“18. Karaoan Otenanti ao Kakabwaia n te Nakoanibonga,” Aeniboki ni Kabuta: Beku n Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira (2024).
“18. Karaoan Otenanti ao Kakabwaia n te Nakoanibonga,” Aeniboki ni Kabuta.
18.
20. Karaoan Otenanti ao Kakabwaia n te Nakoanibonga
18.0
Moantaeka
Otenanti ao kakabwaia bon mwakuri aika tabu are a karaoaki man ana kairiaia te nakoanibonga n aran Iesu Kristo. Ngkai taan taua te nakoanibonga a karaoi otenanti ao kakabwaia, a ira bannan te Tia Kamaiu ni kakabwaiaia tabeman. Otenanti ao Kakabwaia n te Nakoanibonga a karekea te toma nakon mwaakan te Atua (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 84:20).
Otenanti ao kakabwaia a karaoaki ma te onimaki iroun Tamara are i Karawa ao Iesu Kristo ao ni kaineti ma ana kairi te Tamnei ae Raoiroi. Taan kairiiri a taraia bwa a karaoaki ma te kariaia ae riai (ngkana e kainnanoaki), ma te kariaia n te nakoanibonga ae kainnanoaki, n te kawai ae eti, ao irouia aomata aika tau (taraa 18.3).
Ibukin kaetieti iaon otenanti ao kakabwaia n te nakoanibonga, taraa 38.2.
18.1
Otenanti ibukin te Kamaiuaki ao te Karietataaki
Te nakoanibonga kanoana te kariaia n karaoi ana otenanti te euangkerio are a riai ibukin te kamaiuaki ao te karietataaki. Aomata a karaoi berita aika tabu ma te Atua ngkai a karekei otenanti aikai. Te otenanti n te kamaiuaki ao te karietataaki a kaotaki i nano:
-
Te Bwabetito
-
Kamatoaki ao ana bwai n tituaraoi te Tamnei ae Raoiroi
-
Karekean te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao te katabuaki nakon te aobiti (ibukiia mwaane)
-
Entaumente n te Tembora
-
Te kabaeaki n te tembora
Ibukin rongorongon taekan karaoan katabu aikai ibukiia naake a aki toamau aia Iango, tarai aika imwiina:
-
Ibukin te bwabetito ao te kamatoaaki (38.2.8.1)
-
Ibukin te katabuaki nakon aobitin te Nakoa n te Nakoanibonga ae te Merekitereka (38.2.9.7)
-
Ibukin te entaumente n te tembora ao te kabaeaki (27.2.1.3 ao 27.3.1.2)
Ngkana te ataei are e bungiaki n te berita ae e mate imwaain 8 ana ririki, akea te otenanti ae kainnanoaki ke ni karaoaki. Ngkana te ataei e aki bungiaki n te berita, te otenanti ae tii kainnanoia teuanne ke neienne e na riai ni kabaeaki nakoia ana karo. Ibukin ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu, ni kabane ataei ake a mate imwaain 8 aia ririki a “kamaiuaki n te abanuea ae te teretio i karawa” (Reirei ao Berita aika Tabu 137:10; taraa naba Moronaai 8:8–12).
18.2
Otenanti ao Kakabwaia n te Nakoanibonga ake tabeua
Otenanti ao kakabwaia ake tabeua a angania natin te Atua te kona ni karekea Mwaakana, ana kamaiu, ana karaunano, ao ana kairi. Otenanti ao kakabwaia aikai a kaotaki i nano:
-
Aranakiia ao Kakabwaiakiia ataei
-
Te toa
-
Karekean te Nakoanibonga ae te Aaron ao te katabuaki nakon te aobiti (ibukiia ataeinimwaane ao mwaane)
-
Kaokoroaia memwba bwa a na beku i nanon nakoaia
-
Katabuan te bwaa
-
Kakabwaiaan te aoraki
-
Kakabwaia ni karaunano ao n reirei, n ikotaki ma ana kakabwaia te karo
-
Katabuakin mweenga
-
Katabuakin ruanimate
-
Kakabwaia n tamanuea irouia tamanuea ake a katabuaki
18.3
Iran karaoan te Otenanti ke te Kakabwaia
Naake a karaoi ke a ira karaoan te otenanti ke te kakabwaia a riai ni iai irouia ana kariaia te nakoanibonga ao n tau. N ae tabangaki, aron te tau e irekereke ma tauan te rekomente nakon te tembora. E ngae n anne, man ana kairi te Tamnei ao kaetieti n te mwakoro aei, bitiobi ao beretitenti n titeiki a kona n kariaia kaaro ao buumwaane ake a taui aobiti ake a riai ni karaoi ke n ira karaoan tabeua otenanti ao kakabwaia e ngae ngke a tuai tau nakon te tembora. Are iai irouna te nakoanibonga are e tuai kaitiakii ana bure aika rawawata e riai n aki iri.
N ae tabangaki, tii taan kairiiri n te nakoanibonga ao naake iai irouia te nakoanibonga ake tabeman ake kaain te utu ke raoraoia aika kona ni ira karaoan te otenanti ke te kakabwaia.
Te aomata are e karekea te otenanti, kaain te utu, ao taan kairiiri n te nakoanibonga a na bane ni maroroakinna bwa antai ao iraman aika a na iri. Te babaire aei e na riai ni karaoaki imwain ae karaoaki te otenanti.
Ngkana tii temanna ke uoman ae kona n ira karaoana, a uaia ni katokai baia n te aro ae bebete i aon atuun te aomata. Ngkana e mwaiti aika a iri, a kamronrona te aomata are e na karekea te otenanti ke te kakabwaia. A bane ni katokai baia te angatai ni kabebetea iaon atun te aomata (ke iaan te teei are e kakabwaiaaki) ao baiia te angamaing iaon angan te tari are ni maingina. Temanna e kabongana bwanaana ni karaoa te otenanti ke e anga te kakabwaia.
Karaoan ke karekean tabeua otenanti ao kakabwaia e kainnanoi kariaia mairoun te mataniwi are e taui kiingin te nakoanibonga ae a kainnanoaki (taraa 3.4.1). N aron ae kainnanoaki, e na kona n nako te kariaia man ana kariaia te kauntira. Nora te tiaata ae i nano. Bwaai n ibuobuoki ake a kaeti nakon te titeiki beretitenti a kaeti naba nakon te mition beretitenti. Bwaai n ibuobuoki ake a kaeti nakon te bitiobi a kaeti naba nakon te beretitenti n te mwaanga.
Antai Taan Kairiiri aika Taui Kiing n Anga te Kariaia ni Karaoi ke ni Karekei Otenanti ibukin te Kamaiuaki ao te Karietataaki?
|
Otenanti |
Antai ae Taui Kiing |
|---|---|
Otenanti Te Bwabetito | Antai ae Taui Kiing Bitiobi (ibukiia ataei aika 8-aia ririki ao ibukiia membwa ake a tauaki mwiia n te rekooti aika 9 aia ririki ao ake a ikawai riki ake a taonaki aia bwabetito ni kaeti ma aomata ake a aki toamau aia iango) Beretitenti n te mition (ibukiia ake a rairaki) |
Otenanti Kamatoaki ao Ana bwai n tituaraoi te Tamnei ae Raoiroi | Antai ae Taui Kiing Bitiobi (ibukiia ataei aika 8-aia ririki ao ibukiia membwa ake a tauaki mwiia n te rekooti aika 9 aia ririki ao ake a ikawai riki ake a taonaki aia bwabetito ni kaeti ma aomata ake a aki toamau aia iango) Beretitenti n te mition (ibukiia ake a rairaki) |
Otenanti Karekean te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao te katabuaki nakon te aobiti (ibukiia mwaane) | Antai ae Taui Kiing Beretitenti n te titeiki |
Otenanti Entaumente n te Tembora | Antai ae Taui Kiing Bitiobi ao titeiki beretitenti |
Otenanti Te kabaeaki n te tembora | Antai ae Taui Kiing Bitiobi ao titeiki beretitenti |
Antai Taan Kairiiri aika Taui Kiing n Anga te Kariaia ni Karaoi ke ni Karekei Otenanti ao Kakabwaia ake Tabeua?
|
Otenanti ke Kakabwaia |
Antai ae Taui Kiing |
|---|---|
Otenanti ke Kakabwaia Aranakia ao Kakabwaiakiia ataei | Antai ae Taui Kiing Bitiobi |
Otenanti ke Kakabwaia Te toa | Antai ae Taui Kiing Bitiobi |
Otenanti ke Kakabwaia Karekean te Nakoanibonga ae te Aaron ao te katabuaki nakon te aobiti (ibukiia ataeinimwaane ao mwaane) | Antai ae Taui Kiing Bitiobi |
Otenanti ke Kakabwaia Kaokoroakiia memwba bwa a na beku i nanon nakoaia | Antai ae Taui Kiing Taraa 30.8 |
Otenanti ke Kakabwaia Katabuan te bwaa | Antai ae Taui Kiing E aki kainnanoa te kariaia |
Otenanti ke Kakabwaia Kakabwaiaan te aoraki | Antai ae Taui Kiing E aki kainnanoa te kariaia |
Otenanti ke Kakabwaia Kakabwaia ni karaunano ao n reirei, n raonaki ma ana kakabwaia te karo | Antai ae Taui Kiing E aki kainnanoa te kariaia |
Otenanti ke Kakabwaia Katabuakin mweenga | Antai ae Taui Kiing E aki kainnanoa te kariaia |
Otenanti ke Kakabwaia Katabuakin ruanimate | Antai ae Taui Kiing Te tia kairiiri n te nakoanibonga are e tararua n te bootaki |
Otenanti ke Kakabwaia Kakabwaia n Tamanuea | Antai ae Taui Kiing Bitiobi |
18.4
Otenanti ibukiia Ataei aika Uarereke ake a tuai koro 18 aia ririki
A kaotaki ni mwakoro aika a rinan i nano kainibaire ibukin karekean te kariaia mairouia kaaro ke taan tararua ibukin te teei ni karekean otenanti ao kakabwaia:
-
Ibukin te bwabetito ao te kamatoa 38.2.8.2
-
Ibukin te katabu nakon te aobiti n te nakoanibonga: 38.2.9.2
Ibukin titiraki i aon inaomataia n te tua karo ke taan tararua, e na karekea te kaetieti iaan te tua te bitiobi ke te beretitenti n te titeiki man aobitin te Kaeti Tua n te Ekaretia ke man te aobiti n te aono (taraa 38.8.23).
