38.

Mme Mbet ye Item eke Ufɔk Abasi

38.1

Ebuana eke Ufɔk Abasi

Ete nnyin ke Heaven ama ndito Esie. “Kpukpru owo edi ukem-ukem eno Abasi,” ndien Enye okot kpukpru owo “ete edi etiene enye enyung edibuana ke mfon esie ” (2 Nephi 26:33).

38.1.1

Edika mme Esop ke Ufɔk Abasi

Edara kpukpru owo emi edukde esop udia-ɔbɔŋ, mme esop eke usen Ederi efen, ye mme edinam-mbre eke Ufɔk Abasi Jesus Christ Ndisana Owo Ekpere Edem Usen. Anditie ibuot enyene ubiɔŋ edikut ete ke ofuri mbon siduk enyene ukpono enɔ edisana ubono-ŋkpɔ oro.

Mbon ekedukde ana etre ubiɔŋɔ mme ntimere eke misaŋake ye ntuak-ibuot mme ke ntak efen eke esop oro Ana ekpono ofuiri isua ye edu emi eyomde ke nsio-nsio esop ye edinam Ufɔk Abasi. Oro oyom editre nworo-nda edu mbre-ima ye edisine-ɔfɔŋ mme edikama-idem ekedinamde ntime. Oro nko esine edi-nam mme iko mbre-ukara mme editiŋ mbaŋa ikɔ idanŋ mme eke edu-uwem owo efen ke usuŋ emi anamde efre-ebaŋa mme esop emi ekpepde ebaŋa Andinyaŋa.

Edieke edu eke mifɔnke odude, bishop mme stake president eyenɔ ndedibe item ke spirit ima. Enye eteme mbon emi edu mmɔ mifoɔnke ke edinam oro man eyom edinwam nim edisana ebiet emi ofuri owo edude ye nsio-nim ukpep ke edituak-ibuot nnɔ Ete Heaven ye Andinyaŋa.

Mme ufɔk-mbono eke Ufɔk Abasi edi ndedibe inyene emi odude ke idak ukara eke mme mbet eke Ufɔk Abasi. Eyedɔhɔ mbio eke miduakke editiene mme item ke ido ukpono ete ekudi mme esop ye edinam eke Ufɔk Abasi.

38.2

Mbet eke mme Edinam ikɔ Abasi ye mme Edidiɔŋ

Eno ofuri etop kabaŋa mme edinam ye edidiɔŋ ke ibuot Efureta. Enɔ etop kabaŋa mme edinam temple ke mme ibuot Edip-ye-Itiaba yeEdip-ye-Itiaita. Mme bishop ekeme edisobo ye stake president edieke mmɔ enyenede mbume. Mme Stake president ekeme edisobo ye Area Presidency edieke mmɔ enyenede mbume.

38.3

Ndɔ eke Iduŋ

Mme adausunŋ eke ufɔk Abasi eteme mbon ufɔk Abasi ete ebeŋe-idem edinam-ndɔ eke temple nyuŋ nam edidiana-kiet ke temple. Edieke mme mbet iduŋ enyimede, mme adausuŋ Ufɔk Abasi ekeme, nte ededi, edi-nam ndɔ eke iduŋ.

Ana enam ndɔ eke iduŋ nte asaŋade ye mbet eke ebiet emi enamde ndɔ oro.

38.3.1

Anie owo Edi-nam Ndɔ eke Iduŋ

Kini mbet iduŋ enyimede, mme anam-utom Ufɔk Abasi emi ekeme edi-da ke ikoot mmɔ man enam usɔrɔ ndɔ eke iduŋ.

• Mission president

• Stake president

• District president

• Bishop

• Branch president

Mme anam-utom emi ekeme ndi-nam ndɔ eke Iduŋ ke ufɔt erenowo ye nwan kpɔt. Ofuri mme ndaha emi ana ada itie:

• Nwan-ndɔ mme ebe-ndɔ edi owo Ufɔk Abasi mme ke enyene usen edinade baptism.

• Ekpedi ŋwed enying eke ebe-ndɔ mme ŋwan-ndɔ odu, mme eyedu ke ekurede baptism, ke nkɔk ufɔk Abasi emi anam-utom oro edide-ibuot.

• Anam-utom ufɔk Abasi oro enyene unen mbet ke edi-nam ndɔ eke iduŋ kiet ke ebiet-ukara emi ndɔ oro edidade itie.

38.3.4

Ndɔ eke Iduŋ emi Enamde ke Ufɔk Abasi

Ekeme edi-nam usɔrɔ edidian-ndɔ ke ebiet Ufɔk Abasi edieke oro mikpanke ini edi-nam mme ŋkpɔ ufɔk Abasi eken. Inaha nte enam edidian-ndɔ ke Sabbath mme ke mbubreyo Monday. Mme edidian-ndɔ emi enamde ke mme ebiet Ufɔk Abasi ana edi mmem-mmem onyuŋ enyene-ukpono. Ikwɔ ana edi edisana, enyene-uteŋe, ye idara.

Ekeme edi-nam ndɔ ke chapel, ufɔt-ufɔk eke ido-uwem, mme eti ubet-ufɔk efen. Mme ndɔ ana etiene mme item ke edinehede nkama ufɔk-mbono.

38.3.6

Usɔrɔ Ndɔ eke Iduŋ

Man enam ndɔ eke iduŋ, anam-utom Ufɔk Abasi okot ebe ye nwan ndien odoho ete, “Mbɔk emum kiet eken ke ubɔk nnasia.” Enye ndien ete, “[Ofuri enyiŋ ebe-ndɔ] ye [ofuri enyiŋ nwan-ndɔ], mbufo ememum kiet eken ke ubɔk nnasia ke idiɔŋɔ eke enwɔŋɔ emi mbufo ke idahaemi edidukde ke iso Abasi ye mme ntiense emi.” (Ebe ye ŋwan oro ekeme edimek mme edibabak nnɔ mme ntiense emi.)

Ekem anam-utom oro okot ebe-ndɔ ndien obup, “[Ofuri enyiŋ ebe-ndɔ], nte afo ɔmɔbɔ [ofuri enyiŋ ŋwan-ndɔ] nte nwan ndɔ fo ke mbet, ndien nte afo ke uduak idem ye mbumek fo emenehede ɔnwɔŋɔ nte nsaŋa esie ye ebe-ndɔ ke mbet ete ke afo eyeyire ye enye kpɔt ndien owo efen iduhe; ke afo eyenam ofuri mbet, ubiong-utom, ye iso-utom eke abuanade edisana ndaha ndɔ; ndien ke afo eyema, okpono, onyuŋ ɔbɔk enye ke adaŋa ini nte mbufo mbiba edidude uwem?”

Ebe-ndɔ ɔbɔrɔ, “Ihn” mme “Ami nyenam.”

Ekem anam-utom oro okot nwan-ndɔ ndien obup, “[Ofuri enyiŋ nwan-ndɔ], nte afo ɔmɔbɔ [ofuri enyiŋ ebe-ndɔ] nte ebe ndɔ fo ke mbet, ndien nte afo ke uduak idem ye mbumek fo emenehede ɔnwɔŋɔ nte nsaŋa esie ye nwan-ndɔ ke mbet ete ke afo eyeyire ye enye kpɔt ndien owo efen iduhe; ke afo eyenam ofuri mbet, ubiɔŋ-utom, ye iso-utom eke abuanade edisana ndaha ndɔ; ndien ke afo eyema, okpono, onyuŋ ɔbɔk enye ke adaŋa ini nte mbufo mbiba edidude uwem?”

Nwan-ndɔ ɔbɔrɔ, “Ihn” mme “Ami nyenam.”

Ekem anam-utom Ufɔk Abasi okot ebe-ndɔ ye nwan-ndɔ ndien odoho ete, “Ke odudu eke unen mbet eke ami nnyenede nte ebio-owo eke Ufɔk Abasi Jesus Christ Ndisana Owo Ekpere Edem Usen, ami mmedɔhɔ mbufo. [enyiŋ ebe-ndɔ] ye [enyiŋ ŋwan-ndɔ], ebe ye ŋwan, ke mbet ye ke emenam ndɔ ke mme ini uwem isɔŋ mbufo.”

