia bua ditungunuka dia mudimu wa lupandu ne dizanjikibua (tangila 1.2). Makuta â adi a tshijila. Adi aleja mulambu ne ditabuija dia bidimba bia Ekelezia (tangila Mako 12:41–44).

34.2

Bulombodi bua Mpetu mu Tshikongu

34.2.1

Buepiskopo

Muepiskopo udi ne majitu adi alonda â bua mpetu ya tshikongu. Udi utuma bumua bua ku majitu enda kudi babedi benda anyi kudi kaleleki.

Muepiskopo:

• Udi ulongesha ne uleja bidimba bua kufuta tshia dikumi tshijima ne kufila milambu ya moyo mujima (tangila 34.3).

• Udi ujadika ne makuta a tshikongu adi alamibua ne atudibua bimpa (tangila 34.5).

• Udi utangilula mabeji a mpetu a ngondu yonsu ne ujadika ne malu onsu adi malongolola bimpa.

• Udi ujadika ne balombodi ba ndongoluelu ne kaleleki badi balonga majitu abu bua mpetu ya tshijila ya Ekelezia.

• Udi ulongolola ne utangila ntudilu wa makuta wa tshidimu mu tshikongu (tangila 34.6).

• Udi umunangana ne bidimba bia tshikongu ku tshidimu bua kupeta dimonesha dia tshia dikumi tshiabu.

34.2.2

Kaleleki ya Tshikongu

Muepiskopo udi utuma kaleleki wa tshikongu anyi kaleleki muambuluishi wa tshikongu bua kuambuluisha mu dilama dia miandiku ya mpetu ya tshikongu. Kaleleki idi ilonda ngenzelu ya mpindiewu bua kulama mpetu ya Ekelezia ne kujadika ne idi ifuanangana ne miandiku ya Ekelezia.

Kaleleki udi ne majitu adi alonda â:

• Kufunda ne kuteka pamua ne tshidimba tshia mu buepiskopo mpetu yonsu idi mifidibua.

• Kutangilula mabeji a mpetu a ngondu yonsu ne kujadika ne malu onsu adi malongolola bimpa.

• Kuambuluisha buepiskopo bua kulongolola ntudilu wa makuta wa tshidimu (tangila 34.6.1 ne 34.6.2).

• Kujadika ne, bidimba bidi bimona mabeji a makuta ne bidibu bafila ne kubambuluisha padibi bikengedibua.

Kaleleki idi ne bua kuikala ne Buakuidi bua Melekisedeke ne dianyisha dia kubuela mu ntempelo dikumbana.

34.3

Bintu Bifila

34.3.1

Tshia Dikumi

Tshia dikumi tshidi difuta dia tshimua tshia pa dikumi tshia bipeta bietu mu Ekelezia wa Nzambi (tangila Dilongesha ne Bipungidi 119:3–4; makasa adi aleja diumvuija dia bipeta). Bidimba bionsu bidi ne bipeta bidi ne bua kufuta tshia dikumi.

34.3.1.2

Dimonesha dia Tshia Dikumi

Muepiskopo udi umonangana ne tshidimba tshionsu mu ngondu mikesa ya ndekelu wa tshidimu tshionsu bua kupeta dimonesha dia tshia dikumi tshia tshidimba.

Bidimba bionsu bibikidibua bua kumonangana ne muepiskopo bua:

• Bua kumonesha kudi muepiskopo tshipidia tshiabu mu difuta dia tshia dikumi.

• Kujadika ne miandiku ya bidibu bafila idi milelela

Padibi bikumbana, bidimba bionsu bia dîku, ne bana, bidi ne bua kuikalaku pamua.

34.3.2

Milambu ya Kujila kua Biakudia

Balombodi ba Ekelezia badi bakankamika bidimba bia Ekelezia bua kunemeka mukenji wa kujila kua biakudia. Etshi tshidi tshiumvuija kufila kua mulambu wa kujila kua biakudia ne moyo mujima (tangila 22.2.2).

Maludiki a kuenza mudimu ne mpetu ya milambu ya kujila kua biakudia adi mafunda mu 22,5.2.

34.3.3

Mpetu ya Bukenji

Bintu bifila mu mpetu ya muena bukenji wa mu tshikongu bidi biangatshibua bua kuandamuna ku madiambika a bena bukenji ba diba dionsu ba mu tshikongu.

Bintu bifila mu Mpetu Minena ya Muena Bukenji idi yangatshibua kudi Ekelezia bua mudimu wa muena bukenji miaba yonsu.

34.3.7

Bintu Bifila Kabiena mua Kualujibua

Padi tshia dikumi ne milambu mikuabu bifidibua mu Ekelezia, bidi bikala bia Mukalenga. Bidi bijidibua kudiye.

Balombodi bakulu ba makunji ne bepiskopo badi bamanyisha aba badi bafila tshia dikumi ne milambu ne, bintu bifila ebi kabiena bua kualujibua to.

