Me Vagalalataki na Yalo Yadua me Nona
Ena macawa sa oti, a waqa na cina ni Siganisucu ena Lomanibai ni Valetabu, ni sa kena ivakarau ni 53 na yabaki, ka vuqa, sa itekivu ni nodra gauna ni Siganisucu. Ena Siganisucu eda marautaka kina na sucu, bula, kei na rarama i Jisu Karisito, na Luvena Dina na Kalou ka sa iVakabula kei vuravura. Eda sa kunea na inuinui ena ivakaro raraba ni Nona sucu: “Sa lagilagi na Kalou sa cecere sara, kei vuravura na vakacegu, na lewa vinaka vei ira na tamata.”1 Na sereivakatagi, marau ni gone, na iloloma me soli ka ciqomi, na vunikau ni Siganisucu, sasauni, kei na cina sa tiki taucoko ni noda gauna ni marau.
Ni ko vakasamataka na Siganisucu, na ka talei cava o dau nanuma lesu? Vei au, na gauna vakaoqo au dau vakananuma lesu kina na marau ni Siganisucu niu a se gone kina.
Au sa nanuma tikoga na levu ni iloloma a soli vei au. Au nanuma lesu na polo eso ni qito, matakau kei na isulu. E levu na iloloma oqori era sa yali ka guilecavi; sa seavu na isulu ka sa galala. Ia au dau nanuma tu ga vakalevu ena vei-Siganisucu—na ka taleitaki ka vakamosiyalo—era sega ni ka au a ciqoma ia na kena au a solia.
Meu vakamacalataka mada. Ena veiyabaki, na Siga Vakarauwai me qai Siganisucu, era a soqoni yani na neimami itabagone e valenilotu. A vakasinaiti na basikete ena moli, jaina, kei na kuki caka e vale kei na keke me kau vei ira na yada era tiko voleka. Keimami a gole ki na nodra vale, lagasere ni Siganisucu, ka solia na basikete ni Siganisucu . Au se nanuma tu ga na matadra marau ni vakavinavinaka. Eso vei ira a imatai se ikarua ni itabatamata vulagi toki mai era vakavinavinaka ena nodra vosa Vakavalagi matua: o Sisita Swartz, Zbinden, Groll, kei Kackler. Au na sega ni guilecava na vinaka ni lomaqu a kovuti oqo vei au.
Na gauna keirau sa itubutubu kina kei Lesa, keirau a tekivuna e dua na ivakarau ni soli iloloma ni Siganisucu ki na matavuvale e vakaleqai tu, me vaka ga o ni sa vakayacora tiko e vuqa vei kemuni. Keirau dau ciqoma na yaca ni matavuvale mai na isoqosoqo ni loloma, vata kei na nodra yabaki ni bula na gone. E levu na neirau gauna ni sasaga me donu vinaka na iloloma me nodra. Erau taleitaka na luvei keirau na ka oqo me vaka rau ciqoma vakaoqo na iloloma ena Siganisucu! Na itovo ni veiqaravi ni matavuvale a vukea me tukuna na yalodina ni Siganisucu e yaloda.
Ena noqu bula vakacakacaka, au dau vakatorocaketaka, bulia, ka maketetaka na iyaya ni vakaukauwa yago e veiyasai vuravura. Na iyaya vakataka na vatavata ni cici, basikeli tu vakadua, kei na vakaukauwa yava e caka vakatabaki dua mera vaqaqacotaka na uto. E dina, ni keitou a saga na kabani mera vakadeitaka na laki vakayagataka na iyaya mera vakarautaka vakadodonu na ituvaki kei na itagede ni yavala ni uto ena kena monita. Nikua, e vuqa eda sa dara tiko na tekinolaji e ligada me monitataka na uto ka uqeta meda yavala me vaqaqaco taki na uto.
Ena vakacava beka ke me tiko na ivakarau ni ituvaki ni utomu ena kena vakasama vakayalo—e dua na monita ni utomu, ke lomamu? Na cava beka ena kaya na monita ni utomu? Na cava na itagede vakayalo ni utomu? Na gauna ni Siganisucu sa vaka me gauna donu vei keda meda vakadikeva vakavinaka na ituvaki ni yaloda.
Me vakataka, nomu tarogi iko mada, “Sa vakarau beka na yaloqu me ciqoma na iVakabula?” Ena gauna ni Siganisucu eda dau lagata, “Yaloda me sa vakarau.”2 O na vakarautaka vakacava na yalomu me nona na Karisito, vakabibi ena gauna osooso ka totoka?
Era sa sinai tu ena ivolanikalou na itukutuku ena vukei keda meda dikeva kina na ituvaki ni yaloda. Eso na qaqana e oka kina na “savasava,”3 “yalomalumalumu,”4 “yalomalua,”5 “raramusumusu,”6 ka “bibivoro.”7 Na veivosa oqo, kei na vuqa eso ena ivolanikalou, era vakararamataki keda ki na yalo ni iVakabula. Ni gadrevi meda ciqomi Koya e yaloda, sa gadrevi na yaloda me savasava ka malua me vakataka na Yalona.
Me vakataka na vosa nei Paula, eda saga na vosa kei na itovo i Jisu Karisito sa volai vakai na i “vola … ena loma i keitou, era sa kila ka wilika ko ira na tamata kecega: … sai vola i Karisito … sa sega ni volai ena wai ni volavola, ia ena Yalo ni Kalou bula; sa sega ena dela ni vatu, ia ena dela ni yalomudou sa malumu.”8 Sa gadrevi vakalevu cake mai na veikidavaki ni totoka ni Siganisucu e lutu mai gusuda. Sa veivunauci na Turaga vei ira sa “ toro voleka ga vei au ena tebe ni gusudra, ia na lomadra sa yawa tani vei au.”9 Ena Siganisucu oqo kei na taucoko ni yabaki, na noda loloma kei na caka vinaka sa ivakaraitaki vinaka ni noda lomana na iVakabula sa volai tu e yaloda.
