14.

Lewenilotu Sega ni Vakawati

14.0

A iVakamacala Taumada

E sureti ira na tamata kecega na iVakabula me ra lako mai Vua ka lewena na Nona Lotu (raica na 2 Nifai 26:24). O ira na tagane kei na yalewa era sa bera ni vakamau se ra sa sere se ra dawai era sa dua na tiki levu ni lewe ni Lotu. Sa ka bibi vei keda kece me da kunea na inuinui ena Veisorovaki i Jisu Karisito (raica na Ica 12:4). Na veidina tawamudu oqo e rawa ni vukea na tarai cake ni inuinui vakaoqo:

• Era vakadeitaka na ivolanikalou kei ira na parofita ni gauna oqo ni o ira taucoko era yalodina tiko ki na kena maroroi na veiyalayalati ni kosipeli e na nodra na madigi ni bula vakacerecerei.

• E sa bera ni vakatakilai kece mai na gauna donu kei na ivalavala ni kena na soli mai na veivakalougatataki ni bula vakacerecerei. Ia era sa vakadeitaki tiko (raica na Mosaia 2:41).

• Na waraki ni Turaga e kena ibalebale ni na tomani tikoga na talairawarawa kei na tubu vakayalo ki Vua (raica na Aisea 64:4).

• Sa solia na Kalou na bula tawamudu ki vei ira taucoko na Luvena. O ira kece era rawata na isolisoli loloma ni iVakabula ni veivosoti ka bulataka na Nona ivakaro era na rawata na bula tawamudu. (Raica na Mosaia 26:30; Moronai 6:8.)

• Na yalodei ena veivakadeitaki oqo e yavutaki ena vakabauti Jisu Karisito. Mai na Nona loloma soliwale, na veika taucoko me baleta na bula oqo sa tuvai vaka dodonu (raica na Alama 7:11–13).

Na Kalou e gadreva vei ira kece na lewenilotu, mera veivuke ena Nona cakacaka ni veivakabulai ena nodra tabanalevu kei na iteki (raica na 1 Korinica 12:12–27). Ena veidusimaki ni Yalo, era sa kacivi na lewenilotu sega ni vakawati ki na itutu ni veiliutaki kei na veivakavulici. Na veikacivi ni veiliutaki e rawa ni oka kina na veiqaravi ena veitutu oqo:

• Mataveiliutaki ni mata isoqosoqo ena tabanalevu kei na iteki

• Mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase

• Daunivakasala ena Matabisopi

• Lewe ni matabose e cake

• Daunivakasala ena mataveiliutaki ni iteki

Ena wase oqo:

• Na “lewenilotu sega ni vakawati” e vakaibalebaletaki vei ira taucoko na lewe ni Lotu uabula era sa bera tiko ni vakamau ena gauna oqo.

• “iTabagone qase cake sega ni vakawati” e cavuti tiko vei ira na yabaki 18–35.

• “Uabula sega ni vakawati” e cavuti tiko vei ira na yabaki 36 ka qase cake.

14.1

Lewenilotu Sega ni Vakawati ena Tabana ni iWasewase Vaka-vanua

E vuqa vei ira na lewenilotu sega ni vakawati era tiko kei ira na veitabayabaki kece sara ena dua na tabanilotu vaka-vanua vata. Sa nodra madigi me ra veiqaravi, veivakavulici, veiliutaki, ka veimaliwai kei ira na tamata ena vuqa na ituvaki.

14.1.1

Veiliutaki ena iTeki

14.1.1.1

Mataveiliutaki ena iTeki

Na nodratou vakaitavi na mataveiliutaki ni iteki sa ka bibi sara ena nodra vakaitavitaki na lewenilotu sega ni vakawati ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou.

Sa rawa vei peresitedi ni iteki me lesia e dua vei rau na nona daunivakasala kei na dua na lewe ni matabose e cake me tokoni ira na uabula sega ni vakawati. Sa rawa talega vua me lesia e dua na daunivakasala kei na dua na lewe ni matabose e cake me tokoni ira na itabagone qase cake sega ni vakawati. E rawa talega me kerea na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki me lesia e dua na lewe ni mataveiliutaki me tokoni ira na uabula sega ni vakawati kei ira na itabagone qase cake sega ni vakawati. E rawa ni ra lesi na iliuliu vata ga ki na ilawalawa ruarua.

