“Ang Gasa Mibalik Na,” kapitulo 13 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018)
Kapitulo 13: “Ang Gasa Mibalik Na”
Kapitulo 13
Ang Gasa Mibalik Na
Sa dihang mibalik si Joseph sa Kirtland sa hinapos sa Agosto 1831, ang dili maayong relasyon tali niya ug sa pipila sa mga elder nga miuban niya ngadto sa Independence nagpabilin. Human sa ilang panag-away sa daplin sa Suba sa Missouri, si Joseph ug ang kadaghanan sa mga elder nga miuban niya mipaubos sa ilang kaugalingon, mikumpisal sa ilang mga sala, ug nangayo og pasaylo. Pagkasunod buntag, ang Ginoo mipasaylo kanila ug mihatag og kahupayan ug pagdasig.1
“Ug tungod kay kamo nagpaubos sa inyong mga kaugalingon diha sa akong atubangan,” miingon Siya, “ang mga panalangin sa gingharian inyong mapanag-iya.”2
Ang ubang mga elder, apil si Ezra Booth, wala mopatalinghug sa pagpadayag o mihusay sa ilang panagbangi kang Joseph. Sa dihang miuli si Ezra sa Kirtland, mipadayon siya sa pagsaway ni Joseph ug sa pagreklamo mahitungod sa iyang mga gibuhat sa misyon.3 Usa ka komperensya sa mga Santos wala madugay mikanselar sa lisensya sa pagsangyaw ni Ezra, ug misugod siya sa pagsulat sa iyang mga higala og grabe nga mga sulat nga nag-ataki sa pagkatawo ni Joseph.4
Ang Ginoo mibadlong niini nga mga pag-atake sa sayong bahin sa Septyembre ug mimando sa mga elder nga hunungon ang pagpanghimaraut sa mga sayop ni Joseph ug sa pagsaway kaniya nga walay hinungdan. “Siya nakasala,” miangkon ang Ginoo, “apan sa pagkatinuod Ako moingon nganha kaninyo, Ako, ang Ginoo, mopasaylo sa mga sala ngadto niadto kinsa mokumpisal sa ilang mga sala sa akong atubangan ug mangayo og pasaylo.”
Giawhag Niya ang mga Santos nga magmapasayloon usab. “Ako, ang Ginoo, mopasaylo kinsa Ako mopasaylo,” mideklarar Siya, “apan kamo gikinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo.”
Giawhag usab Niya ang mga Santos sa pagbuhat og maayo ug sa pagtukod sa Zion, imbis nga tugutan ang ilang mga panagsumpaki nga mobahin kanila. “Ayaw pagluya diha sa maayo nga buhat, kay kamo nagpahimutang sa tukuranan sa usa ka mahinungdanon nga buhat,” mipahinumdom Siya kanila. “Ang Ginoo nagkinahanglan sa kasingkasing ug sa usa ka andam nga hunahuna; ug ang andam ug ang masulundon mokaon sa kaayo sa yuta sa Zion niining katapusan nga mga adlaw.”
Sa wala pa tapusa ang Iyang mga pulong, mimando ang Ginoo sa pipila ka mga miyembro sa simbahan sa pagbaligya sa ilang mga kabtangan ug sa pag-adto sa Missouri. Hinoon, kadaghanan sa mga Santos kinahanglang magpabilin sa Ohio ug mopadayon sa pagpaambit sa ebanghelyo didto. “Kay ako, ang Ginoo,” gisultihan Niya si Joseph, “buot nga mobaton og lig-on nga paghupot diha sa yuta sa Kirtland, alang sa gidugayon nga lima ka tuig.”5
Naminaw og maayo si Elizabeth Marsh samtang ang mga elder nga mibalik sa Ohio mihulagway sa yuta sa Zion. Namulong sila kabahin sa lawom, itom nga yuta, mga prairie nga lapad kaayo nga dunay daghang mugbo nga mga bungtod, ug usa ka kusog nga sapa nga daw adunay iyang kaugalingong kinabuhi. Bisan tuod wala kaayo silay masulti nga maayo mahitungod sa taga-Missouri, kadaghanan sa namalik nga mga elder malaumon mahitungod sa umaabut sa Zion.
