Kapitulo 22

Sulayi ang Ginoo

Human sa pagpahinungod sa templo, natagamtam ni Joseph ang paglaum ug pakigdait nga mabati diha sa Kirtland.¹ Nasaksihan sa mga Santos ang mga pagpakita sa daghang espirituhanong mga gasa sa tibuok tingpamulak sa 1836. Daghan ang nakakita og mga panon sa mga anghel, gisul-uban og hayag nga puti, nagbarug sa atup sa templo, ug pipila ka mga tawo naghunahuna kon nagsugod na ba ang Milenyum.²

Makita ni Joseph ang ebidensya sa mga panalangin sa Ginoo bisan asa. Sa dihang mibalhin siya ngadto sa Kirtland lima ka tuig na ang milabay, ang simbahan dili organisado ug nagkagubot. Sukad niadto, ang mga Santos mas hingpit nga midawat sa pulong sa Ginoo ug miusab sa yanong barangay ngadto sa usa ka lig-on nga stake sa Zion. Ang templo nagbarug isip testamento sa unsay mahimo nilang makab-ut kon mosunod sila sa Dios ug magtambayayong.

Apan bisan kon nalipay siya sa kalampusan sa Kirtland, dili makalimtan ni Joseph ang mga Santos sa Missouri, kinsa nagpundok-pundok gihapon sa gagmay nga mga komunidad sa gawas lang sa Distrito sa Jackson, daplin sa Suba sa Missouri. Siya ug ang iyang mga magtatambag misalig sa saad sa Ginoo nga tubson ang Zion human madawat sa mga elder ang pagtuga og gahum. Apan walay usa nga nasayud kon unsaon ug kanus-a Niya tumanon ang saad.

Gibalhin ang ilang atensyon ngadto sa Zion, ang mga lider sa simbahan nagpuasa ug nag-ampo aron masayud sa kabubut-on sa Ginoo.³ Dayon nahinumdom si Joseph sa pinadayag diin ang Ginoo mihangyo sa mga Santos sa pagpalit sa tanang yuta diha ug libut sa Distrito sa Jackson.⁴ Ang mga Santos nakasugod na sa pagpalit og pipila ka yuta sa Distrito sa Clay, apan sama sa gihapon, ang problema mao ang pagpangita sa kwarta nga ikapalit og dugang nga yuta.

Sa sayong bahin sa Abril, si Joseph nakigtagbo sa mga sakop sa buhatan sa simbahan sa pag-imprinta aron hisgutan ang pinansyal sa simbahan. Nagtuo ang mga tawo nga kinahanglan nilang itampo ang tanan nilang kapanguhaan aron sa pagtubos sa Zion, ug mirekomendar sila nga pangulohan ni Joseph ug Oliver ang mga paningkamot sa pagpangita og kwarta nga ikapalit og dugang nga yuta sa Missouri.⁵

Subo lang, ang simbahan aduna nay linibo ka dolyares nga utang tungod sa pagtukod sa templo ug sa unang pagpamalit og yuta, ug nihit gihapon ang kwarta sa Kirtland, bisan pa sa pagpangolekta sa mga misyonaryo og mga donasyon. Ang kadaghanan sa bahandi sa mga Santos anaa sa yuta, nga nagpasabut nga pipila lang ka mga tawo ang makahimo sa pagdonar og kwarta. Ug kon walay kwarta, wala kaayoy mahimo ang simbahan aron mahaw-as gikan sa utang o makapalit og dugang nga yuta sa Zion.⁶

Sa makausa pa, kinahanglang mangita si Joseph og paagi aron magastuhan ang buhat sa Ginoo.

---

Mga kapin sa tulo ka gatus ka kilometro ngadto sa amihanan, nagbarug si Parley Pratt sa gawas nga bahin sa usa ka lungsod nga gitawag og Hamilton, sa habagatang bahin sa Canada. Padulong siya sa Toronto, usa sa pinakadakong siyudad sa probinsya, aron moserbisyo sa iyang unang misyon sukad makadawat sa pagtuga og gahum. Wala siyay kwarta, walay mga higala sa maong dapit, ug walay ideya kon unsaon sa pagtuman sa gisugo sa Ginoo kaniya.

