Magtindog sa Balaan nga mga Duog
Ang pagkomunikar sa aton Amay sa Langit—lakip ang aton mga pangamuyo sa Iya kag Iya inspirasyon sa aton—kinahanglanon agud masarangan naton ang mga unos kag mga pagtilaw sang kabuhi.
Pinalangga kong mga kauturan, nabatian naton ang manami nga mga mensahe sini nga aga, kag akon ginadayaw ang tagsa nga nagpartisipar. Nalipay gid kita nga kaupod naton sa liwat si Elder Robert D. Hales nga maayo na karon. Palangga ka namon, Bob.
Sang ginahunahuna ko ang akon inughambal sa inyo sini nga aga, nainspirar ako nga magpaambit sang pila ka mga panghunahuna kag balatyagon nga ginakabig ko nga importante kag sibo sa panahon. Ginapangamuyo ko nga giyahan ako sa akon nga hambalon.
Otsenta’y kuwatro anyos na ako karon sa kalibutan. Agud hatagan kamo sing diutay nga ideya, natawo ako sa amo man nga tuig nga si Charles Lindbergh nagpalupad sang una nga eroplano nga isa lang ang makina kag pulungkuan kag diretso ang biyahe gikan sa New York pakadto sa Paris. Madamo na ang nagliwat sa sulod sang 84 katuig humalin sadto. Ang tawo madugay nga nga nakalab-ot sa bulan kag nakabalik. Sa pagkamatuod, ang mga sinulatan sa siyensya nga base lang sa imahinasyon sang una nangin matuod-tuod na sa karon. Kag ang ina nga kamatuoran, salamat sa teknolohiya sa aton panahon, madasig kaayo nga nagaliwat nga haluson kita makalagas sini—kon makalagas gid man kita. Para sa aton nga makadumdom pa sang galing-galing nga telepono kag mano-mano nga makinilya, ang teknolohiya karon nga panahon sobra pa sa makahalawhaw.
Nagaluntad man sa madasig nga pagbag-o amo ang isyu sang moralidad sang katawhan. Ang mga pamatasan nga sang una ginakabig nga indi husto kag imoral sa karon indi lamang ginatolerar kundi ginakabig man sang madamo nga bilang akseptable.
Sang sini lang nabasahan ko sa Wall Street Journal ang isa ka artikulo ni Jonathan Sacks, ang nagapamuno nga lider sang mga judeo sang Britanya. Dugang sa iban pa, sia nagsulat: “Sa halos tagsa ka sosyedad sa Nakatundan sang mga tinuig 1960 may nagluntad nga moral nga rebolusyon nga amo ang pagsikway sang iya sini bug-os nga tradisyunal nga mga prinsipyo sa pagkontrol sa kaugalingon. Ang inyo gid lang kinahanglan, kanta sang Beatles, amo ang gugma. Ang Judeo-Kristiyano nga layi sa moralidad ginsikway. Sa baylo sini amo [ang hulubaton]: [Himoa] ang ano man nga masahuan mo. Ang Napulo ka Sugo ginsulat liwat bilang ang Napulo ka Matinugahon nga mga Panugyan.”
Ang Judeong manunudlo nga si Sacks nagpahayag sang kalisud:
“Ginagasto naton ang aton moral nga kapital sa amo man nga iresponsable nga pagpagusto nga ginagasto naton ang aton pinansyal nga kapital. …
“May dalagko nga mga bahin [sang kalibutan] sa diin ang relihiyon indi na uso kag wala sang nagakontra-nga-tingug sa kultura sang bakla ina, gastoha ina, suksuka ina, ipadayaw ina, bangod bagay ina sa imo. Ang mensahe amo nga ang moralidad indi na uso, ang konsiyensya para sa mga mahuyang, kag ang isa lamang nga nagapangibabaw nga sugo amo ang ‘Dili ka magpadakup.’”1
Mga kauturan ko, ini—masubo gid—nga nagalaragway sang labi sang kalibutan sa palibot naton. Ginapisga bala naton ang aton mga kamot sa kalisud kag ginahunahuna kon paano bala kita makapadayon sa amo nga kalibutan? Wala. Sa pagkamatuod, may yara kita sa aton kabuhi sang ebanghelyo ni Jesucristo, kag nakahibalo kita nga ang moralidad wala nagapasar sa uso, nga ang aton konsiyensya yara lang agud giyahan kita, kag nga responsable kita sa aton mga buhat.
