Na Turaga Ena Vukei Keda me Tarai Cake Nona Matanitu
Lotu e Vuravura Raraba me baleti ira na iTabagone Qase Cake
12 ni Janueri, 2020
Vinaka vakalevu ki na matasere, na sereivatagi totoka oya. Oqori e dua na neirau sere taleitaki. Vinaka vakalevu ena totoka ni nomuni lagasere. Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, au marautaka dina ni rawa meu vosa vei kemuni ena bogi oqo. Au a vakasamataka vakatitobu wale tikoga qo na veika e sa vakaukauwataka na noqu vakabauta ena noqu bula taucoko. E dua na ka au sa mai kila ni Tamada Vakalomalagi e dau vukei keda dina, vakabibi ni da tovolea tiko vakaukauwa meda muria Nona ivunau ka tara cake Nona matanitu ena vuravura oqo.
Na parofita o Nifai a vakaraitaka na vakabauta vaka oqo e nona bula taucoko. Dina ga ni a sotava okoya e vuqa na veivakararawataki kei na veivorati, a dau tudei tu ga okoya ka dau vakavinavinakataka tu ga na Kalou ena Nona veivakalougatataki. E a tukuna kina vaoqo okoya ni oti e walu na yabaki ena lako voli ena loma ni lekutu:
“Kevaka era sa muria na ivakaro ni Kalou ko ira na luve ni tamata, ena karoni ira ka vakaukauwataki ira ko koya, ka vakarautaka talega na sala me ra rawata kina na ka sa vakarota vei ira; o koya gona, a sa vakarautaka kina ko koya na veika e baleti keimami ena neimami lako voli ena lekutu.”1
Au kila ni dina na ivakavuvuli oqo. Meu wasea mada e dua na italanoa mai na itukutuku makawa ni Lotu. Ena mua ni 1830 era a vakasoqoni yani e vuqa na lewenilotu ki na vanua o Misuri, na vanua era a nuitaka me tauyavu kina o Saioni. Ia ena 1839 era a vakasevi tani vakaukauwa mai vei ira na dauvakacaca. Ena kena vakarusai nodra vale ka butakoci nodra veiyau ni vale kei na manumanu, era a toso yani ki na vuaicake ki Ilinoi, na vanua era a qai laki tawana ena veivanua lolobo ena bati ni Uciwai na Misisipi. Era a nimata na vanua lolobo ka tauyavutaka e dua na koro totoka ka ra vakatoka o Nauvu. Ia a toso tikoga na vakaucacataki ni Lotu, ka a vakamatei sara kina na Parofita o Josefa Simici kei na tuakana o Airame ni oti ga e lima na yabaki. Ni se bera ni vakacavari vinaka sara na nodra valetabu, era a vakasevi tani tale vakaukauwa ena Feperueri ni 1846, ka dro takosova yani na Uciwai na Misisipi ena lomadonu ni vulaibatabata. A maliwai ira e dua na tagane a yacana o Benjamin F. Johnson, na tukaqu va-tolu, kei na nona matavuvale gonelalai. A vakamacalataka okoya na gauna oya ena nona ivolatukutuku‑ni‑bula:
“Ia oqo keimami sa mai tu, tekivu ena loma ni vulaibatabata ka sega na ilavo, ena dua na ilakolako e sega ni kilai na kena balavu se na gauna ena taura … kei na kakana e rauta walega me tauri keimami me vica na macawa ke levu, kei na ituvaki ni bula gogo ka a rivarivabitaki sara vakalevu ena veiyabaki sa oti. E dau tauvi au wasoma na vutu kaukauwa ni kete, ka so na gauna dau vakavuna na buno‑ca ena veitiki ni yagoqu kece sara. … Oqo vata kei na veileqa vakagacagaca tale eso a vakavuna meu sega ni rawata na cakacaka kaukauwa eso. Na itavi wale mada ga ni qaravi ni vei timi kei na itavi ni keba tale eso e a rairai cecere dina sara vei au. …
“Ni oti e vica na siga ni keba, eso era a tekivu kudruvaka na dredre kei na drakidrakita ni itosotoso, ia a karalaki ira me vaka e dua na laione o Peresitedi Brigham Young, ka tukuna vei ira ni o ira kece era sega ni rawa ni bula ena bini kei na sila vakarakara, e dodonu mera nuitaka na Kalou ka vakavinavinakataka na ka e soli vei ira, se e dodonu mera sa lesu tale vakatotolo, ni sa na dua na vanua dredre vei ira na keba ni Yalododonu. Oqo a lako mai vei au me vaka na vosa ni Turaga, ia na cava beka meu na cakava? Ena dua na gauna balavu, au dau sega ni rawa ni kania na madraisila se bini, me vaka ni dau vakavuna vei au na vutu ni kete bibi sara. Ia ena rawa vakacava beka vei au meu lako, ni kakana levu ga e tu oya na sila kei na bini? Au a vakila ni oqori sa dua na veitalanoa ni bula se na mate vei au.”