E ratou na dau tu ka vakadikeva vinaka tu na mataveiliutaki ni iteki na veika me baleti ira na itabagone qase cake—me vaka ga na nodratou na dau tu vakarau tu me baleti ira na itabatamata era tubu cake tiko mai.

E ratou na vakadeitaka talega na mataveiliutaki ni tabanalevu se me na vakayacori na itaviqaravi baleti ira na itabagone qase cake ena iwasewase ni tabanalevu, se ena iteki, se me cokovata oi rau oqo. Na itaviqaravi ni uabula sega ni vakawati ena vakayacori ena iteki kei na mataiteki. (Raica na wase 20.)

Ni sa veirauti na iwiliwili ni lewenilotu sega ni vakawati ena dua na vanua, sa rawa vei peresitedi ni iteki me vakatura na kena tauyavutaki e dua na tabanalevu ni itabagone qase cake se dua na tabanalevu ni uabula sega ni vakawati (raica na 14.3).

Na iteki (se dua na ilawalawa iteki veitikivi) ena sega beka ni veirauti na lewenilotu sega ni vakawati me tauyavutaka e dua na tabanalevu ni itabagone qase cake se tabanalevu ni uabula sega ni vakawati. Ena ituvaki oqo, sa rawa ni vakadonuya na Mataveiliutaki ni iWasewase e dua na peresitedi ni iteki me sureti ira kece na lewenilotu oqo me ra lewena e dua na tabanalevu sa lesi tu ena kena vanua. Oqo ena rawa kina vei ira na uabula sega ni vakawati se itabagone qase cake me ra veiqaravi ka sokalou vata. Ena veitalanoa na Mataveiliutaki ni iWasewase kei na nodra lewe ni Mataveiliutaki ni Vitusagavulu sa lesi kei na Kuoramu ni Le Tinikarua.

14.1.1.2

Komiti ni iTabagone Qase Cake Sega ni Vakawati kei na Uabula Sega ni Vakawati ena iTeki

O ira na lewenilotu sega ni vakawati era na qaravi ira na luve ni Kalou, ena nodra vakaitavi ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou (raica na 1.2 kei na 14.2). Me vukei ira me ra vakayacora vakakina, eratou na tauyavutaka na mataveiliutaki ni iteki e dua na komiti ni itabagone qase cake sega ni vakawati. Era na lewena na komiti oqo o ira na iliuliu ni itabagone qase cake sega ni vakawati mai na veitabanalevu yadua.

Erau na kacivi e dua na cauravou kei na goneyalewa itabagone qase cake sega ni vakawati me rau liutaka na komiti. Erau na lewena na matabose ni iteki.

Kevaka e sega ni veirauti na iwiliwili ni itabagone qase cake sega ni vakawati ena dua na iteki me ra vakaduria e dua na komiti, sa rawa ki na dua na ilawalawa iteki voleka me ra tauyavutaka e dua na komiti ena veivakadonui ni Mataveiliutaki ni iWasewase.

Sa rawa tale ga me ratou tauyavutaka na mataveiliutaki ni iteki e dua na komiti ni uabula sega ni vakawati ena iteki. Era na lewena e yavica na uabula sega ni vakawati mai na veitabanalevu yadua. Erau na kacivi e dua na tagane uabula sega ni vakawati kei na marama uabula sega ni vakawati me rau liutaka na komiti. Erau na lewena na matabose ni iteki.

Kevaka era sega ni veirauti na uabula sega ni vakawati ena dua na iteki me ra vakaduria e dua na komiti, sa na rawa ki na dua na ilawalawa iteki voleka me ra tauyavutaka e dua na komiti ena veivakadonui ni Mataveiliutaki ni iWasewase.