(Ukpuhɔre ikɔ ɔnɔ ekpri-ɔkwɔrɔ-ikɔ eke minamke-utom nte etie-ibuot anam-utom ke Ufɔk Abasi: “Ke odudu eke unen mbet eke ami nnyenede nte ekpri-ɔkwɔrɔ-ikɔ ke [nkɔk anwa-ekɔŋ mme nka eke mbon-obio, ami mmedɔhɔ mbufo. [enyiŋ ebe-ndɔ] ye [enyiŋ nwan-ndɔ], ebe ye nwan, ke mbet ye ke emenam ndɔ ke mme ini uwem isɔŋ mbufo.”)

Yak Abasi ɔdiɔŋ ebuana mbufo ke idara ke ubon mbufo ye anyan uwem inemesit ɔtɔkiet, ndien yak Enye ɔdiɔŋ mbufo man enim ndisana enwɔŋɔ emi mbufo ekanamde. Ami nyak mme edidiɔŋ emi nnɔ mbufo ke enyiŋ Ɔbɔŋ Jesus Christ, amen.”

Ikoot man etim kiet eken inua nte ebe ye nwan edi eke idem mmɔ, ke ebehede mme edu-uwem mmɔ.

38.4

Mme Mbet Edidian-kiet

Mme edinam edidian-kiet eke temple adian mme ufɔkemana ke nsinsi ke nte mbon ufɔk Abasi edomode edikpono ediomi emi mmɔ ekanamde kini mmɔ ekebɔde edinam oro. Mme edinam edidian-kiet esine:

• Edidian-kiet eke ebe ye nwan.

• Edidian nditɔ nnɔ mme ete ye eka.

Mbon emi enimde ediomi mmɔ eyeka-iso enyenemme edidiɔŋ eke idem mmɔ emi enode ke edidian-kiet oro. Emi edi akpanikɔ ediek ebe mme ŋwan owo oro abiatde ediomi mme ɔwɔrɔde ɔkpɔŋ ndɔ oro.

Nti nditɔ emi ekediande enɔ ete ye eka mme ekemanade eduk ke ediomi eyeka-iso enyene edidiɔŋ eke ete ye eka ke nsinsi. Emi edi akpnikɔ edieke mme ete ye eka mmɔ abiatde ndɔ edidian-kiet oro, mme anamde esio nte owo ufɔk Abasi, mme ediso idemesie ke ufɔk Abasi mfep.

Mbon ufɔk Abasi ana eneme ye bishop mmɔ edieke mmɔ enyenede mbume kabanga mme mbet edidian-kiet. Bishop eysobo ye stake president edieke enye enyenede mbume. Stake president ekeme edisobo ye temple presidency ke temple district mmɔ, Area Presidency, mme Itie-utom eke First Presidency edieke mmɔ enyenede mbume.

38.5

Ɔfɔŋ Temple ye mme Garment

38.5.1

Ɔfɔŋ Temple

Kini edinam endowment ye edidian-kiet ke temple, mbon Ufɔk Abasi esine mfia ɔfɔŋ. Iban esine mme mfia ɔfɔŋ ntem: anyan-ubok mme mbio-ubok ɔfɔŋ (mme isɔŋ-ɔfɔŋ ye anyan-ubɔk ɔfɔŋ mme mbio ɔfɔŋ-idem), ufuk-ukot ye ikpa-ukot mme akpat-kpat.

Irenowo esine mme mfia ɔfɔŋ ntem: anyan-ubɔk ɔfɔŋ-idem, mbɔbɔ-itɔŋ, ɔfɔŋ-ukot, ufuk-ukot, ye ikpa-ukot mme akpat-kpat.

Kini edinam endowment ye edidian-kiet eke temple, mbon ufɔk Abasi esine ɔfɔŋ usɔrɔ efen ke enyɔŋ mfia ɔfɔŋ mmɔ.

38.5.2

Edibɔ Ofɔŋ Temple ye mme Garment

Mme adausuŋ ward ye stake eteme mbon emi ekanamde endowment ete enyene ɔfɔŋ temple mmo. Ekeme edidep ɔfɔŋ temple ye mme garment eto ubet-urua Edepde-ŋkpɔ Ufɔk Abasi mme ke store.ChurchofJesusChrist.org. Mme clerk eke ward ye stake ekeme edinwam mbon ufɔk Abasi etobo ɔfɔŋ oro.

38.5.5

Edisine ye Edikpeme Garment oro

Mbon ufɔk Abasi emi ebɔde endowment enam ediomi ndisine temple garment oro ke ofuri eyo uwem mmɔ.

Oro edi edisana unen ke ndisine temple garment oro. Ndinam oro edi anwa-anwa ediwut nsinifik eke esit-idem ke editiene Andinyaŋa Jesus Christ.

Garnent oro edi ŋkpɔ-editi ediomi emi ikanamde ke temple. Kini enehede esine ke ofuri eyeo uwem owo, enye eyedi nte ŋkpɔ-ukpeme.

Ana esine garment oro ke esit ɔfɔŋ esinede. Edi mbubehe nte owo emekde mme eyesine ɔfɔŋ-adaha-idem efen edori mme ke idak temple garment.

Inaha nte esio garment kini enamde-ŋkpoɔ emi ekpekemede edisine kini esinede garment oro. Inaha nte esibe enye man ekem ye nsio-nsio ido-edikim ɔfɔŋ.

Garment oro edi edisana ndien ana ekama enye ye ukpono. Ana mbon ufɔk Abasi emi ekanamde endowment eyom ndausuŋ Edisana Spirit man ebɔrɔ mbume idem mmɔ kabaŋa edisine garment oro.

38.5.7

Ediduɔk Garment ye Ofɔŋ Unam-usɔrɔ Temple

Man eduɔk mme temple garment emi atahade, mbon ufɔk Abasi ana esibe enyuŋ ebiat mme idiɔŋɔ oro. Ekem mbon ufɔk Abasi edisibe ɔfɔŋ ekesuhɔde mbak edidiɔŋɔ oro nte garment. Ekeme ediduɔk ɔfɔŋ ekesuhɔde.

Mbon ufɔk Abasi ekeme ediyak mme garment ye ɔfɔŋ temple emi ɔfɔnde enɔ mbon efen emi ekanamde endowment.

38.5.8

Ɔfɔŋ Temple ekedade Ebuk-owo

Edieke ekemede, ana ebuk mme edifɔp mbon ufɔk Abasi emi ekpade emi ema ekanam endowment ye ɔfɔŋ temple. Edieke mme ido obio mme ido edibubk-owo anamde emi mikemke mme ɔsɔsɔŋ, ekeme edifut ɔfɔŋ oro enyung enim ediana ikpokidem eke owo-mkpa oro.

Esine erenowo ke mme temple garment ye mme mfia ɔfɔŋ ntem: anyan-ubok ɔfɔŋ-idem, mbɔbɔ-itɔŋ, ɔfɔŋ-ukot, ufuk-ukot, ye ikpa-ukot mme akpat-kpat. Esine nwan ke mme temple garment ye mme mfia ɔfɔŋ ntem: anyan-ubok mme mbio-ubok ɔfɔŋ (mme isɔŋ-ɔfɔŋ ye anyan-ubok ɔfɔŋ mme mbio ɔfɔŋ-idem), ufuk-ukot ye ikpa-ukot mme akpat-kpat.

Edori ɔfɔŋ-usoro eke temple ke idem owo-mkpa oro ke nte etemede ke endowment. Enim akwa-ɔfɔŋ-idem ke afara nnasia enyung ebɔp ye nduri-uruk ke udim-isin eke ufien. Emum ewura oro ewaŋ ekanare ke isin. Enim uruk-ɔfɔŋ oro ekanare ke isin enyuŋ ebɔp ke utigha ke enyɔŋ ekikoi ufien. Esinim itam erenowo ke edm esie tutu ekem iniemi edikupde ekebe oro. Ekem edori itam oro ye utigha oro ke utɔŋ ufien. Ekeme edidori ufuk-iso eke nwan ke enyɔŋ udori-ibuot ke edem ibuot esie. Edifuk-iso nwan mbemiso ebuk mme efɔp edi nte amade, ke nte ufɔkemana ebierede.