18.5
Karaoan Otenanti ibukiia ao irouia Aomata ake Aki Toamau
18.6
Aranakia ao Kakabwaiakiia Ataei
“Kaain ana ekaretia Kristo ake iai natiia a na riai ni uotiia nakoia unimwaane i matan te ekaretia, ake a na katokai baia i aoia n aran Iesu Kristo, ao ni kakabwaiaia n arana” (Reirei ao Berita aika Tabu 20:70).
Ataei a tataneiai n aranaki ao ni kakabwaiaaki n tain te aki mamatam ao te kaoti koaua n te uoote n te tabo are a maeka iai ana karo. Aio e bon koaua n aki taraaki bwa ana karo te ataei a tia ni mare. Ngkana tiaki ti teuana aia tabo ni maeka ana karo, te otenanti e kona ni karaoaki n te uoote are e na maeka iai te ataei.
Bitakin te tai ao te tabo are e na kakabwaiaaki iai te ataei e na riai ni kariaiakaki iroun te bitiobi. Bitaki aika a kona ni karaoaki ni ikotaki ma kakabwaia n tiaki tabatin te aki mamatam, riki n uoote ake e mwaiti iai ataei ao kakabwaia n uoote ake tabeua are a maeka iai tibun te ataei ke are e mwaiti iai aia utu. Te bitiobi e kona naba ni kariaia taan taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka ni kakabwaia te ataei n te mweenga. Te membwa n te bitiobiriki e na kaira te boowi.
Ibukin rongorongon taekan aranakiia ao kakabwaiakiia ataei inanon kangaanga aika onoti, taraa 38.2.7.
18.6.1
Antai ae E anga te Kakabwaia
Te otenanti n arana ao ni kakabwaia te ataei e karaoaki irouia aika taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka, ni kaineti ma Reirei ao Berita aika Tabu 20:70. Taan kairiiri n te Nakoanibonga a riai ni kaongoia membwa te tai aio imwaain aranakia ao kakabwaiakia natiia. Taan kairiiri a riai n taraia bwa akea te kabwainrang ke te kairua nakoia aomata n tatabemaniiaa ke utu.
E na reitaki te aomata ke te utu are e tangiria bwa e na karekea arana te teei ke te kakabwaia ma te bitiobi ni mwakurian te otenanti. E taui kiingin te nakoanibonga ibukin aranakiia ao kakabwaiakiia ataei i nanon te uoote.
Te bitiobi e kona ni kariaia te karo are e taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka n arana ao ni kakabwaia natina e ngae ngke e tuai tau te karo nakon te tembora (taraa 18.3). Bitiobi a kauringiia kaaro bwa a na katauraoiia ni kakabwaiaa oin natiia.
N karaoa te kakabwaia nakon te ataei, te aomata are e aki mena n ana uoote e riai n kaota te rekomente nakon tembora ae tuai bane taina nakon te tia kairiiri are e tararua. Ke e kona ni kaota te Rekomente ni Karaoa te Otenanti ae tiainaki irouia kaain ana bitiobiriki.
18.6.2
Kaetieti
Iaan ana kairiiri te bitiobiriki, naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a bootaki ni kamronron n arana ao ni kakabwaia te ataei. A kaaki baia iaan te ataei, ke a katokai baia n te aro ae bebete iaon atuun te ataei are e ikawai riki. Ngkanne temanna e kanakoa bwanaana ni karaoa te kakabwaia:
-
E wetea Tamara are i Karawa n aron te tataro.
-
E taekinna bwa e karaoaki te kakabwaia man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
E angan te ataei arana.
-
E wetea te Ataei.
-
E anga kakabwaia nakon te ataei n aron are kairaki iroun te Tamnei.
-
E kainiin n aran Iesu Kristo.
18.6.3
Booma ibukin Ana Rekooti te Ataei ao Beban te Kakabwaia
Imwain ae kakabwaiaaki te ataei, te kiraaka e kabongana Leader and Clerk Resources (LCR) ni katauraoa te Booma ibukin Ana Rekooti te Ataei. Imwiin te kakabwaia, e karaoa te rekooti n te tititem anne ao e katauraoa Beban te Kakabwaia. Te beba aei e tiainaaki iroun te bitiobi ao a anganaki ana karo ke taan tararuaa te ataei.
Te ara iaon te rekooti ao te beba a riai n titebo ma te bong ni bung, n aobitin te tabo ni bung, ke arana ae kinaaki n te tua.
18.7
Te bwabetito
Te bwabetito n te kateboaki iaan te ran iroun temanna ae kariaiakaki e kainnanoaki bwa e aonga temanna n riki bwa kaain te Ekaretia ao ni karekea te Tamnei ae Raoiroi. Ni kabane ake a ukora te karietataaki a riai n ira bannan te Tia Kamaiu man karekean otenanti aikai. (Taraa Mataio 3:13–17; Ioane 3:3–7; Makuri 2:37–38; 2 Nibwaai 31:5–21.)
Ibukin rongorongo iaon bwabetito inanon kangaanga aika onoti, taraa 38.2.8.
18.7.1
Kariaia ibukin te Aomata bwa E na Bwabetitoaki ao ni Kamatoaki
18.7.1.1
Ataei ake Membwa n te Rekooti
Te bitiobi e taui taain kiing ibukin bwabetitoakiia ataei ake 8 aia ririki ake membwa n te rekooti n te uoote. Ataei aikai a riai ni bwabetitoaki ao ni kamatoaki iaon ke imwin koron aia ka 8 n ririki n angaraoina (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 68:27). Aikai ataei ake iai mwiin aia reekooti ngkai membwa ngaiia n te Ekaretia (taraa 33.6.2). Ngkana a roko ataei n aia ririki ae 8, e na kakoaua te bitiobi bwa e na reke aia tai ni butimwaea te euangkerio ao ni bwabetitoaki ao ni kamatoaaki.
Ibukin rongorongon taekan te bwabetito ao kamatoaakin te aomata are e aki toamau ana iango, taraa 38.2.4 ao 38.2.8.1.
Te bitiobi ke te kauntira are e mwiokoaki e na intawiuiia ataei ake iai aia rekooti ibukin te bwabetito ao te kamatoa. Kaetieti a katauraoaki i nanon 31.2.3.1.
Ibukin rongorongon kanoan Rekooti ni Bwabetito ao te Kamatoa, taraa 18.8.3.
Bitiobi a na anga aia tararua ae onoti nakoia ataei ake 7-aia-ririki i nanon te uoote, ni kakoaua bwa aia karo, taan kairiiri n te Moanrinan ao taan reirei, ao koraki ake a mwiokoaki n ibuobuoki nakoia aia utu ni buokiia ni katauraoi nakon te bwabetito ao te kamatoa. Taan kairiiri n te Kooram n unimwaane ao te Botaki n Aine a kaungaia naba kaaro bwa a na katauraoiia natiia ibukin otenanti aikai.
18.7.1.2
Aika rairaki
Te beretitenti n te mition e taui kiingin te nakoanibonga ibukin bwabetitoaaia aika rairaki i nanon te mition. Ibukin aei, mitinare ake a bwanin aia tai a intawaiuniia taan rairaki ibukin te bwabetito ao te kamatoa. Kaetieti a katauraoaki i nanon 31.2.3.2.