Niu dikeva tiko na ituvaki ni yaloqu, au raica na veivakauqeti kei na ivakaraitaki cecere me vakamuri na yalodra era solibula ka qaqaco era veivuke me tauyavutaki ni se qai tekivu na Vakalesuimai. Meu wasea mada e dua na italanoa ni Siganisucu ni dua na curuvou Yalododonu Edaidai mai Immingham, Igiladi: o Mary Wood Littleton.
O Mary kei watina, o Paul, rau a sega ni kila ni rau na biuta na nodrau itikotiko mai Igiladi. Ia rau a rogoca na itukutuku ni kosipeli vakalesuimai ka rawata e dua na ivakadinadina ni kena dina. Rau a papitaiso, ka oti ga e rua na vula, ratou sa soko yani o Mary kei Paul, kei iratou na luvedrau, ki Amerika kivei ira na Yalododonu. Ratou a yaco yani e New York enai ka 20 ni Tiseba, 1844. Ni oti e lima na siga, ratou a vodo yani ena qiqi vakaose ki Nauvoo, Illinois. Vakasamataka mada—na ilakolako ena draki batabata ena gaunisala ca, ka dredre, e ratou a marautaka na isevu ni nodratou Siganisucu e Amerika.
Ena loma ni ibolebole oqo, a yalo nuidei o Mary ni dua na siga e ratou na marautaka na Siganisucu me vaka mai Igiladi, ena senikau, Father Christmas, kei na lagalagasere. E ka ni rarawa, na ikarua ni nodratou Siganisucu mai Amerika, ena 1845, a sega ni vinaka—ratou a marautaka ena dua na kato ni qiqi a vukica o Paul me nodratou vale ka ratou saga me ratou tauyavu rawa e Nauvoo. Ena yalona sinai ena inuinui, a kaya o Mary, “Ena yabaki mai oqo, ena duidui na Siganisucu.”
Na yabaki e tarava ena 1846, na ikatolu ni nodratou Siganisucu e Amerika, ratou sa vakarau tu o Mary kei iratou na gone e Winter Quarters, ena ilakolako balavu ki na ra ena vula itubutubu. E ratou a cemuri tani mai Nauvoo, ka a taubale tiko o Paul ki na ra kei na Mataivalu ni Momani-ena drau na maile vakayawa yani. A sega tale, na lagalagasere ka sega na Father Christmas. Ia, a caka na lolo kei na masu ena yalodina me baleti luvei Mary tagane yabaki walu, sa voleka tu ni mate ena kana vaka-ca. A qai bula, ia a 25 mai Winter Quarters era a mate ena Siganisucu o ya.
Me yacova sara na ika-va ni nona Siganisucu e Amerika, ni sa qai yaco yani e Salt Lake Valley, e ratou sa qai marautaka o Mary kei iratou na gone na Siganisucu ena vakacegu. Ia, a sega ni vaka na mataqali Siganisucu a sotava mai Igiladi. Ia, ena so na sala, a vinaka cake sara. Ena marau ni Siganisucu ena Siga ni Vakacecegu, ni oti na Siganisucu ni 1847, era masu na Yalododonu, ka vakavinavinaka, ka lagasere me vakalagilagia na Kalou ni sa vueti ira ki Saioni. Dua vei ira na sere oqo ni vakabula yalo na “Ka Talei, Ka Talei,” a volai ena ilakolako ni painia sa yaco me sere-ni-vanua ni vakabauta kivei ira na painia Yalododonu oqo. Sa tekivu kina na “Ka Talei, Ka Talei” me sa serenilotu taleitaki, ka lagati talega ena Siganisucu, ena marau ni Siganisucu ni painia.10
Au vakabauta ni veiyabaki nai ibolebole nei Mary a cakava me veisautaka kina na yalona. Sa raica kina vakamatata o koya na Siganisucu, ena ivakarau vou ni Siganisucu kei na sere vou e yalona. A tauyavutaka vakaidina na yalo ni solibula teivaki tu ena nona vakanuinui ka lomani Jisu Karisito.
Na gauna ni Siganisucu sa gauna donu me vakananumi kina na bulabula vakayalo ni yaloda, kau sa tinia ena vakasama rawarawa oqo meda monitataka kina ka vaqaqacotaka na yaloda vakayalo: Au sureti keda yadua kina meda cakava e dua na ka e vakaraitaka, ena ituvaki e taudaku na yaloda e lomabaleta na noda iVakabula, o Jisu Karisito, me sa noda iloloma Vua ena yabaki oqo.
Me vakataki Mary Littleton, eda sa soqoni vata nikua na tisaipeli yalodina i Jisu Karisito meda sokalou Vua. Meda sa vakarorogo matua ki na matasere kei na “matasere ni agilosi” ena sere totoka veisureti vei “kemuni sa yalodina” ni “lako mai ka raica sa sucu na Tui ni agilosi.” Evei ga na vanua eda tiko kina e vuravura, sa rawa meda dui “lako mai, … ena reki qaqa … ki Peceliema”—ena yaloda mada ga—meda vakamuduo ka rokovi Koya.11
Au sa vakadinadinataki Jisu Karisito, na iVakabula kei vuravura. Me sa qai noda na Yalo i Karisito me volai ki yaloda ena gauna taucoko ni marau oqo ki na yabaki vou sa noqu masu ena yaca i Jisu Karisito, emeni.