“35. Qarauni kei na Vakayagataki ni Veivalenisoqoni,“ Digitaki mai na iVoladusidusi Raraba (2023).
“35. Qarauni kei na Vakayagataki ni Veivalenisoqoni,“ Digitaki mai na iVoladusidusi Raraba
35.
Qarauni kei na Vakayagataki ni Veivalenisoqoni
35.1
iNaki
E vakarautaka na Lotu na veivalenilotu me rawa kina vei ira kece era curu mai me ra:
-
Vakayacora ka vakavouya na veiyalayalati ena veicakacaka tabu vakalotu (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:75; 59:9–12).
-
Sota vata (raica na 3 Nifai 18:22–23).
-
Sokalou ka masu vata (raica na Mosaia 18:25; Moronai 6:9).
-
Veivakavulici ka veiqaravi vakataki keda (raica na Moronai 6:4–5).
-
Vakaitavi ena ivakavakayagataki vakadonui tale eso me vaka e vakamacalataki ena wase oqo.
35.2
iTavi kei na iColacola
35.2.2
Manidia ni iYauqaqa ni Lotu
Na manidia ni iyauqaqa e tamata cakacaka saumi ni Lotu ena vukea na iteki yadua ena vakayagataki ni valenilotu. Ena vakarautaka o koya na ripea lelevu, sasamaki vakamatailalai, kei na iwalewale tudei vakagauna ni vakavinakataki vale.
Me vaka e gadrevi, ena veivuke na manidia ni iyauqaqa ena nodra dusimaki na mata ni valenilotu ni iteki kei na tabanalevu ena ivakarau me samaki kina na valenilotu ka qarava na itavi tale eso ena veivanua. Ena vakarautaka o koya na veidusimaki, iyaya, kei na iyaya ni cakacaka.
E rawa talega ni railesuva na vakayagataki ilavo ni vale kei iratou na matabisopi.
35.2.7
Matabisopi
E ratou na vakavulica vei ira na lewenilotu na matabisopi (se o koya na mata ni valenilotu ni tabanalevu) na ivakarau ni kena vakayagataki, qarauni, ka taqomaki na valenilotu. E ratou na veisoliyaka talega na matabisopi na ki ni vale vei ira na iliuliu ena tabanalevu.
Me ra raica ni dau taqomaki vinaka na itaviqaravi e dau vakayacori ena valenilotu kei na kena lomanibai (raica na 20.7).
Era na veitaratara kei na manidia ni iyauqaqa ni Lotu me baleta na gagadre eso ni kena maroroi kei na kena vakayagataki. E rawa talega ni ra railesuva vata kei na manidia ni iyauqaqa na ilavo ena vakayagataki kina.
35.2.9
Mata ni Valenilotu ena Tabanalevu
E ratou na lewa na matabisopi na kena kacivi e dua na mata ni valenilotu ni tabanalevu. Kevaka e ratou sa lewa na matabisopi me ratou kaciva e dua, me ratou kaciva e dua na lewenilotu tagane se yalewa uabula. Kevaka e sega ni kacivi e dua na mata ni valenilotu ena tabanalevu, sa rawa vei bisopi me lesia na itavi oqo vua e dua vei rau na nona daunivakasala, na vunivola ni tabanalevu se dua na ivukevuke ni vunivola ni tabanalevu, se o sekeriteri liu.
Na mata ni valenilotu ena tabanalevu ena vakarautaki ira na lewenilotu kei ira na vakailesilesi sega ni saumi me ra samaka ka maroroya tiko na vale.
35.3
Vakarautaki ni Veivalenisoqoni
E duidui na kena levu kei na mataqali veivalenisoqoni ka yavutaki mai na gagadre kei na ituvaki ni vanua. Na valenisoqoni e rawa ni tara na Lotu, se dua na vanua voli, na nona vale e dua na lewenilotu, dua na koronivuli se itikotiko raraba, dua na vanua lisitaki, se dua tale na madigi vakadonui.
Era na segata na iliuliu ena veiwasewase kei na noda veivanua me ra vakayagataka taucoko na veivalenilotu sa tu rawa ka yalomatuataka na kena vakaturi me so tale.
35.4
Maroroi ni Veivalenisoqoni
35.4.1
Sasamaki kei na Maroroi ni Valenisoqoni
Sa nodra itavi na iliuliu kei na lewenilotu e veivanua, oka kina o ira na itabagone, me ra veivuke ena kena vakasavasavataki na veivale yadua ka ituvaki vinaka tu.