38.6

Mme Mbet ye Ŋkpɔ Nti-edu-uwem

38.6.1

Usioŋo-idibi

Abasi ama owuk ete, “Eku … wot owo, mme ke edi-nam mbiet ŋkpɔ eketiede ntre” (Doctrine ye Covenants 59:6). Ufɔk Abasi inyimeke edifo-fiok nsiɔŋɔ idibi ke ntak edinyene emem ke idem owo mme ke mbubru. Inaha nte mbon ufɔk Abasi enyime enɔ, enam, ebeŋe enam, ekpe-okuk, enɔ unyime ke, eteme ete enam usioŋo idibi. Nkokure ndaha eke ekpenamde edi kini

• Ediyomo-idibi otode nkan-ubɔk idaŋ mme edinam use ye imaan.

• Eti abia-ibɔk mbakara edibiere ete ke uwem mme nsɔŋidem eke eka odu ke akamba afanikɔŋ.

• Eti abia-ibɔk mbakara edibiere ete ke obiot-eyen enyene akamba unan emi idiyakke nsekeyen oro odu-uwem ebe ini amanade.

Kpa mme ndaha emi inehede inɔ unen ke edisioŋo idibi. Usioŋo idibi edi ata akamba ŋkpɔ. Edikere edi-nam oro kpɔt ke owo emi edinamde ama obo unyime oto ke edibɔŋ akam. Mbon ufɔk Abasi ekeme edineme ye mme bishop mmɔ nte ubak ŋkpɔ eke edinam ŋkpɔ emi.

38.6.2

Edibiat

Edibiat edi mfiomo mme edisin eke mbon efen ke usuŋ emi anamde unan ke ikpɔkidem, ina, ekiekere, mme ŋkpɔ-okuk. Ndaha ufɔk Abasi edi ke mmɔ ikemeke edinyime ndubiara ke usuŋ ekededi. Mbon emi ebiatde ebe mme nwan mmɔ, nditɔ, mbon ufɔkemana eken, mme owo ekededi abiat ibet Abasi ye eke owo.

Eteme kpukpru mbon ufɔk Abasi, akpan-akpan ete ye eka ye mme adausuŋ, ete esɔpidem enyuŋ etiŋ-enyin enyuŋ enam ofuri se mmɔ ekemede man ekpeme nditɔ-ŋwoŋ ye mbon efen mbak edibiat. Edieke mbon ufɔk Abasi edifiɔkde ete ke ema ebiat owo, mmɔ eyetiŋ ndubiara oro enɔ ukara obio enyuŋ eneme ye bishop. Mme adausuŋ ufɔk Abasi ana enehede ebɔ etop ndubiara nte akpan-ŋkpɔ. ndien ifepke enyin ibanga mmɔ.

Ofuri ikpɔ-owo emi enamde utom ye nditɔ-ŋwɔŋ akpana ekure ubɔ-ukpep edikpeme nditɔ-ŋwɔŋ ye iwaad ke ufaŋ ɔfiɔŋ kiet emi ekenyimede mmɔ (se ProtectingChildren.ChurchofJesusChrist.org). Mmo enyene edifiak nam ubɔ-ukpep oro ini kiet ke isua ita.

Kini ndubiara etibede, akpa ye usɔp-usɔp ubiɔŋ eke mme adausuŋ ufɔk Abasi edi ndinwam mbon emi ekebiatde enyuŋ ekpeme mbonowo emi ekpebiatde esio ke ndubiara. Mme adausuŋ inaha nte eteme owo ete odu ke ufɔkidiŋ mme ndaha emi edibiatde mme eke ukpeme miduhe.

38.6.2.1

Ŋkpɔ-utiŋ ikɔ emi Anwamde-akpan Edibiat

Ke ubak mme idut, ufɔk Abasi enam ndedibe nkpo-utiŋ ikɔ emi nwamde-akpan ndubiara man anwam mme stake president ye bishop. Mme adausuŋ emi esisɔp ekot nkpo utiŋ-ikɔ emi ke ofuri ndaha emi ekpebiatde owo—mme nte owo okpodude ke ndaha edibiat. Mmɔ nko enyene edikot oro edieke mmɔ edifiɔkde owo ufɔk Abasi emi esisede, edepde, mme edemeke ndioi ndise edibiat eyenowong.

Ke mme idut eke minyeneke ŋkpɔ unwam utiŋ-iko emi, bishop kiet emi okopde abaŋa edibiat ana osobo ye stake president eie. Stake president ana oyom item oto ɔnɔitem mbet eke area ke area office.

38.6.2.2

Edinɔ-item ke mme Ikpe eke Edibiat

Mbon emi ebiatde esiwak edikop akwa ndik. Mme stake president ye bishop esibɔrɔ ye ɔyɔhɔ esitmbom ye esiifiɔk. Mmɔ enɔ item eke spirit ye unwam man anwam mbon emi ebiatde ekan idiɔk odudu eke ndubiara.

Ke ubak ini mbon emi ebiatde esikop esuene mme ubiom-ikpe. Mbon emi ebiatde inamke ndudue idioɔknkpɔ. Mme adausuŋ enwam mmɔ ye ufɔkemana mmɔ ediɔŋɔ ima Abasi ye edikɔk emi otode Jesus Christ ye Erisio-isop Esie.(se Alma 15:8; 3 Nephi 17:9).

Mme stake president ye bishop ana enwam mbon emi ekenamde ndubiara man ekabare-esit ndien man etre ido ndubiara mmo. Edieke akamba owo akanamde idiɔkŋkpɔ ina ye eyenɔwɔŋ, ekeme edisɔŋ edikpuhɔ ido oro. Usuŋ erikabare-esit ekeme edinehede mbihe. Se 38.6.2.3.

Ke edidian ke edibɔ nti unwam nto mme adausuŋ Ufɔk Abasi, mbon emi ebiatde, mme andibiat, ye ufɔkemana mmɔ ekeme ediyom nneme-item eto ntaifiɔk. Ke oyomde etop, se 31.3.6.

38.6.2.3

Edibiat Eyen-ɔwoɔŋ mme Iwaad

Edibiat eyenɔwɔŋ mme iwaad edi ata akamba idiɔkŋkpɔ (se Luke 17:2). Nte ewetde mi, edibiat eyen-ɔwɔŋ mme iwaad esine mme ŋkpɔ emi:

• Ndubiara ke idem. Edinɔ ikpɔ unan ke idem oto ke afai-afai edinam. Ekeme edi-di owo idikutke usuk idem emi ebiatde.

• Ndubiara idaŋ mme mbumede: Edinyene edinam idaŋ ye eyenɔwɔŋ mme iwaad mme edifɔfiɔk nyak mme edinwam mbon efen enye oruk edinam ntre. Nte enamde mi, ndubiara idaŋ isineke edinyime idaŋ ke ufɔt mkpri nditɔ iba emi isua mmɔ ekperede edidi ukem-ukem.

• Ndubiara ekikere: Ndida mme edinam mme ikɔ man enehede abiat ekikere eyenɔwɔŋ mme eke iwaad kabaŋa ukpono-idem mme idem ediwɔrɔ- ŋkpɔ. Emi esiwak edisine mme emiom emiefiakde enam enyuŋ ekaka-iso enam, edikwaŋade, ye ndiɔi iko-edem emi asabade onyuŋ osuhɔde owo itie. Oro nko ekeme edisine idiok odusat.

• Ndiso ndise emi abaitde eyenɔwɔŋ Se 38.6.6.

Edieke bishop mme stake president okopde abaŋa mme ekerede ke ebiat eyenɔwɔŋ mme iwaad, enye eyesɔp etiene mme item ke 38.6.2.1. Enye nko eyenam nkpɔ man anwam edikpeme mbak ndubiara efen editibe.

Eyom enim esop nyobio owo eke Ufɔk Abasi enyuŋ enim idiɔŋɔ ke nwed enyiŋ edieke akamba owo Ufɔk Abasi abiatde eyenɔwɔŋ mme iwaad ke nte etiŋde ewut ke ikpehe emi. Se nko 38.6.2.5.

Edieke ekpri eyen abiatde eyenɔwɔŋ, stake president eyesobo Office eke First Presidency oyom ndausuŋ .

38.6.2.4

Edibiat Ebe mme Ŋwan mme Akamba owo efen

Iduhe iwak nte ekpekabare ata ndubiara emi ekpedade esin ke ofuri ndaha. Edi, odu adaha ɔkpɔsɔŋ ŋkpɔ ke edinyene ido ndubiara. Adaha emi ɔtɔŋɔ ke edikama ndiɔi ikɔ man ɔnɔ mkpɔsɔŋ unan,

Edieke bishop mme stake president okopde abaŋa mme ekerede ke ebiat eyenɔwɔŋ mme iwaad, enye eyesɔp etiene mme item ke 38.6.2.1. Enye nko eyenam ŋkpɔ man anwam edikpeme mbak ndubiara efen editibe.