Bisan pa nga ang kalibutan nagliwat, ang mga layi sang Dios amo lang sa gihapon. Wala ini nagliwat; indi ini magliwat. Ang Napulo ka Sugo amo gid sina mismo—mga kasuguan. Ini sila indimga panugyan. Ini sila tuman kakinahanglanon karon nga panahon subong sang ginhatag ini sang Dios sa mga anak sang Israel. Kon magpamati lang kita, mabatian naton ang kakusog sang tingug sang Dios nga nagahambal sa aton diri karon:
“Dili ka maghupot sing iban nga mga dios sa atubangan ko.
“Dili ka maghimo nga sa imo sing larawan nga tinigban. …
“Dili ka maggamit sang ngalan sang Ginuo nga imo Dios sa wala sing kapuslanan. …
“Dumduma ang adlaw nga inugpahuway, sa pagpakabalaan sini. …
“Tahura ang imo amay kag ang imo iloy. …
“Dili ka magpatay.
“Dili ka magpanglahi.
“Dili ka magpangawat.
“Dili ka magsaksi sing di-matuod batok sa imo isigkatawo. …
“Dili ka magkaibog.”2
Ang aton layi sa pagbinatasan pinal na; indi ini maliwat-liwat. Makita ini indi lamang sa Napulo ka Sugo kundi amo man sa Wali sa Bukid nga ginhatag sa aton sang Manluluwas sang ari pa Sia sa kalibutan. Makita ini sa tanan sang Iya mga pinanudlo. Makita ini sa mga pulong sang diosnon nga pahayag sa sini nga panahon.
Ang aton Amay sa Langit amo sa gihapon kahapon, karon, kag sa katubtuban. Ang propeta nga si Mormon nagasugid sa aton nga ang Dios “wala’y pagbalhin sa bug-os nga katubtuban pa-katubtuban.”3 Sa sining kalibutan sa diin ang halos tanan-tanan daw nagaliwat-liwat, ang Iya pagkatalunsay isa ka butang nga aton masaligan, isa ka angkla nga aton makapyutan kag mangin luwas, agud indi kita maanod sa wala pa mahibal-i nga mga katubigan.
May mga tinion nga abi ninyo inang ara sa gwa mas nasadyahan sangsa inyo. Ang pila sa inyo ayhan nagabatyag nga nalimitahan sang layi sa pagbinatasan nga aton ginasunod nga mga yara sa Simbahan. Apang mga kauturan ko, ginapahayag ko sa inyo nga wala sang iban pa nga makadala sing mas dako nga kalipay sa aton kabuhi ukon mas dako nga paghidaet sa aton mga kalag sangsa ang Espiritu nga sarang magtambong sa aton sa pagsunod naton sa Manluluwas kag pagtuman sang mga kasuguan. Inang Espiritu indi sarang magtambong sa klase sang mga kahiwatan sa diin ang labi sang kalibutan nagapakigbahin. Ang Apostoles nga si Pablo nagpahayag sang kamatuoran: “Ang tawong di-espirituhanon wala nagabaton sang mga hiyas sang Espiritu sang Dios: kay kabuangan sila sa iya: kag indi sia nakahangop sa ila, bangod nga ginatalupangod sila sa espirituhanon nga bagay.”4 Ang tinaga nga tawong di-espirituhanon sarang magtumod sa bisan sin-o sa aton kon tugotan naton ang aton mga kaugalingon nga mangin amo sini.
