Lo Ro Jet āinwōt Remaron̄ Erom
Jen President Thomas S. Monson
Jej aikuj kōļapļo̧k maron̄ eo n̄an lo em̧m̧aan ro ejjab āinwōt aer pād kiiō ak ilo aer maron̄ erom.
Em̧m̧aan ro rejitōnbōro ippa, ruo alen kajjojo iiō Im̧ōn Kweilo̧k in eļap ej obrak n̄an jon̄an eo emaron̄ kadeļo̧n̄e kōn rikabwijer ro an priesthood eo an Anij āinwōt ad koba tok n̄an ron̄jake ennaan in im̧we ko. Ewōr juon jetōb ekabwilōn̄lōn̄ me eajedeed ilo kweilo̧k in eļap an priesthood an Kabun̄ in. Jetōb in ej iwōj jān Im̧ōn Kweilo̧k eo im deļo̧n̄e aolep im̧ōn jar ko ijo ļaddik ro nejin Anij rej kuk ippān doon ie. Em̧ool em̧ōj ad kar en̄jake jetōb eo joten in.
Jet iiō ko ļo̧k, m̧okta jān an kar Im̧ōn Kweilo̧k in eaiboojoj ekkal, juon rilotok n̄an Temple Square eo ilo Salt Lake City eaar pād ilo juon m̧wein̄an an kweilo̧k eo eļap ilo Tabernacle eo. Eaar ron̄jake ennaan ko an Em̧m̧aan ro. Eaar leļo̧k an n̄an jar ko. Eaar ron̄ al em̧m̧anm̧ōn ko jān Tabernacle Choir eo. Eaar bwilōn̄ kōn o̧kōn eo eļap an Tabernacle eo. Ke kweilo̧k eo eaar jem̧ļo̧k juon eaar ron̄ an ba, “Inaaj leļo̧k men otemjej ewōr ippa eļan̄n̄e iaar jeļā bwe ta ko rikōnono ro raar ba rainin eaar m̧ool.” Ilo loļāātāt eaar ba, “Iakwe n̄e en kar wōr aō naan in kam̧ool kōn ko̧jpeļ eo.”
Lukkuun m̧ool ejjeļo̧k jabdewōt ilo laļ in me enaaj letok eļapļo̧k kaenōm̧m̧an im m̧ōņōņō jān juon naan in kam̧ool kōn m̧ool eo. Ij tōmak bwe aolep em̧m̧aan im ļaddik ijin joten in ewōr juon an naan in kam̧ool, men̄e naan in kam̧ool ko roktak ilo wāween an kajoor. Eļan̄n̄e kwoj en̄jake bwe ejjan̄in de wōr am̧ juon naan in kam̧ool em̧wilaļ kōn kōņaan eļap—im bōlen enaaj kar en̄jake eo ad aolep—ij rojan̄ kom̧ n̄an jerbale n̄an bōk kain naan in kam̧ool in. Eļan̄n̄e ekajoor im m̧wilaļ, jerbal n̄an dāpiji ilo wāween in. Ewi jon̄an ad jeramm̧m̧an n̄an bōk juon jeļāļo̧kjeņ kōn m̧ool eo.
Ennaan eo aō joten in, em̧maan ro, ej bwe ewor kajjojo ro rellōn̄ me ewōr jidik ak ejjeļo̧k aer naan in kam̧ool kiiō, ro me remaron̄ im naaj bōk kain naan in kam̧ool in eļan̄n̄e jenaaj m̧ōņōņō in kōm̧m̧ane juon kijejeto n̄an kwaļo̧k eo ad im n̄an jipan̄ er oktak. Ilo jet jekjek ko jej maron̄ leļo̧k kōketak eo n̄an oktak. Inaaj kōnono kōn rein kajjojo me rej membōr bōtaab ro rejjab ilo iien in kanooj kallim̧ur n̄an ko̧jpeļ eo.