Pipila ka semana sa wala pa kini, samtang ang Napulog Duha ug ang Seventy mibiya sa Kirtland aron sa pagsangyaw sa ebanghelyo, si Parley nagplano nga magpabilin uban sa iyang pamilya. Sama sa daghang mga Santos sa Kirtland, napuno siya sa utang, tungod kay nangutang siya og yuta sa maong dapit ug nangutang og mga materyales nga gipatukod og balay. Nabalaka usab si Parley sa iyang asawa, nga si Thankful, kinsa masakiton ug kinahanglan niyang atimanon. Bisan kon gusto niyang mosangyaw, daw imposible ang pagserbisyo og misyon.⁷

Apan miadto si Heber Kimball sa iyang balay ug mipanalangin kaniya isip iyang higala ug kauban nga apostol. “Lakaw aron mangalagad, nga walay pagduha-duha,” miingon si Heber. “Ayaw hunahunaa ang imong mga utang, ni ang mga kinahanglanon sa kinabuhi, kay ang Ginoo abunda nga mohatag sa bisan unsa nga imong gikinahanglan.”

Namulong pinaagi sa inspirasyon, misulti si Heber kang Parley sa pag-adto sa Toronto, misaad nga makakita siya og mga tawo nga andam nga maminaw ug modawat sa kahingpitan sa ebanghelyo. Miingon siya nga si Parley ang moandam og paagi sa pag-establisar og misyon ngadto sa England ug makakita og kasulbaran sa iyang mga utang. “Makaangkon ka og bahandi, mga pilak ug bulawan,” nanagna si Heber, “hangtud nga dili na ka ganahang moihap niini.”

Namulong usab siya mahitungod ni Thankful. “Ang imong asawa mamaayo sugod karong orasa,” misaad siya, “ug makahatag kanimo og anak nga lalaki.”⁸

Ang panalangin talagsaon, apan ang mga saad niini daw imposible. Nakasinati si Parley og daghang kalampusan sa natad sa misyon, apan ang Toronto bag-o ug dili pamilyar kaniya. Wala pa gayud siya sukad mokita og dakong kwarta sa iyang kinabuhi, ug morag dili mahitabo nga makadawat siya og igong kwarta samtang magserbisyo sa misyon aron ikabayad sa iyang mga utang.

Ang mga saad mahitungod ni Thankful mao ang daw lisud kaayong mahitabo sa tanan. Hapit na siya magkwarenta anyos ug kasagaran nga masakiton ug luyahon. Human sa napulo ka tuig nga pagminyo, wala gihapon silay anak ni Parley.⁹

Apan uban sa hugot nga pagtuo diha sa mga saad sa Ginoo, miadto si Parley sa amihanang silangan, mibiyahe pinaagi sa karwahe agi sa lapukon nga mga dalan. Sa iyang pag-abut sa Niagara Falls ug sa pagtabok ngadto sa Canada, naglakaw na lang siya hangtud nga naabut siya sa Hamilton. Sa wala madugay nabug-atan siya sa mga paghunahuna kalabut sa iyang panimalay ug sa kadako sa iyang misyon, ug nagtinguha siyang masayud kon unsaon niya sa pagpakita og pagtuo sa usa ka panalangin kon ang mga saad niini daw imposibleng mahitabo.