Kinahanglan kita mangin mabinantayon sa isa ka kalibutan nga nagpalayo kaayo gikan sa mga butang nga espirituhanon. Importante nga sikwayon naton ang bisan ano nga wala nagaugyon sa aton mga sulukdan, nga ginabatuan sa dalayon nga iampo inang aton labing ginahandum: ang wala’y katapusan nga kabuhi sa ginharian sang Dios. May tinion nga ang mga unos padayon nga magahanot sa aton mga puwertahan, bangod ini indi malikawan nga bahin sang aton pagkabuhi sa mortalidad. Apang, kita mangin mas handa sa pag-atubang sini, sa pagtuon gikan sini, kag sa paglampuwas sini kon may yara kita sang ebanghelyo sa aton kabuhi kag sang paghigugma sang Manluluwas sa aton mga tagipusuon. Ang propeta nga si Isaias nagpahayag, “Ang binuhatan sang pagkamatarong mangin paghidaet; kag ang patubas sang katarungan kalinong kag pagkalig-on nga dayon.”5
Agud nga kita mangin yara sa kalibutan apang wala nagaupod sa kalibutan, importante nga magkomunikar kita sa aton Amay nga Langitnon paagi sa pangamuyo. Luyag Niya nga himuon naton ini; sabton Niya ang aton mga pangamuyo. Ang Manluluwas nagpaandam sa aton subong nga nasulat sa 3 Nefi18, nga “mag-aligmat kag magpangamuyo sing dalayon kay basi makasulod kamo sa pagsulay; kay luyag kamo nga angkunon ni Satanas. …
“Gani kinahanglan gid kamo nga magpangamuyo sing dalayon sa Amay sa akon ngalan;
“Kag kon ano man ang inyo pangayuon sa Amay sa akon ngalan, nga amo ang husto, nga nagapati nga kamo makabaton, yari karon ini igahatag sa inyo.”6
Nakaangkon ako sang panaksihon parte sa gahum sang pangamuyo sang nagaedad ako mga 12 anyos. Nagtrabaho ako todo agud makakuwarta kag nakasupot ako sang lima ka dolares. Yadto tion sang Great Depression (pagkalaglag sang ekonomiya sang Amerika) sang ang lima ka dolares dako na nga kuwarta—labi na para sa isa ka bata nga nagaedad 12 anyos. Ginhatag ko ang tanan ko nga sinsilyo nga naglab-ot lima ka dolares sa akon tatay kag ginbaylohan niya ako sang papel nga lima ka dolares. Nakahibalo ako nga may yara ako nga ginaplano nga baklon sa lima ka dolares bisan pa nga sa karon, pila na katuig ang nagligad indi ko madumduman kon ano ato. Ang madumduman ko lang amo nga importante kaayo atong kuwarta sa akon.
Sadto nga panahon, wala kami sang washing machine, gani ginapadala ni nanay sa palalabhan kada semana ang amon mga biste nga kinahanglan labhan. Pagkaligad sang pila ka adlaw, ang labada nga ginatawag namon “wet wash” ginabalik sa amon, kag ginahalay ini tanan ni Nanay sa amon halayan sa likod balay agud magmala.
Ginsulod ko ang akon lima-ka-dolares nga papel sa bulsa sang akon maong. Napaktan nyo gid nga ang akon maong ginpadala sa palalabhan nga ang kuwarta ato pa sa bulsa. Sang narealisar ko kon ano ang natabo, naglalain ako. Nakahibalo ako nga ang mga bulsa masami nga ginakuot sang manuglaba antes maglaba. Kon ang akon kuwarta indi makita kag makuha sa sina nga proseso, nakahibalo ako nga halos sigurado nga ang kuwarta mataktak sa paglaba kag angkunon sang manuglaba nga wala nakahibalo kon kay sin-o dapat iuli ang kuwarta bisan pa nga luyag niya himuon ini. Ang tsansa nga mabalik sa akon ang lima ka dolares daw malabo gid—isa ka kamatuoran nga ginkompirmar sang akon pinalangga nga nanay sang ginsugiran ko sia nga nalipatan ko ang kuwarta sa akon bulsa.
Gusto ko gid atong kuwarta; kinahanglan ko gid atong kuwarta; ginpangabudlayan ko gid atong kuwarta. Narealisar ko nga isa lang ka butang ang puwede ko himuon. Sa akon tuman nga panginahanglan, nangayo ako sang bulig sa akon Amay sa Langit kag nagpakitluoy sa Iya nga taguon sing maayo ang akon kuwarta sa sina nga bulsa hasta nga ang amon wet wash (linabhan) magbalik.
Pagkaligad sang duha ka malawig kaayo nga adlaw, sang nahibal-an ko nga idul-ong na sang delivery truck ang amon linabhan, nagpungko ako sa bentana kag naghulat. Sang ang trak nagpundo sa kilid sang dalan, nagkuba-kuba ang akon dughan. Pagsulod gid sang mga linabhan sa balay, ginkuha ko dayon ang akon maong kag nagdalagan sa akon kuwarto. Nagakurog-kurog ang akon kamot samtang ginakuot ko ang bulsa. Sang wala ako may mahikapan gilayon, dumdom ko nadula na ato. Kag dayon nahikapan sang akon mga tudlo inang basa nga lima-ka-dolares nga papel. Pagkuha ko sini sa bulsa, naumpawan gid ako todo. Naghalad ako sang hugot nga pangamuyo sang pagpasalamat sa akon Amay sa Langit, kay nahibal-an ko nga ginsabat Niya ang akon pangamuyo.
