Us xaq reheb’ chixjunil li saqeb’ ru xch’ool

L. Whitney Clayton

Re li Setenta

Li Dios taxaq chi’osob’tesinq re lix yalb’al qaq’e chi wank chi saq ru li qach’ool ut li qak’a’uxl, re naq “li saq ruhil na’leb’ chirutz’u’uji rajlal li qak’oxlahom.”

Wiib’ oxib’ chihab’ chaq, naq laa’in ut li wixaqil yooko chi b’eek eq’la chire li palaw caribe, xqil junjunqeb’ li kok’ jukub’ reheb’ aj kar kanab’anb’ileb’ sa’ li samahib’. Naq kooxaqli re rilb’aleb’, xintaw inna’leb’ chirix li karib’k li xnaq chi junajwa sa’ inch’ool. Ruuchil li yooy, li k’aam, ut li chapleb’, eb’ laj kar a’an ke’roksi kok’ ra’al rik’in k’iila kok’ alambre. Kaaxukuuteb’ li ra’al. Eb’ laj kar ke’xyiib’ kok’ okeb’aal waqxaqib’ pulgada xnimal ru sa’ li junjunq pak’al re li ra’al, toja’ naq neke’xb’as li alambre toj chi sa’, re naq eb’ li kar neke’ru chi ok.

Maare ak nekek’e reetal chan ru nak’anjelak li ra’al. Eb’ laj kar neke’xk’ameb’ li ra’al sa’ li jukub’ ut neke’xkut sa’ xchamal li palaw. Naq jun li kar nanume’ ut naxk’e reetal li tzakemq wan chi sa’, naxtaw li okeb’aal ut na’ok sa’ xlaatz’il li alambre. A’ut, naq li kar naxyal elk, naxtaw naq us ta xru chi ok chi maak’a’ xch’a’ajkilal, ink’a’ naru chi elk xb’aan xq’esnal li alambre—ra’alenb’il chik chi sa’. Naq neke’sutq’i laj kar, neke’xtaqsiheb’ li ra’al, ut moqon li kar nak’uub’aman choq’ chaab’il tzakemq.

Wan resil jun kristiaan sa’ li Najter Chaq’rab’ li kit’ane’ sa’ jun li ra’al chanchan a’in. A’an li nimla rey aj David, ut q’axal ra li k’a’ru kixk’ul a’an.

“Sa’ li saq’ehil naq eb’ li awa’b’ej neke’xik chi yalok, laj David kixtaqla laj Johab rochb’eeneb’ li xjolomileb’ laj puub’ ut chixjunileb’ laj Israel chi yalok. Ut [ke’pleetik rik’ineb’ laj Amon]. A’b’an laj David kikanaak Jerusalen.

“Sa’ jun ewu naq kiwakliik chaq laj David sa’ xwarib’aal ut yoo chi b’eek sa’ lix taqe’qil li rochoch, toj aran taqe’q kiril chaq jun li ixq yoo chi atink. K’a’jo’ xch’ina-usal li ixq a’an” (2 Samuel 11:1–2).

Laj David kixtaw naq a’an li xBetsabe xk’ab’a’. Laj Urias, lix b’eelom, a’an aj pleet, ut yoo chi pleetik rik’ineb’ laj Amon sa’ li teep aj pleet, b’ar wi’ yoo raj ajwi’ chi pleetik laj David, lix reyeb’. Laj David kixtaqla naq taak’ame’q xBestabe sa’ rochoch. Ke’muxuk sumsu, li ixq ki’ok sa’ yu’am, ut laj David ki’ok xk’a’uxl naq taanawmanq k’a’ru xb’aanuhomeb’ chaq. Re xmuqb’al xmaak, laj David kixtaqla naq taasutq’iiq laj Urias sa’ Jerusalen. Kisutq’i laj Urias, a’b’an kixye naq ink’a’ taaxik sa’ rochoch re rilb’al xBetsabe. Toja’ naq laj David kixk’uub’ naq laj Urias taakamsiiq sa’ li pleet (chi’ilmanq 2 Samuel 11:3–17). Xmaakeb’ li xuwajel b’aanuhom a’in kikam laj Urias ut kiraho’ xch’ool laj David, li xBetsabe, ut moqon, chixjunil li awa’b’ejihom. Naxye sa’ li Santil Hu, “Li k’a’ru kixb’aanu laj David ink’a’ kiwulak chiru li Qaawa’ ” (2 Samuel 11:27).