Elōn̄ iiō ko remootļo̧k, ilo juon kweilo̧k an eria kar kōm̧m̧an ilo Helsinki, Finland, iaar ron̄ juon ennaan, ekajoor, ememļo̧kjeņ, im kairujruj kar kwaļo̧k ilo m̧wein̄an eo an m̧am̧a im leddik ro. Ijjan̄in kar meļo̧kļo̧k ennaan eo, men̄e enan̄in 40 iiō ko raar eļļāļo̧k jān ke iaar ron̄. Ilubwilijin elōn̄ m̧ool ko rikōnono eo eaar ekōnono kaki, liin eaar ba bwe juon kōrā eaar aikuj n̄an ba n̄an e eaiboojoj. Kar aikuj in jiron̄ e eaorōk. Liin eaar aikuj bwe ren jiron̄ e ewōr tokjen.
Em̧m̧aan ro, ijeļā bwe em̧m̧aan ro relukkuun āinwōt kōrā ro ilo jekjek in. Aikuj jiron̄ kōj bwe ewōr ad aorōk, bwe jōkkeke im wōr tokjen. Aikuj letok n̄an kōj juon iien n̄an jerbal. N̄an membōr ro me raar jejļo̧k jān niknik ak aipedped n̄an niknik, jemaron̄ jar emakijkij ilo pukōt jet wāween ko n̄an pukōtļo̧k er. Kajjitōk ippāer n̄an jerbal ilo jet jerbal ko remaron̄ kaitoktoklimo rej aikuji n̄an bar ro̧o̧l n̄an niknik. Bōtaab ritōl ro me remaron̄ jipan̄ ilo jekjek in rej jet iien epejo̧rjor n̄an kōm̧m̧ani. Jej aikuj kememej bwe armej remaron̄ oktak. Remaron̄ doori itulikier iminene ko renana. Remaron̄ ukweļo̧k jān bōd ko aer. Remaron̄ kabwijer priesthood ilo erreo. Im remaron̄ jerbal n̄an Irooj ilo niknik. Imaron̄ ke lewaj jet waanjon̄ak ko.
Ke iaar erom juon uwaan Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro, eaar wōr aō iien em̧m̧an n̄an etal ippān Būreejtōn N. Eldon Tanner, rikakpilōklōk eo n̄an Būreejtōn David O. McKay, n̄an juon kweilo̧k an stake ilo Alberta, Canada. Ilo iien kweilo̧k eo, stake būreejtōn eo eaar riiti āt ko etan emen em̧m̧aan ro me raar karbōb n̄an ekkapit n̄an elder. Em̧m̧aan rein me Būreejtōn Tanner eaar jeļā kajier, ilo juon iien eaar jokwe ilo eria eo. Bōtaab Būreejtōn Tanner eaar jeļā im kememej er āinwōt juon iien raar im kar jab jeļā bwe raar ukōt mour ko aer im kanooj karbōb n̄an erom elder ro.
Stake būreejtōn eo eaar riiti etan em̧m̧aan ro m̧oktata im kajjitōk ippāer n̄an jutak. Būreejtōn Tanner eaar unoojdikdik n̄an eō, “Lale e. Iaar jab ļōmņak enaaj kar bōke.” Stake būreejtōn eaar riiti etan em̧m̧aan eo kein karuo, im eaar jutak. Būreejtōn Tanner eaar jibwe eō juon alen im kwaļo̧k an ļo̧kjen an. Im kōn menin eaar aolepān em̧m̧aan ro emen.
Ālkin kweilo̧k eo, Būreejtōn Tanner im n̄a ekar ewōr iien em̧m̧an n̄an kōjeram̧m̧an em̧m̧aan rein emen. Raar kwaļo̧k bwe em̧m̧aan ro remaron̄ oktak.
Ilo 1940 ko im 1950 ko, juon American prison warden, Clinton Duffy, kar kanooj jeļā kajien kōn kijejeto ko an n̄an jipan̄ katakin em̧m̧aan ro ilo kalbuuj eo an. Juon rikōraat eaar ba, “Kwojjab jeļā ke leopard ko remaron̄ ukōt jikier ke!”
