Kaburaka na Kemu Tikinimadrai
Kemuni na taciqu kei na ganequ, kei nai tokani lomani, au kauta mai vei kemuni nai loloma kei na veivakalougatataki ni noda parofita lomani, o Peresitedi Thomas S. Monson. E vakavinavinakataka o koya na nomuni masu kei na loloma ena gauna ni Siganisucu kei na veigauna kece sara.
Au dau taleitaka tu ga na veigauna vakaoqo ni yabaki. Na Lotu ni Siganisucu ni Mataveiliutaki Taumada oqo esa yaco me dua na ivakarau taleitaki vei ira e lewevuqa, oka kina na noqu matavuvale. Eda nanamaki ki na kidavaki ni gauna ni Siganisucu ena sere kei na ivakatagi cecere ni Matasere Vakaivakatagi e Lomanibai ni Valetabu kei na matasere vakasakiti na Matasere na Mormon Tabernacle. Na vei itukutuku kei na sere e vukea na kena yavutaki na domo ni gauna ni Siganisucu ka vakananumi keda ena ibalebale titobu ni inaki kei na vuna eda marautaka kina.
Siganisucu e Jamani
Ena gauna niu se gone tu kina, na noqu dau diva tu na Siganisucu e oka kina na vulaibatabata e taucoko tu me veirauti kei na kena ena itaba, kau kila tu niu sega ni daudiva duadua tu na veika oqo. Vei au oqo e baleta na cagi batabata ni vulaililiwa, lomalagi karakarawa, kei na vavaku ni waicevata vulavula, lutuvou. Ia, e vakavuqa e duidui sara na draki mai na noqu tatadra ni vulaililiwa totoka, ka vakawasoma e kabukabu na lomalagi, suasua ka lolobo na waicevata, se mani ucauca sara.
Ia, ena Kirisimasi-Ivi, o tinaqu edau ologi keitou ena isulu katakata ni vulaililiwa ka qai dau taubale kei keitou o tamai keitou ena veigaunisala ni neitou tauni.
O keitou na gone a kila na ibalebale dina ni taubale vakayabaki oqo—o Tinaqu e gadreva na gauna me ukutaka na vunikau ni Kirisimasi, biuta na iloloma e rukuna, ka vakarautaka neitou rumu ni gade me baleta na Bogi Dokai. Keitou vakatovolea na veilawaki me vakalekalekataki kina na taubale oqo. Ia o tamai keitou edau maqosa sara ni vakamoica ka veivukiyaka na ilakolako me solia kina vei tinai keitou na gauna gadrevi.
Ena veisiga oya, edau butobuto sara ena yakavibogi na veigaunisala e Zwickau. Oqo ni sa qai oti ga na iKarua ni ValuLevu, ka kunekune dredre na cina ni veisala. E vica walega na sitoa era dola, ka so era tokatikiva na veivale-bomutaki, ka se vakilai tu ga kina nai boi ni ivalu.
Edua na tiki ni taubale keitou taleitaka vakalevu—oya na cegu ena valenilotu-vatu e lomanitauni e Zwickau ka keitou dau vakarogoca ekea na vei sere ni Siganisucu totoka kei na ivakatagi oqani vakaturaga ka vaka me dau vakatagitaki ga ena Kirisimasi-Ivi.E vaka ga, na sere kei na ivakatagi oqo e vakaramasetaka vakasauri na veicina katabuto ni neitou siti—me vaka ga na kalokalo tataremoremo—ka vakasinaita na yaloi keitou gone ena dua na yalo totoka ni nanamaki.
Ena gauna keitou lesu kina, o Tinai keitou esa vakacavara nona vakavakarau, ka keitou curu yaduadua yani ki na rumu ni gade ka sarava na totoka ni Tannenbaum ukutaki-vou. Ena veisiga oya e dredre me laurai na veivunikau, ka keitou taurivaka ga na veika sa tu vakarawarawa. Eso na gauna keitou qai dau vakaciqira tale e vica na tabanikau me ganita vinaka na kena inaki. Ia ki na noqu rai vagone, na vunikau ni Kirisimasi edau lagilagi vakaoti tu ga e veigauna.
Na cina tatabokoboko ni kadrala e kauta mai edua na ramase vuni, ka vaka me veilaveti ki na rumu. Keitou vakaraica ena malaude kei na yalomarau na vei loloma ena ruku ni vunikau ka nuitaka ni na yaco vakaidina na neitou veigagadre vuni.