Na veikomiti ena saga me tokoni ira na lewenilotu ena veitokani kei na madigi mera vakaitavi ena cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei ni Kalou (raica na 14.2). Era na tuvanaka na madigi eso ni vulici ni kosipeli kei na veiqaravi kei na itaviqaravi.

Era na bose na vei komiti oqo ena gauna e gadrevi kina. Na lewe ni mataveiliutaki ni iteki kei na iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki ka rau lesi kei na lewe ni matabose e cake ka lesi e rawa me ratou tiko ena bose oqo me ratou veitokoni kina.

Era na dau veicokonaki na komiti ni itabagone qase cake ena parokaramu ni inisitute e valenivuli, ena vanua e tiko kina.

E kena ivakarau me rau dui cakacaka ga vakai rau na komiti ni uabula sega ni vakawati kei na komiti ni itabagone qase cake.

14.1.2

Veiliutaki ni Tabanalevu

14.1.2.1

Matabisopi

Na matabisopi sa idola ni nodra vakaitavitaki na lewenilotu sega ni vakawati ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou. Era na cakacaka vata kei na matabose ni tabanalevu me ra raica na veikacivi vakaibalebale kei na ilesilesi vei ira na lewenilotu sega ni vakawati. Era na kila ka segata me ra sotava na nodra gagadre na itubutubu lewe dua.

Vakararaba, na matabisopi e tokoni ira na lewenilotu sega ni vakawati me vaka ga na nodra tokoni ira na lewe ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei. Ia, ena vuku ni nodratou itavi bibi duadua ni veiqaravi vei ira na itabatamata tubucake tiko mai, e ratou sa vakayacora talega na veika oqo na matabisopi:

• Ena dau sota vata kei ira yadua na itabagone qase cake e dua na lewe ni matabisopi ke lailai me vakadua ena dua na yabaki.

• E ratou na dau ciqoma na matabisopi na itukutuku vovou me baleta na nodra tiko vinaka na itabagone qase cake ena veigauna eso. E rau na veitalanoataka o peresitedi ni kuoramu ni italatala qase kei peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei na nodra gagadre na itabagone qase cake ena bose ni matabose ni tabanalevu. E rawa ni ra sureti na iliuliu ni komiti ni itabagone qase cake me ra tiko kina.

• Sa rawa talega vei iratou na matabisopi me tauyavutaka e dua na komiti ni itabagone qase cake ena tabanalevu. (raica na 14.1.2.4). (Na komiti ni uabula sega ni vakawati me baleti ira na yabaki 36 lako cake era sa tauyavutaki ga ena iteki.)

14.1.2.2

O Ira na Lewe ni Mataveiliutaki ni Kuoramu ni iTalatala Qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei Era Lesi Vei Ira na iTabagone Qase Cake

Sa rawa vei rau na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei me rau lesia e dua na lewe ni nodrau mataveiliutaki me veiqaravi vei ira na itabagone qase cake sega ni vakawati. O iratou na lewe ni mataveiliutaki oqo e ratou na vulica na veika era kaukauwa kina na itabagone qase cake ka veivuke me sotavi na nodra gagadre.

Na peresitedi ni matabose ni italatala qase kei na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei e rawa ni rau na soli ripote me baleta na sasaga oqo ki na bose ni matabose ni tabanalevu. Kevaka e tiko e dua na komiti ni itabagone qase cake sega ni vakawati ena tabanalevu, era na sureti na iliuliu ni komiti oqo me ra tiko ka ripotetaka na nodra sasaga.

O iratou na lewe ni mataveiliutaki oqo me ratou tokona na komiti ni itabagone qase cake sega ni vakawati ena tabanalevu ke sa tauyavutaki e dua (raica na 14.1.2.4).

14.1.2.3

iLiuliu ni iTabagone Qase Cake

Ena tabanalevu e levu kina na itabagone qase cake, sa rawa ki na matabisopi me kaciva e dua na cauravou kei na goneyalewa itabagone qase cake me rau iliuliu ni itabagone qase cake. Na nodrau itavi e oka kina na:

• Nodra vukei na itabagone qase cake sega ni vakawati, mera vakaitavi ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou (raica na 14.2).