Misulat ngadto sa iyang bayaw nga babaye sa Boston, gisaysay ni Elizabeth ang tanan nga iyang nahibaloan mahitungod sa gisaad nga yuta. “Mipabarug sila og bato alang sa templo ug alang sa siyudad,” mireport siya, “ug mipalit og yuta kutob sa mahimo sa mga sirkumstansya alang sa kabilin sa mga matinud-anon.” Ang luna mismo sa templo anaa sa kakahoyan sa kasadpan sa balay-hukmanan, misulat siya, nga nagtuman sa mga panagna sa biblia nga ang kakahoyan “pagailhon nga mabungahon nga uma” ug nga ang “mamingaw nga mga dapit mahimo nga malipayon.”6
Ang bana ni Elizabeth, si Thomas, tua pa sa Missouri nagsangyaw sa ebanghelyo, ug gipaabut ni Elizabeth nga mouli siya sulod sa usa ka bulan. Sumala sa mga elder, kadaghanan sa mga tawo sa Missouri dili interesado sa mensahe nga iyang gipaambit, apan ang mga misyonaryo namunyag og mga tawo sa ubang dapit ug mipadala kanila ngadto sa Zion.7
Sa dili madugay, gatusan ka mga Santos ang magpundok ngadto sa Independence.
Gatusan ka kilometro sa habagatang kasadpan sa Kirtland, ang baynte singko anyos nga si William McLellin mibisita sa lubnganan sa iyang asawa, si Cinthia Ann, ug sa ilang anak. Si William ug Cinthia Ann naminyo wala pay duha ka tuig sa dihang siya ug ang bata namatay. Isip usa ka magtutudlo, si William dunay hait nga salabutan ug gasa sa pagsulat. Apan wala siyay nakita nga makahupay niya sa magul-anon nga mga panahon sukad nga nawad-an siya sa iyang pamilya.8
Usa ka adlaw, human makatudlo sa iyang klase, nakadungog si William og duha ka tawo nga nagsangyaw mahitungod sa Basahon ni Mormon. Usa kanila, si David Whitmer, mideklarar nga nakakita siya og anghel kinsa mipamatuod nga ang Basahon ni Mormon tinuod. Ang lain, si Harvey Whitlock, nakapahingangha ni William tungod sa kakusganon ug katin-aw sa iyang pagsangyaw.
Gidapit ni William ang mga tawo nga tudloan pa siya og dugang, ug nadani na usab siya sa mga pulong ni Harvey. “Wala pa ko kadungog sa ingon nga matang sa pagsangyaw sa tibuok nakong kinabuhi,” misulat si William sa iyang journal. “Ang himaya sa Dios daw naglibut niining tawhana.”9
Mahinamon nga mahimamat si Joseph Smith ug masusi ang iyang gipangangkon, misunod si William kang David ug Harvey ngadto sa Independence. Nakauli na si Joseph ngadto sa Kirtland sa dihang miabut sila, apan nahimamat ni William si Edward Partridge, Martin Harris, ug Hyrum Smith ug nadungog ang ilang mga pagpamatuod. Nakig-istorya usab siya sa ubang mga lalaki ug babaye sa Zion ug nahibulong sa gugma ug kalinaw nga iyang nakita taliwala kanila.10
Samtang nanglakaw og taas-taas agi sa kakahoyan usa ka adlaw, nakigsulti siya kang Hyrum mahitungod sa Basahon ni Mormon ug sa sinugdanan sa simbahan. Gusto ni William nga motuo, apan bisan pa sa tanan niyang nadunggan hangtud nianang puntoha, wala gihapon siya makombinser nga magpasakop sa simbahan. Gusto niya og usa ka saksi gikan sa Dios nga nakit-an na niya ang kamatuoran.
