35.

Rilb’aleb’ ut roksinkileb’ li ch’utleb’aal kab’l

35.1

K’a’ru aj-e

Li Iglees naxk’eheb’ li ch’utleb’aal kab’l re naq chixjunileb’ li neke’ok chi sa’ neke’ru:

• Neke’xk’uub’eb’ ut neke’x’akob’resiheb’ li sumwank rik’ineb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:75; 59:9–12).

• Neke’ch’utla sa’ komonil (chi’ilmanq 3 Nefi 18:22–23).

• Neke’loq’onink ut neke’tijok sa’ komonil (chi’ilmanq Mosiah 18:25; Moroni 6:9).

• Neke’xtzol ut neke’ril rib’ chirib’ileb’ rib’ (chi’ilmanq Moroni 6:4–5).

• Neke’tz’aqon sa’ jalaneb’ chik li chaab’il k’anjel, jo’ ch’olob’anb’il sa’ li ch’ol a’in.

35.2

Eb’ li k’anjel ut eb’ li teneb’ank

35.2.2

Laj ilol re xkab’lal li Iglees

Jun aj ilol re xkab’lal li Iglees, li tojb’il xb’aan li Iglees, naxtenq’a li junjunq chi oqech chirilb’aleb’ li ch’utleb’aal kab’l. A’an naxk’uub’eb’ li ninqi tuqub’ank, li nimla saab’esink, ut li rilb’al rajlal li kab’l.

Naq na’ajman ru, laj ilol re li kab’l naxk’e xna’leb’eb’ laj k’anjenel re oqech ut teep li neke’ilok re li ch’utleb’aal kab’l chirix chan ru xsaab’esinkil li ch’utleb’aal kab’l ut chan ru xb’aanunkil xkomoneb’ chik li k’anjel. A’an naxk’eheb’ li na’leb’ ut eb’ li k’anjeleb’aal.

A’an naru ajwi’ taa’aatinaq chirix lix tz’aq rilb’al li ch’utleb’aal kab’l rik’ineb’ li obiispil.

35.2.7

Li obiispil

Li obiispil (malaj li ani b’oqb’il chirilb’al li ch’utleb’aal kab’l re li teep) neke’xk’ut chiruheb’ li komon chan ru naq te’roksi, te’ril, ut te’xkol rix li ch’utleb’aal kab’l. Li obiispil neke’xjek’ ajwi’ eb’ li laaw reheb’ laj jolominel sa’ li teep.

Neke’xk’e reetal naq kolb’ilaqeb’ rix chixjunileb’ li neke’tz’aqon sa’eb’ li kok’ k’anjel chi sa’ ut sa’ xch’och’il li ch’utleb’aal kab’l (chi’ilmanq 20.7).

Neke’aatinak rik’in laj ilol re xkab’lal li Iglees chirix li na’ajman ru re xtuqub’ankil ut rilb’al li ch’utleb’aal kab’l. Naru ajwi’ te’aatinaq chirix lix tz’aq rilb’al li ch’utleb’aal kab’l rik’in laj ilol re li kab’l.

35.2.9

Laj k’anjenel li na’ilok re li ch’utleb’aal kab’l re li teep

Li obiispil neke’xk’e reetal ma te’xb’oq jun aj k’anjenel li taa’iloq re li ch’utleb’aal kab’l. Wi te’xb’oq junaq, li obiispil naru neke’xb’oq jun komon winq malaj ixq li ak nim. Wi ink’a’ taab’oqe’q jun aj k’anjenel re rilb’al li ch’utleb’aal kab’l re li teep, li obiisp naru tixk’e xtaqlankil jun reheb’ laj tenq’ aj k’ehol na’leb’, laj tz’iib’ re teep malaj jun laj tenq’ re laj tz’iib’ re teep, malaj li jolomil aj tenq’anel re tixb’aanu li k’anjel a’an.

Laj k’anjenel li na’ilok re li ch’utleb’aal kab’l re li teep naxch’utub’eb’ li komon ut eb’ li neke’raj re te’xsaab’esi ut te’ril li ch’utleb’aal kab’l. A’an naxk’ut chiruheb’ chan ru te’xb’aanu li saab’esink rik’ineb’ li k’anjeleb’aal wan reheb’.