• Veiqaravi ena komiti ni itabagone qase cake sega ni vakawati ena iteki.

• Liutaka na komiti ni itabagone qase cake ena tabanalevu ke sa tauyavutaki e dua.

• Bose vakawasoma kei iratou na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei. Ena bose kece oqo, era na veitalanoataka kina na veika era kaukauwa kina na itabagone qase cake kei na sala me ra sotava kina na nodra gagadre. Era na vakanamata talega ena veiqaravi vei ira na itabagone qase cake.

• Tiko ena bose ni matabose ni tabanalevu ke sureti.

14.1.2.4

Komiti ni iTabagone Qase Cake ena Tabanalevu

Eso na tabanalevu e levu kina na itabagone qase cake. Ena tabanalevu vakaoqo, ena rawa ni vakatura na bisopi me ra na vukei na iliuliu ni itabagone qase cake mai na komiti ni itabagone qase cake ena tabanalevu. (O ira na komiti ni uabula sega ni vakawati e tauyavutaki ga ena iteki. Raica na 14.1.1.2.)

O ira na lewe ni komiti e oka kina na:

• iLiuliu ni itabagone qase cake ena tabanalevu

• E so tale na itabagone qase cake e sureti iratou na matabisopi.

• O ira na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei era lesi me ra tokoni ira na itabagone qase cake sega ni vakawati.

14.2

Vakaitavi ena Nona Cakacaka ni Veivakabulai kei na Bula Vakacerecerei na Kalou

Na Kalou sa sureta tu na tamata taucoko mera lako mai ki vei Karisito ka vakaitavi ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou ena:

• Bulataki ni kosipeli i Jisu Karisito.

• Veivukei vei ira na vakaleqai tu.

• Sureta na tamata kecega me ra ciqoma na kosipeli.

• Vakaduavatataki ni matavuvale me tawamudu.

O ira na lewenilotu sega ni vakawati era vakaitavi ena cakacaka oqo e vale ka vakakina e valenilotu. Era vakaitavi ena kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei. Era cakacaka ena veikacivi kei na ilesilesi, ka oka kina na veiqaravi. E rawa ki na iteki kei na tabanalevu me ra tuvanaka na itaviqaravi me baleti ira vakatabakidua na lewenilotu sega ni vakawati era sa digitaka me ra vakaitavi (raica na 14.2.1.3).

14.2.1

Bulataki ni Kosipeli i Jisu Karisito

14.2.1.1

Lotu Vakamatavuvale kei na Vulici ni Kosipeli

O ira na iliuliu se lewenilotu era gadreva me ra vakaitavi e rawa ni ra tauyavutaka e dua se sivia na ilawalawa ni lotu vakamatavuvale me baleti ira na uabula sega ni vakawati kei na ilawalawa tale eso ni itabagone qase cake. Vakararaba, o ira era vakaitavi e sega ni dua na luvedra e tiko e vale. Ena vei iteki e lailai kina na lewenilotu sega ni vakawati, sa rawa ki na ilawalawa ni lotu vakamatavuvale me ra takosova na iyalayala ni tabanalevu.

Me kena ikuri, sa rawa vei ira na lewenilotu sega ni vakawati me ra digitaka me ra soqoni vakaiyaloyalo ena initaneti se vakatamata me baleta na vulici ni kosipeli e vale. Na Lako Mai, Mo Muri Au e rawa ni dua na ivurevure.

Era sa vakauqeti kece sara na itabagone qase cake me ra volayaca ena kalasi ni inisitute (raica na 15.2).

14.2.1.2

Kalasi ni Matawilivola ni Sigatabu

Ena nona veidusimaki na bisopi, sa rawa vua na peresitedi ni Matawilivola ni Sigatabu me tauyavutaka e dua na kalasi ni Matawilivola ni Sigatabu me baleti ira na itabagone qase cake (raica na 13.3.2).