Ibukin rongorongon kanoan Rekooti ni Bwabetito ao te Kamatoa, taraa 18.8.3
18.7.1.3
Ataei ake Aki Mare Aia Karo (Raure aia Karo)
Ibukin kainibaire ibukin bwabetitoaia ao kamatoakiia ataei aika uarereke, taraa 38.2.8.2
18.7.2
Taromauri ni Bwabetito
Te taromauri ni bwabetito e riai n bebete, ni kimototo, ao n korakora iai te tamnei. E kona n aikai kanoana:
-
Katangitang imwain ae waaki
-
Te butimwaei ae e uarereke iroun te tari are e kaira te taromauri
-
Te anene ni kaukuki ao n tataro
-
Teuana ke uoua taetae aika a uarereke i aon botoniango n te euangkerio, n aron te bwabetito ao te Tamnei ae e Raoiroi
-
Katangitang
-
Te bwabetito
-
Te tai n aki kakarongoa n aia tai naake a bwabetioaki n onei aia kunnikai nakon aika a mwau (anene n taromauri ao kunan te Moanrinan a kona ni katangaki ke n aneneaki n te tai aei)
-
Kamatoaaia ataei aika 8 aia ririki ake membwa n te rekooti; kamatoaaia naake a rairaki (taraa 18.8)
-
Te kaoti koaua irouia nake a tibwa rairaki, ngkana a tangiria
-
Te anene ni kainiin ao te tataro
-
Te katangitang imwiin bwaran te taromauri
Ngkana te ataei ae iai ana rekooti e katauraoia nakon te bwabetito, temanna kaain te bitiobiriki ao te beretitentii n te Moanrinan a na marooro ma te utu ni bairea ao n anga te tai are e na bo te bwabetito iai. Te membwa n te bitiobiriki e na kaira te bootaki ni bwabetito. Ngkana e raka iaon temanna te ataei ae e na bwabetitoaki n te namwakaina anne, a kona ni bootaki ibukin karaoan te taromauri ni bwabetito.
N titeiki ae mwaiti iai ataei aika iai aia rekooti, ataei man uoote aika a kakaokoro a kona ni bootaki ibukin karaoan te taromauri ni bwabetito. Ngkana e karaoaki aei, te membwa n te beretitentii n te titeiki ke te beretitentii n te Moanrinan n te titeiki ke te kauntira ae rietaata a na marooro ma aia utu ataei ake a na bwabetitoaki ni bairea ao n anga te tai are e na bo iai te bwabetito. Te membwa n te beretitentii n te titeiki ke te kauntira ae rietaata are mwiokoaki e kaira te bootaki ni bwabetito aei. Uoote ke utu a kona ni bootaki n okoro ni kabanean mwakoron te taromauri ni bwabetito bwa aonga ataei n tatabemaniia ni bon kinaaki temanna ma temanna. Aio e kona ni karaoaki, tao te katooto, ibukin te otenanti ni bwabetito, te kamatoa, ke te taetae irouia kaain te uoote ke te utu. Te membwa n te bitiobiriki e kaira mwakoron te taromauri anne.
Taromauri ni bwabetito ibukiia taan rairaki e riai ni baireaki taina n te tai are a tauraoi iai 31.2.3.2. Bwabetitoan temanna kaain te utu a riai n aki baenikai tii ibukin taningaan te karo bwa e na kona ni kareka te nakoanibonga ao ni karaoa te bwabetito.
Iaan ana kairiiri te bitiobiriki, te tia kairiiri ibukin ana mition te uoote (ngkana iai ae e a ti ni weteaki) ke temanna kaain te kooram n unimwaane are e kaira te mwakuri ni mitinare n te uoote e bairea ao e kaira te taromauri ni bwabetito ibukiia taan rairaki. E bairea naba kamatoakiia ake a tibwa rairaki ngkana a na aki kamatoaaki n tain te bootaki n toa. A kaai n reitaki naba ma mitinare aika a bwanin aia tai.
18.7.3
Antai ae Karaoa te Otenanti
Te otenanti n te bwabetito e karaoaki iroun te ibonga ke te tia taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka. Te aomata are e karaoa te bwabetito e riai ni karekea te kariaiakaki iroun te bitiobi (ke iroun te beretitenti n te mition ngkana te mitinare ae karaoa te bwabetito).
Te bitiobi e kariaia te karo are te ibonga ke are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka bwa e na bwabetitoa natina e ngae ngke te tama e tuai tau nakon te tembora (taraa 18.3). Bitiobi a kaungaia kaaro bwa a na katauraoia ni bwabetitoiia oin natiia.
Ni karaoan te kakabwaia nakon te ataei, te aomata are e aki mena n ana uoote e riai n kaota ana beeba ni kariaia nakon te tembora ae tuai bane taina nakon are tararua. Ke e kona ni kaota te Rekomente ni Karaoa te Otenanti ae tiainaaki iroun kaain ana bitiobiriki.
18.7.4
Te Tabo are E na karaoaki iai te Otenanti
A riai bwabetito ni karaoaki n te nei ni bwabetito ngkana iai ae tauraoi. Ngkana akea te nei ni bwabetito, te tabo ae korakora iai te ran a kona ni kabonganaaki. E riai n tau ibukin te aomata are e na karaoa te otenanti ao te aomata are e na bwabetitoaki ni kona n tei iai. Te ran a aki katabuaki ibukin te bwabetito.
Ngkana e kabonganaaki te nei ni bwabetito, e kabaeaki taina rinanon te membwa are mwiokoaki iroun te bitiobi.
Ibukin te mauri, te ikawai e riai ni mena n te tai are e kanoaaki te nei ni bwabetito ao n tiku n taraia ni karokoa ae bwatakataka, e itiaki, ao e mano. Te nei ni bwabetito e riai ni baitii ni kaikaki imwin karaoan te bwabetito. Mataroan te nei ni bwabetito a riai n roka ngkana e aki kabonganaaki.
18.7.5
Kunnikai
Te aomata are e karaoa te bwabetito ao te aomata are e na bwabetitoaki a kunnikainiia n ae mainaina are e aki manii. Te aomata are entaute e bwaina te kamente iaan te kunnikai aio ngkana e karaoa te bwabetito. Iunite n te tabo a kabooi kunnikai ni bwabetito ni mwanen uoote ao a aki tiiatina kabonganaakina.
18.7.6
Taan Kakoaua
Uoman taan kakoaua, are kariaiakaki iroun te tia tararua, e taraa karaoan te bwabetito bwa e karaoaki n arona. Te membwa are e bwabetitoaki n te Ekaretia, n raonaki ma ataei ao roronrikirake, a kona n riki bwa taan kakoaua.
Te bwabetito e riai ni kaokiokaki taekana ngkana aki raoi taekinaki taekana n are koreaki n Reirei ao Berita aika Tabu 20:73. E riai naba ni manga kaokaki ngkana iai mwakoron rabwatan te aomata, irana, ke kunnikaina ae aki tebo iaan te ran.
18.7.7
Kaetieti
Ni karaoa te otenanti n te bwabetito, te ibonga ke teuare iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka:
-
E tei n te ran ma te aomata are e na bwabetitoaki.
-
E taua atain te aomata ni baina are te maing (ibukin angaraoina ao kamanoana). Te aomata are e bwabetitoaki e taua bain teuare iai irouna te nakoanibonga te maing ma bain teuanne ke neienne te maing.
-
E tabeka baina ni katikuea.
-
E atonga aran te aomata ae bwanin man taku, “N reken te kariaiakaki mai iroun Iesu Kristo, I bwabetitoiko n aran te Tama, ao te Nati, ao te Tamnei ae Raoiroi. Amen” (Reirei ao Berita aika Tabu 20:73).
-
Ngke e bonota bwairina teuanne ke neienne n angataina (ibukin riaina); ngkanne e kamena baina te angatai i nuukan te aomata ao e kateboa raoi iaan te ran, n ikotaki ma te kunnikai. Te kateboaki e bebete ngkana te aomata e kamwanua rangana teuanne ke neienne.
-
Buoka te aomata ni waerake man te ran.
18.7.8
Rekooti Ibukin te Bwabetito
Ibukin rongorongon riki karaoan te rekooti n te bwabetio, taraa 18.8.3.
18.8
Kamatoa ao Ana Bwai n Tituaraoi te Tamnei ae Raoiroi
Imwiin bwabetitoaan te aomata, teuanne ke neienne e kamatoaki bwa kaain te Ekaretia ao e karekea te Tamnei ae Raoiroi man te katokabai (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:41; Mwakuri 19:1–6). Te aomata e riki bwa kaain te Ekaretia ngkana a tia ni karaoaki otenanti aika uoua aikai ao n tia n tauaki mwiia (taraa Ioane 3:5; Reirei ao Berita aika Tabu 33:11; 3 Nibwaai 27:20).
Ibukin rongorongo iaon te kamatoa inanon waaki aika onoti, taraa 38.2.8.
Te bitiobi e taui taian kiing ibukin kamatoakiia membwa ake 8 aia ririki n te rekooti n ana uoote. Te beretitenti n te mition e taui kiing ibukin kamatoakiia taan rairaki (ibukin kabwarabwaran te bwabetito irouia ake a rairaki, taraa 31.2.3.2).
E tararuaa kamatoaaia ataei te bitiobi ake 8 aia ririki ake membwa n te rekooti. Ataei aikai ake a bon kamatoaaki naba n te bong are a bwabetitoaki iai.
A reitaki ni waaki mitinare aika a bwanin aia tai ma taan kairiiri n te uoote ni bairea kamatoaakia ake a tibwa rairaki n aron ae koreaki i nanon 18.7.2. A kona ni kamatoaaki ake a tibwa rairaki n tain karaoan te bootaki n bwabetito ke n te bootaki n toa n te uoote are a maeka iai n te tai ae tawe i mwiin bwabetitoakiia.
A kinaaki membwa aika a boou ao ni butimwaeaki bwa membwa aika a boou n te uoote n tain te bootaki n te toa i mwiin kamatoakiia. (taraa 29.2.1.1).