Warden Duffy eaar uwaak, “Kwoj aikuj jeļā bwe ijjab jerbal ippān leopard ko. Ij jerbal ippān em̧m̧aan ro, im em̧m̧aan ro remaron̄ oktak aolep raan.”1
Elōn̄ iiō ko remootļo̧k eaar aō iien em̧m̧an n̄an jerbal āinwōt būreejtōn eo an Canadian Mijen. Ijo eaar wōr juon am branch eo ejabwe rikabwijer priesthood eo. Iien otemjej ewōr juon mijenede ej tōl branch eo. Iaar bōk juon en̄jake ekajoor bwe eaar aikuj in wōr juon membōr in branch eo en tōl ijo.
Eaar wōr juon am membōr erūtto ilo branch eo me eaar juon tikōn ilo Priesthood eo an Aaron bōtaab eaar jab koba tok ak bōk kuņaan n̄an wōnm̧aanļo̧k ilo priesthood eo. Iaar en̄jake im̧we eo n̄an kūr e āinwōt juon branch būreejtōn. Inaaj iien otemjeļo̧k kememe raan eo me iaar intōrpiu ippān. Iaar jiron̄ e bwe Irooj eaar im̧we eō n̄an kūr e n̄an erom būreejtōn eo an branch eo. Ālkin eļap kabwereer jān e, im ļap kōketak jān kōrā eo pāleen, eaar kwaļo̧k bwe enaaj kar jerbal. Iaar kapit e juon pris.
Eaar juon ijjino in juon raan kāāl n̄an em̧m̧aan eo. Mour eo an eaar m̧ōkaj jan oktak, im eaar kallim̧uri n̄a bwe enaaj mour kōn kien ko āinwōt kōtmene bwe en mour kaki. Ilo jejjo allōn̄ kar kapiti juon elder. E im kōrā eo pāleen im baam̧le eo an āliktata raar etal n̄an tampeļ im kar liāp. Ajri ro nejier raar jerbali mijen ko im m̧are ilo im̧weo im̧ōn Irooj.
Jet iien kōtļo̧k bwe būratōr ro ad ren jeļā bwe jej aikuji er im raorōk maron̄ jipan̄ er bōk bun̄tōn eo n̄an kallim̧ur im niknik. Menin emaron̄ m̧ool kōn rikabwijer ro an priesthood eo jekdo̧o̧n iiō. Ej ad eddo n̄an leļo̧k n̄an er iien ko rem̧m̧an n̄an mour āinwōt rej aikuj. Jemaron̄ jipan̄ er n̄an anjo ioon jabwenōk ko aer. Jej aikuj kōļapļo̧k maron̄ eo n̄an lo em̧m̧aan ro ejjab āinwōt aer pād kiiō ak ilo aer maron̄ erom n̄e rej bōk naan in kam̧ool ko an ko̧jpeļ eo an Kraist.
Juon iien iaar etal n̄an juon kweilo̧k ilo Leadville, Colorado. Leadville ej pād ilo utiejān eo eutiej ļo̧k jān 10,000 ne (3,000 m). Ij kememej kweilo̧k jab in kōnke kōn utiejān, bōtaab ij kememej e kōn ta eo eaar bōk jikin joten eo. Eaar wōr juon oran rikabwijer ro an priesthood eo raar pād. Āinwōt ļo̧k wōt branch eo ilo Canadian Mijen, branch eo eaar tōl jān juon mijenede im iien otemjeļo̧k kar jān etto.
Bon̄ōn eo eaar em̧m̧an kweiļo̧k eo am, bōtaab ke kōm kar al al in ikkilōk eo, im̧we eo eaar itok n̄an eō bwe ej aikuj in juon branch būreejtōn ej tōl rijikin eo. Iaar oktakļo̧k n̄an mijen būreejtōn eo im kajjitōk, “Ewōr ke juon ijin emaron̄ tōl—juon em̧m̧aan in ijin?”
Eaar uwaak, “Ijjab jeļā kōn juon.”
Ilo tōre in al eo an al eo iaar kanooj lale em̧m̧aan ro me raar jijet ilo jea ko jilu im̧aan tata. Aō eaar āinwōt kalimjōk juon iaan būratōr ro. Iaar ba n̄an mijen būreejtōn eo, “Emaron̄ ke jerbal āinwōt juon branch būreejtōn?”
Eaar uwaak, “Ijjab jeļā. Bōlen emaron̄.”