Au cegu vakalailai mada eke mai na italanoa meu kaya ni a mate na ganena yabaki 22 mai na mate ni kete vakaoqori ena vica na yabaki e liu, ka okoya beka oqori a lomaleqa tiko kina okoya. A tomana okoya ka kaya:
“Au a veivosakitaka na ka oqori kei na noqu matavuvale. Au a tukuna vei iratou ni’u a tu e kea me nuitaka na Turaga, ka kevaka a sega ni tiko oKoya kei keitou, ia a sega ni tiko dina oKoya e dakui keitou, ka sega ni dodonu kina meu lesu tale. Au a lomasoli meu kania na kakana ga sa tu vei keitou ka vakavinavinakataka. Ia kevaka e sega ni karoni keitou oqo na Turaga, na totolo ga ni neitou mate kece, na kena vinaka, ni keitou na sega ni rawa ni qaravi keitou vakai keitou se taqomaka neitou bula ena ilakolako oqo.”
Ni oti e dua na vula a vola okoya oqo ena nona ivolaniveisiga:
“Na bini kei na sila ka’u a dau sega ni kania rawa eliu, au sa rawa ni kania ka taleitaka, mai na gauna oya a sega ni lesu mai vei au na kequ mate eliu ena ilakolako. Au a tukuna vua na Turaga na ka a kaya na Nona dauveiqaravi, ena Nona veivuke au na vakayacora kece na veika e gadrevi, ka kevaka sa Nona lewa meu na bula meu Nona dauveiqaravi, ia me cakava oKoya me vakamatautaki na kequ kakana ki na ituvaki ni ketequ, ka’u kila ni kila oKoya.”
Na nodra vakabauta na noqu qase eliu kei na nodra ivakaraitaki na parofita e sa vakaukauwataki au ena noqu bula ka vukei au meu nuitaka na Turaga, ena veigauna dredre sara mada ga. Au nanuma sara ena itekivu ni neirau bula vakamau ni a tadre sara na veika vakailavo. E a rua tiko na luvei keirau lalai ena loma ni tolu na yabaki a vuli tiko kina o Elder Christofferson ena koronivuli torocake. Keirau a lewa meu na kakua ni cakacaka ena taudaku ni vuvale ni keirau tekivuna oti e dua na matavuvale, ka’u tovolea kina meu cakava na veika ga au rawata meu rawa ilavo kina me vukei keitou. A tiko talega e vica na cakacaka vaka-gauna kei na cakacaka ni vulaikatakata nei na watiqu, ka vakarautaka oqori na iwase levu ni neirau rawa ilavo. Ia, keirau a se sega ga ni tu vinaka sara. Keirau dau tukuna tu, kevaka e sega na kakana, rede, se kasi ni motoka, e sega ni gadrevi me keirau volia.
Ena dua na Sigatabu ni vo ga e rua na vula me tauri‑ivola o Elder Christofferson, a vakarautaka na neimami bisopi e dua na ituvatuva ni ilavo ni veivakavaletaki me vakavinakataki kina na neimami valenilotu sa makawa sara tiko mai. Ena gadrevi me sauma na matavuvale yadua e dua na ivakarau lavaki me sotava na kena isau. Eda sa sega ni vakayagataka tale oqo na ivakarau lavaki ni ilavo ni veivakavaletaki, ia ena vei siga oya era dau veivuke ena kena saumi vakatikina na isau ni tara se vakavinakataki ni valenilotu na vei tabanalevu kei na iteki, me ikuri ni cau ni ikatini, ka keimami dau sauma talega.