Mme adausuŋ eyom ndausuŋ Spirit man ebiere mme item enode owo mme esop nyobio owo edinehede ifɔn man ese ndubiara oro. Mmɔ nko ekeme edineme ye mme ata adausuŋ itie-oku mmɔ kabaŋa ndaha oro. Nte ededi, edibiat ebe ye nwan ekededi mme akamba owo efen emi akade ekesim ndaha eke etiŋde-ewut ke idak emi oyom enim esop nyobio owo.

• Ndubiara ke idem. Edinɔ ikpɔ unan ke idem oto ke afai-afai edinam. Ekeme edi-di owo idikutke usuk idem emi ebiatde.

• Ndubiara idaŋ: Se mme ndaha ekesiakde ke 38.6.18.3.

• Ndubiara ekikere: Ndida mme edinam mme ikɔ man enehede abiat ekikere eyenowong mme eke iwaad kabaŋa ukpono-idem mme idem ediworo- ŋkpɔ. Emi esiwak edisine mme emiom emiefiakde enam enyuŋ ekaka-iso enam, edikwaŋade, ye ndiɔi iko-edem emi asabade onyuŋ osuhɔde owo itie.

• Ndubiara Ŋkpɔ-okuk: Edi-yaŋ owo ke nkpɔ-okuk. Emi ekeme edisine ukwaŋ ye anana-unyime edida inyene owo, okuk, mme nti nkpɔ efen. Oro nko ekeme edisine edida utom-odudu nnwo mbɔ owo okuk. Oro nko ekeme edisine edida odudu ŋkpɔ-okuk man efiik ido eke owo.

38.6.2.5

Mme Ikoot Ufɔk Abasi, mme Temple Recommend, ye Edinim-idiɔŋɔ ke Ŋwed-enyiŋ eke Ufɔk Abasi

Inaha nte enɔ mbon Ufɔk Abasi emi ekebiatde mbon efenikoot ufɔk Abai ndien idinyeneke temple recommend tutu mmo edikabare-esit ndien edisio mme ikpan ke ŋwed enyiŋ eke ufɔk Abasi.

Edieke owo oro akabiatde eyenɔwɔŋ mme iwaad ke idaŋ mme edinehede mbiat eyenɔwɔŋ mme iwaad ke idem mme ekikere, eyenim idiɔŋɔ ke ŋwed enyiŋ ufɔk Abasi esie. Inaha nte eno enye ikoot mme utom ekebuanade nditɔ-ŋwɔŋ mme iwaad. Emi esine editre edinɔ ubiɔŋ-utom unɔ-unwam ke ufɔkemana emi iwaad mme nditɔ-ŋwɔŋ edude ke ufɔkiduŋ. Oro nko esine editre edinyene iwaad nte nsaŋa unɔ-unwam. Mme ikpan emi ana odu ke itie tutu First Presidency enyime edisio idiɔŋɔ oro.

38.6.2.6

Mme Esop eke Stake ye Ward

Ke mme esop eke stake ye ward, mme stake presidency ye bishopric esise mme mbet Ufɔk Abasi ye item kini-kini kabaŋa edikpeme nyuŋ mboro ndubiara, Mme adausuŋ ye mbon esop eyom item Spirit ke nte mmɔ ekpepde enyuŋ enemede akpan ibuot-iko emi.

Mbon esop nko ana ekure edibɔ-ukpep edikpeme nditɔ-ŋwɔŋ ye iwaad (se 38.6.2).

38.6.2.7

Mme Ŋkpɔ Mbet Abaŋade Edibiat

Edieke mme edinam ndubiara eke owo ufɔk Abasi ama akabiat mbet emi okodude, bishop mme stake president ana odoho owo ufɔk Abasi ete etiŋ ɔnɔ mme akama mbet mme mbon odudu ukara eken.

Mme adausuŋ ye mbon ufɔk Abasi ana enam kpukpru ubiɔŋ eke mbet ke editiŋ ndubiara nnɔ ukara obio.

38.6.4

Edikpan Uman-eyen

Edi unen ono mme ɔdɔ-ndɔ emi ekemede edinyenede nditɔ edinɔ nditɔ spirt eke Abasi ikpɔkidem, emi edinamde mmɔ ndien enyene-ubiɔŋ edikpeme nyuŋ mbɔk (se 2.1.3). Ubiere kabaŋa ibat nditɔ enyenede ye ini edinyene mmo enehede edi eke idem owo ye ndedibe. Ana eyak esin ke ufot ebe ye nwan ye Abasi.

38.6.5

Nsana-ido ye Akpanikɔ

Ibet Abasi kabaŋa edisana-ido edi:

• Editre mkpɔŋ ebuana ina ke ebede eke ata ndɔ ke ufot erenowo ye nwan.

• Edinam-akpanikɔ ke esit ndɔ.

Ebuana ima ke ufɔt ebe ye ŋwan akpana eye onyuŋ edi edisana. Edi Abasi ekemek ebuana oro ɔnɔ ke edibot nditɔ ye ediwut ima ke ufɔt ebe ye ŋwan.

38.6.6

Ndiɔi-ndise abiatde Eyen-ɔwɔŋ

ufɔk Abasi esua-enɔ ndiɔi-ndise abiatde eyen-ɔwɔŋ ke ndaha ekededi. Edieke bishop mme stake president okopde abaŋa mme ekerede ke ebiat eyen-ɔwɔŋ mme iwaad, enye eyesɔp etiene mme item ke 38.6.2.1.

38.6.8

Esisit Edisibe Nwan Idem-iban

ufɔk Abasi esua-enɔ esisit edisibe nwan ke idem-iban.

38.6.10

Edinam use ye imaan

ufɔk Abasi esua-enɔ ndaha edi-nam use ye imaan ekededi. Nte ekamade mi, edi-nam use ye imaan edi ebuana ina ke ufot:

• Ete mme eka ye eyen.

• Ete-ete mme eka-eka ye eyeyen.

• Nditɔ-eka.

• Eyeneka ete mme eyeneka eka erenowo mme eyeneka ete mme eyeneka eka nwan ye eyen-eyen eka nwan mme eyen-eyen eka nwan.

Nte ekamade mi, eyen, eyeyen, nditɔ-eka, eyen-eyen eka nwan, ye eyen-eyen eka erenowo esine eke-ebonde, edade-nte-eyen, eyen-ebe mme eyen-nwan, mme ekpemede ke mme ebuana.

Kini ekpri-eyen edide owo-ndiokiso eke edinam use ye imaan, bishop mme stake president eyekot nkpo-unwam utiŋ-ikɔ edibiat eke Ufɔk Abasi ke mme idut emi oro odude (se 38.6.2.1). Ke mme idut efen, stake president ana oyom item oto ɔnɔitem mbet eke area ke area office. Eteme enye nko ete eneme ye owo-utom eke Ufɔkemana Utom-unwam mme akama-utom eke nsɔŋidem ye edida-ke-idem ke area office.

Eyom enim esop nyobio owo eke Ufɔk Abasi edinim idiɔŋɔ ke nwed edieke owo ufɔk Abasi anamde use ye imaan. Use ye imaan esiwak edinehede nyom edisiosio owo ke Ufɔk Abasi mfep.

Edieke ekpri-eyen anamde use ye imaan, stake president eyesobo Office eke First Presidency oyom ndausuŋ.

Mbon ndiokiso eke edi-nam use ye imaan esiwak edikop akwa ndik. Mme adausuŋ ebɔrɔ ye ɔyɔhɔ esitmbom ye edinyene-ifiɔk. Mmɔ enɔ item eke spirit ye unwam man anwam mbon emi ebiatde ekan idiɔk odudu eke edi-nam use ye imaan.

Ke ubak ini mbon ndiokiso emi esikop esuene mme ubiom-ikpe. Mbon emi ebiatde inamke ndudue idioɔknkpɔ. Mme adausuŋ enwam mmɔ ye ufɔkemana mmɔ ediɔŋɔ ima Abasi ye edikɔk emi otode Jesus Christ ye Erisio-isop Esie.(se Alma 15:8; 3 Nephi 17:9).