35.3

Xk’eeb’aleb’ chi oksimank li ch’utleb’aal kab’l

Jalan jalanq xnimaleb’ ut xwanjikeb’ li ch’utleb’aal kab’l a’ yaal li na’ajman ru sa’eb’ li na’ajej wankeb’ wi’. Naru naq jun ch’utleb’aal kab’l xkab’laak xb’aan li Iglees malaj a’an jun na’ajej xloq’man, naru naq a’an rochoch jun li komon, jun eskweel malaj centro comunitario, jun na’ajej li to’ninb’il, malaj jalan chik li na’ajej k’ulub’anb’il.

Eb’ laj jolominel re area ut sa’eb’ li jar na’ajej neke’xyal xq’e chiroksinkileb’ chi tz’aqal li ch’utleb’aal ak wankeb’, ut naq chaab’ilaqeb’ xna’leb’ sa’ xpatz’b’al naq taawanq xkomon chik li na’ajej.

35.4

Rilb’aleb’ li ch’utleb’aal kab’l

35.4.1

Xsaab’esinkileb’ ut rilb’aleb’ li ch’utleb’aal kab’l

Teneb’anb’ileb’ laj jolominel ut li komon, jo’eb’ ajwi’ li saaj, chi tenq’ank sa’ xsaab’esinkileb’ li ch’utleb’aal kab’l ut chixkanab’ankileb’ sa’ chaab’ilal.

Tento naq ink’a’ te’aalob’resiiq li komon rik’in xk’ihal li saab’esink. Qayehaq, wi ch’a’aj li wulak sa’ li ch’utleb’aal kab’l, eb’ li komon naru neke’saab’esin sa’ xraqikeb’ li kok’ k’anjel chiru li xamaan, naq ak wankeb’ sa’ li ch’utleb’aal kab’l.

35.4.2

Xtz’aamankil li tuqub’aak

Eb’ li komon sa’eb’ li ch’uut re teep ut oqech naru neke’xye resil li tento taatuqub’amanq sa’ li ch’utleb’aal kab’l. Naru nab’aanuman a’in rik’in li k’anjeleb’aal Informes de problemas de propiedades (FIR).

35.4.5

Li kolok-ix

Tento naq eb’ laj jolominel ut eb’ li komon:

• Te’xk’e reetal naq yamyookeb’ li numsib’aal, taqleb’aal, okeb’aal, ut xkomeb’ chik li na’ajej re naq chixjunileb’ te’ruuq chi ok ut chi elk chaq sa’ junpaat.

• Ink’a’ te’roksi chi moko te’xk’uula yalaq k’a’ru xiwxiw malaj li nak’ate’ sa’ junpaat sa’ li ch’utleb’aal kab’l.

• Te’xxaqab’ ut te’xtaaqe chan ru natz’apman li ch’utleb’aal kab’l.

• Te’xxaqab’ ut te’xtaaqe li chaq’rab’ink re xtz’apb’al li ch’utleb’aal kab’l.

• Te’xnaw chan ru xtz’apb’aleb’ li k’anjeleb’aal re ha’, luz, ut gas malaj gasolina.

Naq na’ajman ru, laj ilol re li kab’l naru tixk’e jun reetalil li kab’l nak’utman wi’ xna’ajeb’ laj chupul xam, li kaax re li primeros auxilios, ut b’ar neke’tz’ape’ wi’ li k’anjeleb’aal re li kab’l. Naru natawman xkomon chik li na’leb’ chirix li kolok-ix sa’ li raqal “Procedimientos de seguridad y cierre” sa’ “Mantenimiento de centros de reuniones” (Proporcionar centros de reuniones y otros lugares de adoración). Chi’ilmanq ajwi’ 20.7.

35.5

Eb’ li chaq’rab’ink chirix roksinkileb’ li eechej re li Iglees

35.5.1

Eb’ li jalam-uuch

Tento naq eb’ li ch’utleb’aal kab’l te’xk’ut li oxloq’ choq’ re li Jesukristo ut te’xk’ut xyaalal lix paab’aaleb’ li komon chirix a’an. Tento naq eb’ li jalam-uuch re li Jesukristo te’k’ehe’q sa’eb’ li rokeb’aal li ch’utleb’aal kab’l re xk’utb’al naq a’an xch’oolil li qapaab’ahom.