Sayo sa pagkasunod buntag, nag-ampo siya alang sa direksyon. Namalandong sa iyang pagtuon sa Basahon ni Mormon, nakaamgo si William nga nabuksan niini ang iyang hunahuna ngadto sa bag-ong kahayag. Niana nasayud siya nga tinuod kini ug gibati niya nga kinahanglan siyang mopamatuod niini. Sigurado siya nga nakit-an na niya ang buhi nga simbahan ni Jesukristo.11
Si Hyrum mibunyag ug mikumpirma ni William wala madugay nianang adlawa, ug ang duha ka tawo sa wala madugay miadto sa Kirtland.12 Samtang nagsangyaw sila sa ilang maagian, nadiskubrihan ni William nga duna siyay talento sa pagdani sa mga tigpaminaw ug sa pakigdebate sa mga ministro. Hinoon, arogante siya usahay og linihukan kon magsangaw, ug lain ang iyang bation kon ang iyang pagpanghambog mopalayo sa Espiritu.13
Sa dihang miabut sila sa Kirtland, matinguhaon si William nga makig-istorya ni Joseph. Duna siyay pipila ka piho nga mga pangutana nga gusto niyang matubag, apan gitipigan lamang niya kini sa iyang kaugalingon, nag-ampo nga mahibaloan kini ni Joseph sa iyang kaugalingon ug mopadayag sa mga tubag niini. Dili na karon sigurado si William kon asa moadto ug unsay buhaton sa iyang kinabuhi. Walay pamilya, mahimo niyang hingpit nga ipahinungod ang iyang kaugalingon sa buhat sa Ginoo. Apan dunay parte kaniya nga gustong unahon ang iyang kaugalingong kaayohan.
Nianang gabhiuna, miuli si William uban ni Joseph ug mihangyo niya og pagpadayag gikan sa Ginoo, sama sa iyang nasayran nga gibuhat sa daghang tawo. Misugot si Joseph, ug samtang ang propeta midawat sa pagpadayag, nadungog ni William ang Ginoo nga mitubag sa matag usa sa iyang mga pangutana. Ang iyang kabalaka nahimong kalipay. Nasayud siya nga nakakaplag siya og propeta sa Dios.14
Paglabay sa pipila ka adlaw, niadtong Nobyembre 1, 1831, mipatawag si Joseph og usa ka tigum sa mga lider sa simbahan. Bag-ohay lang nga mimantala si Ezra Booth og sulat diha sa usa ka lokal nga pamantalaan nga miakusar ni Joseph nga mihimo og sayop nga mga panagna ug mitago sa iyang mga pagpadayag gikan sa publiko. Daghan ang nakabasa sa sulat, ug daghang tawo ang misugod sa pagduda sa mga Santos ug sa ilang mensahe.15
Daghang mga Santos ang gusto usab nga mobasa sa pulong sa Ginoo sa ilang kaugalingon. Tungod kay gikinamot lang pagsulat ang mga pinadayag nga nadawat ni Joseph, wala kaayo kini mahibaloi sa kadaghanan sa mga miyembro sa simbahan. Ang mga elder nga gustong mogamit niini sa misyonaryo nga buhat kinahanglang kinamuton kini pagkopya.
Nasayud niini, misugyot si Joseph nga imantala ang mga pinadayag diha sa usa ka libro. Masaligon siya nga ang ingon nga libro makatabang sa mga misyonaryo nga mas sayon nga makapaambit sa pulong sa Ginoo ug makahatag og husto nga impormasyon kabahin sa simbahan ngadto sa kuryuso nga mga silingan.