14.2.1.3

iTaviqaravi

Ena ruku ni nodra veidusimaki na iliuliu ni tabanalevu se iteki, sa rawa vei ira na itabagone qase cake me ra tuvanaka ka vakaitavi vakatabakidua ena itaviqaravi baleti ira. Na itaviqaravi oqo e rawa ni vakayacori ena iwasewase ni tabanalevu se ena iteki. Na ivakaraitaki eso e rawa ni oka kina na:

• Veisiko e valetabu.

• Cakacaka ni tuva kawa.

• Wasei ni kosipeli.

• Veiqaravi ena itikotiko raraba.

• Sereivakatagi kei na soqo ni itovo vakavanua.

• Qito.

Ena nodra veidusimaki na iliuliu ni iteki, sa rawa vei ira na uabula sega ni vakawati me ra tuvanaka na itaviqaravi vaka oya ena iteki.

Sa rawa vei ira na Vitusagavulu ni iWasewase me ra cakacaka vata kei ira na peresitedi ni iteki me ra tauyavutaka na komiti me na tuvanaka na itaviqaravi ni veimataiteki me baleti ira na lewenilotu sega ni vakawati.

Na vakailavotaki ni itaviqaravi ena kau mai na ilavovakarau ni iteki se tabanalevu. Ni vakayacori na itaviqaravi ni veimataiteki se iwasewase, me ra na raica na iliuliu me na votai vakatautauvata na ilavo ki na vei iteki.

Na vakailavotaki ni veitaviqaravi me na salavata tiko kei na lawatu ena 20.2.6 Vakavo ga, e rawa ni ra sauma na lewenilotu eso na isau ni veika e vakayacori ena soqo ni veimataiteki se wasewase. Me ra vakadeitaka na iliuliu me ra vakaitavi kece.

Me baleta na ikuri ni idusidusi ni itaviqaravi, raica na 20.2 kei na 20.3.

14.2.2

Nodra Vukei na Vakaleqai Tu

14.2.2.1

Veiqaravi

Me vakataki ira kece na tisaipeli i Jisu Karisito, sa tu na veimadigi eso vei ira na lewenilotu sega ni vakawati me ra veiqaravi vakai ira vakayadudua kei na kena ka vakailawalawa. Na veiqaravi vakaitikotiko raraba esa dua vei ira na sala bibi duadua era vakaqaqacotaki kina vakayalo na itabagone qase cake.

Na itaviqaravi ni veivukei e rawa ni vakanamata ki na:

• Veiqaravi ni Bula Raraba kei na Bula Rawati Koya.

• Tuva kawa.

• Na dodoliga yani ki na itikotiko raraba.

• Wasei ni kosipeli

• Vakaqaqacotaki ira na lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai.

• Na gagadre ni kawatamata ena noda vanua se veivanua tale eso.

Ena vanua e tiko kina, na JustServe.org e vakatura tiko na veimadigi ni veiqaravi vei ira na tamata yadua kei na ilawalawa.

14.2.2.2

Veiqaravi

O ira yadua na tagane sega ni vakawati e lesi vei ira na turaga dauveiqaravi. Na yalewa yadua sega ni vakawati e lesi vei ira na dauveiqaravi yalewa kei na dauveiqaravi tagane. E vakayacori na veilesi ki na tamata yadua, ka segai ki na ilawalawa se vale. (Raica na wase 21.)

14.2.3

Sureta na Tamata Taucoko me ra Ciqoma na Kosipeli

Sa nodra madigi na lewenilotu sega ni vakawati me ra sureti ira na tamata kecega me ra ciqoma na veivakalougatataki ni kosipeli i Jisu Karisito. Era vakayacora oqo ena kena wasei na kosipeli, vakaqaqacotaki ni lewenilotu vou kei ira era sa lesu tale mai, ka dodoliga yani vei ira era sega tu ni vakaitavi. (Raica na wase e 23.)

Eso na itabagone qase cake era dau veitosoyaki vakawasoma. Sa rawa talega vei ira na itabagone qase cake me ra vakarautaka na itaviqaravi ena veigauna eso me ra kunea ka kidavaki ira kina na itabagone qase cake ena iteki. Na veitaviqaravi oqo e rawa talega me vakayacori vata kei ira na iteki era tiko voleka.