18.8.1
Antai ae Karaoa te Otenanti
Te otenanti n te kamatoa e karaoaki iroun teuare iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka. Te aomata are e karaoa te tataro e riai ni kariaiakaki iroun te bitiobi (ke iroun te beretitenti n te mition ngkana te mitinare ae karaoa te bwabetito).
Tii are iai irouna te nakoanibonga ae te Merekitereka are tau nakon te tembora ae kona ni karaoa te kamatoa. Ma, te bitiobi e kona ni kariaia te karo are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka bwa e na kaaina te mronron ibukin kamatoakin natina e ngae ngkana te karo e tuai tau nakon te tembora (taraa 18.3).
E riai n temanna kaain te bitiobiriki are ira buakon te otenanti aei. Ngkana mitinare a tia n reireina te tia rairaki, te bitiobi e kaoiia bwa a na ira buakona.
Ni karaoa te kamatoa n te otenanti aei, te aomata are e aki mena n ana uoote e riai ni kaota te kariaia ae tuai bane taina nakon te tembora nakon are e tararua. Ke e kona ni kaota te Rekomente ni Karaoa te Otenanti ae tiainaki irouia kaain ana bitiobiriki.
18.8.2
Kaetieti
Iaan ana kairiiri te bitiobiriki, temanna ke raka are iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a kona n ira buakon te kamatoa. A katokai baia iaon atuun te aomata ni kabebetei. Ngkanne temanna e karaoa te kakabwaia:
-
Wetea teuanne ke neienne n arana ae bwanin.
-
E taekinna bwa te otenanti e karaoaki man ana kariaia te nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
E kamatoa te aomata bwa kaain Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong aika Kaitira.
-
E taekina “e reke iroum te Tamnei ae Raoiroi” (tiaki “e reke iroum ana bwai n tituaraoi te Tamnei ae Raoiroi”).
-
E anga taeka ni kakabwaia n are kairaki iroun te Tamnei.
-
E kainiin n aran Iesu Kristo.
18.8.3
Rekooti ao Beban te Bwabetito ao te Kamatoa
Imwain ae e intawiunaki te ataei are te membwa n te rekooti ibukin te bwabetito, te kiraaka e kabongana te LCR ni katauraoa Beeban te Bwabetito ao te Kamatoa. Te bitiobi ke temanna te kauntira are mwiokoaki e karaoa te intawiu ao e tiaaina te booma. Imwin te bwabetito ao te kamatoa, te kiraaka e kabongana te booma aei ni kabooua ana rekooti te ataei n te LCR.
Ngkana te mitinare ae bwanin ana tai e intawiuna te tia rairaki ibukin te bwabetito, e kanoa te Rekooti ibukin te Bwabetito ao te Kamatoa ao ni kabongana te Area Book Planner (ABP) app. Imwin te bwabetito ao te kamatoaki, mitinare a na taui mwiin rongorongoia inanon te ABP ao n angan te kiraaka n te uoote n tauii mwiia n te kombiuta. Te kiraaka n te uoote e na rinanoi rongorongo n LCR ao ni karaoa te membwatibu rekooti.
Imwiin karaon te rekooti, te kiraaka e katauraoa Beban te Bwabetito ao te Kamatoa. Te beba aei e tiainaaki iroun te Bitiobi ao e anganaki te aomata are ana bwai.
Te ara iaon te rekooti ao te beba a riai n titebo ma te bong ni bung, n aobitin te tabo ni bung, ke arana ae kinaaki n te tua.
18.9
Te Toa
Kaain te Ekaretia a botaki ni bongin te Tabati n taromauriia te Atua ao n anaa te toa (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:75; 59:9; Moronaai 6:5–6). Inanon te otenanti aei, a anaa te kariki ao te ran ni kauringa iai ana karea te Tia Kamaiu are bon Rabwatana ao raraana ao ni kaboui aia berita aika tabu (taraa Mataio 26:26–28; Ana Rairairi Iotebwa Timiti, Mareko 14:20–25; Ruka 22:15–20; 3 Nibwaai 18; Moronaai 6:6). Aomata ni kabane a riai ni kawakina te rau n tain kakabwaiaan ao kabutan te toa.
18.9.1
Kariaia ni karaoan te Toa
Te bitiobi e taua kiingin te nakoanibonga ibukin karaoan te toa n te uoote. Naake a ira buakon katauraoana, kakabwaiaana, ao kabutan te toa a riai ni karekea te kariaia mai irouna ke mai iroun temanna are mwiokoia.
Ngkana membwa n ana uoote a aki kona n anaa te toa ibukina bwa a kainaki ni mwengaia, te tabo n tararua, te onaoraki, te bitiobi e kona ni kariaia naake iai irouia te nakoanibonga bwa a na kabuta te toa nakoia. E kona ni kariaia e ngae ngke a mena i tinanikun mwaaken ana uoote. Ma, e aki kona ni kariaia te toa bwa a na anganaki membwa ake tiaki kaain ana uoote n aanga ake tabeua.
N taai aika karako, te botaki n toa e riai n aki raka taina. N taai akanne, te bitiobi e kona ni kairiaia naake iai irouia te nakoanibonga aika tau n ana uoote ni katauraoa ao ni karaoa te toa ni mwengaia ni katoa Tabati. Bitiobi a kona naba n kairiaia bwa a na katauraoa ao ni karaoa te toa nakoia kaain te uoote ake akea naake iai irouia te nakoanibonga ni mwengaia.
Ngkana te bitiobi e kariaia te toa bwa e na katauraoaki ao ni karaoaki i tinanikun te Taromauri, kaetieti i nanon 18.9.2 bwa antai ae e na karaoa te otenanti e bwainaki.
18.9.2
Antai ae Karaoa te Otenanti
-
Taan reirei, ibonga, kaain te Nakoanibonga ae te Merekitereka a na katauraoa te toa.
-
Ibonga ao naake a taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka a kona ni kakabwaia te toa.
-
Rikan, taan reirei, ibonga, ao kaain te Nakoanibonga ae te Merekitereka a na kabuta te toa.
Ngkana e tau mwaitiia naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Aaron, bon ngaiia aika kakaraoi taabe aikai. Ngkana e aki tau mwaitia riikan ni kabuta te toa, te beretitentii n te kooram n riikan e marooro ma te bitiobi bwa antai ae e na kaoaki bwa e na ibuobuoki. N ae tabangaki, e butiia taan reirei ao ibonga bwa a na ibuobuoki imwain tuangakia unimwaane ao ibonga aika rietaata.
18.9.3
Kaetieti ibukin te Toa
Ibukin bwa e tabu aron te toa, taan kairiri n te nakoanibonga a riai ni katauraoi raoi bwa e aonga ni barongaki ao n tabu. Kunnikain te Toa a riai ni mainainaa, n itiaki, ao ni katiraaki. Tureen te toa a riai n itiaki. Tureen ao mwangkon te toa a riai n ootanaki imwain te tai.
Naake a karaoa te toa a riai ni karaoia ma te aroaroa ae tamaroa, n ataia bwa a tei ibukin te Uea. Te bitiobiriki e kaungaia bwa a na iangoa ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu n aia tai ni katauraoa, ni kakabwaia, ao ni kabuta te toa.
Naake a karaoa te toa a riai n tararaoi ao n itiaki. A riai n aki bwaini kunnikai ke bwaai ni katamaroa ake a kona ni kakiriwea te taromauri ao karaoan berita aika tabu are bon oin bukin te toa. Ngkana te bitiobi e kainnanoia ni marooro ma te tia taua te nakoanibonga ibukin baikanne, e karaoia ma te tangira. E taraa naba aron ootan te aomata n te Ekaretia.
Kabutan te toa e riai ni karaoaki n aron te taneiai ao n aki riao. N aron te katooto, aroaro n aron (kamenan baim te angamaing i nukam) ke tarakim (n aron kunnikai aika titebo) a riai n aki kainnanoaki.
Kaain te taromauri a anene kunan te toa n tain uruakan te kariki. Te anene n te kaiitemanna ke te katangitangi e na aki onea mwin anenen te taromauri aio. Akea te katangitang ae na katangaki i nanon kabutan te toa, ke imwiina.
Ngkana iai membwa aika a aoraki n te gluten, a marooro ma kaain te bitiobiriki bwa tera te anga ae e na karaoaki nakon te toa. N aron ae kainnanoaki, e kona te bitiobi ni bita aron waakinan katabuan ao kabutan te toa nakoia.
N ae tabangaki, te kariki e na tabeutaki bwa mwakoron te otenanti n te toa. E ngae n anne, ni kakoaua maurin ao manon te membwa, te membwa anne e kona ni katauraoa te kariki ae e na kona ni karika te rabwarabwataki ke teuana riki te kariki ae e a tia n tabeutaki bwa te oneanimwi ae kainaki raoi inanon te baeki te buraetitiki ke te mwangko. A anga anne nakon are iai irouna te nakoanibonga ni katokaa n te tray ae kaokoro. Te bitiobiriki e buokiia naake a kabuta te toa n ataia bwa antai membwa ake a riai n anganaki te kariki are akea iai te allergen.
Taraa disability.ChurchofJesusChrist.org ibukin kainibaire n amwarake ake a na iai mwiina nakon te rabwata.