Ke edidian ke edibɔ nti unwam nto mme adausuŋ Ufɔk Abasi, mbon ndiokiso ye ufɔkemana mmɔ ekeme ediyom nneme-item eto ntaifiɔk. Ke oyomde etop, se 38.6.18.2.

38.6.12

Ndiɔi-nka

Ndiɔi-nka eyire ke ekim onyuŋ ada aka abiaŋa. Oro ababiat mbuotidem ke Jessus Christ.

Ndiɔi-nka esine edikpono Satan. Oro nko esine mme edi-nam ndiɔi-ibɔk emi misaŋake-nkpo ye ikɔ Abasi Jesus Christ. Oruk edinam oro esine (edi isuhɔkede ikesim) edibre-idiɔŋ, mme isuŋi, ye mme edinam ukɔk-udɔŋɔ emi edide edide abiaŋa kabaŋa odudu itie-oku eke Abasi (se Moroni 7:11–17).

Inaha nte mbon ufɔk Abasi ebuana ke edikpono Satan ke ndaha ekededi mme edibuana ke ndiɔi-nka ke usuŋ ekededi. Inaha nte mmɔ eyire ke oruk ŋkpɔ ekim oro ke mme nneme mme ke mme esop eke Ufɔk Abasi.

38.6.13

Ndiɔi-ndise

Ufɔk Abasi esua-enɔ ndiɔi-ndise ke ndaha ekededi. Ndiɔi-ndise/edikama ke usuŋ ekededi ababiat uwem mme owo, ufɔkemana, ye obio. Oro nko ebebin Spirit Abasi efep. Mbon ufɔk Abasi ana efep nkpɔ ndiɔi-ndise ekededi enyuŋ esua-enɔ edimiŋ-nsio, edideme, ye edikama mmɔ.

Item eke idem owo ye esisit edikpan owo ufɔk Abasi enehede ekem kini enwamde owo eke akabarede-esit ɔkpɔŋ edikama ndiɔi-ndise. Inaha nte ewak edinim mme esop nyobio owo. Nte ededi, ekeme edinim esop enɔ okokoi ye ediyire nkama ndiɔi-ndise emi anamde ata ndubiara ke ndɔ mme ufɔkemana eke owo ufɔk Abasi (se 38.6.5). Eyom esop nyobio owo edieke owo ufɔk Abasi anamde, abuanade, enyenede, mme afiakde ese ndiɔi ndise eke nditɔ-ŋwɔŋ (se 38.6.6).

38.6.14

Utuk

Kpukkpru owo edi nditɔ Abasi. Kukpru owo edi nditɔ-eka irenowo ye nditɔ-eka iban emi edide ubak ŋkpɔ eke edisana ufɔkemana Esie (se “Ufɔkemana: Etop emi enɔde Ererimbot”). Abasi “anam kpukpru mme idut eto ke ekpuk kiet” (Acts 17:26). “Kpukpru owo edi ukem-ukem” enɔ Enye (2 Nephi 26:33). Owo kiet-kiet edi “nte ɔsɔŋurua ke iso esie ukem nte owo efen” (Jacob 2:21).

Utuk idihe edifɔn-ŋkpɔ ye ikɔ Abasi emi ekeyarare. Mfɔniso mme unana-mfɔniso ye Abasi ɔkɔŋɔ ke edisin-ifik nnɔ Enye ye ibet Esie, idihe ke mbuwet eke idem owo mme ke ido efen.

Ufɔk Abasi ekot kpukpru owo ete esin mme ido ye edinam eke utuk kabnaŋa eboho mme owo ekededi. MMbon ufɔk Abasi akpana eda usung ke edinyene ukpono nnɔ ofuri nditɔ Abasi. Mbon ufɔk Abasi etiene mbet Andinyaŋa ke edima mbon efen (se Matthew 22:35–39). Mmɔ edomo ndidi mbon eti-esit nnɔ kpukpru owo, esin utuk ke ndaha ekededi. Oro esine utuk abangade uduot-owo, oruk, idut, ekpuk, utɔ-emana, isua, unɔmɔ, ndaha inyene, edinim edu-ukpono mme inimke, ye ndaha ukpepŋkpɔ-idaŋ.

38.6.15

Edima Ukem Mbiet-idaŋ ye Ido Mbiet-idaŋ

Ufɔk Abasi eteme mme ufɔkemana ye mbon ufɔk Abasi ete enam ŋkpɔ ye eti-ekikere, ima, ye ukpono enɔ mme owo emi emade ukem mbiet idaŋ. Ufɔk Abasi nko edemere ifiɔk ke obio emi owutde mme ukpepŋkpɔ kabaŋa mfɔnido, edidu-kotu, edima mbon efen, ye edinyene ukpono nnɔ kpukpru oruk owo. Ufɔk Abasi idaha itie ke edise mme ntak eke edima ukem mbiet idaŋ.

Ibet Abasi esisin kpukpru ndedehe ido, ekpedi edidaŋ ye owo efen mme eke ukem-mbiet idaŋ. Mme adausuŋ ufɔk Abasi eteme mbon ufɔk Abasi mi ekebiatde mbet edisana ido. Mme adausuŋ enwam mmo edinyene anwaŋa ifiɔk eke mbuɔtidem ke Jesus Christ ye Erisio-isop Esie, usung erikabare-esit, ye ntak idude uwem ke isɔŋ emi.

Edieke mbon ufɔk Abasi enyenede ekikere edima mbiet idaŋ ndien ke edomo edinim bet edisana ido, mme adausuŋ enwam enyuŋ eteme mmɔ ke ubiere mmo. Mbon ufɔk Abasi ekeme ndibɔ ikoot ufɔk Abasi,enyene temple recommend, enyuŋ ebɔ mme edinam temple edieke mmɔ edotde. Irenowo mbon ufɔk Abasi ekeme ndibɔ enyuŋ enam-nkpo itie-oku.

Kpukpru mbon ufɔk Abasi emi enimde ediomi mmɔ eyebɔ ofuri edidiɔŋ emi ekenwɔŋɔke edinɔ ke mme nsinsi mme ndaha mmɔ enyime mme inyimeke ediyak mmɔ ebɔ mme edidiɔŋ eke ndɔ nsinsi ye edide ete ye eka ke uwem emi (se Mosiah 2:41).

38.6.16

Ndɔ Mbiet-idaŋ

Nte ukpepŋkpɔ ido-mbet, ɔkɔŋɔde ke nwed Abasi, ufɔk Abasi esɔŋɔ ete ke ndɔ ke ufɔt erenowo ye nwan edi ata akpan ɔnɔ uduak Andibot eke nsinsi akaŋa eke nditɔ Esie. ufɔk Abasi nko esɔŋɔ ete ke ewuhɔ Abasi owut ndɔ nte unen ye ibet ebuana ke ufot erenowo ye nwan.

38.6.17

Ukpepŋkpɔ Edidi Uman mme Ayara

Mme ete ye eka enyene akpa ubiɔŋ-utom enɔ ukpepŋkpɔ edidi nwan mme eren eke nditɔ mmɔ. Ete ye eka ana enyene eti, anwaŋa, ye nkaiso nneme ye nditɔ mmo kabaŋa mfɔnidem, edinen ndaha erenowo mme ŋwan.

38.6.18

Edibiat Ina, Ina Nkanubɔk, ye Mme Ndaha Mbumede Ina Eken

Ufɔk Abasi esua-enɔ ndubiara ina. Nte ekamade mi, ndubiara ina ɔwɔrɔ odudu edi-nam nkan-ubɔk ina ye owo efen. Ed-nam ina ye owo eke minamke mme ikemeke edinɔ ɔyɔhɔ unyime esie edi ndubira ina. Ndubiara ina nko ekeme editibe ye ebe mme ŋwan mme ke ebuana edi-nam ufan. Eke etop kabaŋa ndubiara ina eke eyenɔwɔŋ mme iwaad, se 38.6.2.3.

Ndubiara ina ɔyɔhɔ ata ediwak ndaha edinam, ɔtɔŋɔde ke edisuene ke ina-nkanubɔk ye mme ndaha mbumede ina eken. Oro ekeme editbe ke idem, ikɔ, ye ke mme usuŋ efen, Eke nd ausuŋ kabaŋa editeme mbon ufɔk Abasi emi ekenyenede ndubiara ina, ina-nkanibok, mme ndaha mbumede ina eken, se 38.6.18.2.