Ang konseho naghisgot niini nga butang sulod sa daghang oras. Si David Whitmer ug ang pipila pa ka tawo misupak sa pagmantala sa mga pinadayag, nabalaka nga basin makahatag og problema sa mga Santos sa Distrito sa Jackson kon mas mapubliko pa ang mga plano sa Ginoo alang sa Zion. Wala mouyon si Joseph ug Sidney, miinsister nga gusto sa Ginoo nga imantala sa simbahan ang Iyang mga pulong.16
Human sa dugang pa nga pagdebate, ang konseho miuyon sa pagmantala og napulo ka libo ka kopya sa mga pinadayag isip ang Basahon sa mga Sugo. Gi-assign nila si Sidney, Oliver, ug William McLellin sa pagsulat og pasiuna sa libro sa mga pinadayag ug ipresentar kini kanila sa dili madugay nianang adlawa.17
Ang tulo ka lalaki misugod dayon sa pagsulat, apan sa dihang mibalik sila uban sa pasiuna, wala ganahi ang konseho niini. Gibasa nila kini, gidebatehan ang kada linya, ug gihangyo si Joseph sa pagtinguha sa kabubut-on sa Ginoo bahin niini. Nag-ampo si Joseph, ug ang Ginoo mipadayag og bag-ong pasiuna sa libro. Girekord ni Sidney ang Iyang mga pulong samtang gipamulong kini ni Joseph.18
Sa bag-ong pasiuna, ang Ginoo misugo sa tanang katawhan sa pagpatalinghug sa Iyang tingog. Mideklarar Siya nga mihatag Siya ni Joseph niini nga mga sugo aron sa pagtabang sa Iyang mga anak nga mopalambo sa ilang pagtuo, mosalig Kaniya, ug modawat ug mopahayag sa kahingpitan sa Iyang ebanghelyo ug walay katapusan nga pakigsaad. Gihisgutan usab Niya ang mga kahadlok niadtong sama ni David kinsa nabalaka mahitungod sa sulod sa mga pinadayag.
“Unsa nga Ako ang Ginoo namulong, Ako namulong, ug Ako dili mangayo og pasaylo alang sa akong kaugalingon; ug bisan pa ang mga langit ug ang yuta mahanaw, ang akong mga pulong dili mahanaw, apan ang tanan matuman, bisan pinaagi sa akong kaugalingon nga tingog o pinaagi sa tingog sa akong mga sulugoon, kini managsama ra.”19
Human mamulong si Joseph sa mga pulong sa pasiuna, ang pipila ka mga sakop sa konseho miingon nga andam silang mopamatuod sa katinuod sa mga pinadayag. Ang uban diha sa lawak nagduha-duha gihapon sa pagmantala sa mga pinadayag sa kasamtangang porma niini. Nasayud sila nga si Joseph usa ka propeta, ug nasayud sila nga ang mga pinadayag tinuod, apan naulaw sila nga ang pulong sa Ginoo miabut kanila agi sa limitado nga bokabularyo ug dili maayo nga grammar ni Joseph.20
Ang Ginoo walay susama nila nga kabalaka. Sa Iyang pasiuna, mipamatuod Siya nga ang mga pinadayag gikan Kaniya, nga gihatag ngadto sa Iyang mga sulugoon “diha sa ilang kahuyang, subay sa paagi sa ilang pinulongan.”21 Aron matabangan ang mga tawo nga masayud nga ang mga pinadayag gikan Kaniya, mihatag Siya og bag-ong pinadayag, mihagit sa konseho sa pagpili sa labing maalamon nga tawo diha sa lawak aron mosulat og pinadayag sama sa nadawat ni Joseph.