Me vakai ira na lewe ni tabanalevu tale eso, keirau a dabe vata kei na bisopi me veivosakitaka na ka keirau na rawa ni solia ka vakatau ena neirau rawa ilavo. Na neirau ivakarau lavaki vakaturi a sega ni levu sara, ia sa mai vo vakalailai ga vei keirau na ilavo. Eso na gonevuli tauri‑ivola ka keimami ituvaki vata ka ra sa na biubiu tiko era a sega ni duavata mera cau ki na ilavo ni veivakavaletaki me vaka ni ra sa na sega ni tiko ena gauna e vakacavari kina na cakacaka. Ia, keirau a lewa ga me keirau cau ki na ilavo ni veivakavaletaki, dina ga ni keirau sega ni kila na sala me keirau vakacavara rawa yani kina na yabaki ni vuli. Ia oqo, o ni na nanuma beka ni keirau na rawa ni vakayagataka na kadi ni dinau me baleta na kena saumi vakavula ka sausaumi ena loma ni dua na gauna, ia keirau a lako mai ena duatani na gauna. Ena vei siga oya e dredre mo rawata e dua na kadi ni dinau vakavo ke tiko na nomu ivakadinadina ni cakacaka tudei, ka toka ena dua na itagede lavaki na nomu rawa ilavo. O koya gona keirau sega ni rawata rawa kina e dua na neirau kadi ni dinau. Ena rairai dredre beka oqori, ia e dua na lawatu dodonu cake sara vua e dua me rawata e dua na kadi ni dinau nikua ena rawa beka ni taqomaka e vuqa na tamata mai na veivakararawataki ni dinau era sotava tu.
Ia, ni oti ga e rua na macawa ni keirau a draiva tiko yani ena dua na gaunisala ena dua na bogi ka mai kele tu ena dua na ivakatakilakila ni kele. Ena gauna vata oqori keirau rogoca na soki ni bereki e dakui keirau ka laucoqa mai na mua imuri ni neirau motoka makawa. E sobu mai o Elder Christofferson me mai raica se cava e yaco, kau dabe toka ga ena motoka. Oti e dua na gauna, a vodo tale mai ena motoka okoya, ka’u a tarogi koya se cava a yaco. A kaya okoya ni a vakacacani ga na tutu ni mua imuri. O tagane ka coqai keirau e dua na dauveivoli dauveitosoyaki ka vakaitikotiko ena dua tale na siti. A kaya okoya ni sa kila okoya ni leqa tiko na nona bereki ia a sega ga ni kila ni va sara oya na kena ca. E gadreva nona motoka baleta na nona cakacaka ka nuitaka ni na rawa ni keitou walia ga me kua ni dua tale na isau lavaki me sau ki na inisua ni nona motoka ka na sega talega ni dua kina na nona tikite me sausaumi kina. Me kena ilutua, e sega ni dua a mavoa. Au nanuma ni okoya talega a sotava tiko na dredre ni bula vakailavo. A kaya okoya ni kevaka keirau taura mai e dua na esitimeti vakaivola ni isau ni ripea ka kauta yani ki na nona rumu ni motela ena mua ni tauni, ena sauma vei keirau okoya.
Ia au a sega ni qai sucu walega ena noa. Au nanuma ni sa rui rawai rawarawa ena kisi oqo na watiqu lomani okoya au a dau dinata vakataucoko sara. E nanuma dina beka okoya ni na dina ki na nona yalayala na tamata oqo? Na veivakadeitaki cava e tu ni na sega ni drotaka na tauni na tamata oqo? Ia, a mani taura dina mai na esitimeti ni ripea o Elder Christofferson, ka lako yani ki na motela ka laki raica na tagane oya. A vola e dua na jeke na tagane oya me baleta na kena isau, ka kila na cava? A sega ni vakasukai mai na jeke!
Ia oqo me baleta na vo ni italanoa. Na jeke oya a via tautauvata sara ga na kena levu kei na ivakarau lavaki ni ilavo ni veivakavaletaki keirau a sauma. Keirau na rawa sara ga ni waraka me yacova ni tudei na kena isau me qaravi kina na ripea, ia ena gauna oqo, keirau sa rawa ni sotava na veika e gadrevi, okoya keirau a vakatitiqataka ni keirau na rawata. Oqo e a dua na ivakadinadina vei keirau ni Turaga e dau, me vaka a kaya o Nifai, “vakarautaka talega na sala me ra rawata kina na ka sa vakarota vei ira.”2 Au sa vulica ni vakabauta e dau gadreva me da butu yani ki na buto, ia ni da cakava vakakina, ena vakararamataka na sala e tu e matada na Turaga. Au vakavinavinakataka na Tamada Vakalomalagi dauloloma okoya e wanonovi keda, ka maroroi keda tiko. Au kila ni oqo Nona Lotu ka ni sa bula tiko na noda iVakabula. Au vakavinavinakataka na Turaga me baleta na veivakalougatataki esa kauta mai na kosipeli ki na noda bula. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.