Edieke mbon ufɔk Abasi ekerede mme ekabare efiok ebeŋa ndubiara ina, mmɔ enam ŋkpɔ man ekpeme mbon ndiɔkiso oro ye mbon efen ke usɔp ke nte ekemede. Emi esine editiŋ nnɔ ukara obio nyuŋ ntɔt bishop mme stake president. Edieke ekebatde eyenɔwɔŋ , mbon ufɔk Abasi ana etiene mme item ke 38.6.2.

38.6.18.2

Edibiat Ina, Ina Nkanubɔk, ye Mme Ndaha Mbumede Ina Eken

Mbon ndiɔkiso eke ndubira ina, ina-nkanubɔk, mme oruk ndaha mbumede ina eken esiwak edikop ɔkpɔsɔŋ ndik. Kini mmo edibede etiŋ eno bishop mme stake president, enye eyebɔrɔ ye uyoho esitmbɔm ye ifiok-edidiɔŋɔ. Enye eyenɔ item eke spirit ye unwam man anwam mbon ndiɔkiso oro ekan idiɔk odudu eke ndubiara. Enye nko eyekot ŋkpɔ utiŋ ikɔ emi anwamde-akpan edibiat eke Ufɔk Abasi oyom ndausuŋ ke ebiet emi odude.

Ke ubak ini mbon ndiɔkiso emi esikop esuene mme ubiom-ikpe. Mbon emi ebiatde inamke ndudue idioɔknkpɔ. Inaha nte mme adausuŋ ebiom owo ndiɔkiso emi ikpe. Mme adausuŋ enwam mbon ndiokiso ye ufɔkemana mmɔ ediɔŋɔ ima Abasi ye edikok emi otode Jesus Christ ye Erisio-isop Esie.(se Alma 15:8; 3 Nephi 17:9).

Kini mbon ufɔk Abasi ekemede edimek edibuana etop kabanga ndubiara mme mbumede, mme adausung inaha nte enehede esin-enyin ke ouri etop oro. Emi ekeme edi-di ŋkpɔ-ubiak ɔnɔ mbon ndiɔkiso oro.

Ke edidian ke edibɔ nti unwam nto mme adausuŋ Ufɔk Abasi, mbon ndiɔkiso ye ufɔkemana mmɔ ekeme ediyom nneme-item eto ntaifiɔk. Ke oyomde etop, se 31.3.6.

38.6.18.3

Mme Esop Ebio-owo

Eyenim esop ebio-owo enɔ owo emi akanamde mbumede ina mme edibiat owo efen. Eyom enim esop ebio-owo edieke owo ufɔk Abasi akanamde ina-nkanubɔk mme akanam oruk ndaha ndubiara ina efen.

38.6.20

Uwotidem

Uwem isɔŋ edi nsɔŋurua enɔ otode Abasi—enɔ emi anade nte ema enyuŋ ekpeme. ufɔk Abasi esɔŋɔ ekpeme editre ediwot-idem.

Ediwak mme owo emi ekekerede ebanag uwotidem eyom edikut ubɔhɔ otode idem owo, mfre, ekikere, mme ubiak eke spirit. Oruk mme owo ntre eyom ima, unwam, ye edise-enyin eto ufɔkemana, mme adausuŋ ufɔk Abasi, ye nti ntaifiɔk.

Bishop ɔnɔ unwam ŋkpɔ-Abasi edieke owo ufɔk Abasi ekerede abaŋa uwotidem mme okoyomde edi-nam ntre. Enye nko eyesɔsɔp anwam owo ufɔk Abasi man ɔbɔ unwam oto nta-ifiɔk.

Kesioho mme eti ukeme eke mbon ima, mme adausuŋ, ye nta-ifiɔk, owo isikemeke ediktre uwotidem ke ediwak ini. Oro esiyak mbuŋɔ-esit, idiɔk ekikere, ye anana-iboro mbume ono mbon ima eke owo oro ye mbon efen Mme adausuŋ ana eteme enyuŋ edɔŋ mbon ufɔkemana oro esit. Mmɔ edinɔ ukpeme ye unwam.

Inenke owo ndida uwem esie. Nte ededi, Abasi kpɔt ekeme edikpe-ikpe nnɔ mme ekikere, edinam, ye ndaha edinam-ibat eke owo oro (se 1 Samuel 16:7; Doctrine ye Covenants 137:9).

Mbon emi ekenanade owo ima mmo eto uwotidem ekeme ndikut idorenyin ye edikɔk ke Jesus Christ ye Erisio-isop Esie.

38.6.23

Mbon emi Ekpuhɔde Mbiet-idem Mmɔ

Mbon ekpuhɔde mbiet-idem mmɔ ekut ediwak afanikɔŋ. Ana eda mbon ufɔk Abasi ye eke midihe mbon ufɔk Abasi emi edide nte andikpuhɔ mbiet-idem—ye ufɔkemana ye mme ufan mmo—ye eti ekikere, mfonido, esitmbom, ye ediwak mbiet ima eke Christ. Edara kpukpru owo emi edukde esop udia-ɔbɔŋ, mme esop eke usen Ederi efen, ye mme edinam-mbre eke Ufɔk Abasi (se 38.1.1).

Oruk-emana edi ata akpan edu eke uduk inemesit eke Ete Heaven. Iboro emi ekeyomde kabaŋa oruk-emana ke etop ufɔkemana edi ndaha owo ke amanade. Ubak owo edikere ebaŋa edidi-ukem ke ufot daha owo ye idiɔŋɔ oruk emana mmɔ. Nte ibɔrɔ, ekeme edikut mmɔ nte mmme okpuhɔ mbiet-idem. Ufɔk Abasi idaha itie ke edise mme ntak eke edikut mme owo nte mme ɔkuphɔ mbiet-idem.

Ediwak ebuana eke ufɔk Abasi ye ubak edinam itie-oku isehe ndaha oruk-emana. Mbo ekpuhɔde mbiet-idem ekeme edina baptism enyuŋ ebɔ ndori-ubok ke nte enimde ke 38.2.8.10. Mmɔ mko ekeme edidia udia-ɔbɔŋ.enyung ebɔ mme edidiɔŋ itie-oku. Nte ededi, ebɔ mme edinam edimek-nim ke itie-oku ye eke temple ke asangade ye ndaha oruk ke emanade.

Mme adausuŋ ufɔk Abasi eno ikpan ebanga ememek usɔbɔ-idem ye ndaha usiak-idem ke ntak edidomo man ɔkpuhɔ-idem ekesin nsakiso oruk emana eke ndaha oruk ke emanade (“edifiak nnyene oruk emana”). Mme adausung eteme ete ke edida mme edinam emi edi-di ntak eke edikpande edi-di owo ufɔk Abasi.

Mme adausuŋ nko esua-enɔ edikpuhɔ ndaha edisine nkpɔ-mbre. Edikpuhɔ ŋkpɔ-mbre esine edikpuhɔ ɔfɔŋ mme edikama-idem, mme edikpuhɔ enyiŋ mme ikɔ enyiŋ, man owut idem nte owo efen ke ebede ndaha ekedide ke emana. Mme adausuŋ eteme ete ke mbon emi ekpuhɔde ndaha ŋkpɔ-mbre eyebɔ ubak edikpan nte owo ufɔk Abasi ke mme ini eke edikpuhɔ emi.

Mme ikpan emi esine edibɔ mme edi-nam nkpo itie-oku, edibɔ mme edikama temple recommend, ye edibɔ usuk ikoot ke ufɔk Abasi. Okposuedi nte edikpande usuk unen ke ufɔk Abasi, mme ebuana ke nkpo ufɔk Abasi osuk ododu.

Edieke owo ufɔk Abasi ebierede man ɔkpuhɔ enyiŋ mme iko enyiŋ emi eyomde ekot enye, eyewet enyiŋ emi eyomde ke nde enyiŋ eyomde ke ŋwed enyiŋ esie. Ekeme edikot owo oro ke enyiŋ emi enye eyomde ke ward oro.