Sa rawa vei ira na itabagone qase cake me ra veivuke vakabibi ena veivakavulici kei na veitokoni ki vei ira na daukaulotu tudei.

14.2.4

Vakaduavatataki na Matavuvale me Tawamudu

Vakatamata yadua ka vakailawalawa, na lewenilotu sega ni vakawati e rawa ni vukea na vakaduavatataki ni matavuvale me tawamudu. Me kena ivakaraitaki, e rawa ni ra:

• Vakavakarau me ra vakayacora na veiyalayalati kei na Kalou ena ciqomi ni cakacaka vakalotu, ka oka kina na edaumeni ni valetabu (raica na 27.2.2).

• Veiqaravi vaka liganicakacaka vakalotu ni valetabu se cakacaka vaka sega ni saumi (raica na 25.5).

• Vakaitavi ena veicakacaka vakalotu me baleti ira na mate.

• Vulica me baleta na nodra isema ni matavuvale kei ira na nodra qase e liu (raica na Noqu Matavuvale: iTalanoa Eso e Kauti Keitou Vata Mai).

• Raici ira na qase e liu era gadreva tu na cakacaka vakalotu ni valetabu (raica na FamilySearch.org).

• Veiqaravi vaka daunivakasala ni valetabu kei na tuva kawa (raica na 25.2.4).

• Vakaitavi ena tuvayaca vakamatanivola (raica na FamilySearch.org/indexing).

14.3

Tabanalevu kei na iTeki ni iTabagone Qase Cake kei na Tabanalevu ni Uabula Sega ni Vakawati

E vuqa na lewenilotu sega ni vakawati era tiko ena veitabanalevu ena veivanua eso. Vakavo ga, ni ra lewe levu na lewenilotu sega ni vakawati era tiko voleka, sa rawa vei ira na iliuliu ni matabete me ra vakatututaka na tauyavutaki ni veitabanilotu oqo. E dodonu vei ira na tabanilotu oqo me ra sotava na veika sa gadrevi tiko ena wase 37.

• E dua na tabanalevu ni itabagone qase cake sega ni vakawati me baleti ira na yabaki 18–35 (raica na 37.2)

• E dua na iteki ni itabagone qase cake sega ni vakawati me baleti ira na yabaki 18–35 (raica na 37.3)

• E dua na tabanalevu ni uabula sega ni vakawati me baleti ira na yabaki 36–45 (raica na 37.5)

Ena veivanua e levu kina na itabagone qase cake sega ni vakawati, sa rawa vei ira na iliuliu ni matabete mera vakatura na kena tauyavutaki:

• E dua na tabanalevu ni itabagone qase cake sega ni vakawati me baleti ira na yabaki 18–25.

• E dua na tabanalevu ni itabagone qase cake sega ni vakawati me baleti ira na yabaki 26–35.

Era na vakayagataka na tabanilotu oqo na parokaramu tudei ni Lotu ena sala e rawa ni taucoko kina. Era na vakamuria na ivakaro e tiko ena ivoladusidusi oqo.

Sa rawa vei ira na lewenilotu veiganiti me ra digitaka me ra lewena na tabanalevu ni itabagone qase cake se na tabanalevu ni uabula sega ni vakawati, ena vanua e tiko kina. Se e rawa ni ra digitaka me ra lewena na nodra tabanalevu ena nodra vanua.

Na leweni ni dua na tabanalevu ni itabagone qase cake se tabanalevu ni uabula sega ni vakawati e sega ni tudei:

• Ni vakamau e dua na lewenilotu sega ni vakawati, sa yaco o koya me lewena e dua na tabanalevu ena vanua e tiko kina.

• Ni sa yabaki 36 e dua na lewe ni tabanalevu ni itabagone qase cake, sa na lewena o koya e dua na tabanalevu ni itabagone qase cake (kevaka e tiko e dua ena vanua e vakaitikotiko kina o koya) se dua na tabanalevu ena vanua e tiko kina.