34.4

Disokoka dia Malu a Tshia Dikumi ne Milambu Mikuabu

Bungi bua tshia dikumi ne milambu mikuabu bidi bifutshibua kudi mufidi, bidi bia kulama mu musokoku. Amu muepiskopo ne aba badi banyishibua bua kulama anyi kumona bintu bifila ebi, badi ne bua kumona mamanyisha â.

34.5

Dilama dia Mpetu ya Ekelezia

Mulombodi mukulu wa dikunji ne muepiskopo badi bajadika ne, mpetu yonsu ya Ekelezia idi milamibua bimpa. Buepiskopu ne kaleleki badi bakankamikibua bua kutangilula tshindidimbi tshia “Mpetu ya Tshijila, Majitu a Tshijila” nansha musangu umua ku tshidimu.

34.5.1

Dilonghesha dia Bulunda

Dilongesha dia bulunda didi dilomba bantu babidi—tshidimba tshia mu buepiskopo ne kaleleki, anyi bidimba bibidi bia mu buepiskopo—bua kuikalaku padibu bafunda anyi bapatula mpetu ya Ekelezia.

Balombodi badi ne bua kukuba ne kubenga kutangalaja mot de passe wabu (tangila 33.9.1.1).

34.5.2

Diakidila dia Tshia Dikumi ne Milambu Mikuabu

Mukalenga mmupesha bepiskopo tshieyemenu tshia tshijila bua kuakidila ne kulama kua tshia dikumi ne milambu mikuabu ya Bansantu (tangila Dilongesha ne Bipungidi 42:30–33; 119). Amu muepiskopo ne babedi benda kibadi mua kuakidila tshia dikumi ne milambu mikuabu. Kakuena musangu udi bakaji babu, bidimba bikuabu bia mêku abu, kaleleki, anyi bidimba bikuabu bia tshikongu mua kuakidila bintu bifila ebi to.

34.5.3

Kutangila ne Kufunda kua Tshia Dikumi ne Milambu Mikuabu

Bintu bifila bidi ne bua kutangidibua ne kufundibua mu Dialumingu didibi bifidibua. Tshidimba tshia mu buepiskopo ne kaleleki, anyi bidimba bibidi bia mu buepiskopo, badi banzulula envelope yonsu pamua. Badi batangila bua ne, mpetu idimu idi bungi bumua ne budi bufundibua mu kakanda ka Tshia Dikumi ne Milambu Mikuabu. Badi bafunda tshintu tshionsu bimpa. Pikala bungi bua mpetu ne budi mu mifundu bishilangana, badi babikila mufidi lukasa bua kusolakaja dibenga kupetangana.

34.5.4

Kuteka kua Tshia Dikumi ne Milambu Mikuabu

Kuteka kudi ne bua kulongolodibua panyima pa kujadika ne, bungi bufunda budi bufuanangana ne mpetu mipeta.

Muaba udi banque udi ukangula matuku onsu muikalaku, tshidimba tshia mu buepiskopo ne mukuabu muntu udi ne Buakuidi bua Melekisedeke badi baya kateka mpetu mu banque mu dituku dimua adi didi mpetu miunzuludibua ne mitangidibua.

Muaba udi kayi ne banque udi ukangula matuku onsu ne banque muikala ukangibua mu Dialumingu, muepiskopo udi usungula muntu udi ne Buakuidi bua Melekisedeke bua kuya kateka mpetu mu dituku dikuabu dia mudimu. Udi ne bua:

• Kujadika ne mpetu idi mikubibua bimpa tô ne padiyi itekibua.

• Kuangata mukanda wa ndejelu udi uleja dituku ne bungi budi butekibua.

34.5.5

Dikuba dia Mpetu ya Ekelezia

Bidimba bidi ne bujitu bua mpetu ya Ekelezia, kabiena mua kuyishiya mu nzubu wa tshisangilu butuku anyi kuyishiya patoka diba dionsu, bu mudi mu bisangilu ne bibilu.

34.5.7

Kulombola Mafutu a Dikunji ne Tshikongu

Ditula dia makuta dionsu dia dikunji anyi tshikongu kadiena mua kuenzeka anyi kufutshibua padiku kakuyi dianyisha dia mulombodi mukulu.

Balombodi banyishibua babidi badi ne bua kuanyishila difutu dionsu. Umua wa ku bobu udi ne bua kuikala tshidimba tshia mu bulombodi bukulu bua dikunji anyi buepiskopo. Nansha pikala babedi mua kuikala banyishibua bua kufuta, mulombodi mukulu wa dikunji anyi muepiskopo, udi ne bua kutangilula difutu dionsu. Balombodi kabena ne bua kuanyishila difutu kudibu nkayabu to.

Dianyisha difunda dia mulombodi mukulu wa dikunji didi dikengedibua kumpala kua muepiskopo kuangata milambu ya kujila kua biakudia anyi kuanyishila dilomba dienda anyi dia tshidimba tshikuabu tshia dîku dienda. Dianyisha difunda dia kudi tshidimba tshia mu Bulombodi Bukulu bua Ntenji didi dikengedibua kumpala kua muepiskopo kuangata milambu ya kujila kua biakudia anyi kuanyisha dilomba dienda bua mulombodi mukulu wa dikunji anyi tshidimba tshia dîku dienda. tangila 22.5.1.2 bua maludiki.