Mme ndaha ekeme edikpuhɔ ke nde ke nde ye ke owo ke owo. Mbn ufɔk Abasi ye mme adausuŋ eneme ɔtɔkiet enyuŋ eneme ye Abasi. Mme Area Presidency eyenwam mkpri adausuŋ man enehede ese mme ndaha eke owo kiet-kiet. Mme bishop eyeneme ye stake president. Mme stake president ye mission president ana eyom item eto Area Presidency (se 32.6.3).

38.7

Mbet Usɔbɔ-idem ye Nsɔŋidem

38.7.2

Edibuk-owo ye Edifɔfɔp-owo Mkpa

ufɔkemana eke owo-mkpa eyebiere mme eyebuk mme eyefɔp okpo esie. Mmo eyekpono mme udɔŋ owo oro.

Ke ubak idut, mbet enyime ete efɔfɔp. Ke mme ndaha efen, owo inamke edibubuk mme ufɔkemana inyeke ukeme edibuk. Ke ofuri ndaha, ana ekama ikpɔkidem oro ke ukpono ye uteŋe. Ana efiak esɔŋɔ mbon ufɔk Abasi idem ete ke odudu Eriset osuk ododu (se Alma 11:42–45).

Ke ebiet ekemede, ikpɔkidem eke owo ufɔk Abasi emi akpade emi ama akanam endowment ana esine ɔfɔŋ usɔrɔ eke temple kini ebukde mme efɔpde (se 38.5.8).

38.7.3

Nditɔ Emi Ekpade mbemiso Edimana (Nditɔ emi Ekpade-esine ke Idibi mbemiso ediman ye Idibi-ɔkɔwɔrɔde)

Ete ye eka ekeme edibiere mme ekpenam editi ikpo mme edibuk ke udi,

Owo iyomke inyung inamke mme edinam eke temple inɔ nditɔ ekekpade mbemiso edimana. Emi inyimke ukeme ke nditɔ emi ekeme edi-di mbon ufɔkemana ke ofuri nsinsi. Eteme ete ye eka ete enim Abasi ke akpanikɔ enyung eyom ndɔŋesit Esie.

38.7.4

Ido Edikokoi Nwot-owo mbak edikop ubiak mkpa

Uwem isɔŋ edi nsɔŋurua enɔ otode Abasi. Ido edikokoi nwot-owo mbak edikop ubiak mkpa edi edinehede nter uwem owo emi obode ndutuhɔ oto udɔŋɔ eke minyeneke ukɔk mme eke ndaha efen. Owo emi anamde ido edikokoi nwot owo mbak edikop ubiak mkpa, esinede edinwam owo man akpa oto ke uwotidem, abiat ibet Abasi onyunŋ ekeme edibiat ibet eke obio.

Editre mme edikpɔŋ edinɔ mme ŋkpɔ anwamde uwem edika-iso nno owo ke utit uwem esie idhe ido edikokoi nwot owo mbak edikop ubiak mkpa (se 38.7.11).

38.7.5

Edinyene Udɔŋɔ Itiaita ye AIDS

Ana edara edidi eke mbon ufɔk Abasi emi enyenede HIV (unam-udɔŋɔ eke miyakke owo okop nsɔŋidem) mme eke enyenede udɔŋɔ itiaita (ednyene udɔŋɔ AIDS) ke mme esop ye edinam eke Ufɔk Abasi. Mmɔ edidi idihe idioknkpo inɔ nsɔŋidem eke mbon efen.

38.7.8

Ukpeme Usɔbɔ-idem ye Nsɔŋidem

Ediyom nti unwam nsɔŋidem, enyene mbuotidem, onyung ɔbɔ edidiɔŋ itie-oku anam utom otokiet ke edikok udɔŋɔ, nte asangade ye uduak Abasi.

Ihana mbon ufɔk Abasi ekama mme edimenede mme ido usɔbɔidem ye nsɔŋidem emi minenke, ifɔnke, mme enyenede mfina ye mbet. Mbon emi enyenede udɔŋɔ ana esobo ye nti ntaifiok usɔbɔidem emi enyenede ŋwed itoro ke mme ebiet emi mmo enamde utom.

38.7.9

Ikɔŋ-ekpo Usɔbɔ-idem

Ufɔk Abasi inyimeke edida ikɔŋ-ekpo nam mme nkpo eke midihe eke usɔbɔidem. Se 38.7.14.

38.7.11

Edi-nam Odu-uwem Ebihe (Esinede Unwam Ŋkpɔ-uwem)

Inaha mbon ufɔk Abasi enehede eyom edidu uwem mbihe ke ata ediwak usuŋ efen. Owo emi edinehede inam ubiere emi, edieke ememde, mme mbon ufɔkemana edi-nam oro. Ana mmɔ eyom item eto eti ɔnɔ-usɔbɔ ye edisana ndausuŋ otoke akam.

38.7.13

Mme Mkpi-nsin

Mme mkpi-nsin eke nti nta-ifiok usɔbɔidem enamde ekpeme uwem onyuŋ anam uwem ebihe. Eteme mbon ufɔk Abasi man ekpeme idem mmo, ndito mmɔ, ye mme obio mmɔ otode ke mkpi-nsin.

Ke akpare, mme owo enyene ubiɔŋ edi-nam mme ubiere mmɔ kabaŋa mkpi-nsin. Edieke mbon ufɔk Abasi enyenede eyighe, ana mmɔ eneme ye nti nta-ifiɔk usɔbɔidem ndien nko eyom ndausuŋ eke Edisana Spirit.

38.7.14

Ikɔ Ifiɔk ye mme Ido Nsɔŋidem

Ikɔ Ifiɔk edi mbet Abasi. Mme prophet ema enam anwaŋa ete ke mme ukpepŋkpɔ emi odude ke Doctrine ye Covenants 89 esine editre ediwɔŋ-ikɔŋ, mkpɔsɔŋ min (emi anaamde owo), ye mme ufiop min (tea ye coffee).

Odu mme idiok ŋkpɔ efen ye mme ido eke owo mibatke isin ke Ikɔ Ifiɔk mme otode mme adausung eke ufɔk Abasi. Ana mbon ufɔk Abasi eda ikikke ye akam ebiere edi-nam mbumek man emenede nsɔŋidem eke idem, eke spirit ye eke ekikere mmɔ.

38.8

Mbet Ukara

38.8.1

Ukpeme Edida-nte-eyen ye Edibɔk-eyen

Edida-nte eyen nyuŋ mkpeme mbɔk-eyen ekeme edidiɔŋ nditɔ-ŋwɔŋ ye mme ufɔkemana. Ekeme edibot ndima , nsinsi ufɔkemana oto ke edida nte eyen. Mme nditɔ-ŋwɔŋ edi ufɔkemana eto edida nte eyen mme ke edimama-na, mmɔ edi ukem-ukem ɔsɔŋurua edidiɔŋ.

Mbon ufɔk Abasi emi eyomde edida nte eyen mme edinɔ ukpeme edibɔk nditɔ-ŋwɔŋ ana enim kpukpru mbet eke idut ye ukara esinede do.

38.8.4

Mme Ubɔkŋwed ye Ndise eke mme General Authorities, General Officers, ye Area Seventies

Inaha nte mbon ufɔk Abasi eyom mme ubɔkŋwed eke General Authorities, General Officers, mme eke Area Seventies. Ndinam ntre eyesio ndisana ikoot mmo ye spirit eke esop efep. Oro nko ekeme edikpan mmɔ etre edikɔm mbon efen ke ufɔk Abasi.

Inaha nte mbon ufɔk Abasi esio mme ndise eke General Authorities, General Officers, mme eke Area Seventies ekedude ke mme chapel.

38.8.7

Mme Nwed Ndise eke Ufɔk Abasi

Mme nwed ndise eke Ufɔk Abasi esine:

• Eke Ufan ɔnɔ nditɔ-ŋwɔŋ.

• Enɔde ke Nsɔŋɔnda eke Iwaad ɔnɔ mme iwaad.

• Eke Liahona ɔnɔ ikpɔ-owo.

First Presidency eteme kpukpru mbon ufɔk Abasi ete ekot mme ŋwed ndise eke ufɔk Abasi. Nwed ndise emi ekeme ndinwam mbon ufɔk Abasi ekpep ikɔ Abasi Jesus Christ, ekot mme ukpepnkpɔ eke mme odu-uwem prophet, ekop ediyire ndian ɔyɔhɔ ufɔkemana eke ufɔk Abasi, eyɔ mme mfina ye mbuotidem, enyuŋ esaŋa ekpere Abasi.