“Sulayi ang Ginoo,” kalit nga mihunghong ang Espiritu kaniya, “ug tan-awa kon aduna bay lisud ra kaayo para Kaniya.”¹⁰

---

Sa samang panahon, diha sa Missouri, ang dose anyos nga si Emily Partridge nalipay nga mibalik na ang tingpamulak sa Distrito sa Clay. Tungod kay ang iyang amahan anaa sa Kirtland alang sa pagpahinungod sa templo, siya ug ang uban sa iyang pamilya nakig-ipon diha sa trosong kabina nga usa ray kwarto uban sa pamilya ni Margaret ug John Corrill, ang magtatambag sa iyang amahan diha sa bishopric. Ang kabina gigamit isip usa ka kwadra sa wala pa puy-i sa duha ka pamilya, apan gilimpyuhan sa iyang amahan ug ni Brother Corrill ang mga hugaw nga mitabon sa salog ug mahimo nang kapuy-an ang dapit human kini malimpyuhan. Adunay dakong fireplace, ug ang mga pamilya magtapok libut sa kainit niini panahon sa grabeng tingtugnaw.¹¹

Niana nga tingpamulak, ang amahan ni Emily mibalik sa Missouri aron mopadayon sa iyang mga katungdanan isip bishop. Siya ug ang ubang mga lider sa simbahan nakadawat sa pagtuga og gahum didto sa Kirtland, ug daw malaumon sila sa umaabut sa Zion.¹²

Samtang nag-anam na kainit ang panahon, gipangandaman ni Emily ang pagbalik og eskwela. Wala madugay human miabut ang mga Santos sa Distrito sa Clay, mipahimutang sila og eskwelahan diha sa usa ka kabina duol sa kakahoyan. Ganahan si Emily nga makigdula sa iyang mga higala diha sa kakahoyan ug mokaon sa bunga nga mahulog gikan sa mga sanga sa ibabaw. Kon dili magtuon si Emily ug ang iyang mga higala, maghimo sila og balay-balay gamit ang mga stick ug maggamit sa mga bagon isip jumping rope.¹³

Kadaghanan sa mga klasmeyt ni Emily sakop sa simbahan, apan ang pipila mga anak sa dugay nang nanimuyo diha sa dapit. Kanunay nga mas maayo sila og sinina kay ni Emily ug sa ubang kabus nga mga bata, ug ang pipila mibugal-bugal sa gisi nga mga sinina sa batan-ong mga Santos. Apan sa kasagaran, magkasabut ra ang tanan, bisan pa sa ilang mga kalahian.

Apan dili ingon niini ang mga ginikanan. Samtang dugang nga mga Santos ang mibalhin sa Distrito sa Clay ug mipalit og dagkong mga luna sa yuta, ang karaan nga mga nanimuyo nag-anam og kabalaka ug kahigwaos. Sa sinugdanan gihangup nila ang mga Santos ngadto sa ilang distrito, mitanyag og kapuy-an hangtud nga makabalik sila ngadto sa ilang mga panimalay tabok sa suba. Walay nagdahum nga mohimo og permanenteng pinuy-anan ang mga miyembro sa simbahan diha sa Distrito sa Clay.¹⁴

Sa sinugdanan, ang dili maayong relasyon tali sa mga Santos ug sa ilang mga silingan wala kaayoy epekto sa naandang buluhaton ni Emily sa mga adlaw sa tingklase.¹⁵ Apan samtang nagpadayon ang tingpamulak ug nag-anam kalagot ang ilang mga silingan, si Emily ug ang iyang pamilya adunay rason nga mahadlok nga ang teribleng mga panghitabo sa Distrito sa Jackson mahitabo pag-usab, ug mawad-an na usab sila og pinuy-anan.

---

Samtang mipadayon si Parley sa iyang panaw ngadto sa amihanan, mihangyo siya sa Ginoo nga tabangan siya nga makaabot sa iyang padulngan. Sa wala madugay, nakahimamat siya og tawo kinsa mihatag niya og napulo ka dolyares ug usa ka sulat sa pagpaila ngadto sa usa ka tawo sa Toronto nga ginganlan og John Taylor. Gigamit ni Parley ang kwarta aron makasakay og steamship padulong sa siyudad ug miabut sa panimalay ni Taylor sa wala madugay.

Si John ug Leonora Taylor mga batan-on nga magtiayon gikan sa England. Samtang nakigsulti si Parley kanila, iyang nasayran nga sakop sila sa usa ka grupo sa mga Kristiyano sa maong dapit nga misalikway sa bisan unsang doktrina nga dili masuportahan sa Biblia. Bag-ohay lang, nag-ampo ug nagpuasa sila nga ang Dios mopadala kanila og usa ka mensahero gikan sa Iyang tinuod nga simbahan.