• Ni sa yacova na yabaki 46 e dua na lewe ni tabanalevu ni uabula sega ni vakawati, sa yaco o koya me lewena e dua na tabanalevu ena vanua e tiko kina.

Ni dewa tiko mai na veitabanalevu, ena veitaratara o lewenilotu kei ira na nona iliuliu vei ira na iliuliu ni tabanalevu ena vanua e tiko kina. O ira na iliuliu ni tabanalevu vou era na lesia na turaga kei na marama dauveiqaravi. Era na tuvanaka e dua na veikacivi se ilesilesi ka na vukea na lewenilotu me kidavaki ka vakaitavi ena cakacaka ni tabanalevu.

14.4

iKuri ni Dusidusi kei na Lawatu

14.4.1

Veivanua ni Vakasoqoni

Na veivanua ni vakasoqoni sa ikoya e dua na vanua e lesi me ra soqoni vata kina na itabagone qase cake kei ira na nodra itokani me ra veitokani ka vakaitavi ena dua vei ira na ka oqo:

• Vulici ni kosipeli, oka kina na inisitute

• Vuli ni bula rawati koya, madigi ni vuli, kei na ilawalawa veitokoni

• Veiqaravi kei na itaviqaravi

• Wasei ni kosipeli kei na dodoliga ki na itikotiko raraba

• Cakacaka ni valetabu kei na tuvakawa

• Na Parokaramu Tale Eso ni Lotu

Na veivanua ni vakasoqoni kece sa lesi e dodonu me ratou vakadonuya na Mataveiliutaki ni iWasewase. Na veivanua ni vakasoqoni ena raici raraba mai vei ira na peresitedi ni iteki kei na bisopi. Era na tauyavutaki ena veivale ni Lotu sa tu rawa, me vaka e dua na valenilotu se vale ni inisitute. O ira na peresitedi ni iteki era gadreva me ra tauyavutaka e dua na vanua ni vakasoqoni vata me baleti ira na itabagone qase cake e dodonu me ra veitaratara yani ki na Mataveiliutaki ni iWasewase.

14.4.2

Bogi ni Moniti

Vakavo ga, na tabanalevu ni itabagone qase cake kei na tabanalevu ni uabula sega ni vakawati e rawa ni vakayacora na itaviqaravi ena bogi ni Moniti, oka kina ena veivale ni Lotu (raica na 20.5.3).

14.4.3

iKuri ni Kuoramu ni iTalatala Qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei

Ena veivakadonui nei peresitedi ni iteki, na bisopi ni dua na tabanalevu me baleti ira na lewenilotu sega ni vakawati e rawa ni tauyavutaka e sivia e dua na kuoramu ni iSoqosoqo ni Veivukei kei na kuoramu ni italatala qase. (Raica na 8.3.3 kei na 9.1.3.)

14.4.4

Ira na Lewenilotu Era Kacivi me ra Veiqaravi ena Tabanilotu ni Lewenilotu Sega ni Vakawati

O bisopi duadua ga kei peresitedi ni iteki ena tabanilotu ni lewenilotu sega ni vakawati e gadrevi me kacivi mai na dua na tabanalevu ena vanua e tiko kina. Ena veidusimaki ni Yalotabu, e vuqa tale na veikacivi era rawa ni vakatawani mai vei ira era tiko ena tabanilotu ni lewenilotu sega ni vakawati.

O ira era dau kacivi mai na na dua tale na tabanalevu me ra veiqaravi ena dua na tabanilotu ni lewenilotu sega ni vakawati era na veiqaravi ga ena loma ni tolu ki na lima na yabaki ka sega ni sivia ena veitabanilotu oqo. Ena gauna lavaki oqo ena oka kina na veiqaravi veitarataravi ni veikacivi duidui eso.

O ira na iliuliu ni iteki ena vanua era tiko kina e dodonu me ra veitokoni vei ira na lewenilotu me ra veiqaravi ena veitabanilotu ni lewenilotu sega ni vakawati. Ia, era na veivakasalataki na iliuliu me ra kila vinaka na ituvaki ni nodra bula na lewenilotu.