38.8.8

Enyiŋ, Ikɔ-enyiŋ, ye Idiɔŋɔ Ufɔk Abasi

Enyiŋ, ikɔ-enyiŋ, yei idiɔŋɔ Ufɔk Abasi edi mme akpan-nkpɔ emi edade ediɔŋɔ ufɔk Abasi.

Ikɔ-enyiŋ ye idiɔŋɔ. Ana ekma ikɔ-enyiŋ ye idiɔŋɔ eke ufɔk Abasi (se men-nwut eke enyɔŋ emi) kpɔt ke nte First Presidency ye Eboho mme Apostle Duopeba enyimede. Inaha nte ekama mmɔ nte mme mbana ŋ kpɔ. Mme nte edikama mmɔ ke usung idem owo, edinyam-urua, mme edimenede ekededi.

38.8.10

Mme Computer

Enɔ enyuŋ ekama mme computer ye software edade enam-ŋ kpɔ ke mme ebiet-eboho ufɔk Abasi eto etak-itie ufɔk Abasi mme ke area office. Mme adausung ye mbon ufɔk Abasi eda mme nkpo-utom man enwam ke utom ufɔk Abasi, esinede utom eke family history.

Kpukpru ŋkpɔ eke sofware ke mme computer emi ana enehede ɔbɔ nwed itoro esɔk ufɔk Abasi.

38.8.12

Mme Ŋwed Ukpepŋkpɔ

ufɔk Abasi enɔ nwed ukpepnkpo man anwam mbon ufɔk Abasi ebɔ-ukpep enyuŋ enam Ikɔ Abasi Jesus Christ. Emi esine nwed Abasi, mme etop eke akwa mbono, nwed ndise, mkpri nwed ukpepnkpo, ye mme nkpo-unwam efen. Mme adausuŋ eteme mbon ufɔk Abasi ete ekama nwed Abasi ye mme nkpo-unwam eken ke nte eyomde man ekot iko Abasi ke ufɔkiduŋ.

38.8.14

Edisine Ofɔŋ ye Nte-ebietde

Eteme mbon ufɔk Abasi ete ewut ukpono eno idem mmo ke mbumek mmo kabanga nti ɔfɔŋ ye nte ebietde. Se idi nte ebietde okpuhɔ ke mme edu-uwem ye nsio-nsio edinam.

38.8.16

Usen Utre-udia

Mbon ufɔk Abasi ekeme editie utre-udia ke ini ekededi. Nte ededi, mbon ufɔk Abasi esiwak edinim akpa Sabbath ke ɔfiɔŋ nte usen utre-udia.

Usen utre-udia enehede esine edibɔŋ-akam, ntre udia ye mmong ke usen kiet (edieke ikpɔkidem ekemede), nyuŋ nnɔ edifɔn enɔ utre-udia. Eno utre-udia edi okuk-enɔde man eda enwam mbon edude ke unana (se 22.2.2).

Ke ubakini esinim mme esop ke ofuri ebiet ufɔk Abasi mme esop ekpri nkɔk ke akpa Sabbath eke ɔfiɔŋ oro. Kini emi adade itie, stake presidency eyebiere usen Sabbath efen enim enɔ usen utre-udia.

38.8.17

Mbamba ye mme Enɔ-mfɔniso

Ufɔk Abasi esua-enɔ enyuŋ enɔ ikpan kabanga mbamba ke usung ekededi. Emi esine mbama ke mbre edisiŋe-idem ye eke ukara enamde editomo.

38.8.19

Uwɔrɔ-iduŋ-ndi

Mbon ufɔk Abasi emi eduŋde ke obio mmo esiwak edinyene nti-ifet edibɔp enyuŋ enam ufɔk Abasi enyene nsɔŋɔ-nda do. Nte ededi, ediworo nka idut efen edi mbumek eke idem owo.

Mbon ufɔk Abasi emi eworode eka idut efen ana ekpeme kpukpru mbet (se Doctrine ye Covenants 58:21).

Mme okworo-iko inaha nte enɔ unwam man mbon efen eworo ke iduŋ.

38.8.22

Ewuhɔ eke Obio

Mbon ufɔk Abasi ana enim, ekpono, enyuŋ ebere ye mbet eke idut ekededi ke ebiet emi mmo eduŋde mme ekade (se Doctrine ye Covenants 58:21–22; Articles of Faith 1:12). Emi esine mme mbet eke etrede edisaŋa nkworo-iko Abasi.

38.8.25

Mbon Ufɔk Abasi Edineme-nneme ye Itie-etak Ufɔk Abasi

Ekpan mbon ufɔk Abasi ete ekukot, ekunam nkpɔ-email, mme ediwet mme leta nno General Authorities kabanga ukpepnkpo mbume, mme mfina eke idem owo, mme edibeŋe-nkpo. Eteme mbon ufɔk Abasi ete esobo ye mme adausung ke ebiet mmɔ, esinede mme president eke Relief Society ye eboho elders, kini eyomde ndausung ke nkpo-Abasi.(se 31.3).

38.8.27

Mbon Ufɔk Abasi emi enyenede Unɔmɔ

Eteme mme adausung ye mbon ufɔk Abasi ete ese mme unana eke kpukpru mbon emi edungde ke ebiet ufɔk Abasi mmɔ. Enehede ekpeme mbon ufɔk Abasi emi enyenede unɔmɔ ndien ekeme edinɔ ntip-nsin ke ata ediwak nti usung. Unɔmɔ ekeme edi-di eke mfre, ebuana-mbre, ekikere, mme ke idem.

38.8.29

Mme Edu-ukpono Efen

Ediwak nkpo eke ɔfɔnde, eyede, onyuŋ odotde ke akamba ukpono odu ke mme ediwak edu-ukpono efen. Mme okworo-iko ye mbon ufɔk Abasi eken ana enyene eti-ekikere ye ukpono enɔ mme ido ye se mbon efen enimde-ke-akpaniko.

38.8.30

Edinam Mbre-ukara ye eke Obio

Eteme mbon ufɔk Abasi ete ebuana ke mbre-ukara ye mbubehe ukara. Ke ediwak mme idut, emi ekeme edisine:

• Edifik-ubok.

• Ediduk nyuŋ nam-utom ke mme nka mbre-ukara.

• Edinɔ unwam eke nkpo-okuk.

• Edinyene-nneme ye mbon utom nka mbre-ukara ye mme andika-nkpo.

• Edinam-utom ke ememek itie-utom ke ukara obio mme eke idut.

Eteme mbon ufɔk Abasi ete ebuana ke nti utom man enam mme obio edi nti ebiet emi eduŋde enyuŋ ebɔk mme ufɔkemana.

Mme adausung ufɔk Abasi ke obio inaha nte etuum mbon ufɔk Abasi esin ke mbubehe mbre-ukara. Mme nte mme adausung edidomo man enyik mbon ufɔk Abasi esin ke nte edibuanade.

Mme adausung ye mbon ufɔk Abasi nko ana etre editiŋ-iko mme edinam emi edikabare ete ke edi unyime eke ufɔk Abasi kabanga nka mbre-ukara, ndaha, mbet, mme owo andika-nkpo ekededi.

38.8.31

Ndedibe-nkpɔ eke Mbon Ufɔk Abasi

Mme adausung ufɔk Abasi enyene ubiɔŋ edikpeme ndedibe nkpo eke mbon ufɔk Abasi. Inaha nte ekama nwed ufɔk Abasi, nwed ediwut-nkpo, ye mbiet nwed eken enam nkpo idem owo, enyam-urua, mme ke ntak mbre-ukara.

38.8.35

Mbon Eyomde Ubɔhɔ ke Esen-idut

Nte ubak ubiɔŋ-utom mmɔ ke edikpeme mbon emi edude ke unana (se Mosiah 4:26), mbon ufɔk Abasi enɔ ini, enɔ-obot, ye edi-nam ufan man edara mbon eyomde ubɔhɔ ke esen-idut nte mbon eke obio mmɔ.

38.8.36

Mme Ebeŋe oyomde Unwam Okuk nto Ufɔk Abasi

Eteme mbon ufɔk Abasi emi edude ke unana ete eneme ye bishop mmɔ ke itie eke ekpesobode ye itietak ufɔk Abasi mme edibeŋe okuk nto mme adausung mme mbon ufɔk Abasi eken.