E ngae ngke te toa bon ibukiia kaain te Ekaretia, akea te bwai ae na karaoaki n totokoia tabeman man anaakina.
18.9.4
Kaetieti
-
Naake a katauraoa, a kakabwaia, ke a kabuta te toa a riai moa n teboka baia ma te toobu ke bwaai ni katiaki ake tabeua.
-
Taan reirei, ibonga ao nake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a taraia bwa tureen te kariki ma kariki are tuai uruaki inanoia, tureen te ran ma kanoaia ae itiaki, ao kunnikai aika itiaki a mena n nneia imwain te bootaki n toa.
-
N aia tai kaain te taromauri n anenea kunan te toa, naake a na kakabwaia te toa a na karaurau n teirake, a kanakoa te kunnikai are e rabuna tureen te kariki, ao n urua te kariki nakon te tiaiti are e na tau ni kanaki.
-
Imwiin te anene n taromauri; te aomata are e na kakabwaia te kariki e katorobubua ao e taekina te tataro n toa ibukin te kariki (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:77).
-
Te bitiobi e taraia bwa tataron te toa a mataata, a eti, ao a taekinaki ma te anua ae tamaroa. Ngkana iai ae karaoa te kairua n taekana ao e a manga kaetia, e aki kainnanoaki manga kaetana. Ngkana te aomata anne e aki kaeta ana kairua, te bitiobi e tuangnga ma te akoi bwa e na manga kaoka te tataro. Te bitiobi e kabongana ana iango ngkana e na tuatua bwa e na kaokaki te tataro. E taraia bwa karaoana e na aki karika te kabwainrang ke kamangaoa te otenanti. Temanna te aomata n taiboran te toa e kona n ibuobuoki ngkana e kainnanoaki.
-
Imwiin te tataro, nake iai irouia te nakoanibonga a karaurau n kabuta te toa nakoia membwa. Teuare e tararua e moan anaia, imwina anne ao e aki naba akaka. N tai are a anganaki te turee membwa, a kona ni kabutia i marenaia.
-
Membwa a anaa te toa ni baia te atai ngkana e kona.
-
Ngkana te kariki e a tia ni kabutaki nakoia membwa ni kabane, naake a kabuta te toa a kaoki turee nakon taiboran te toa. Naake a kakabwaia te toa a rabuna tureen te kariki ao a ieta rabunan tureen te ran.
-
Te aomata are e kakabwaia te ran e katorobubua man taekina tataron te toa ibukin te ran (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:79). E kabongana te taeka ae ran n onea mwiin wain.
-
Imwiin te tataro, nake iai irouia te nakoanionga a karaurau ni kabuta te ran nakoia membwa. Teuare e tararua e moan anaia, imwina anne ao e aki naba akaka.
-
Ngkana te ran e a tia ni kabutaki nakoia membwa ni kabane, naake a kabuta te toa a kaoki turee nakon taiboran te toa. Naake a kakabwaia te toa a rabuni turee n te kunnikai, ao naake a kakabwaia ao ake a kabuta te toa a karaurau n okira aia kaintekateka.
-
Imwin te bootaki, naake a katauraoa te toa a kaitiaki, a rukumi kunnikai, ao a kanakoi kariki ake a nikirana.
18.10
Te Anga te Nakoanibonga ao te Katabuaki nakon te Nakoa
Iai uoua ieran te nakoanibong: te Aaron ao te Merekitereka (taraa 3.3; Reirei ma Berita aika Tabu 107:1, 6). Ngkana e anganaki te aomata te nakoanibonga, e katabuaki naba nakon te aobiti n te nakoanibonga anne. Ngkana a tia ni katokaaki nakoanibonga aikai iaon temanna, teuanne e tii kainnanoaki te katabu nakon aobiti tabeua n te nakoanibonga anne.
Ibukin rongorongo iaon katabu n te nakoanibonga inanon kangaanga aika onoti, taraa 38.2.9.
18.10.1
Nakoanibonga ae te Merekitereka
Te beretitenti n te titeiki e taui kiingin te nakoanibonga ibukin te anga te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao te katabu nakon aobiti aika te unimwaane ao te ibonga ae rietata. E ngae n anne, te bitiobi e tataneiai n anga araia moa ake e boutokaia ibukin katabu aikai.
18.10.1.1
Unimwaane
Taari ake a tau a na kona ni karekea te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao ni katabuaki bwa unimwaane ngkana ai 18 aia ririki ke iaona riki. Ni kaineti ma aroia are a mena inanona, te bitiobi e na kamatoa bwa te ataeinimwaane anne e riai n rekomentenaki bwa e na katabuaki bwa te unimwaane imwiin koron ana ririki 18 ke e na tiku ni maan riki n aia kooram ibonga. Aroaro aikai a kaairaki ma aroia ataeinimwaane ni:
-
Kakoaua ao Nano ni ikawai.
-
Angabeeba n te reirei.
-
Naano n reitianako ma raoraom.
-
Kaean te Kaoreti.
Ni karaoan te babaire aio, te bitiobi e reitaki moa ma te ataeinimwaane aei ao ana karo ke taan tararuaia. Mwaane aika a tau a riai ni katabuaki bwa unimwaane n aia ririki ae 19 ke imwain kitanan mweengaia nakon te kaoreti, beku n te mition ae bwanin taina, beku n tanga ni buaka, ke ni kariaia te mwakuri ae matoa.
Imwiin bwabetitoaia mwaane aika 18 aia ririki a katabuaki bwa unimwaane imwin ae a:
-
Karekea te Nakoanibonga ae te Aaron ao beku n aroia ibonga.
-
Rikirake aia atatai ae bati n te euangkerio.
-
Kaota ae a bon tau.
Akea raoi taina ae katauaki ngkai membwa n te Ekaretia.
18.10.1.2
Ibonga aika Rietata
Mwaane a katabuaki bwa ibonga aika rietaata ngkana a weteaki nakon te beretitentii n te titeikii, kauntira ae rietaata, ke te bitiobiriki. A na katabuaki naba n taai tabeua ae baireaki iroun te beretitenti n te titeiki rinanon te tataromwaaka ibukin iango ao kairi mai ieta.
18.10.1.3
Intawiu ao Kamatoaki
N ana kariaia te beretitenti n te titeikii, te bitiobi e na intawiu ma te tari n aron are e baireaki iaon te Rekooti ni Katabuan te Nakoanibonga ae te Merekitereka. Ngkanne te membwa man te titeiki beretitentii e na intawiuiia naba. Man te kariaia mairoun te mition beretitenti, te beretitenti n te mwakoro e kona n intawiuiia te tari are e na katabuaki bwa te unimwaane (taraa 6.3). Ibukin kainibaire iaon intawiu aikai, taraa 31.2.6.
Imwiin te maroro, te beretitenti n te titeikii e na bubutia kaain te kauntira ae rietaata ni kamatoa n te kateibai te babaire ni katabua te tari. Te membwa man te beretitentii n te titeiki e na kaota teuanne ibukin kamatoakina n te kateibai n tain te maungatabu n te titeiki (taraa 18.10.3). Man te kariaia mairoun te mition beretitenti, te beretitenti n te mwakoro e kona ni kaota te tari ibukin kamatoakina n te kateibai ni katabuaki bwa te unimwaane (taraa 6.3).
18.10.2
Te Nakoanibonga ae te Aaron
Te bitiobi e taui kiingin te nakoanibonga ibukin te anga te Nakoanibonga ae te Aaron ao te katabu nakon aobiti aika te riikan, te tia reirei, ao te ibonga. Taari ake a tau a tataneiai ni katabuaki nakon aobiti aikai n ririki aikai, ma tiaki imwaina:
-
Riikan ni moan te ririki are koro iai 12 aia ririki
-
Taan reirei ni moan te ririki are koro iai 14 aia ririki
-
Ibonga ni moan Tianuare n te ririki are koro iai 16 aia ririki
Te bitiobi ke te kauntira are katabeaki e na intawiu ma naake a na katabuaki bwa riikan ke taan reirei n taraia bwa ngkana a tauraoi ni maiun tamneia. Te bitiobi e na intawiu ma taari ake a na katabuaki bwa ibonga.
I mwaain te marooro n titirakina te ataeinimwane ibukin katabuana nakon te nakoanibonga, e na karekea te kariaia te bitiobi mairouia kaaro ke taan tararua. E aki kainanoaki te kariaia mairoun te karo ke te tia tararua are akea katauana iaan te tua ibukin kaitaraan te mwakuri.
Ngkana te tari e kuneaki n tau n te intawiu, te membwa n te bitiobiriki e na kaotia ibukin te kamatoa n te kateibai n te bootaki n toa (taraa 18.10.3).
Ibukin rongorongo iaonn taari ake a tibwa bwabetitoaki, taraa 38.2.9.1.
18.10.3
Kaotakin te Membwa n te Kamatoa n te Kateibai imwain ae Bon Katabuaki
Imwin tian intawiunakin te tari ao ni kuneaki n tau ibukin katabuana nakon te nakoa n te nakoanibonga, e kaotaki ibukin te kamatoa n te katebai (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 20:65, 67). Taari ake a na katabuaki bwa unimwaane ke ibonga aika rietaata a bon kaotaki iroun te membwa n te beretitientii n te titeiki inanon te tetere ae kabuta n te maungatabu n te titeiki (taraa 6.3 ibukin te kaetieti ibukin te beretitenti n te mwakoro). Taari ake a na kamatoaaki n riikan, tia reirei, ke ibonga a kaotaki iroun te membwa n te bitiobiriki n te bootaki n toa.