Humalin sadtong panahon nga madugay na kaayo, indi na maisip ang mga pangamuyo ko nga ginsabat. Wala sang adlaw nga wala ako nagakomunikar sa akon Amay sa Langit paagi sa pangamuyo. Isa ini ka kaangtanan nga importante gid sa akon—isa nga kon wala ini literal ako nga madula. Kon wala kamo sa karon sang subong nga kaangtanan sa inyo Amay sa Langit, ginapadasig ko kamo nga magtinguha para sa sina nga tinutuyo. Sa paghimo ninyo sini, mangin kaangay kamo sa Iya inspirasyon kag giya sa inyo kabuhi—mga kinahanglanon sang tagsa sa aton agud makaluwas kita sing espirituhanon sa tion sang aton malip-ot nga pagtinir diri sa duta. Ang subong nga inspirasyon kag giya mga dulot nga Iya maalwan nga ginahatag kon pangayuon naton ini. Makahalawhaw nga mga manggad ini!
Pirme ako napaubos kag nagapasalamat kon ang akon Amay nga Langitnon magkomunikar sa akon paagi sa Iya inspirasyon. Natun-an ko ang pagkilala sini, pagsalig sini, kag pagsunod sini. Liwat-liwat nga nakabaton ako sang subong nga inspirasyon. Isa ka makahalangyag nga eksperiyensya natabo sang Agosto sang 1987 sang ginapahanungod ang Frankfurt Germany Temple. Si Pangulong Ezra Taft Benson nakaupod namon sa una ukon ika-duha nga adlaw sang pagpahanungod apang nagpauli, kag gani nangin akon ang oportunidad nga magpamuno sang nabilin nga mga sesyon.
Pagka-Sabado may yara kami sang sesyon para sa amon Dutch nga mga miyembro nga yara sa distrito sang Frankfurt Temple. Kilala ko gid ang isa sang amon dalayawon nga mga lider gikan sa Netherlands nga si Brother Peter Mourik. Antes gid lang sang sesyon, nakabatyag ako sang pat-od nga inspirasyon nga si Brother Mourik dapat tawagon agud magpamulong sa iya kasubong nga mga miyembro nga Dutch sa tion sang sesyon kag nga, sa pagkamatuod, sia dapat ang una nga manughambal. Wala ko sia nakita sa templo sina nga aga gani nagpasa ako sang mensahe kay Elder Carlos E. Asay nga amon Area President nga nagapamangkot kon bala si Peter Mourik nagatambong sa sesyon. Antes gid lang ako magtindog agud sugdan ang sesyon, nakabaton ako sang mensahe gikan kay Elder Asay nga nagaindikar nga si Brother Mourik wala nakatambong, nga may iban sia nga ginahimo, kag nga nagaplano sia nga magtambong sang sesyon sa pagpahanungod sang templo sa masunod nga adlaw upod ang mga servicemen stake.
Sang nagatindog ako sa pulpito agud abi-abihon ang mga tawo kag balayon ang programa, nakabaton ako sa liwat sang pat-od nga inspirasyon nga tawagon ko si Peter Mourik bilang una nga manughambal. Kontra ini sa tanan ko nga nabatyagan bangod nabatian ko bag-o lang gikan kay Elder Asay nga si Brother Mourik pat-od gid nga wala sa templo. Apang nga nagasalig sa inspirasyon, gin-anunsyo ko ang kanta sang koro kag ang pangamuyo kag dayon nag-indikar nga ang amon una nga manughambal amo si Brother Peter Mourik.
Sang nagbalik ako sa akon pulungkuan, nagpasiplat ako kay Elder Asay; nakita ko sa iya nawong nga naalarma sia. Pagkadugay-dugay ginsugiran niya ako nga sang gin-anunsyo ko nga si Brother Mourik ang una nga manughambal, indi sia makapati sang iya nabatian. Nagsiling sia nga nakahibalo sia nga nabaton ko ang iya mensahe kag nga pat-od nga nabasa ko ini kag indi niya maintiendihan kon ngaa akon pa ianunsyo si Brother Mourik bilang manughambal bisan nakahibalo ako nga wala sia sa bisan diin sa templo.