Nakig-istorya si Parley kanila kabahin sa gipahiuli nga ebanghelyo, apan wala kaayo sila mopakita og interes. Pagkasunod buntag, gibilin niya ang iyang bag sa mga Taylor ug gipaila ang iyang kaugalingon sa mga relihiyusong lider sa siyudad, naglaum nga tugutan siya nila nga mosangyaw sa ilang mga kongregasyon. Si Parley dayon nakighimamat sa mga opisyales sa siyudad aron pagsuta kon tugutan ba siya nila nga mopahigayon og usa ka miting diha sa balay-hukmanan o uban pang luna pampubliko. Gibalibaran nila tanan ang iyang hangyo.

Nasagmuyo, miadto si Parley sa duol nga kakahoyan ug nag-ampo. Dayon mibalik siya sa balay sa mga Taylor aron sa pagkuha sa iyang bag. Sa dayon niyang pagbiya, gipahunong siya ni John ug gisultihan mahitungod sa gugma ni John sa Biblia.¹⁶ “Mr. Pratt,” miingon siya, “kon aduna kay bisan unsa nga mga baruganan nga isangyaw, manghinaut ko, kon makahimo ka, sa pagsuporta niini gamit ang Biblia.”

“Usa kana ka butang nga sa akong hunahuna makahimo ko sa pagbuhat,” miingon si Parley. Nangutana siya ni John nagtuo ba siya sa mga apostoles ug mga propeta.

“Oo,” mitubag si John, “tungod kay ang Biblia nagtudlo nako niining mga butanga.”

“Nagtudlo kami og bunyag sa pangalan ni Jesukristo alang sa kapasayloan sa mga sala,” miingon si Parley, “ug sa pagpandong sa mga kamot alang sa gasa sa Espiritu Santo.”

“Unsa man na ang mahitungod ni Joseph Smith ug sa Basahon ni Mormon ug sa pipila sa inyong bag-o nga mga pinadayag?” Nangutana si John.

Mipamatuod si Parley nga si Joseph Smith usa ka matinuoron nga tawo ug propeta sa Dios. “Kalabut sa Basahon ni Mormon,” miingon siya, “makahatag ko og kusganong pagpamatuod pabor niana nga basahon sama sa imong mahimo kalabut sa katinuod sa Biblia.”¹⁷

Samtang nag-istoryahanay sila, nadunggan ni Parley ug John si Leonora nga nakig-istorya sa usa ka silingan, si Isabella Walton, sa laing kwarto. “Adunay lalaki dinhi nga gikan sa Estados Unidos kinsa nag-ingon nga gipadala siya sa Ginoo ngadto sa siyudad aron sa pagsangyaw sa ebanghelyo,” miingon si Leonora kang Isabella. “Malooy ko nga mobiya na siya.”

“Ingna ang estranghero nga mahimo siyang mopuyo sa akong balay,” miingon si Isabella. “Duna koy bakanteng kwarto ug higdaanan, ug daghang pagkaon.” Aduna usab siyay luna diin makahimo si Parley sa pagsangyaw ngadto sa iyang mga higala ug mga paryente nianang gabhiona. “Gibati nako pinaagi sa Espiritu nga usa siya ka tawo nga gipadala sa Ginoo nga adunay mensahe nga makabenepisyo nato,” miingon siya.¹⁸

---

Human sa iyang pagkig-istorya kang Parley, gisugdan ni John Taylor sa pagbasa ang Basahon ni Mormon ug sa pagkumpara sa mga pagtulun-an niini ngadto sa Biblia. Nakatuon na siya kaniadto sa mga doktrina sa ubang mga simbahan, apan duna siyay nakita nga makadani diha sa Basahon ni Mormon ug sa mga baruganan nga gitudlo ni Parley kaniya. Ang tanan klaro ug nahisubay sa pulong sa Dios.