Te aomata are e kaira te kamatoa n te kateibai e butiia te tari n teirake. E katanoata tabekan anganakin te Nakoanibonga ae te Aaron ke Merekitereka (ngkana e kainanoaki) ao ni katabua te tari nakon te nakoa n te nakoanibonga. Ngkanne e kaoiia membwa ni kamatoa n te katebai. Ibukin te katooto, n kaota te tari nakon te katabuaki bwa te unimwaane, e kona ni kabonganai taeka n aron aikai:
“Ti uotiarake bwa [te ara] e butimwaea te Nakoanibonga are te Merekitereka ao e na katabuaki bwa te unimwane. Ake a kariaia a kona ni kaotia n te kateibai. [Toki teutana.] Ake a kaitara, ngkana iai, kam kona naba ni kaotia. [Toki teutana.]”
Te aomata are e uotakirakeaki arana e riai n iira te boutoka ni kamatoa. Ngkana e raka iaon temanna ake a uotakirakeaki araia, a bane ni kona ni kamatoaki n te kurubu.
Ngkana te membwa ae kakaonimaki e kaitara te katabuaki, te tia kairiiri are e tararua ke te tia kairiiri n te nakoanibonga temanna are e katabeaki e kaitibo ma teuanne ke neienne n te tabo ae e onoti imwiin te boowi. Te tia kairiiri e kakaea bwa e na ata bukina ngkai e kaitara te membwa. E reiakinna ngkana te membwa e atai aroaro are a kona n aki tau iai te aomata man katabuana nakon ana mwakuri te nakoanibonga.
Ti membwa ake a tamaroa aroia aika a kona n ira te kamatoa. Ma, ngkana te membwa ae e aki kakaonimaki ke te aomata ae tiaki te membwa e totokoa te mwakuri, membwa n te beretitenti n te titeikii e na marooro ma teuanne ke neienne n te aro ae raba imwiin te bootaki.
N tabeua keiti, te tari e kona ni katabuaki bwa te unimwaane ke te ibonga ae rietaata imwain are e kona ni kaotaki n tain te maungatabu n te titeiki. Ngkana e riki aei, e na kaotaki n tain te bootaki n toa n ana uoote ibukin te kamatoa n te kateibai. E na kaotaki arana n tain te maungatabu n te titeiki are imwina ibukin kamatoan katabuana (katonuan te mwakuri ibukin te kamatoa n te katebai, e kabwarabwaraki ieta). E raonaki ma anganakiia membwa n te titeiki te tai ni kamatoa ke n totokoa te mwakuri.
18.10.4
Antai ae Karaoa te Otenanti
Te beretitenti n te titeiki ke are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka iaan ana kairiiri e kona ni katabua te aomata nakon te aobiti ae te unimwaane. Man te kariaia mairoun te mition beretitenti, te beretitenti n te mwakoro ke temanna iaan ana kairiiri e kona ni karaoa te katabu (taraa 6.3). Tii ake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka ae a kona n tei n te mronron.
Te beretitenti n te titeiki ke te ibonga ae rietata iaan ana kairiiri e kona n katabua te mwaane nakon te aobiti ae te ibonga ae rietata. Tii ibonga aika rietata aika kona n tei n te mronron.
Te aomata are e katabua te mwaane nakon aobitin te Nakoanibonga ae te Merekitereka e riai n tau nakon te tembora. Te beretitenti n te titeiki ke temanna are mwiokoia e riai ni mena ikanne.
Te ibonga ke are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka e kona ni katabua te mwaane nakon aobitin te riikan, tia reirei, ao ibonga. E riai ni kariaiakaki iroun te bitiobi. Te bitiobi ke temanna are mwiokoia e riai ni mena ikanne.
N ira te katabu n te Nakoanibonga ae te Aaron, te mwaane e riai n ae te ibonga ke temanna ae taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
Te bitiobi e kona ni kariaia te karo are te ibonga ke are e taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka bwa e na katabua natina nakon aobitin te riikan, tia reirei, ke ibonga e ngae ngke te karo e aki tau nakon te tembora (taraa 18.3). Bitiobi a kaungaia kaaro bwa a na katauraoia ni kamatoaiia oin natiia.
Ni karaoa te kamatoa n te otenanti aei, te aomata are e aki mena n ana uoote e riai ni kaota te kariaia ae tuai bane taina nakon te tembora nakon are e tararua. Ke e kona ni kaota te Rekomente ni Karaoa te Otenanti ae tiainaki irouia kaain ana bitiobiriki.
18.10.5
Kaetieti
N anga te nakoanibonga ao ni katabua temanna nakon aobitin te nakoanibonga, e riai temanna ke a mwaiti riki are kariaiakaki ni katokaa ni kabebetea baina iaon atun temanna. Ngkanne temanna e karaoa te kakabwaia:
-
Wetea te aomata n arana ae bwanin.
-
Taekina te kariaiakaki are e taua ni karaoa te otenanti (tao te Nakoanibonga ae te Aaron ke te Merekitereka).
-
E anga te nakoanibonga ae te Aaron ao te Merekitereka, tii ngkana e tuai n anganaki.
-
Katabua te aomata nakon aobitin te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao e anga te kona, mwaaka, ao te kariaia n te aobiti anne. (Kingin te Nakoanibonga a aki kanakoaki n te anga te nakoanibonga ke te katabu nakon te aobiti, tii ngkana e katabuaki te bitiobi.)
-
E anga taeka ni kakabwaia n are kairaki iroun te Tamnei.
-
E kainiin n aran Iesu Kristo.
Ni katabua te aomata nakon aobitin te nakoanibonga imwin are e a tia ni karekea te nakoanibonga are tau ibukina, te aomata are e karaoa te katabu e katuka mwaneka 3.
Te katabu bon te tai n anga te kakabwaia. Bwaninin taeka ni ibuobuoki ao kaetieti ibukin taben te aomata anne e anganaki imwain ao imwiin te katabu. A riai n aki riki bwa boton te kakabwaia. E bon aki riai bwa e na iai te tataro, kaoti koaua, ke te kaetieti ngkana e katabuaki temanna.
18.10.6
Te Rekooti n te Katabu ao n te Beba ni Kariaiakaki
Imwain ae e intawiunaki te aomata ibukin katabuana nakon te nakoa n te Nakoanibonga ae te Merekitereka, te kiraaka e kabongana te LCR ni katauraoa te Melchizedek Priesthood Ordination Record. Te titeiki beretitenti ke te kauntira are mwiokoaki e karaoa te intawiu ao e tiaainai booma ngkana e tau te aomata anne.
Imwin te katabu, te beretitenti n te titeiki ke ana aomata are mwiokoia e kanoaa te booma ao e kaokia nakon te kiraaka. E taua mwiin te katabuaki n te LCR ao e katauraoa te beeba ni kariaia ibukin te katabuaki. Te beeba ni kariaia aei e tiainaaki iroun te beretitenti n te titeiki ao e anganaki te aomata are ana bwai.
Imwain ae e intawiunaki te tari ibukin te katabuaki nakon aobitin te Nakoanibonga ae te Aaron, te kiraaka e kabonganaa te LCR ni katauraoa te Aaronic Priesthood Ordination Record. Te bitiobi ke te kauntira are mwiokoaki e kaira te intawiu ao e tiaaina te booma ngkana e tau n aaro ni kabane te aomata anne.
Imwin te katabu, te bitiobi ke ana kauntira are mwiokoia e kanoaa te booma ao e kaokia nakon te kiraaka. E taua mwiin te katabuaki n te LCR ao e katauraoa te beeba ni kariaia ibukin te katabuaki.
Aran te aomata anne n te tua e riai ni kabonganaaki i aon te rekooti ao beban te katabu.
18.11
Kaokoroakiia membwa bwa A na beku i nanon Nakoa
Membwa ake a weteaki ao a kamatoaki nakon angiin nakoa n te Ekaretia a riai ni kaokoroaki ni beku n te nakoa anne (taraa Ioane 15:16; Reirei ao Berita aika Tabu 42:11; taraa naba 3.4.3.1 inanon te aeniboki aei). N tain kaokoroakiia, te aomata e anganaki (1) kariaia n mwakuri n te nakoa ao (2) taeka ni kakabwaia are e kairaki iroun te Tamnei.
Beretitenti n titeiki, bitiobi, ao beretitenti ni kooram a karekei kiingin te beretitentii ngke a katabuaki (taraa 3.4.1.1). Ma, te taeka ae kiing e riai n aki kabonganaaki ngkana a kaokoroaki membwa bwa a na beku n nakoa ake tabeua, n ikotaki ma kauntira ni beretitentii.
Ibukin rongorongon te wewete, katabu, ao kaokoroakiia bitiobi, taraa 30.7.