Sang nagakatabo ini, si Peter Mourik yara sa isa ka miting sa mga area office sa Porthstrasse. Sang nagapadayon ang iya miting, hinali sia nga naghambal kay Elder Thomas A. Hawkes Jr. nga sadto amo ang representante sa rehiyon kag nagpamangkot, “Ano kadasig mo ako madul-ong sa templo?”
Si Elder Hawkes nga kilala nga madasig magmaneho sang iya gamay nga sports car, nagsabat, “Madul-ong ta ka didto sa pulo ka minutos! Pero ngaa kinahanglan mo magkadto sa templo?”
Gin-ako ni Brother Mourik nga wala sia nakahibalo kon ngaa kinahanglan niya magkadto sa templo pero ang nabal-an niya lang nga kinahanglan niya magkadto didto. Sila nga duha nagdiretso gilayon sa templo.
Sang nagakanta ang manami nga koro, nagtulutan-aw ako sa palibot nga nagahunahuna nga makit-an ko si Peter Mourik. Wala ko sia makita. Apang, makatingalahan nga wala ako naalarma. May yara ako sang matam-is, di-mapanginwala nga pasalig nga ang tanan mangin maayo lamang.
Si Brother Mourik nagsulod sa atubangan nga puwertahan sang templo sang nagahingapos na ang pangbukas nga pangamuyo nga wala nakahibalo kon ngaa ato sia didto. Sang nagadali-dali sia sa pasilyo, nakita niya ang akon hitsura sa monitor kag nabatian ako nga nagaanunsyo, “Mamati na kita karon kay Brother Peter Mourik.”
Sa kakibot ni Elder Asay, si Peter Mourik gilayon nga nagsulod sa kuwarto kag nagtindog sa pulpito.
Pagkatapos sang sesyon, ako kag si Brother Mourik nagsugilanon parte sadtong natabo antes sang iya oportunidad nga maghambal. Ginbinagbinag ko ang inspirasyon nga nag-abot sina nga adlaw indi lamang sa akon kundi kay Peter Mourik man. Inang talalupangdon nga eksperiyensya naghatag sang di-mapanginwala nga saksi sa akon parte sa importansya sang pagmangin takos agud makabaton sang subong nga inspirasyon kag dayon pagsalig sini—kag pagsunod sini—kon mag-abot ini. Nahibal-an ko sing wala’y pagduhaduha nga gintuyo sang Ginuo para sadtong nagatambong sa sadto nga sesyon sang pagpahanungod sang Frankfurt Temple nga mabatian ang gamhanan, makatalandog nga panaksihon sang Iya alagad nga si Brother Peter Mourik.
Pinalangga kong mga kauturan, ang pagkomunikar sa aton Amay sa Langit—lakip ang aton mga pangamuyo sa Iya kag Iya inspirasyon sa aton—kinahanglanon agud masarangan naton ang mga unos kag mga pagtilaw sang kabuhi. Ang Ginuo nagaagda sa aton, “Magpalapit sa akon kag magapalapit Ako sa imo; pangitaa ako sing maukod kag ikaw makakita sa akon.”7 Sa paghimo naton sini, mabatyagan naton ang Iya Espiritu sa aton kabuhi nga nagahatag sa aton sang handum kag sang kaisog nga magtindog sing mabakod sa pagkamatarong—nga “magtindog… sa balaan nga mga duog, kag indi malingkang.”8
Samtang ang mga hangin sang pagliwat nagalibot sa aton kag ang moralidad sang sosyedad padayon nga nagakapugday sa atubang mismo sang aton mga mata, kabay nga aton madumduman ang importante nga promisa sang Ginuo sa mga nagasalig sa Iya: “Dili ka mahadlok; kay Ako nagaupod sa imo: dili ka magkahangawa; kay Ako ang imo Dios: Palig-onon ko ikaw; buligan ko ikaw; alay-ayon ko ikaw sang tuo nga kamot sang akon pagkamatarong.”9
Makahalawhaw nga promisa! Kabay nga ang subong mangin aton bugay, akon hugot nga ginapangamuyo sa sagrado nga ngalan sang aton Ginuo kag Manluluwas nga si Jesucristo, amen.
© 2011 iya sang Intellectual Reserve, Inc. Tanan nga kinamatarong ginahuptan. Ginbalhag sa Pilipinas. Petsa sang pagtugot sa Ingles: 6/10. Petsa sang pagtugot sa paglubad: 6/10. Paglubad sang First Presidency Message, November 2011. Hiligaynon. 09771 861