Na ilesilesi ni sasamaki me kakua ni icolacola vei ira na lewenilotu. Me ivakaraitaki, kevaka e dredre na ilakolako ki na valenilotu, e rawa ni ra sasamaki na lewenilotu ena dua na soqo ni loma ni macawa ni ra sa tiko rawa e valenilotu.
35.4.2
Kerei me Vakavinakataki
Sa rawa vei ira na lewe ni matabose ni tabanalevu kei na iteki me ra ripotetaka na gagadre ni kena vakavinakataki na valenilotu. E rawa ni vakayacori oqo ena kena vakayagataki na iyaya ni Facility Issue Reporting (FIR) [Ripotetaki ni Leqa ni iYauqaqa] (RLY).
35.4.5
Tataqomaki kei na Veimaroroi
E dodonu vei ira na iliuliu kei na lewenilotu me ra:
-
Me ra dau vakagalalataki tu ga na icurucu ni olo, ikabakaba, icurucuruituba, kei na rumu ni iyaya ni wai kei na livaliva me taqomaki kina na curu ki loma se na gole ki tautuba.
-
Kakua ni vakayagataka se maroroya e dua na iyaya rerevaki se rawarawa na kena kama e loma ni vale.
-
Tauyavutaka ka vakamuria na iwalewale ni lokataki ni vale.
-
Maroroya vinaka na veiyaya e nona na Lotu me kakua ni butakoci.
-
Kila na sala me sogo kina na veika me vaka na wai, livaliva, kei na kasi se waiwai.
Kevaka e gadrevi, sa rawa vua na manidia ni iyauqaqa me vakarautaka e dua na mape ka vakaraitaki kina na iyaya ni bokobuka, kato ni veivuke taumada, kei na vanua me sogo kina na wai, livaliva, kasi se waiwai. Na ikuri ni ivakamacala me baleta na veitaqomaki e tiko ena “iWalewale ni Tataqomaki kei na Lokataki” ena “Maroroi ni Veivalenilotu” (iDusidusi ni iYauqaqa ni Valenisoqoni). Raica talega na 20.7.
35.5
Lawatu ena Vakayagataki ni Veivalenisoqoni ni Lotu
35.5.1
iVakavuvuli Taumada kei na Veika e Gadrevi ena Vakayagataki ni Veivalenisoqoni ni Lotu
Na ivakavakayagataki kece ni veivalenisoqoni ni Lotu e dodonu me sotavi taumada kina na veika oqo:
-
Me salavata kei na ivunau, lawatu, kei na ivakarau ni Lotu, oka kina na ituvaki tabu kei na inaki ni veivalenisoqoni ni Lotu.
-
Me tiko ena loma ni iyalayala ni lawa.
-
Me salavata kei na ituvaki ni sega ni saumi vakaicavacava ni Lotu kevaka e ganita.
-
Taura na ituvatuva e veiganiti me levei, vakalailaitaki, ka vakatulewataki vinaka kina na veika edau vakatubu leqa, oka kina na idusidusi ni Lotu kei na lawatu ni nodra taqomaki na gonelalai kei na itabagone (raica na 12.5.1 kei na 20.7.1)
-
Muria na veituvaki tale eso kei na veika e yalani ka vakarautaki mai vua na peresitedi ni iteki se bisopi.
35.5.2
Nona Vakayagataka na Lotu na Veivalenisoqoni
Na soqoni, parokaramu, kei na itaviqaravi ni Lotu e dau vakaliuci mai na ivakavakayagataki tale eso ni valenisoqoni, kevaka e tiko na veisaqasaqa.
Sa rawa talega vei ira na tabanalevu kei na iteki mera vakarautaka na veiparokaramu tale eso ni Lotu, ena yaga vei ira na lewenilotu kei na itikotiko raraba. Oqo e oka kina na:
35.5.3
Vakayagataki ni Valenisoqoni mai na Lewenilotu—Tamata Yadua kei na Matavuvale
E rawa ni ra kerea na lewenilotu me ra vakayagataka e dua na valenisoqoni ena loma ni nodra iteki me baleta na itaviqaravi ni tamata yadua se matavuvale. Me vakasaqarai na veivakadonui, era na veitaratara kei na dua na lewe ni matabisopi ni dua na tabanalevu era dau soqoni ena valenisoqoni oya (se dua e lesia). Na idusidusi eso oqo e taurivaki:
-
Na kena vakayagataki e dodonu me liutaki, ka tiko kina edua na lewenilotu itabaqase nuitaki ni tabanalevu ka dau soqoni ena valenisoqoni oya.