Wala madugay gipaila-ila ni John si Parley ngadto sa iyang mga higala. “Aniay tawo nga miabut agig tubag sa atong mga pag-ampo,” mipahibalo siya, “ug miingon siya nga ang Ginoo miestablisar na sa tinuod nga simbahan.”

“Mahimo ka bang usa ka Mormon?” dunay nangutana niya.

“Ambot lang,” miingon si John. “Ako kining susihon ug mag-ampo nga tabangan ko sa Ginoo. Kon tinuod kini, ako kining hangupon—ug kon sayop, dili ko gustong moapil niini.”¹⁹

Wala madugay, siya ug si Parley mibiyahe ngadto sa duol nga umahan nga barangay diin nagpuyo ang mga paryente ni Isabella Walton. Ang higala ni John nga si Joseph Fielding nagpuyo usab didto uban sa iyang mga igsoon, si Mercy ug Mary. Gikan usab sila sa England ug naghupot og susamang relihiyusong panglantaw sa mga Taylor.

Samtang nagbiyahe si John ug Parley ngadto sa panimalay sa mga Fielding, ilang nakita si Mercy ug Mary nga midagan ngadto sa balay sa silingan. Migawas ang ilang igsoong lalaki ug walay ganang mitimbaya sa mga lalaki. Miingon siya nga mas maayo pa nga wala sila moadto. Ang iyang mga igsoong babaye, ug daghan pang mga tawo sa lungsod, dili gusto nga maminaw nila nga magsangyaw.

“Nganong supak man sila sa Mormonismo?” Nangutana si Parley.

“Ambot lang,” miingon si Joseph. “Lain kaayo paminawon ang ngalan.” Miingon siya nga wala sila mangita og bag-ong pinadayag o sa bisan unsang doktrina nga supak sa mga pagtulun-an sa Biblia.

“Oy,” miingon si Parley, “kon mao ra na, matangtang ra namo dayon ang inyong mga disgusto.” Giingnan niya si Joseph nga pabalikon sa balay ang iyang mga igsoong babaye. Nasayud siya nga adunay relihiyuso nga miting didto sa barangay nianang gabhiuna, ug gusto niyang mosangyaw diha niini.

“Manihapon mi uban ninyo ug magdungan tang tanan sa pag-adto sa miting,” miingon si Parley. “Kon ikaw ug ang imong mga igsoon mouyon niini, mouyon ko nga mosangyaw sa karaang ebanghelyo sa Biblia ug dili iapil ang tanang bag-o nga mga pinadayag nga supak niini.”²⁰

Nianang gabhiuna, si Joseph, Mercy, ug Mary Fielding nanglingkod sa huot nga kwarto ug nadani sa wali ni Parley. Wala siyay gisulti mahitungod sa gipahiuli nga ebanghelyo o sa Basahon ni Mormon nga supak sa mga pagtulun-an sa Biblia.

Wala madugay, si Parley mibunyag sa mga Taylor, mga Fielding, ug igong tawo aron makaorganisar og usa ka branch. Ang mga saad sa Ginoo diha sa panalangin ni Heber misugod na sa pagkatuman, ug mahinamon si Parley nga mouli sa Thankful. Panahon na aron bayaran ang pipila sa iyang mga utang, ug kinahanglan pa nga mokita siya sa kwarta nga ikabayad niini.

Sa dayon nang pagbiya ni Parley padulong sa Kirtland, nakiglamano siya sa iyang bag-ong mga higala. Sa tagsa-tagsa, mibutang sila og kwarta sa iyang mga palad, nga mikantidad og pipila ka gatus ka dolyares. Igo kadto nga ikabayad sa iyang labing dinalian nga mga utang.²¹