Ma nekek’e reetal chan ru naq laj David kit’ane’ sa’ li ra’al a’in? Yoo chi b’eek sa’ xtaqe’qil li rochoch, ut toj aran taqe’q kiril li k’a’ru ink’a’ us raj rilb’al. A’an chaq lix ra’al laj tza. Li saq ruhil ut chaab’il na’leb’ kixteneb’ naq laj David tixsutq’isi rib’ sa’ junpaat ut ink’a’ taaril, a’b’an moko kixb’aanu ta a’an. Ruuchil a’an, a’an kixkanab’ naq taa’ok sa’ xk’a’uxl li yib’ ru na’leb’, ut li na’leb’ a’an kixk’e chixb’aanunkil li maak, ut sa’ junpaat q’axal ra li kik’ulman. Kichape’ laj David sa’ li ra’al, ut chi junelik tixtoj xq’ajkamunkil.

Wan jun li musiq’ejil ra’al anajwan, li pornografia, ut wankeb’ naab’al li q’unb’esinb’ileb’ xch’ool xb’aan toj reetal naq neke’chape’ sa’ li xuwajel ra’al a’in. Jo’ chixjunil li ra’al, moko ch’a’aj ta li ok, a’b’an jwal ch’a’aj li elk. Wankeb’ li neke’xye naq naru neke’ril li pornografia ut maajun rahilal te’xk’ul. Neke’xye, “Ma yaal naq ink’a’ us?” malaj “Ani taatz’iloq rix? Maak’a’ na’ok wi’,” malaj, “Yal nawaj xnawb’al.” A’b’an wan xmajelal xna’leb’eb’. Li Qaawa’ kixye, “Ut ani naʼilok re jun li ixq re xrahinkil ru tixtzʼeqtaana li paabʼaal, ut maakʼaʼaq li Musiqʼej rikʼin; ut wi moko naxjal ta xkʼaʼuxl taaʼisiiq chaq” (Tzol’leb’ ut Sumwank 42:23). A’an li kixb’aanu laj David: a’an kiril li xBetsabe, kixrahi ru, ut ki’el li Musiq’ej rik’in. Jwal jalan raj xb’ehil xyu’am laj David wi ta yal kixsutq’isi rib’.

Na’el li Musiq’ej rik’in li ani na’ilok re li pornografia, ut nasach ajwi’ li chaab’il ilok ut na’leb’ank chiru. Jo’ li rey aj David, naxyal xmuqb’al xmaak, nasach sa’ xch’ool naq maak’a’ muqb’il chiru li Qaawa’ (chi’ilmanq 2 Nefi 27:27). Neke’chal li ch’a’ajkilal ut nasach li roxloq’inkil rib’, lix ch’ina-usil komonil, lix sumlajik, ut neke’tam ajwi’ li neke’rahob’tesiik xb’aan a’in. Naq neke’xk’e reetal naq li k’a’ru yookeb’ chirilb’al ink’a’ chik naxsahob’resi xch’ooleb’, neke’ok chirilb’al li k’a’ru jwal yib’ wi’chik ru. Chi timil timil ink’a’ chik neke’ru chixkanab’ankil us ta ink’a’ neke’xk’e reetal malaj neke’xye naq ink’a’ yaal, ut jo’ laj David, lix b’aanuhomeb’ napo’e’ naq na’ok ajwi’ chi po’e’k lix k’a’uxleb’aaleb’.

Naq yoo chi po’e’k xna’leb’ li ruchich’och’, yoo ajwi’ chi numtaak li k’a’ru yib’ ru li na’ilman sa’ li kaxlan mu, li hu, ut li internet. A’b’an moko us ta xb’isb’al k’a’ru li us ut k’a’ru li xiwxiw a’ yaal lix na’leb’ li ruchich’och’. Jun li kaxlan mu maare nawb’il ru ut ilb’il xb’aaneb’ k’iila millon, a’ut toj naxk’ut li jalam-uuch ut li b’aanuhom li chanchan li pornografia. Wi nak’utman sa’ li kaxlan mu k’a’ruhaq li “b’ayaq ajwi’ xyib’al ru,” a’an ajwi’ naraj naxye naq b’ayaq ajwi’ xchaab’ilal. Chi jo’kan, us ta naab’aleb’ neke’ril jun kaxlan mu malaj jun perel sa’ internet, ink’a’ naraj naxye naq laa’o ajwi’ tooruuq chirilb’al. Tento naq laj k’amol re li tijonelil tixyu’ami xna’leb’ li Kolonel ut lix Iglees, ink’a’ xna’leb’ li ruchich’och’.