Iaar ba, “Būreejtōn, inaaj bōk e n̄an ruum̧ eo juon im intōrpiu ippān. Kwoj ekōnono ālkin al in ikkilōk eo m̧ae iien kōmij ro̧o̧l tok.”
Ke kom̧ro kar etetal ļo̧k n̄an ruum̧ eo, mijen būreejtōn eo eaar kōjem̧ļo̧k kōn naan in kam̧ool eo an. Iaar kwaļo̧k āt eo etan būratōr eo bwe en branch būreejtōn eo ekāāl. Jān raan eo m̧aanļo̧k, Leadville, Colorado, eaar wōr juon membōr in ijo ej tōl iunit ijōņ.
Ejja pedped eo wōt, em̧m̧aan ro, kōjerbali n̄an ro me rejjan̄in de membōr. Jej aikuj kōļapļo̧k maron̄ eo n̄an lo em̧m̧aan ro āinwōt aer ak āinwōt aer maron̄ erom n̄e rej membōr an Kabun̄ in, n̄e ewōr juon aer naan in kam̧ool kōn ko̧jpeļ eo, im n̄e mour ko aer rej jokkuun wōt juon ippān katak ko an.
Ilo kar iiō eo 1961 juon kweilo̧k an laļ in kar kōm̧m̧an n̄an mijen būreejtōn ro, im aolep mijen būreejtōn ilo Kabun̄ in kar bōktok er n̄an Salt Lake City n̄an kweilo̧k kein. Iaar itok n̄an Salt Lake City jān mijen eo aō ilo Toronto, Canada.
Ilo baj juon kweilo̧k, N. Eldon Tanner, ilo tōre eo eaar juon Rijjipan̄ n̄an Doulul eo an Jon̄oulruo, ej kab bar jepļaak jān an kar tōl ilo mijen ko ilo Great Britain im western Europe. Eaar jiron̄ juon mijenede eo eaar kanooj juon mijenede ewejepedik me eaar ioon e ilo aolep intōrpiu ko eaar kōm̧m̧ani. Eaar ba bwe ke eaar intōrpiuik mijenede in, eaar ba n̄an e, “Ij kōtmene bwe aolep armej ro me kwaar peptaiji er n̄an Kabun̄ in ej jān aer liwaj.”
Likao eo eaar uwaak, “Jaab, kōm kar lo er aolep jān kōļaļļaļ.”
Būratōr Tanner eaar kajjitōk ippān ta kar oktak eo kōn wāween an jerbal—etke ekanooj in em̧m̧an an wejepedik ilo an ro jet jab. Likao eo eaar ba bwe eaar kajieon̄ peptaiji aolap armej me eaar iooni. Eaar ba bwe eļan̄n̄e eaar kōļaļļaļ ilo kōjām im lo juon em̧m̧aan ej kōbaatat jikka im ekkōņak nuknuk ko rōm̧or im āinwōt jab kea ilo men otemjej—eļap tata kabun̄—mijenede eo ekōn pijaik ilo ļōmņak eo an make ta eo em̧m̧aan eo enaaj kar āinwōt ilo juon nememe eoktak an jekjek ko. Ilo ļōmņak eo an enaaj kar lale e āinwōt juon em̧ōj an reja im kōņak juon jōōt mouj im jedo̧jij ko remour. Im mijenede eo emaron̄ lo e make tōl em̧m̧aan eo n̄an dān in peptaij. Eaar ba, “N̄e ij kalimjōk juon ilo wāween in, ewōr aō maron̄ n̄an kwaļo̧k naan in kam̧ool eo aō n̄an e ilo juon wāween me emaron̄ im̧we būruwōn.”
Ewōr ippād eddo eo n̄an kalimjōk ro m̧ōttad, rijerbal ro m̧ōttad, ro rituriid ilo wāween in. Juon alen, ewōr ippād eddo in n̄an kalimjōk kajjojo āinwōt aer jab ak ilo aer maron̄ erom. Ij akwelap ippami n̄an ļōmņak kōn er ilo iaļ eo ami.