Na malaude ni ciqomi ni vei loloma e via tautauvata kei na yaloreki ni kena veisoliyaki. E vakavuqa na vei loloma oqori era cakacakaniliga. Ena dua na yabaki ni’u se gone sara, ea noqu iloloma vei tuakaqu oya edua na kena iyaloyalo au a droinitaka. Au a sakitaka vakalevu na noqu cakacakaniliga. Ia okoya ea yalovinaka ka yalololoma ena nona veivosa ni vakavinavinaka kei na veivakacaucautaki.
Au na dau vakamareqeta tu ga na vei ivakanananu kamica oqo ni noqu gauna ni gone ena Tokalau kei Jamani.
Loloma Tawayalani
Na ivalavala makawa ni Siganisucu e marautaki ena vei ivakarau kei na veivanua e vuravura ena veisala e veivakurabuitaki ka duidui.Era sa totoka ka uasivi yadudua, ia ka duatani sara.
Ia era sa vakilai vakatautauvata kece, ka tautauvata na yalo ka dau tiko ena veigauna kece eda marautaka kina na sucu i Karisito na Tui, noda Dauniveivakacegui ka Veivakadeitaki, na Veivakayalovinakataki i Isireli!
E vuqa na vosa ena rawa ni vakayagataka edua me vakamacalataka na ka e vakilai oqo: reki, nuinui, nanamaki, vakacegu vinaka. O ira yadua oqo e vauca na tiki ni ka eda vakatoka “na yalo ni Siganisucu.”
Ia vei au, edua na vosa e vakamacalataka vakavinaka sara na veika eda vakila ena gauna ni Siganisucu. Na vosa oya na loloma.
Baleta, na isolisoli ka da marautaka ena Siganisucu e isolisoli ni loloma—iSolioli ni Kalou ni Luvena. “Ena ka oqo sa vakaraitaki kina na loloma ni Kalou vei keda, ni sa tala ki vuravura na Luvena e dua bau ga na Kalou, o koya ka vakatubura ko koya me da bula ena vukuna. Ena ka oqo sa rairai kina na loloma.”1
Ni da tarai ena loloma oya, e vakamalumalumutaka na yaloda. Eda vakila edua na yalomalumu ka uqeti keda meda dodoliga yani kivei ira na tani ena yalovinaka kei na yalololoma.
Na Siganisucu e uqeti keda meda dauloloma vakalevu cake.
Ia ena noqu tukuna oqo, au vakadinata ni vosa na loloma e sega ni veirauti. Vaka Peritania, me vaka e vuqa na veivosa eso, na “loloma” e rawa ni levu na kena ibalebale. Me ivakaraitaki, au na kaya beka au “taleitaka” na uca, se au “taleitaka” nomu isulu vou, se au rawa sara beka ga ni “taleitaka” na iboi ni dua na tini ni polo ni tenisi se qai dolavi vou.
Ia na loloma okoya au tukuna oqo edua ka titobu cake sara. Na noda nanuma vakayago ni loloma edua na mata ni nuku ena dua na matasawa rabailevu ni vakatauvatani kina loloma ni Kalou vei keda.
Na Nona loloma oya na yalololoma e tawa vakaiyalayala ka tawa oti rawa. Na loloma vakalou e veivakasinaiti tawamudu. E vuabale ena loloma soliwale tawa vakaiyalayala. E dodoliga yani ka veilaveti. E veivosoti. E veivakalougatataki. E veivueti.
Na loloma vakalou e cecere cake mai na duidui vakatamata, vakaitovo, se vakaivakavuvuli. E sega ni vakatara na veitotaki kei na lewa vakatani me vakataotaka na vakadewataki ni veivakacegui, yalololoma, kei na kilaka. E galala sara mai na veitulevaki, veivakaduiduitaki, se na qaciqacia. Na loloma vakalou e uqeti keda meda muria na iVakabula ka: “vukei ira sa malumalumu, laveta cake na liga sa wadamele, ka vakaukauwataka na duru sa malumalumu.”2
Oqo na mataqali loloma eda guta. E dodonu me sa noda itovodei vakayadudua ka vakamatatamata.
Eda na sega beka ni rawata na taucoko ni loloma vakalou ena bula oqo, ia meda kakua ni guce ena sasagataka tikoga. Ia ke tiko edua na gauna ni yabaki meda rawa ni toro voleka yani kina mai na duatale, sa ikoya beka na gauna ni Siganicusu, ka vagolei kina na yaloda kei na vakanananu ki na sucu ni ivakaraitaki bula ni loloma vakalou, na iVakabula o Jisu Karisito.