Li Kolonel kixye, “Ut osobʼtesinbʼilebʼ chixjunil li saqebʼ ru xchʼool, xbʼaan naq ebʼ aʼan teʼril ru li Dios” (3 Nefi 12:8). Eb’ lix yeechi’ihom li evangelio nokohe’xwaklesi, neke’xnima qu, ut nokohe’xk’am sa’ li taqenaqil loq’al. Neke’qak’ul li yeechi’ihom a’an rik’ineb’ sumwank li neke’xpatz’ naq saqaq ru qach’ool ut tiikaq qayu’am. Naq naqab’aanu li us ut naqasik’ xsaqob’resinkil ru li qach’ool, nokonach’o rik’in li Dios ut li Musiq’ej. Li wan sa’ qach’ool naxxaqab’ jo’ nimal re li choxahilal taqil sa’ li ruchich’och’ anajwan, ut naxk’e qak’ulub’ chixk’ulb’al li yeechi’ihom naq eb’ li saqeb’ ru xch’ool, “te’ril ru li Dios.” Laa’o naqasik’ wank chi saq ru qach’ool. Li apostol aj Jwan kixtz’iib’a:

“Ex inrahom, ralal xk’ajolo li Dios anajwan, ut maji’ nak’utunk chankaq ta qu. Naqanaw chi us naq, jo’q’e taak’utunq a’an, chanchanaqo ajwi’ li Dios, xb’aan naq toxqil ru A’an chi tz’aqal re ru.

“Chixjunil li kaw xch’ool rik’in li Jesus, naxch’ajob’resi rib’, kama’ A’an maak’a’ xmuxul” (1 Jwan 3:2–3).

Wi ak nakatt’ane’ sa’ xra’al li pornografia, anajwan tento taawach’ab’ aawib’ rik’in xtenq’ li Kolonel. Naru tat-elq, a’b’an taawaj lix tenq’ a’an re xb’aanunkil. Naru tatk’iraaq chi tz’aqal wi taajal aak’a’uxl chi tz’aqal. Ayu rik’in laa obiisp. Sik’ lix na’leb’ li musiq’anb’il. A’an tatxtenq’a chixjalb’al aak’a’uxl, ut a’an tatxk’irtesi ut tixb’oq wi’chik li Musiq’ej sa’ laa yu’am. Lix wankil lix tojb’al rix li maak xb’aan li Qaawa’ Jesukristo naru tixk’irtesi chixjunil li ch’a’ajkilal, jo’ ajwi’ li ch’a’ajkilal a’in. Wi taasik’ li Kolonel chi anchal aach’ool ut taataaqe xna’leb’ laa obiisp, tatk’iraaq jo’ nakawaj ru. Li Kolonel tatxtenq’a chixtawb’al laa metz’ew re xtz’eqtaanankil li aaleek ut chi numtaak sa’ xb’een li kaytesink-ib’. Jo’ kixye laj Moroni:

“Chexchalq rikʼin li Kristo, ut chechapaq eeribʼ chiru li junjunq chi chaabʼil maatan, ut meechʼeʼ li inkʼaʼ us aj maatan, chi moko li kʼaʼru tzʼaj. …

“Relik chi yaal, chalqex rikʼin li Kristo, ut chitzʼaqloq eere eeru rikʼin, ut chetzʼeqtaana choqʼ eere chixjunil li moko us ta; ut wi neketzʼeqtaana choqʼ eere chixjunil li moko us ta, ut nekera li Dios chi anchal eemetzʼew, eekʼaʼuxl, ut eekawilal, rikʼin aʼan tzʼaqal li rusilal choqʼ eere, re naq rikʼin li rusilal taaruuq texwanq chi tzʼaqal eere eeru rikʼin li Kristo” (Moroni 10:30, 32).

Li Dios taxaq chi’osob’tesinq re lix yalb’al qaq’e chi wank chi saq ru li qach’ool ut li qak’a’uxl, re naq “li saq ruhil na’leb’ chirutz’u’uji rajlal li qak’oxlahom” (Tzol’leb’ ut Sumwank 121:45). Ninch’olob’ xyaalal lix rahom li Kolonel li natojok-ix ut lix wankilal lix tojb’al rix li maak li nasaqob’resink, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.