---

Sa pag-abut ni Parley sa Kirtland, iyang nakita si Thankful nga himsog, usa ka katumanan sa usa sa mga saad sa Ginoo. Human mabayaran ni Parley ang pipila sa mga utang, nangolekta siya og mga pamphlet ug mga kopya sa Basahon ni Mormon ug mibalik ngadto sa Canada aron sa pagpadayon sa iyang misyon, niining higayona gidala ang iyang asawa uban niya.²² Ang biyahe nakapaluya ni Thankful, ug pagkakita sa mga Santos sa Canada sa iyang kahuyang, nagduha-duha sila kon igo ba ang iyang kalig-on aron makaanak og lalaki nga gisaad diha sa panalangin ni Parley. Hinoon, wala madugay human niana, nagpaabut na si Parley ug si Thankful sa pagkatawo sa ilang unang anak.²³

Samtang tua sa layo ang mga Pratt, ang ilang mga higala nga si Caroline ug Jonathan Crosby miabang sa ilang balay sa Kirtland. Ang mga Crosby mga batan-ong magtiayon kinsa mibalhin sa Kirtland pipila ka bulan sa wala pa ang pagpahinungod sa templo. Makig-abut sila kanunay sa mga higala aron sa pagsimba, pagkanta og mga himno, o pagdungan og pangaon.²⁴

Sa pagkakompleto sa templo, dugang nga mga Santos ang namalhin sa Kirtland. Dihay daghang yuta sa dapit, apan kadaghanan niini wala pa mapalambo. Nagdali sa pagpatukod og dugang nga mga balay ang mga Santos, kasagaran niini inutang tungod kay wala kaayoy kwarta sa komunidad. Apan dili igo ang gipaspason sa ilang pagtukod aron mapahiluna ang mga bag-ong nangabut, mao nga ang mga nahimutang na nga mga pamilya kasagaran mopapuyo niining mga tawhana o mopaabang sa bakanteng mga kwarto.

Samtang nagkanihit ang mga kapuy-an diha sa lungsod, si John Boynton, usa sa mga apostoles, mihangyo sa mga Crosby nga paabangan ang balay sa mga Pratt ngadto sa iyang pamilya. Mitanyag siya kanila og mas labaw pa kay sa ilang gibayad sa mga Pratt.²⁵

Dako-dako gyud ang gitanyag, ug nasayud si Caroline nga siya ug si Jonathan makagamit sa kwarta aron ikapuno sa gasto sa balay nga ilang gitukod. Apan ganahan sila nga magpuyo nga sila ra, ug mabdos na karon si Caroline sa ilang unang anak. Kon mopahawa sila sa balay sa mga Pratt, kinahanglan silang moipon sa usa ka tigulang nga silingan, si Sabre Granger, kansang apiki nga gamayng balay adunay usa lang ka kwarto.

Mihangyo si Jonathan kang Caroline nga maoy mohimo sa desisyon kabahin sa pagbalhin. Dili gusto ni Caroline nga mobiya sa kahayahay ug sa gidak-on sa luna sa balay sa mga Pratt, ug nagduha-duha siya nga makig-ipon kang Sister Granger. Wala kaayo siya maghunahuna sa kwarta, bisan unsa pa ka kinahanglan nila niini ni Jonathan.

Apan ang pagkasayud nga makatabang sila sa dakong pamilya sa mga Boynton nga makapundok sa Kirtland takus lamang sa gamayng sakripisyo nga kinahanglang buhaton ni Caroline. Human sa pipila ka adlaw, gisultihan niya si Jonathan nga andam siya nga mobalhin.²⁶

---

Sa ulahing bahin sa Hunyo, si William Phelps ug ang ubang mga lider sa simbahan sa Distrito sa Clay misulat sa propeta aron sultihan siya nga ang lokal nga mga opisyal mipatawag sa mga lider sa simbahan ngadto sa balay-hukmanan, diin gihisgutan nila ang kaugmaon sa mga Santos diha sa ilang distrito. Kalma ug matinahurong namulong ang mga opisyales, apan dili na mahangyo ang ilang desisyon.