Kon ang tawo nga gipili alang sa tahas dili makahimo sa pagbuhat niini, ang tanan diha sa lawak mahibalo ug responsable sa pagpamatuod nga ang mga pinadayag sa Ginoo ngadto ni Joseph tinuod, bisan pa sa gagmayng sayop niini.22
Mikuha og pangsulat, misulay si William sa pagsulat og usa ka pinadayag, masaligon sa iyang kahanas sa pinulongan. Hinoon, sa nahuman na siya, siya ug ang ubang tawo sa lawak nasayud nga ang iyang gisulat dili gikan sa Ginoo.23 Giangkon nila ang ilang sayop ug mipirma og usa ka pamahayag nga nagpamatuod nga ang mga pinadayag gihatag ngadto sa propeta pinaagi sa inspirasyon sa Dios.24
Diha sa konseho, nakahukom sila nga kinahanglang ribyuhon ni Joseph ang mga pinadayag ug “korihian kadtong mga sayop nga tingali iyang madiskubrihan pinaagi sa Balaang Espiritu.”25
Niining panahona, giabi-abi ni Elizabeth Marsh ang usa ka pabalhin-balhin nga tigsangyaw nga ginganlan og Nancy Towle diha sa iyang balay sa Kirtland. Si Nancy gamay, niwang nga babaye kansang panagway nagpakita sa kakusganon sa iyang mga konbiksyon. Sa edad nga trayntay singko, si Nancy naila na kaayo sa pagsangyaw ngadto sa dagko nga mga kongregasyon sa kababayen-an ug kalalakin-an sa mga eskwelahan, mga simbahan, ug mga miting sa kampo sa tibuok Estados Unidos. Human makig-istorya niya, makita ni Elizabeth nga edukado siya ug lig-on sa iyang mga gituohan.26
Miabut si Nancy sa Kirtland nga adunay katuyoan. Bisan tuod sa kasagaran bukas ang iyang panghunahuna kabahin sa ubang mga Kristiyanong simbahan, bisan kon dili siya mouyon kanila, sigurado si Nancy nga nalingla ang mga Santos. Gusto niyang daghan og makat-unan kabahin nila aron makatabang siya sa uban nga makabatok sa ilang mga pagtulun-an.27
Wala mosuporta og ingon niana nga misyon si Elizabeth, apan nakasabut siya nga nanalipod si Nancy sa unsay iyang gituohan nga kamatuoran. Naminaw si Nancy kanila nga nagsangyaw ug nakakita og mga bunyag diha sa duol nga sapa. Wala madugay nianang adlawa, siya ug si Elizabeth mitambong og kumpirmasyon nga miting uban ni Joseph, Sidney, ug ubang mga lider sa simbahan.28
Panahon sa miting, gikompronta ni William Phelps si Nancy tungod sa pagduha-duha sa katinuod sa Basahon ni Mormon. “Dili ka maluwas gawas kon motuo ka niana nga libro,” miingon siya kaniya.
Gisigahan sa mata ni Nancy si William. “Kon duna ko niana nga libro, sir, ako nang sunugon,” miingon siya. Nakalitan si Nancy nga daghan kaayong utokan ug intelihente nga mga tawo ang misunod ni Joseph Smith ug mituo sa Basahon ni Mormon.
“Mr. Smith,” miingon siya, namulong sa propeta, “makahatag ka ba, atubangan sa Makagagahum nga Dios, sa imong pulong pinaagi sa panumpa nga usa ka anghel gikan sa langit mipakita kanimo sa nahimutangan niadto nga mga palid?”
“Dili gyud ko manumpa,” miingon si Joseph nga pinasiaw. Hinoon, iyang giduol kadtong bag-o lang nga nabunyagan, gipatong ang iyang mga kamot sa ilang mga ulo, ug mikumpirma kanila.
Milingi ngadto ni Nancy, mipamatuod si Elizabeth sa iyang kaugalingong kumpirmasyon. “Sa pagbutang dayon niya sa iyang mga kamot sa akong ulo,” miingon siya, “akong gibati ang Espiritu Santo nga mora og init-init nga tubig nga miagi kanako.”
Nasilo si Nancy, nga morag giakusahan siya ni Elizabeth nga wala masayud kon sama sa unsa bation ang Espiritu sa Ginoo. Mitan-aw siya og usab kang Joseph. “Wala ka ba maulaw sa ingon nga pagpaka-aron-ingnon?” nangutana siya. “Ikaw, nga sama ra sa usa ka ignoranting magdadaro sa among yuta!”
Kalmang mipamatuod si Joseph, “Ang gasa mibalik na pag-usab, sama sa kanhiay nga mga panahon, ngadto sa walay kabangkaagan nga mga mangingisda.”29