Tshidimba tshidi tshilomba dialuja dia mpetu, tshidi ne bua kufila dibeji ditentula anyi dia electronic dia tukanda tua disumba anyi factures yonsu. Tshidi kabidi tshifila kipatshila, bungi, ne dituku didi kusumba kuenzeka.

Pikala mpetu mifidibua kumpala, tshidimba tshidi tshituma dibeji dia dilomba dia difutu, dikala ne kipatshila, bungi, ne dituku. Padi ditula dia makuta difutshibua, nanku tshidimba tshidi (1) tshifila tukanda tua disumba anyi facture ya mpetu mitula (2) tshialuja mpetu yonsu idi mishala. Mpetu idi mialujibua idi ne bua kutekibua kabidi.

34.5.9

Kulama kua Miandiku ya Mpetu

Dikunji dionsu ne tshikongu tshionsu bidi ne bua kulama bupia-bupia bua miandiku ya mpetu.

Bua mamanyisha pa dienza mudimu ne dilama dia miandiku ne milubu, kaleleki idi ne bua kutangila malongesha a ku muaba wa tshishikaminu wa Ekelezia anyi ku tshibambalu tshia ntenji. Miandiku ya mpetu idi ne bua kulamibua nansha bua bidimu bisatu kukumbaja tshidimu tshipia-tshipia.

34.6

Ndongamu wa Mpetu ne Kutula kua Makuta

Bulongolodi bua ndongamu wa mpetu budi bufila mpetu minena ya Ekelezia bua kufuta bibilu ne ndongamu ya makunji ne bikongu.

Bibilu bia bungi bidi ne bua kuikala bipepela ne kabiyi ne mushinga mukola to.

34.6.1

Ndongamu ya Mpetu ya Dikunji ne Tshikongu

Dikunji dionsu ne tshikongu tshionsu bidi bilongolola ne bienza mudimu ne ndongamu wa mpetu. Mulombodi mukulu wa dikunji udi ulombola ndongamu wa mpetu wa dikunji, ne muepiskopo udi ulombola ndongamu wa mpetu wa tshikongu.

Maludiki adi mu mulongu ewu:

• Kutangila bungi bua makuta adi matuka mu tshidimu tshishala bua kujadika ne makuta adi matuka mmafundibua.

• Kulomba ndongoluelu bua ipangadika majinga a ndongamu wa mpetu yabu mu bitupa bionsu.

• Kusangisha ndongamu mu kuenza mudimu ne ngenzelu ya mpetu.

34.6.2

Difila dia Ndongamu wa Mpetu

34.6.2.1

Difila dia Ndongamu wa Mpetu

Mpetu ya ndongamu idi ifidibua mu bitupa binayi bilondeshila dikala dia mu bisumbu bidi bilonda ebi:

• Tshisangilu tshia biakudia bia tshijila

• Bansongaluma

• Bansongakaji

• Tshilongelu tshia Mbedi tshia bana badi ne bidimu 7–10

• Bansonga badikadila

Bidi ne mushinga bua kuikala kuenza mulubu wa dikalaku bimpa ne kumpala kua diba (tangila 33.5.1.1).

34.6.2.2

Kuenza Mudimu Bimpa ne Ndongamu wa Mpetu

Mulombodi mukulu wa dikunji ne muepiskopo badi bajadika ne, mpetu idi mifidibua idi itudibua ne lungenyi.

Makuta a mpetu ya dikunji ne tshikongu adi ne bua kuangatshibua bua kufuta bua bibilu, ndongamu, mikanda, ne bintu bia kuenza nabi mudimu.

34.6.2.3

Mpetu Mipitshisha

Mpetu idi mipitshisha kayena ne bua kutudibua to. MpeMpetu mipitshisha ya mu tshikongu idi ne bua kupingajibua ku dikunji.

34.7

Dilondolola

34.7.1

Nsangilu wa Balondolodi ba Dikunji

Mulombodi mukulu wa dikunji udi wenza nsangilu wa balondolodi ba dikunji. Nsangilu ewu udi ujadika ne, mpetu ya dikunji ne tshikongu idi milamibua bilondeshila ngenzelu wa Ekelezia.

34.7.3

Dilondolola dia Mpetu

Balondolodi ba dikunji badi balondolola miandiku ya mpetu ya dikunji, bikongu, ne bibambalu bia muyuki wa dîku misangu ibidi ku tshidimu.

Mulombodi mukulu wa tshisumbu ne kaleleki ka mpetu, badi ne bua kuikalaku bua kuandamuna nkonku mu malondolola.

34.7.5

Dijimina, Diba, Ditshiungununa, anyi Dienza Mudimu Bibi ne Mpetu ya Ekelezia

Mulombodi mukukulu wa dikunji anyi mutangidi wa nsangilu wa dilondolola mu dikunji, udi ne bua kulejibua musangu umua padi:

• Mpetu ya Ekelezia mijimina anyi miba.

• Mulombodi mutshiungununa anyi muenza mudimu bibi ne mpetu ya Ekelezia.