E rawa ni ra kacivi na tamata yadua se veiwatini. Ena so na gauna, ena gadrevi vua e dua e vakawati me tiko ga ena tabanalevu ena vanua e tiko kina kei watina ka dua me laki veiqaravi ena dua na tabanalevu ni lewenilotu sega ni vakawati.

Na nodra ivolatukutuku ni lewenilotu na bisopi kei na nodra matavuvale e dau tiko ga ena nodra tabanalevu ena vanua e tiko kina ena gauna era lako me ra lai veiqaravi kina ena tabanalevu ni lewenilotu sega ni vakawati. Sa vakakina vei ira era veiqaravi tiko ena mataveiliutaki ni iteki se matabisopi, ena matabose e cake, se ena mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki kevaka era kacivi na lewenilotu oqori me ra veiqaravi ena taudaku ni nodra tabanalevu ena vanua era vakaitikotiko kina. O ira na iliuliu oqo era na sauma na nodra ikatini kei na isolisoli ni lolo ki na nodra tabanalevu ena vanua era vakaitikotiko kina. Era na gole talega ki na nodra iliuliu ni tabanalevu kei na iteki ena vanua era vakaitikotiko kina me baleta na veivakatarogi ni ivolatara ni valetabu.

14.4.5

Sereki ni Vuli

Kevaka e rawa, me na veiqaravi tikoga na tabanalevu ni itabagone qase cake ena gauna ni sereki ni vuli. Sa rawa me ra soqoni vata e vuqa na tabanalevu ni itabagone qase cake ke gadrevi vakakina. Ena kena vakaoqo, na vei tabanalevu era na dui maroroya ga na nodra ivolatukutuku, vata kei na iwiliwili ni tamata era tiko ena soqoni, kei na veika vakailavo.

14.4.6

Veivakatarogi ena Tabanalevu kei na iTeki ni iTabagone Qase Cake

Ena vuqa na gauna, ena veivakatarogi o peresitedi ni iteki vei ira na lewenilotu era:

• Ciqoma na nodra dui edaumeni

• Vauci ki vei watidra.

• Vakatututaki me ra ciqoma na Matabete i Melikiseteki.

• Vakaturi me veiqaravi vakadaukaulotu.

Vakavo ga, na peresitedi ni iteki ni dua na iteki ni itabagone qase cake e rawa ni vakadonuya me rau vakayacora eso na veivakatarogi oqo o irau na nona daunivakasala.

Ena tabanalevu ni itabagone qase cake e levu na kena iwiliwili, sa rawa vei bisopi me lesi rau na nona daunivakasala me rau veivakatarogi vei ira na lewenilotu era:

• Ciqoma na nodra dui edaumeni

• Vauci ki vei watidra. (Raica na 26.3.1.)

14.4.7

Vakaitavi ena iTaviqaravi ni Lewenilotu Sega ni Vakawati

Ni dua na tamata e sa tawase mai vei watina se vaqara tiko me sa sere ena vakaitavi ena dua tabanalevu ena vanua e vakatikotiko kina. Sa rawa vua me tiko ena dua na tabanalevu se itaviqaravi baleti ira na lewenilotu sega ni vakawati ni sa tau oti vakalawa na nona sere.

14.4.8

iTubutubu Dua

O ira na lewenilotu kei na iliuliu me ra na kila ka sasagataka na veivuke me na sotava na nodra gagadre bibi na itubutubu dua. O ira na itubutubu dua era tiko vata kei ira na gonelalai e vale era na dau soqoni ena nodra tabanalevu ena vanua e tiko kina. Ni ra vakayacora oqo ena rawa kina vei ira na gone me ra vakaitavi vakawasoma ena isoqosoqo ni Lalai kei na itabagone. O ira na itubutubu dua sega ni vakawati e rawa ni ra tiko ena itaviqaravi ni dua na tabanalevu ni itabagone qase cake se tabanalevu ni uabula sega ni vakawati.