Em̧m̧aan ro, Irooj eaar jiron̄ kōj juon men kōn aorōk eo an priesthood in me jej kabijwere. Eaar jiron̄ kōj bwe jān bōke kōn juon kallim̧ūr im juon bujen. Eaar letok n̄an kōj kōmeļeļe eo bwe jej aikuj in tiljek im m̧ool ilo aolep men jej bōke, im bwe ewōr ippād eddo eo n̄an kōjparok bujen in em̧ool n̄an jem̧ļo̧k in. Innām aolep men ewōr ippān Jemen naaj letok n̄an kōj.2
Peran ej naan eo jej aikuj in jibwe epaake būruwōd—peran ej joļo̧k kapo, peran ej ekōnono ilo naan in kam̧ool n̄an aolep ro me jej ioon er, kememej bwe aolep rej aikuj wōr aer iien em̧m̧ān n̄an ron̄jake ennaan eo. Ejjab juon men epidodo n̄an elōn̄ n̄an kōm̧m̧ane menin. Bōtaab jemaron̄ itok n̄an tōmak ilo naan ko an Paul n̄an Timothy:
“Bwe Anij eaar jab letok n̄an kōj jetōb in leln̄o̧n̄, a jetōb in kajoor im yokwe im kajim̧we.
“Innām kwon jab jook kōn kōnnan an ad Irooj.”3
Ilo Māe in 1974 eo iaar pād ippān Būratōr John H. Groberg ilo Aelōn̄ ko ilo Tonga. Eaar wōr juon am iien karōke n̄an loļo̧k kiin̄ eo an Tonga, im kōm kar kweilo̧k ippān ilo juon m̧wein̄an. Kōm kar bwebwenato. Mekarta, m̧okta jān am ilo̧k, John Groberg eaar ba juon men me eaar āinjuon. Eaar ba, “Ilo am̧ utiej, kwoj aikuj lukkuun erom juon Mormon im kōnono ko am̧ barāinwōt, innām jorrāān ko am̧ im jorrāān ko aer naaj kanooj ņa mejļaer.”
Kiin̄ eo eaar ļap an medikdik im uwaak, “John Groberg, bōlen kojim̧we.”
Iaar ļōmņak kōn Rijilōk Paul im̧aan Agrippa. Iaar ļōmņak kōn uwaak eo an Agrippa n̄an naan in kam̧ool eo an Paul: “Kwoj kareel eō bwe in Ri Kristian.”4 Brother Groberg eaar wōr ippān peran eo n̄an kwaļo̧k naan in kam̧ool eo an n̄an juon kiin̄.
Joten in elōn̄ taujin rikabwijer priesthood ro ad me rej jerbal n̄an Irooj aolep-raan āinwōt mijenede ro An. Ilo uwaake juon kūr, em̧ōj aer ilo̧k jān kapijuknen eo aer, baam̧le, ro m̧ōttaer, im jikuuļ im ilo̧k n̄an jerbal. Ro rejjab meļeļe rej kajjitōk kajjitōk eo: “Etke ekanooj m̧ōkaj aer uwaake im m̧ōņōņō in leļo̧k eļap?”
Mijenede ro ad remaron̄ jejjet aer uwaak ilo naan ko an Paul, mijenede eo ekajoor in tōre ko m̧okta: “Bwe eļan̄n̄e ij kwaļo̧k gospel, ejjeļo̧k ibba bwe in kōmjāje kake; bwe men in e relel ilo buruwō, bwe Wo n̄an eō eļan̄n̄e Ijjab kwaļo̧k ko̧jpeļ eo!”5
Jeje ko rekwojarjar epād ie kean̄ eo ekanooj in jejjet, eddo eo ekanooj menin aikuj, kōmeļeļe eo ekanooj in kajju kar litok jān jerkakpeje Irooj ke Eaar waļo̧k ilo Galilee n̄an rikaļoor ro jon̄ouljuon. Eaar ba:
“Em̧ōj letok n̄an Eō kajoor otemjej i lan̄ im i laļ.