18.11.1
Antai ae Karaoa Kaokoroakin Temanna
Kaokoroan temanna e karaoaki iroun temanna ae iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka. E riai ni karekea te kariaia mairoun te tia kairiiri are iai irouna kiingin te nakoanibonga. Naake a kariaiakaki bwa a na karaoa kaokoroakin temanna a kaotaki n 30.8. E aki riai ni bwanaana ke n tei n te kamronron te unimwaane ngkana e kamatoaaki te mwaane nakon te wewete are e kainanoa te mwaane bwa e na riki bwa te ibonga ae rietaata.
Iaan ana kairiiri te tia tararua, temanna ke raka riki naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a kona n ira kaokoroakin temanna. A kaokoroaki moa beretitenti imwaiia aia kauntira.
Te tia tararua e kona ni kariaia te tama ke te karo are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka bwa e na kaaina te mronron ibukin kaokoroan buuna ke natina e ngae ngkana te karo e tuai tau nakon te tembora (taraa 18.3).
18.11.2
Kaetieti
Temanna ke raka riki naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a katokai baia i aon atuun te aomata ni kabebetei. Ngkanne temanna e karaoa te kakabwaia:
-
Wetea teuanne ke neienne n arana ae bwanin.
-
E na taekinna bwa e mwakuri man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
Kaokoroa te aomata nakon te nakoa i nanon te titeiki, uoote, kooram, ke kiraati.
-
Anga kiing ngkana e riai n reke iroun te aomata.
-
E anga taeka ni kakabwaia n are kairaki iroun te Tamnei.
-
E kainiin n aran Iesu Kristo.
Kaokoroan temanna bon tiaki te bootaki ae bubura ma te tataro ke te kaoti koaua. Ke te tai n anga kaetieti aika bwanin. Akanne a karaoaki n tain te kataneiai, tiaki kanoan te kakabwaia.
18.12
Katabuan te Bwaa
Naake iai irouia te Nakonibonga ae te Merekitereka a riai ni katabua te bwaa ae te oriwa imwain ae kabongaaki ni kabira te aoraki ke ae karawawataaki (taraa Iakobo 5:14). Akea te bwaa riki teuana ae na kabonganaaki.
Membwa a riai n aki nima te bwaa are katabuaki ke ni kabira iai rabwataia are maraki.
18.12.1
Antai ae Karaoa te Otenanti
Temanna ke raka riki aomata are iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka e katabua te bwaa. A aki kainnanoa te kariaia mairoun te tia kairiiri n te nakoanibonga.
18.12.2
Kaetieti
Ni katabua te bwaa, teuare iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka:
-
E kauka te bwaa te oriwa.
-
E wetea Tamara are i Karawa n aron te tataro.
-
E na taekinna bwa e mwakuri man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
Kakabwaiaa te bwaa (tiaki nnena) ao e kaokoroa ibukin kabiraia ao kakabwaiaaia aoraki ao naake a rotaki.
-
E kainiin n aran Iesu Kristo.
18.13
Kakabwaiakin te Aoraki
N angiin te tai, buokaia aoraki e riai ni karaoaki n te bubuti mairoun are e na karekea te kakabwaia ke te bubuti mairouia tabeman are a irekereke bwa e aonga n roko te kakabwaia ni kaineti ma aia onimaki (taraa Iakobo 5:14; Reirei ao Berita aika Tabu 24:13–14; 42:43–44, 48–52).
Kakabwaiaan te aoraki “n te katokabai” bon uoua mwakorona: te kabiribiri n te ooera ao katabuan te kabiribri ma te kakabwaia. Ngkana e aki tauraoi te oera, e kona ni karaoaki te kakabwaia man ana kariaiakaki te Nakoanibonga ae te Merekitereka n akea te kabiribiri.
Ngkana iai ae bubuti te kakabwaia ae raka i aon teuana ibukin tii teuana te aoraki, e aki kainnanoaki te kabiribiri. Te aomata ae iai irouna te Nakoanibonga e kona n anga te kakabwaia man te katokabai ao ana kariaia te Nakoanibonga ae te Merekitereka. Ma, te kabiribiri riki teuana e kona ni karaoaki.
Naake iai irouia te nakoanibonga ake a kawarii aonaoraki a riai n aki ukorii anga n anga te kakabwaia nakoia aoraki.
18.13.1
Antai ae E anga te Kakabwaia
Tii naake a tau ao iai irouia te nakoanibonga ae te Merekitereka a konaa ni kakabwaiaia aoraki ao ake a rootaki. A aki kainnanoa te kariaia mairoun te tia kairiiri n te nakoanibonga. Ngkana e kona, te karo are taua te Nakoanibonga ae te Merekiterekea e kona n anga te kakabwaia nakoia kaain ana utu.
N te taneiai, uoman ke ae e raka riki naake a taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka a aanga te kakabwaia nakoia aoraki. Ma, temanna e kona ni karaoa te kabibiri ao te kamatoa naba.
18.13.2
Kaetieti
Kakabwaiakin te aoraki iai uoua mwakorona: te kabiribiri ma te bwaa ao kabaeakin te kabiribiri.
Te kabiribiri ma te bwaa e karaoaki iroun temanna ae iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka. E:
-
Katimwa te bwaa are e a tia ni katabuaki iaon atuun te aomata.
-
Katokai baina ni kabebetei i aon atuun te aomata ao ni wetea te aomata anne n aran teuanne ke neienne ae bwanin.
-
Taekinna bwa e mwakuri man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
Taekinna bwa e kabiribiri n te bwaa are e a tia ni kaokoroaki ibukin te kabiribiri ao kakabwaiaaia aoraki ao ake a rootaki.
-
Kainiin n aran Iesu Kristo.
Ni kamatoa te kabiribiri, temanna ke raka riki naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a katokai baia ni kabebetei iaon atuun te aomata anne. Ngkanne teuare e kamatoa te kabiribiri:
-
Wetea teuanne ke neienne n arana ae bwanin.
-
Taekinna bwa e kamatoa te kabiribiri man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
Anga taeka ni kakabwaia are kairaki iroun te Tamnei.
-
Kainiin n aran Iesu Kristo.
18.14
Kakabwaia ni Karaunano ao n Reirei, N ikotaki ma ana kakabwaia te Karo
18.14.1
Antai ae E anga te Kakabwaia
Naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a kona n anga kakabwaia ni karaunano ao n reirei nakoia kaain te utu ao nakoia ake a butiia. Kakabwaia aikai a anga kaain te utu, taari n ibuobuoki ao taan kairiiri n te nakoanibonga.
Te karo are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka e kona n anga ana kakabwaia te tama nakon natina. Aio e na rangi ni ibuobuoki ngkana a ataei a nakon te reirei, a nako ni mitinare, ni mare, n tautia, ke ni kaitarai kakaewenako aika onoti. Kaaro a kaungaia aia ataei n ukora ana kakabwaia te tama n taai aika a kainnanoaki iai. Ana kakabwaia te karo e kona n tauaki mwina bon ibukim ibukin kabonganana.
Are iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka e aki uokora te kariaia mairoun te tia kairiiri n te nakoanibonga n anga te kakabwaia ni karaunano ao n reirei ke ana kakabwaia te karo.
18.14.2
Kaetieti
N anga te kakabwaia n karaunano ao n reirei ke ana kakabwaia te karo, temanna ke e raka riki naake iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka a katokai baia ni kabebetei i aon atuun te aomata. Ngkanne temanna e karaoa te kakabwaia:
-
Wetea teuanne ke neienne n arana ae bwanin.
-
E taekinna bwa e karaoaki te kakabwaia man ana kariaia te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
Anga taeka ni kakabwaia, karaunano, ao reirei are kairaki iroun te Tamnei.
-
Kainiin n aran Iesu Kristo.
18.15
Katabuakin Mweenga
Kaain te ekaretia a kona ni katabuaki mwengaia man ana kariaia te Nakoanibonga ae te Merekitereka. Mweenga e aki kainnanoaki bwa bon am auti ke ana akea te tarau iaona bwa e na kakabwaiaaki. Ni kaokoro ma ana kateitei te Ekaretia, mweenga aki katabuaki nakon te Uea.
18.15.1
Antai ae Karaoi Katabu
Te mweenga e katabuaki iroun ae iai te Nakoanibonga ae te Merekitereka irouna. Ngkana akea ae iai irouna te Nakoanibonga ae te Merekitereka i nanon te mweenga:
-
Te utu e kona ni kaoa raoraoia ae kaan ma ngaia, te koraki, tari n ibuobuoki are iai irouia te Nakoanibonga ae te Merekitereka ni katabua mwengaia. Te aomata e aki kainnanoa te kariaia mairoun te tia kairiiri n te nakoanibonga.
-
Te utu a kona ni bootaki ao n tataro n aron are e kairaki iroun te Tamnei. Te tataro kanoana bon bwaai ake a mwaneweaki i nanon 18.15.2, nambwa 3.
18.15.2
Kaetieti
Ni katabua te mweenga, teuare iai iroun te Nakoanibonga ae te Merekitereka:
-
E wetea Tamara are i Karawa n aron te tataro.
-
Taekinna bwa e mwakuri man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
Kaokoroa te mweenga bwa te tabo ae tau are e na maeka iai te Tamnei ae Raoiroi ao n anga taeka are a kairaki iroun te Tamnei. N aron te katooto, e kona ni kakabwaia te mweenga bwa te tabo are a kona iai kaain te utu n nebonebo, karekea te kamanoaki man te aonaba, rikirake n te maiu n tamnei, ao ni katauraoi ibukin te utu ae akea tokina.