-
O ira na vakayagataka mera na saumi taro ke dua na vakacaca e yaco ki na iyauqaqa se dua na mavoa se leqa ena kena vakayagataki.
-
Me ra samaka ka vakalesuya ki na kena ituvaki taumada o ira na vakayagataka.
-
O ira era vakayagataka me ra na muria na veidusimaki kei na kerekere mai vei ira na iliuliu ena nodra vanua, oka kina na kerekere mai vei ira na iliuliu me wanonovi na kena vakayagataki.
-
E rawa nira kerea na iliuliu ni Lotu e dua na tamata se ilawalawa mera muduka na nodra vakayagataka na iyauqaqa, kevaka era sega ni muria tiko na idusidusi.
-
Me baleta na itaviqaravi vakadonui, sa dodonu me ra vakarautaka na veiliutaki ena tabanalevu kei na iteki na kena rawa ni vakayagataki na valenisoqoni. Na ki ni valenisoqoni me soli ga vei ira na lewe ni tabanalevu se iteki era lesi.
Raica na 38.3.4 ena kena vakayagataki na veivalenisoqoni me baleta na vakamau kei na soqo ni oti na vakamau.
Raica na 29.5 ena kena vakayagataki na veivalenisoqoni me baleta na veibulu kei na veiqaravi tale eso me baleti ira na sa mate.
35.5.4
Vakayagataki ni Veivalenisoqoni ni Lotu mai vei ira na iSoqosoqo Sega ni Rawailavo se mai vei ira na iLawalawa Tale Eso se Tamata Yadua
Na veiliutaki ni iWasewase e rawa ni vakatara na veisoqosoqo sega ni rawailavo, itikotiko raraba kei na ilawalawa tale eso (me vakataka na timi ni qito), se tamata yadua e sega ni vakamacalataki ena 35.5.3 me vakayagataka na veivalenisoqoni ni Lotu me baleta na itaviqaravi se veiqaravi e taucoko. Na ituvaki ka tuvai koto ena 35.5.3 ena vakayagataki.
Me vakasaqarai na veivakadonui ni veiliutaki ni iwasewase me baleta na kena vakayagataki vakaoqo, ena veitaratara na peresitedi ni iteki vua na manidia ni iyauqaqa.
35.5.5
Leqa Tubukoso
E rawa ni vakayagataki na veivalenisoqoni ni Lotu me baleta na veiqaravi bibi ena itikotiko raraba ena gauna ni leqa tubukoso. Me ivakaraitaki, na peresitedi ni iteki e rawa ni vakatara mera vakayagataki na veivalenisoqoni ena nona iteki mai vei ira na tabana ni veivukei ena leqa tubukoso kei ira tale eso ena veisasaga e salavata (raica na 35.5.4).
35.5.6
iVakavakayagataki ni Valenisoqoni ka Sega ni Vakatarai
35.5.6.1
Vakayagataki vakabisinisi
Me kakua ni dau vakayagataki na iyauqaqa ni Lotu ena inaki vakabisinisi. Na kena ivakavakayagataki vakaoqo e sega ni salavata kei na inaki ni iyau ni Lotu. E rawa talega ni veisaqasaqa kei na lawa ni vanua se matanitu ka rawa ni vakuwai kina na iyau taukeni ni Lotu mai na ivakacavacava.
35.5.6.3
iNaki Vakapolitiki
Na Lotu e sega ni totaka edua na ile vakapolitiki. Me kakua ni dau vakayagataki na iyauqaqa ni Lotu ena inaki vakapolitiki se ena tokoni ni dua na ile. Na itaviqaravi ka sega ni vakatarai e oka kina, na bose vakapolitiki kei na kena vakayagataki mai vei ira na dauvunau vakapolitiki kei ira na ilawalawa era tutaka tiko edua na ile.
Ia, na vakayagataki ni iyau me baleta na volayaca ni veidigidigi se veidigidigi e rawa ni vakatarai (raica na 38.8.30). Ena rawa ni rawata o peresitedi ni iteki e dua na veisau vakaoya mai vua na manidia ni iyauqaqa (raica na 35.5.4).