Na Komisina ni Siti kei na Gonetagane
Au gadreva meu wasea edua na italanoa me vakaraitaka na kena rawa ni yaco na loloma oqo me cakacaka ena noda bula. Ena Kirisimasi Ivi ena 85 na yabaki sa oti, ena gauna ni Lauqa Levu Vakailavo, edua na komisina ni siti e a vakadikeva tiko na veigaunisala e Salt Lake Siti ni oti edua na cava ni vulaililiwa. Ena nona draiva voli, e a raica okoya edua na gonetagane lailai ena batinisala, a tucake tu ena batabata ka sega nona kote, qaniliga, se ivava. E a kele sara o komisina, sureti gonetagane ki na loma ni nona motoka katakata vinaka, ka tarogi koya se sa nanamaki tiko ki na Siganisucu. Ea sauma o gonetagane, “Keitou na sega ni marautaka na Siganisucu e neitou vuvale. O Tata ea mate ena vula tolu sa oti ka biuti Nana kei au kei na taciqu lailai kei ganequ tu mai.”
Ea tosoya cake na irara ni nona motoka o komisina ni siti ka kaya, “Noqu tagane, solia mai vei au na yacamu kei na nomu itikotiko. Edua ena lako yani kina nomu vuvale—dou na sega ni guilecavi.”
Na komisina ni siti oqo e peresitedi ni iteki tale tikoga e lomai Salt Lake Siti. Ea cakacaka tiko okoya kei ira na lewe ni nona iteki ena soli kakana kei na iloloma ki na veivuvale ka ra sega ni rawati ira vakataki ira. Ea sega ni lewe ni Lotu o gonetagane, ia oqori ea sega ni kauwaitaka o komisina. Ena bogi oya okoya kei dua na bisopi ena nona iteki a raica na kena soli edua na basikete ni Kirisimasi sinai-vinaka ki na vuvale nei gonetagane.3
Na veisotari kei na gonetagane oqo ea tarai peresitedi ni iteki vakatitobu. Ea nakitadei okoya me vakasaqara ka vakacegui ira na vakaloloma e vanua cava ga e sotavi ira kina. Ea yaco sara me ivakatakilakila ni nona bula.
Na yaca i komisina ni siti oya o Harold Bingham Lee, ka 40 na yabaki emuri, ea yaco okoya me i ka 11 ni Peresitedi ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.
O Peresitedi Lee ea dua na duruvesi ni vakatoroicaketaki ni parokoramu rabailevu ni Lotu ni nodra vakacegui na vakaloloma kei na nodra vukei kece na luve ni Kalou me ra rawati ira vakataki ira.
Ena icavacava ni nona bula, ea kaya o Peresitedi Lee ni kilai ira era vakaloloma ka gadreva na veivakacegui baleta ni a tubu mai okoya ena dravudravua.4
E Sega ni Levu ni Ka Ko Rawata ia Na Levu ni Nomu Loloma
Au vakabauta niu kila na ka e vakila o Peresitedi Lee.
Na noqu matavuvale ea bula talega ena vei ituvaki dravudravua ena so na gauna. Vakarua ena loma ni vitu na yabaki, keitou dro vaka ise ni ivalu. Ena Ra kei Jamani keitou a tiko ena dua na rumu redetaki ena dokanivale ni dua na valeniteitei makawa. Ea rua na kena rumu lalai, ka keitou moce kece ena dua na rumunimoce. Ea rabalailai sara na kena maliwa ka’u dau lako vakababa ena kedra maliwa na idavodavo.
O tinaqu edau vakayagataka edua na peleti katakata me neitou sitovu. Ena gauna keitou dau via veitosoyaki kina ena veirumu, keitou dau lako curuma na vei itatao ni iyaya ni teitei, vei katokau, kei na vei lewenimanumanu vesa ka vakaliligi mai na dokanivale. Ena dua na gauna, ni’u a tauvimate ka davo tu ena siga taucoko, au vakaraici ira na kalavo ka ra wasea na neitou rumu ni ra veiciciyaki ena fuloa. Na wai edau tuberi cake ki na neitou veirumu, kei na valenisili e toka tani ga ena loma ni bai, tokatikiva na valenisila. Ena veisiga Tabu keitou dau taubale me vica na auwa ki na neitou Valenilotu e Frankfurt ka lesu tale. E vakavudua me keitou rawa ni saumi motoka.
Au se nanuma tu ga na veisiga oya ruarua ena yaluma kei na reki. Erau a cakava na nodrau igu taucoko na noqu itubutubu me qaravi keitou, ka keitou kila ni rau lomani keitou. Io, oqori na veigauna ni gagadre levu, ia au okata me gauna ni marau, baleta ni’u rawa ni vakila na loloma keitou wasea vata, vua na Turaga, kei na Nona Lotu.