-
Kainiin n aran Iesu Kristo.
18.16
Katabuakin Ruanimate
18.16.1
Antai ae E na Kaokoroa te Ruanimate
Te aomata are e kakoroa te ruanimate e riai n taua te Nakoanibonga ae te Merekitereka ao ni kariaiakaki iroun te tia kairiiri n te nakoanibonga are kaira te bootaki anne.
Ngkana a tangiria kaain te utu, te tataro i etan te ruanimwate e kona ni karaoaki n onea mwiin te tataro ni kakoroaki. E kona ni karaoaki iroun temanna are e rineia te utu.
Ni karaoa kakoroan te ruanimate, te aomata are e roko mai i tinanikun ana uoote e riai ni kaota ana rekomente nakon te tembora nakon te tia kairiiri are tararua aron te bootaki. Ke e kona ni kaota te Rekomente ni Karaoa te Otenanti iroun kaain ana bitiobiriki.
18.16.2
Kaetieti
Ni katabua te ruanimwate, teuare iai iroun te Nakoanibonga ae te Merekitereka:
-
E wetea Tamara are i Karawa n aron te tataro.
-
Taekinna bwa e mwakuri man te kariaiakaki n te Nakoanibonga ae te Merekitereka.
-
E kaokoroa ao e katabua te ruanimate bwa te tabo ni motirawa ibukin rabwatan te mate.
-
Tataro bwa e na katabuaki te tabo ao ni kamanoaki ni karokoa te Mangauti (ngkana e riai).
-
Butiia Tamara are i Karawa ni karaua nanon te utu ao n anga iango are mairoiun te Tamnei.
-
Kainiin n aran Iesu Kristo.
Ngkana e kamannangaki rabwatan te Membwa, te tia tararua e kabongana ana iango ni motikia bwa e na kakoroaki naba te tabo are e mena iai te mannang. E tarai naba nanoia kaain te utu ao aron te waaki n te tabo ao tuua. Te tari are e karaoa te tataro e kangaraoi kaetieti ibukin kaokoron te ruanimate.
18.17
Kakabwaia n Tamanuea
Ni kabane membwa, ake a tia ni bwabetitoaki ao a tau a kona ni karekea ana kakabwaia te tamanuea, are e anga kaetieti aika a onoti mairoun Tamara are i Karawa (taraa Karikani Bwaai 48:14–16; 49; 2 Nibwaai 4:3–11). Kaaro ao taan kairiiri n te Ekaretia a kaungaia membwa bwa a na katauraoi n te maiu n tamnei ni karekea ana kakabwaia te tamanuea.
Te bitiobi ke te kauntira are mwiokoaki e intawiuniia membwa ake a tangiria ni karekea te kakabwaia n tamanuea. Ngkana e a tau te membwa, te tia intawiu e katauraoa Beban Anaan Te Kakabwaia n Tamanuea. E kanakoa rinanon te Patriarchal Blessing System i aon ChurchofJesusChrist.org.
Te aomata are e korea te Rekomente ibukin te Kakabwaia Mairoun te Tamanuea e na kakoaua bwa te membwa e a bon ikawai n ana ririki ao n ataa kakawakin ao tabun aron te kakabwaia. N te aro ae riai e riai te membwa ni bon tau n ataia bwa iai babaire aika bongana inanon te maiu aika mena imwaiia. Ma, ikawai a bon kaungaaki naba ni karekea ana kakabwaia te tamanuea. Taan kairiiri n te nakoanibonga a na aki kataua tian te ririki ae uarereke ibukin te membwa ni karekei kakabwaia mairoun te tamanuea.
Te tia rairaki ae boou e na mataata n reirein te euangkerio ae bebete imwain karekean te kakabwaia n te tamanuea.
Ibukin rongorongon kakabwaia mairoun te tamanuea inanon taai aika a onoti, taraa 38.2.10.
18.17.1
Karekean Ana Kakabwaia te Tamanuea
Imwiin karekean te rekomente, te membwa e reitaki ma te tamanuea ni kabaea ana tai ni karekea ana kakabwaia te tamanuea. Ni bongin ana tai, te membwa e riai n nakon te tamanuea ma te anua n tataro ao n onea n Tabati. A kona n aki mamatam, ma te aki mamatam e bon aki kainnanoaki.
Kakabwaia n te tamanuea n tatabeua a bon tabu, e kainaki rongorongona ao bon ana bwai temanna. Ma ngaia are, e karaoaki n te tabo ae onoti ibukiia tabeman kaain te utu ake a kona naba n roko.
Te aomata ane e karekea ana kakabwaia te tamanuea e riai ni kawakin ana taeka, n iangoi, ao n maiu n ae tamaroa ni karekei berita ake a beritanaki n te maiu aei ao n are akea tokina.
Aki riai kaain te Ekaretia ni kabotaui kakabwaia ao aki riai n tibwauai ma tii ma aia koraki aika a rangin ni kaan ma ngaia. Aki riai ni warekaki ana kakabwaia te Tamanuea n tain bootakin te aro ke bobotaki riki tabeua.
Ngkana ana kakabwaia te tamanuea e aki kaoti taian irekereke n te riki mai mwaina, te tamanuea e na anga rimwi kabwarabwarakin te riki.
18.17.2
Karekean Kaobin Ana Kakabwaia te Tamanuea
Te aomata are e a tia ni karekea ana kakabwaia te tamanuea e riai n kamanoa te kaobi are n te beba. Ma, ngkana e bua ke e uruaki, e kona te aomata anne ni bubuti ae boou. Teuanne ke neienne e kona ni karaoa te bubuti i aon Patriarchal Blessings n ChurchofJesusChrist.org. Ngkana e aki kona aei, te aomata anne e reitaki ma ana bitiobi ibukin buokana.
18.17.3
Rongorongona riki
Ibukin rongorongon riki kakabwaia n tamanuea taraa 38.2.10 ao “Patriarchal Blessings.”
18.18
Entaunmente ao Kabaeaki n te Tembora
Ibukin rongorongon riki te entaunmente n te tembora ao otenanti ni kabaebae, taraa mwakoro 27.
18.19
Tiata ibukin Katabu
|
Nakoa |
Uotakirakeaki iroun |
Kariaiakaki iroun |
Kamatoaaki iroun |
Intawiu ao Katabuaki Iroun |
|---|---|---|---|---|
Nakoa Tamanuea | Uotakirakeaki iroun Beretitentii n te Titeiki | Kariaiakaki iroun Te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman | Kamatoaaki iroun Membwa n ana maungatabu te titeiki | Intawiu ao Katabuaki Iroun Beretitenti n te titeiki imwiin karekean te kariaia man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, ke te membwa n te Moan Beretitentii ke te Kooram n te Tengaun ma Uoman |
Nakoa Ibonga ae Rietata | Uotakirakeaki iroun Bitiobi ao beretitentii n te titeiki | Kariaiakaki iroun Beretitentii n te titeiki ao te kauntira ae rietaata | Kamatoaaki iroun Membwa n ana maungatabu te titeiki | Intawiu ao Katabuaki Iroun Intawiunaki iroun te bitiobi ao te beretitenti n te titeiki ke te kauntira are e mwiokoaki; katabuaki iaan ana kairiiri te beretitenti n te titeiki |
Nakoa Unimwane | Uotakirakeaki iroun Bitiobi | Kariaiakaki iroun Beretitentii n te titeiki ao te kauntira ae rietaata | Kamatoaaki iroun Membwa n ana maungatabu te titeiki ke ana maungatabu te mwakoro | Intawiu ao Katabuaki Iroun Intawiunaki iroun te bitiobi ao te beretitenti n te titeiki ke te kauntira are e mwiokoaki (inanon te mwakoro, intawiunaki iroun te membe n te mition beretitentii ke iroun te beretitenti n te mwakoro ngkana e mwiokoaki; taraa 6.3) Katabuaki iaan ana kairiiri te beretitenti n te titeiki (n te mwakoro, katabuaki iaan ana kairiiri te mition beretitenti ke beretitenti n te mwakoro ngkana e mwiokoaki) |
Nakoa Bitiobi | Uotakirakeaki iroun Beretitentii n te Titeiki, ni kabonganan LCR | Kariaiakaki iroun Te Moan Beretitentii ao te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman | Kamatoaaki iroun Membwa n tain te bootaki n toa | Intawiu ao Katabuaki Iroun Beretitenti n te titeiki imwiin karekean te kariaia mairoun te Moan Beretitentii (taraa 30.7) |
Nakoa Ibonga | Uotakirakeaki iroun Bitiobi | Kariaiakaki iroun Bitiobiriki | Kamatoaaki iroun Membwa n tain te bootaki n toa | Intawiu ao Katabuaki Iroun Intawiu e karaoaki iroun te bitiobi; katabuaki iaan ana kairiiri te bitiobi |
Nakoa Tia reirei ke riikan | Uotakirakeaki iroun Bitiobi | Kariaiakaki iroun Bitiobiriki | Kamatoaaki iroun Membwa n tain te bootaki n toa | Intawiu ao Katabuaki Iroun Intawiunaki iroun te bitiobi ke te kauntira are e mwiokoaki; katabuaki iaan ana kairiiri te bitiobi |