Tungod kay ang mga Santos dili makabalik sa distrito sa Jackson, ang mga opisyales mirekomendar nga mangita sila og bag-ong dapit nga kapuy-an—usa ka dapit nga sila ra ang mamuyo. Ang mga lider sa simbahan sa Distrito sa Clay miuyon nga mobiya kay sa morisgo og laing bayolente nga pagpapahawa.²⁷

Ang balita nakahugno sa mga paglaum ni Joseph nga mobalik sa Distrito sa Jackson nianang tuiga, apan dili niya mabasol ang mga Santos sa Missouri sa nahitabo. “Mas nasayud kamo sa mga sirkumstansya kay kanamo,” siya mitubag, “ug siyempre nagiyahan og kaalam sa inyong mga lihok, kalabut sa pagbiya sa distrito.”²⁸

Tungod kay ang mga Santos sa Missouri nagkinahanglan og bag-ong dapit nga kapuy-an, gibati ni Joseph ang kadinalian sa pagtigom og kwarta nga ikapalit og mga yuta. Nakahukom siya nga moabli og tindahan sa simbahan duol sa Kirtland ug mihulam og dugang nga kwarta aron ipalit og mga butang nga ikabaligya didto.²⁹ Medyo nagmalampuson ang tindahan, apan daghang mga Santos ang mipahimulos sa kaayo ug pagsalig ni Joseph, nasayud nga dili siya mobalibad kon mangutang sila sa tindahan. Ang pipila kanila miinsister usab nga makigbaylo sa unsay ilang gikinahanglan, nga nakapalisud nga makaginansya gikan sa mga baligya.³⁰

Sa katapusan sa Hulyo, ang tindahan ug ang bisan unsa pa nga gisulayan sa mga lider sa simbahan wala makapaminos sa utang sa simbahan. Nahimong desperado, mibiya si Joseph sa Kirtland uban ni Sidney, Hyrum, ug Oliver aron moadto sa Salem, usa ka siyudad sa East Coast [silangang baybayon sa Estados Unidos], human makadungog sa usa ka miyembro sa simbahan kinsa nagtuo nga nasayud siya kon asa makakita og pundok sa gitagoang kwarta. Wala silay kwartang nakit-an sa pag-abut nila sa siyudad, ug midangup si Joseph sa Ginoo aron magiyahan.³¹

“Ako, ang Ginoo nga inyong Dios, wala masuko sa inyong pag-abut nganhi niini nga panaw, bisan pa sa inyong walay pulos nga mga buhat,” miabut ang tubag. “Ayaw kabalaka sa inyong mga kaugalingon mahitungod sa inyong mga utang, kay Ako mohatag kaninyo og gahum sa pagbayad kanila. Ayaw kabalaka sa inyong mga kaugalingon bahin sa Zion, kay Ako mopakita kaniya og kalooy.”³²

Ang mga lalaki namauli ngadto sa Kirtland paglabay sa usa ka bulan nga naghunahuna gihapon sa panalapi sa simbahan. Apan nianang tinglarag si Joseph ug ang iyang mga magtatambag misugyot og bag-ong proyekto nga tingali mokita sa kwarta nga ilang gikinahanglan alang sa Zion.

Mubo nga mga Sulat

1. Tan-awa, sama pananglit, ang JS, Journal, Mar. 30, 1836, sa JSP, J1:216.

2. Backman, Heavens Resound, 304–5; Tyler, “Incidents of Experience,” 32.

3. Minutes, Mar. 30, 1836, sa JSP, D5:219.

4. Doktrina ug mga Pakigsaad 105:28 (Pinadayag, Hunyo 22, 1834, sa josephsmithpapers.org); Minutes, Apr. 2, 1836, sa JSP, D5:223–24.

5. Minutes, Apr. 2, 1836, sa JSP, D5:222–24.

6. “Anniversary of the Church of Latter Day Saints,” LDS Messenger and Advocate, Abr. 1837, 2:488; Kimball, “Journal and Record,” 33; Minute Book 1, June 16, 1836; tan-awa usab sa Historical Introduction to Revelation, Ago. 6, 1836, sa JSP, D5:272–74. Hilisgutan: Canada

7. Pratt, Autobiography, 141, 145; tan-awa usab sa Givens and Grow, Parley P. Pratt, 82.

8. Pratt, Autobiography, 141–42.

9. Tan-awa sa Givens and Grow, Parley P. Pratt, 71, 82, 91.

10. Pratt, Autobiography, 142, 145–46. Ang orihinal nga tinubdan nag-ingon nga “ug tan-awa kon aduna bay lisud kaayo para Kaniya.”