“Innām kom̧win ilo̧k, im kōm̧m̧an riaelōn̄ ko otemjej bwe ren rikaļoora, im baptais er ilo etan Jema im Nejin im Jetōb Kwojarjar;
“Im katakin er bwe ren pokake naan ko otemjej Iaar jiron̄ kom̧: im lo, Ij pād ippami iien otemjej n̄an jem̧ļo̧k in laļ.”6
Ij jiron̄ in ekwojarjar, koba ippān aiboojoj in kallim̧ur eo an, ej unin kōnono eo ad rainin, āinwōt kar ilo tōre eo etto. Jerbal in mijenede ej juon m̧ōttan aorōk an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata. Iien otemjej eaar āindein; enaaj iien otemjej āindein. Āinwōt an Rikanaan Joseph Smith kar kwaļo̧k: “Ālkin kar ba men otemjeļo̧k, jerbal eo eaorōk tata im ļaptata ej n̄an kwaļo̧k Ko̧jpeļ eo.”7
Ilowaan wōt ruo iiō ko rekkadu, aolepān mijenede ro rej jerbal aolep raan rej kiiō jerbal ilo jarin tariņae eo ettā an Anij naaj kadedeļo̧k jerbal ko aer aolep raan im naaj ro̧o̧l n̄an kapijuknen ko aer im ippān ro rejitōnbōro. Ro ej bōk jikier loi joten in ilo rikabwijer Priesthood eo an Aron an Kabun̄ in. likao ro, kom̧ij ke pojak n̄an uwaak? Kom̧ij ke m̧ōņōņō n̄an jerbal? Kom̧ij ke m̧aanjabpopo n̄an jerbal?
Būreejtōn John Taylor eaar kōmeļeļeik men ko aikuji: “Kain likao ro jej kōņaan āinwōt rikwaļo̧k ro an ennaan eo an ko̧jpeļ in rej em̧m̧aan ro ewōr aer tōmak ilo Anij; em̧m̧aan ro me ewōr aer tōmak ilo kabun̄ eo aer; em̧m̧aan ro me rej kautiej priesthood eo aer; … em̧m̧aan ro robrak kōn Jetōb Kwojarjar im kajoor eo an Anij … em̧m̧aan in kauteij, m̧ool, wānōk im erreo.”8
Em̧m̧m̧an ro, n̄an kōj kajjojo ej itok kakien eo n̄an kwaļo̧k ko̧jpeļ eo an Kraist. N̄e mour ko ad rej jepaan wōt juon ippān jon̄an eo an Anij make, ro me rej reel jān kōj jamin naaj ekōnono kōn liājļō: “e jem̧ļo̧k iien rak, im je jan̄in bōk lo̧mo̧o̧r.”9
Shephred eo eweppān an jetōb ko, mijenede eo me eaar lo̧mo̧o̧ren armej, kar letok n̄an kōj kallim̧ur eo An ekwojarjar:
Rilo̧mo̧o̧r eo eaar ba bwe eļan̄n̄e jej jerbal ilo aolepān raan ko ad ilo katakin ukweļo̧k n̄an ro jet im bōktok juon armej n̄an E, jenaaj bōk lan̄lōn̄ eļap ippān armej eo ilo aelōn̄ in kiin̄ an Jemed!
Im eļan̄n̄e lan̄lōn̄ eo ad enaaj ļap ippān jetōb eo me jej bōktok n̄an Rilo̧mo̧o̧r ilo aelōn̄ in kiin̄ eo an Jemen, ewi jon̄an ad naaj ļap ad lan̄lōn̄ eļan̄n̄e jej bōktok elōn̄ jetōb ko n̄an E!10
Kōn E eo kar kōnono kake ilo raan kein, ij kwaļo̧k aō kam̧ool. E ej nejin Anij, ad Ripinmuur, im ad Rilo̧mo̧o̧r.
Ij jar bwe enaaj wōr ad peran n̄an jemjerā ippān ro jet, kije n̄an kajieon̄ im bar kajieon̄, im ettā eo kar aikuji n̄an pukōt tōl jān Jemedwōj ilo ad kakūrm̧ool kappe eo ad n̄an kwaļo̧k ko̧jpeļ eo. Eddo eo ej pād iood, em̧m̧aan ro. Ilo etan Jisōs Kraist, amen.