E sega na madua ni da dravudravua. Nanuma tiko ni a sucu na iVakabula kei Vuravura ena dua na valenimanumanu ka vakotori ena ikanakana ni manumanu “ni sa sega na tiki ni bure me [Nona].”5 Ka, oti edua na gauna lekaleka, o Koya kei Meri kei Josefa eratou a dro ki Ijipita me vakasaqara na veitaqomaki mai na dauniveilabati o Eroti. Ena Nona gauna ni veiqaravi raraba, ea lako voli o Jisu ka maliwai ira na voroki, na viakana, kei na tauvimate. Na Nona veisiga ea vakasinaiti ena veiqaravi kivei ira. Ea lako mai o Koya “me vunautaka na itukutuku vinaka vei ira era sa dravudravua.”6 Ena vuqa na sala, o Koya ea dua vei ira, ni o Koya talega ea “sega vua na tikina me kotora kina na uluna.”7
Ea vakacaucautaka o Koya na yada sega ni rawati koya ka, mai na nona dravudravua, a biuta e rua na ilavo lalai sara ena katonilavo ni Jiu.8 Ka dua na iotioti ni Nona itukutuku ena bula vakavuravura oya ni noda vakabulai e vakatau ena noda qaravi ira na tani—vakabibi o ira era “sa lailai vei ira oqo”—baleta “ni kemuni a cakava vua edua [vei ira],” E kaya o Koya, “ni a cakava vei au.”9
Edua na dauvola iserekali kai Igiladi enai ka 19-ni senituri ea vola vakaoqo:
Ena maliwa ni uca kei na waicevata batabata,
Sa lako mai na robini ririko;
Ena loloma kua ni vakasavi koya tani,
Ka kaburaka yani na kemu tikinimadrai. …
E tu kece vei keda ka vuabale, ka sega sara e dravudravua,
Ni yaco mai na gagadre ni vulaililiwa;
Na ibuli e sega sara ni kemu duadua,
Ia kaburaka yani na tikinimadrai.
Sa voleka ni tau na vulaililiwa ena nomu bula,
Sa yaco mai na siga ni veilewai:
Veitudaitaki kei na nomu ivalvala ca, ena lawa cecere,
Sa tauri vaka ivakarau na vei tikinimadrai kaburaki oqori.10
Veitalia na noda itutu ena bula oqo, o keda kece sara edua na robini ririko—edua na dauvakatakekere—e mata ni Kalou. Eda vakararavi ena Nona loloma soliwale. Ena solibula i Jisu Karisito na noda iVakabula, ka tiki ni ituvatuva cecere ni marau,eda rawata kina na inuinui ni veivakabulai kei na marau. Na isolisoli vakayalo oqo e uqeti keda me muria na ivakaro ni Kalou ka dodoliga yani ena yalololoma vei ira ka tu voliti keda. Kevaka na ka ga e tu vei keda oya edua na iluku tikinimadrai, eda wasea ena yalomarau vei ira era vakaleqai tu na lomadra, yalodra se ka vakayago me ivakaraitaki ni noda vakavinavinaka ki na magiti vakalou sa vakarautaka vei keda na Kalou.
Vakalougatataki Ira naTani ena Siganisucu
Ena gauna ni Siganisucu lomani oqo, e veiganiti meda marautaka na cina, ivakatagi, isolisoli, kei na rarama tataremoremo. Oqo e tiki kece ni ka eda taleitaka vakalevu ena gauna vakaoqo ni yabaki.
Ia meda kua sara ni guilecava ni da sa tisaipeli ka dauvakamumuri i Jisu Karisito, na Luve ni Kalou. Me rawa ni da doka vakaidina na Nona lako mai ki vuravura, ia meda cakava me vakataki Koya ka dodoliga yani ena yalololoma kei na loloma veivueti kivei ira na wekada. Oqo eda rawa ni cakava e veisiga, ena vosa kei na ivalavala. Meda cakava oqo me noda itovo vaka-Kirisimasi, ena vanua ga eda tiko kina—meda dauyalovinaka cake, dauveivosoti vakalevu cake, dauvakalelewa vakalailai sobu, dauvakavinavinaka vakalevu cake, ka daulomasoli vakalevu cake ena wasei ni noda sautu vei ira era gadreva.
Me uqeti keda meda vakataki Koya na noda vakananuma na sucu i Jisu e Peceliema. Me vu ni laveti ni yaloda ena loloma vua na Kalou kei na yalololoma titobu vei ira na kainoda na ilesilesi kei na ivakaraitaki i Karisito. Ka meda kaburaka tikoga yani na keda tikinimadrai ena lomasoli levu cake kei na loloma tawa oti rawa. Oqo na noqu masu kei na veivakalougatataki ena gauna ni Siganisucu oqo kei na veigauna kece, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.