11. Emily Dow Partridge Young, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Peb. 15, 1885, 13:138.

12. Joseph Smith to Lyman Wight and Others, Ago. 16, 1834, sa JSP, D4:102–8; Emily Dow Partridge Young, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Mar. 1, 1885, 13:145; Partridge, History, Manuscript, circa 1839, [18].

13. Emily Dow Partridge Young, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Peb. 15, 1885, 13:138. Hilisgutan: Daily Life of First-Generation Latter-day Saints [Ang Inadlaw nga Kinabuhi sa Unang Henerasyon nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw]

14. Partridge, Journal, Hunyo 29, 1836; Emily Dow Partridge Young, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Peb. 15, 1885, 13:138; “Public Meeting,” LDS Messenger and Advocate, Ago. 1836, 2:363–64; Partridge, History, Manuscript, circa 1839, [17]–[18].

15. Emily Dow Partridge Young, “Autobiography,” Woman’s Exponent, Peb. 15, 1885, 13:138.

16. Pratt, Autobiography, 146.

17. John Taylor, Sermon, Okt. 6, 1866, George D. Watt Papers, Church History Library, sumala sa gisulat ni LaJean Purcell Carruth.

18. Pratt, Autobiography, 147.

19. John Taylor, Sermon, Okt. 6, 1866, George D. Watt Papers, Church History Library, sumala sa gisulat ni LaJean Purcell Carruth.

20. Pratt, Autobiography, 164–65; “Diary of Joseph Fielding,” book 1, 5. Ang orihinal nag-ingon nga “magdungan og adto sa miting.”

21. “Diary of Joseph Fielding,” book 1, 5; Pratt, Autobiography, 165–66.

22. Pratt, Autobiography, 166.

23. John Taylor, “History of John Taylor by Himself,” 10–11, sa Mga Kasaysayan sa Napulog Duha, Church History Library.

24. Jonathan Crosby, Autobiography, 14; Caroline Barnes Crosby, Reminiscences, [19].

25. Jonathan Crosby, Autobiography, 14–15; Caroline Barnes Crosby, Reminiscences, [15], [19]–[20].

26. Caroline Barnes Crosby, Reminiscences, [21]–[22].

27. Historical Introduction to Letter to William W. Phelps and Others, Hulyo 25, 1836, sa JSP, D5:269; Partridge, Journal, Hunyo 29, 1836; “Public Meeting,” LDS Messenger and Advocate, Ago. 1836, 2:359–61; Partridge, History, Manuscript, circa 1839, [17]–[18].

28. Sidney Rigdon and Others to William W. Phelps and Others, Hulyo 25, 1836, sa JSP, D5:268–71.

29. Minutes, Apr. 2, 1836, sa JSP, D5:222–24; Historical Introduction to Revelation, Abr. 23, 1834, sa JSP, D4:19–22.

30. Minutes, June 16, 1836, sa JSP, D5:247–53; Staker, “Raising Money in Righteousness,” 144–53; Staker, Hearken, O Ye People, 445–46; Brigham Young, sa Journal of Discourses, Okt. 9, 1852, 1:215; Okt. 8, 1855, 3:121.

31. Historical Introduction to Revelation, Ago. 6, 1836, sa JSP, D5:271–75; tan-awa usab sa Kuehn, “More Treasures Than One,” 229–34.

32. Doktrina ug mga Pakigsaad 111:1, 5–6 (Pinadayag, Ago. 6, 1836, sa josephsmithpapers.org). Ang pulong “nganhi” gidugang; ang orihinal nag-ingon nga “pag-abut niini nga panaw.”