35.5.2

Li ink’a’ naru nab’aanuman sa’eb’ li ch’utleb’aal kab’l

35.5.2.1

Li k’anjel re k’ayink

Ink’a’ naru neke’oksiman li eechej re li Iglees choq’ re li k’anjel re k’ayink. Qayehaq, ink’a’ naru na’oksiman re xk’ulub’ankil yalaq paay chi k’ayink. Roksinkileb’ chi jo’kan ink’a’ naxk’am rib’ rik’in li rajb’aleb’ li eechej re li Iglees. Naru ajwi’ naq a’an naq’etok reheb’ li chaq’rab’ re tenamit chirix li tojleb’ chiru chaq’rab’ sa’ xb’eeneb’ li eechej re li Iglees.

Ink’a’ naru xk’eeb’al xna’ajeb’ laj aatinanel malaj aj k’utunel li neke’xsik’eb’ xtaaqenel malaj xcliente, malaj li tojb’ileb’ re aatinak, re k’utuk (ka’ajwi’ eb’ li neke’k’utuk chi tojb’il chirix li ch’e’ok piano malaj organo naru neke’xb’aanu; chi’ilmanq 19.7.2), re jolomink li ejercicio, ut xkomoneb’ chik li k’anjel.

35.5.2.2

Li k’anjel re li politica

Ink’a’ naru na’oksiman li eechej re li Iglees choq’ re li k’anjel re li politica. Jo’ xcha’al a’an wankeb’ li ch’utam re li politica malaj re li campaña. Li Iglees ink’a’ naxjunaji rib’ rik’in yalaq k’a’ chi ch’uut re li politica (chi’ilmanq 38.8.30).

35.5.2.3

Xkomoneb’ chik li k’anjel

Ink’a’ naru neke’b’aanuman li k’anjel a’in sa’eb’ li eechej re li Iglees:

• Xb’aanunkileb’ li practica reheb’ li jar paay chi b’atz’unk ut xkomoneb’ chik li k’anjel li moko k’ulub’anb’ileb’ ta xb’aan li Iglees. Wan naq naru neke’b’ichan li coro re tenamit ut naru nekeb’aanuman li sumlaak chiru li chaq’rab’ (chi’ilmanq 38.3.4 re xtawb’al li na’leb’ chirix li sumlaak chiru li chaq’rab’).

• Xkanab’ankileb’ li kristiaan chi wark aran (ka’ajwi’ naru sa’eb’ li ninqi ch’a’ajkilal; chi’ilmanq 35.5.4).

• Xb’aanunkileb’ li campamento malaj jalaneb’ chik li k’anjel taanumsimanq wi’ li q’ojyin.

Roksinkileb’ li eechej chi jo’ka’in ink’a’ k’ulub’anb’il chi kok’ aj xsa’. Eb’ laj jolominel sa’ li na’ajej naru neke’aatinak rik’in laj ilol re li kab’l wi neke’reek’a naq tento taak’ulub’aaq.

• Xto’ninkileb’ li kab’l ut li eechej re li Iglees

• Roksinkileb’ li eechej re xb’aanunkil li registro de votantes politicos malaj jo’ centro electoral; wan naq naru nab’aanuman wi tz’aamanb’ileb’ xb’aaneb’ laj jolominel tenamit ut wi maak’a’ chik junaq na’ajej naru taab’aanumanq wi’, ut wi li k’anjel ink’a’ tixrahob’tesi chan ru na’ilman li Iglees ut naq maak’a’ rilom sa’ li politica (chi’ilmanq 38.8.30)

35.5.4

Eb’ li ninqi ch’a’ajkilal

Naq na’ux jun nimla ch’a’ajkilal, li awa’b’ej re oqech naxsik’ ru ma te’wanq li ch’utam re teep ut oqech. Naru ajwi’ naxkanab’ naq eb’ li kab’l ut eechej re li Iglees te’oksiiq xb’aaneb’ li neke’kolok ut neke’tenq’ank sa’ xq’ehileb’ li ninqi ch’a’ajkilal re te’xb’aanu xk’anjeleb’.

35.5.10

Risinkil li jalam-uuch ut xchapb’al li video sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak

Loq’eb’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak. Xb’aan a’in naq ink’a’ naru neke’isiik li jalam-uuch ut ink’a’ naru neke’chapman li video sa’ li ch’utam re li loq’laj wa’ak.

Re xtawb’al li na’leb’ chirix xpuktesinkil li ch’utam re li loq’laj wa’ak malaj jalan chik li ch’utam sa’ internet, chi’ilmanq 29.7.